مهندسی بهداشت حرفه ای
سال:1394 | دوره:2 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: در سال های اخیر، میزان استفاده از فناوری نانو در صنایع، و تعداد کارگران درگیر در فرآیندهای مختلف تحقیق، ساخت، تولید و دفع پسماندهای محصولات حاوی نانو مواد، رشد چشم گیری داشته، درحالی که علی رغم این افزایش، هنوز اطلاعات اندکی در رابطه با ریسک مواجهه شغلی با آن ها وجود دارد. لذا با توجه به استفاده روزافزون نانو مواد در محیط های کار، انتخاب تکنیک و وسایل نمونه برداری، ویژگی مناسب و بررسی میزان اثربخشی آن ها جهت ارزیابی مواجهه شغلی با این ترکیبات از اهمیت زیادی برخوردار است.روش بررسی: این مطالعه مروری، با تاکید بر نتایج تحقیقات موجود در زمینه روش ها و وسایل ارزیابی مواجهه با نانو ذرات در محیط های شغلی و عوامل و شرایط مختلف تاثیرگذار بر آن، با هدف معرفی روش ها و وسایل ارزیابی مواجهه شغلی با نانو ذرات، به صورت جستجو در منابع کتابخانه ای به انجام رسید.یافته ها: نتایج تحقیق حاضر بر این واقعیت تاکید دارد، که علی رغم کاربردهای فراوان فناوری نانو در محیط های کاری، هنوز روش بین المللی معتبر و استانداردی جهت ارزیابی مواجهه شغلی با نانو مواد وجود ندارد. نتایج همچنین نشان داد که به کارگیری وسایل و تجهیزات نوین، از طریق تعیین ویژگی نانو ذرات از نظر تعداد، غلظت جرمی و مساحت سطح، امکان ارزیابی مواجهه شغلی با نانو مواد را فراهم نموده است. ضمنا از بین وسایل مذکور، دستگاه سنجش روبشی اندازه ذره (SMPS) بیش ترین کاربرد را جهت سنجش تعداد و توزیع اندازه ذرات در تحقیقات داشته است.نتیجه گیری: بررسی صحت و دقت وسایل و تجهیزات ارزیابی مواجهه با نانو ذرات، به عنوان موضوعاتی جهت انجام مطالعات آینده، می تواند در رسیدن به یک استاندارد مناسب و معتبر موثر واقع شود.

زمینه و هدف: بهره وری کارکنان به توانایی کار افراد وابسته است. با توجه به این که اختلالات اسکلتی عضلانی را می توان یکی از اصلی ترین علل کاهش توانایی شغلی و ناتوانی دانست، مطالعه حاضر باهدف تعیین میزان توانایی شغلی و ارتباط آن با شدت اختلالات اسکلتی عضلانی در کارکنان کارخانه سیمان شمال انجام پذیرفت.روش بررسی: این مطالعه توصیفی_تحلیلی به صورت مقطعی در میان 175 نفر از کارکنان شاغل در کارخانه سیمان شمال که در گروه های شغلی مختلف مشغول به کار بودند، انجام شده است. توانایی کار با استفاده از پرسشنامه شاخص توانایی انجام کار (WAI) و میزان شیوع علائم اختلالات اسکلتی عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزارSPSS نسخه 166 و آزمون های آماری، از جمله ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس انجام شد.یافته ها: میانگین و انحراف معیار توانایی شغلی کارکنان کارخانه سیمان 38.37±5.80 بود. جهت تعیین ارتباط توانایی شغلی با هر کدام از متغیرهای سن و سابقه کار از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید که مطابق با آن ارتباط آماری معنی دار مشاهده نشد (به ترتیب: Pvalue=0.355، Pvalue=0.96). آزمون آنالیز واریانس نشان داد که شاخص توانایی کار با شدت اختلالات اسکلتی عضلانی، رابطه معنی دار دارد (Pvalue<0.001).نتیجه گیری: در این مطالعه اکثر افراد مورد بررسی از توانایی خوبی برخوردار بودند و توانایی شغلی قویا با اختلالات اسکلتی _عضلانی مرتبط بود، لذا کاهش اختلالات اسکلتی عضلانی از طریق کاهش و یا حذف ریسک فاکتورهای ایجادکننده آن توصیه می گردد.

زمینه و هدف: کشاورزان با بسیاری از ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی – عضلانی مانند وضعیت بدنی نامناسب، حرکات تکراری زیاد، حمل بارهای سنگین و غیره مواجه می باشند. بر همین اساس پیش بینی می شود شیوع علائم این اختلالات در این گروه قابل توجه باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان شیوع علائم اختلالات اسکلتی – عضلانی در کشاورزان زراعتکار زرند انجام شده است.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی توصیفی- تحلیلی، 350 نفر از زراعت کاران شهرستان زرند مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری تصادفی ساده بود. جمع آوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه استاندارد نوردیک توسط بهورزان خانه های بهداشت این منطقه انجام شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS18 و شاخص های میانگین، انحراف معیار و آزمون های آماری تی زوجی، کای اسکویر و مدل های رگرسیون لجستیک بهره گرفته شد.یافته ها: 98% کشاورزان مردو 98.9% آن ها متاهل و شاخص توده بدنی در 62.9% کشاورزان طبیعی بود. بیشترین و کمترین شیوع اختلالات اسکلتی – عضلانی در طی 12 ماه گذشته، به ترتیب مربوط به ناحیه زانو با %58.3 و آرنج با 19.8% بود. آزمون تی تست گویای ارتباط معنی دار بین سن و شیوع علائم اختلالات اسکلتی- عضلانی در هر 9 ناحیه مورد بررسی بود. بین متغیرهای وزن و قد و فراوانی اختلالات اسکلتی-عضلانی ارتباط معنی دار وجود داشت. سابقه کار و ورزش شانس ابتلا به این اختلالات را کاهش داده است.نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه شیوع اختلالات اسکلتی– عضلانی در کشاورزان قابل توجه می باشد. انجام مداخله های ارگونومیک در اصلاح وضعیت های بدنی مرتبط باکار، طراحی ابزار و انجام حرکات نرمشی در فواصل زمانی معین در شغل کشاورزی ضروری می باشد.

زمینه و هدف: سیستم تهویه صنعتی و غبارگیرهای تلفیقی از راهکارهای موثر فنی کاهش ذرات منتشره در محیط کار و محیط فرآیندهای معدنی هستند. این مطالعه باهدف طراحی، اجرا و ارزیابی سیستم تهویه موضعی و غبارگیرهای واحد خردایش یک شرکت تولیدی به منظور کاهش انتشار ذرات سیلیس، کک وکربورسیلیسیوم انجام گرفت.روش بررسی: پس از بررسی میدانی فرایندها و منابع آلودگی، سیستم تهویه موضعی بر اساس استاندارد و راهنماهای موجود، طراحی و اجرا شد. به منظور کنترل ذرات جمع آوری شده از چهارسیکلون و طرح جدیدی از اسکرابر استفاده شد. پس از راه اندازی سیستم اثربخشی آن در کاهش مواجهه کارکنان، انتشار در داخل محیط کارگاه و کنترل ذرات انتشاریافته در محیط زیست مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: نتایج آزمون آماری تفاوت معناداری بین غلظت ذرات در دو حالت خاموش و روشن بودن سیستم تهویه نشان داد (Pvalue<0.05). طرح سیستم اجراشده به صورت میانگین مواجهه فردی با آلاینده ها را 93.01 درصد و انتشار محیطی را 64.64 درصد کاهش داده است. همچنین میانگین بازده جمع آوری ذرات توسط سیکلون و اسکرابر مه پاش به ترتیب 94.2 درصد و 59.05 درصد و به صورت تلفیقی 97.4 درصد بود. نتایج سنجش پارامترهای سیستم تهویه نشانگر تطابق خوب آن ها با مقادیر طراحی شده بود.نتیجه گیری: اجرای سیستم تهویه و غبارگیرهای تلفیقی در صنایعی که دارای محدودیت های مالی و فنی جهت اصلاح، تغییر فرایند و دستگاه ها هستند گزینه مناسبی است. این روش از طرفی با دستیابی به استانداردهای بهداشتی و زیست محیطی منجر به رفع مشکلات مربوطه شده و با بازیافت آلاینده و کاهش هزینه استهلاک تجهیزات، اجرای این طرح ها را از لحاظ اقتصادی توجیه می نماید.

زمینه و هدف: رضایت شغلی در کنار سطوح بالای سلامت عمومی کارگران، می تواند منجر به عملکرد بهتر، کاهش حوادث شغلی و در نتیجه افزایش بهره وری سازمان شوند. بر این مبنا، این مطالعه باهدف بررسی ارتباط این متغیرها با بروز حوادث شغلی در صنایع متوسط در سال 1393 انجام شد.روش بررسی: تمام کارگران سه شرکت صنعتی در مقیاس متوسط، (163 نفر) وارد این مطالعه شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه دموگرافیک شامل فاکتورهایی مانند جنس، سن و تعداد حادثه شغلی، پرسش نامه های رضایت شغلی مینه سوتا و سلامت عمومی گلدبرگ استفاده شد. تحلیل داده های حاصل توسط نرم افزار SPSS نسخه 20 صورت پذیرفت. در فرآیند آنالیز از آزمون های رگرسیون خطی چندگانه و رگرسیون پواسون استفاده شد.یافته ها: نمرات سلامت عمومی افراد بین 4 و 68 با میانگین و انحراف استاندارد 25.87±13.085 می باشد. رضایت شغلی افراد نیز دارای نمراتی بین 31 و 100 بوده و میانگین آن 63.45 (±11.462) است. مدل رگرسیون پواسون نشان داد سطح تحصیلات، سن، نشانه های جسمانی، و علائم اضطراب و بی خوابی، با نرخ حوادث در ارتباط معنی دار هستند (pvalue<0.05). رضایت شغلی نیز با ضریب -0.417 با سلامت عمومی در ارتباط معنی دار است (pvalue=0.01).نتیجه گیری: بر اساس نتایج، سلامت عمومی کارکنان مورد مطالعه در شرایط نامطلوب و رضایت شغلی نیز در سطح متوسط قرار دارد. به طور کلی، برنامه ریزی در راستای کنترل و بهبود فاکتورها و عوامل روانی و روانی- اجتماعی همچون رضایت شغلی در محیط های کاری امری ضروری برای تصمیم گیران صنایع به ویژه در صنایع متوسط و کوچک می باشد. این مهم می تواند دستیابی به سطوح بالاتر سلامت و ایمنی کارکنان را تسهیل نماید.

زمینه و هدف: حمایت اجتماعی ادراک شده توسط کارکنان یک سازمان به عنوان یکی از عوامل مهم روان شناختی اثرگذار بر بهره وری نیروی انسانی شناخته می شود و می تواند بر کیفیت زندگی اثر مثبت و مستقیم بگذارد. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان برخورداری کارکنان یکی از کارخانه های تولیدی شهر ارومیه از حمایت اجتماعی ادراک شده و رابطه آن با متغیرهای دموگرافیک کارکنان بود.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود که در آن 156 نفر از کارکنان یکی از کارخانه های تولیدی شهر ارومیه به پرسشنامه حمایت اجتماعی ادراک پاسخ دادند. از طریق روش های توصیفی و تحلیلی (مجذور کای و آنالیز واریانس یک طرفه) نتایج مورد آنالیز قرار گرفتند.یافته ها: میزان حمایت اجتماعی ادراک شده کارکنان از سوی همکاران با میانگین 3.36±0.72 بیشتر از حمایت ادراک شده از سوی مدیران با میانگین 2.99±0.65 بود. رابطه آماری معنی داری بین سن، سابقه کار و نوع استخدام با حمایت اجتماعی ادراک شده کارکنان از سوی همکاران و مدیران مشاهده شد (Pvalue<0.05).نتیجه گیری: از آنجایی که حمایت اجتماعی ادراک شده کارکنان از طرف همکاران و مدیران در وضعیت متوسط می باشد، مدیران بایستی در جهت محیط کاری برخوردار از حمایت اجتماعی کوشا باشند و ارتباط بهتری با کارکنان برقرار نمایند تا عملکرد آن ها در حیطه های مختلف بهبود یابد. بدلیل نیاز بیشتر کارکنان کم تجربه به حمایت اجتماعی، پیشنهاد می شود مدیران حمایت خود را با تشویق آن ها به صورت پرداخت پاداش، حمایت عاطفی و برقراری ارتباط آسان تر با آن ها اعلام نمایند.

زمینه و هدف: هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی ریسک فاکتورهای مربوط به فعالیت دست ها و اثر تلفیقی ریسک فاکتورها در ایجاد عوارض اسکلتی عضلانی اندام های فوقانی می باشد.روش بررسی: در این مطالعه مداخله ای 24 مرد و 6 زن مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای بررسی فراوانی اختلالات اسکلتی -عضلانی از روش نقشه بدن و برای تعیین سطوح ریسک از روش حد آستانه مجاز سطح فعالیت دست ها استفاده شد. تمامی آزمون ها در سطح معنی داری کمتر از 0.05 آنالیز شدند.یافته ها: نتایج نشان می دهد که قبل از مداخله برای دست راست 7 نفر در سطح ریسک کمتر از 0.56 (ناحیه ایمن) و 10 نفر در سطح ریسک 0.56-0.78 (ناحیه احتیاط) و 13 نفر هم در سطح ریسک بالاتر از 0.78 (ناحیه خطر) قرار داشتند، اما بعد از مداخله 27 نفر در سطح ریسک کمتر از 0.56 و 2 نفر در سطح ریسک 0.56-0.78 و 1 نفر در سطح ریسک بالاتر از 0.78 قرار گرفتند، و نتایج قبل از مداخله برای سمت چپ نشان می دهد که 5 نفر از کارکنان در سطح ریسک کمتر از 0.56 و 12 نفر در سطح ریسک 0.56-0.78 و 13 نفر در سطح ریسک بالاتر از 0.78 قرار داشتند اما بعد از مداخله 28 نفر در سطح ریسک کمتر از 0.56 و 1 نفر در سطح ریسک 0.56-0.78 و 1 نفر در سطح ریسک بالاتر از 0.78 قرار گرفتند.نتیجه گیری: با ارزیابی ریسک فاکتورهای ایجادکننده اختلالات اسکلتی عضلانی می توان از طریق مداخلات فنی، مدیریتی و آموزشی ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی عضلانی را کاهش داد.

زمینه و هدف: امروزه شیوع بالایی از درد های اسکلتی-عضلانی را درر رانندگان کشور های رو به رشد گزارش می شود. با وجود این در ایران تحقیقات بسیار کمی در این زمینه بر رانندگان اتوبوس های بین شهری انجام گرفته است. مطالعه حاضر باهدف تعیین میزان شیوع دردهای اسکلتی-عضلانی در رانندگان اتوبوس های بین شهری زنجان انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-مقطعی که در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی زنجان تاییدشده است، پرسشنامه علائم اختلالات اسکلتی-عضلانی نوردیک و پرسشنامه مربوط به ویژگی های فردی برای همه رانندگان اتوبوس های بین شهری شهر زنجان (89 نفر) در محل پایانه های مسافربری این شهر تکمیل شدند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS نسخه 11 صورت گرفت.یافته ها: بیش ترین شیوع درد های اسکلتی-عضلانی در میان شرکت کنندگان برای 12ماه اخیر به ترتیب در نواحی کمر (47.2 درصد)، گردن (38.2 درصد)، شانه ها و زانو ها (27 درصد)، باسن-ران (16.9 درصد)، پشت (15.7 درصد)، پا و قوزک پا (12.4 درصد)، مچ و دست (9.1 درصد) و آرنج (7.9 درصد) گزارش شدند. متغیرهایی همانند ورزش روزانه، مصرف سیگار، سابقه کاری و سن با وجود درد در نواحی مختلف بدن در رانندگان در 12 ماه و 7 روز اخیر ارتباط معنی دار داشت (pvalue<0.05). اما میان این متغییر ها با بازماندگی از فعالیت در 12 ماه اخیر رابطه معنی دار یافت نشد.نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد اختلالات اسکلتی-عضلانی در رانندگان اتوبوس های بین شهری شیوع بالایی دارد و با وجود تلاش های انجام شده برای تناسب ارگونومیک ایستگاه کار رانندگان و ایزولاسیون ارتعاشات صندلی راننده، همچنان درد های ناحیه کمری و گردنی بیش ترین شیوع را در میان رانندگان دارند.