آموزش و سلامت جامعه
سال:1397 | دوره:5 | شماره:3 (پیاپی 19) |تعداد مقالات:10

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

امروزه سواد سلامت به عنوان یک شاخص مهم و حیاتی در نتایج و هزینه های مراقبت های بهداشتی شناخته شده و لازمه نظام مراقبت های بهداشتی، داشتن سواد سلامت بالا می باشد. سواد سلامت به طور وسیعی به عنوان یک تعیین کننده سلامت و یک اولویت در دستور کار سیاست سلامت همگانی در نظر گرفته می شود. کم بودن سواد سلامت با سطح پایین سلامت، نابرابری های گسترده تر و هزینه های بالاتر نظام سلامت همراه است.سواد سلامت افراد را توانمند می سازد تا نقش فعالی در تغییر محیط ها برای تاثیرگذاری بر سلامت داشته باشند. این مفاهیم وسیع تر سواد سلامت، منعکس دهنده این دیدگاه است که سواد سلامت تنها یک مسوولیت فردی نیست. نظام های سلامت، خدمات و بخش های حرفه ای سلامت باید تسهیلات لازم برای ارتقای سواد سلامت را در سطح وسیع تر جمعیت فراهم آورند.

سابقه و هدف کم تحرکی یکی از ده علت عمده مرگ ومیر در جهان است که خطر ابتلا به بیماری های قلبی را دوبرابر می کند. الگوی اعتقاد بهداشتی از الگوهای موثر در پیش بینی رفتار فعالیت بدنی منظم است. هدف این مطالعه شناسایی عوامل تعیین کننده فعالیت بدنی منظم برای پیشگیری از بیماری های قلب و عروق با استفاده از الگوی اعتقاد بهداشتی بود. ابزار و روش ها این مطالعه مقطعی (توصیفی-تحلیلی) در سال 1396 در بین کارکنان شاغل در یک شبکه بهداشت و درمان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایلام اجرا شد. 163 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد HBM-ISCS و پرسش نامه محقق ساخته بود که پس از بررسی و تایید روایی و پایایی برای گردآوری اطلاعات به کار گرفته شد. نهایتا داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و آزمون های آماری همبستگی پیرسون، آنالیز رگرسیون چندگانه و آزمون ETA تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها شدت درک شده و خودکارآمدی پیش بین های معنی دار برای انجام فعالیت بدنی منظم روزانه و هفتگی بودند. ضمن این که آنالیز رگرسیون چندگانه توانست 23. 3% رفتار را پیش بینی کند. همچنین جنسیت، قوی ترین پیوند را با سازه موانع فعالیت بدنی و وضعیت تاهل و رسته شغلی قوی ترین پیوند را با سازه خودکارآمدی داشتند. تحصیلات هیچ ارتباطی آماری معنی داری با سازه های الگو نداشت و سن صرفا با سازه های شدت درک شده و منافع فعالیت بدنی ارتباط آماری معنی دار داشت. نتیجه گیری شدت درک شده و خودکارآمدی قوی ترین پیش بین ها برای انجام فعالیت بدنی منظم روزانه و هفتگی براساس الگوی اعتقاد بهداشتی هستند.

سابقه و هدف اطلاع رسانی در حوزه سلامت یکی از مهم ترین دغدغه های دست اندرکاران نظام سلامت است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر پخش پیام های سلامت بر میزان آگاهی، رضایتمندی و اضطراب مراجعه کنندگان در سالن انتظار بیمارستان مرکز قلب تهران انجام شد. مواد و روش ها در این مطالعه نیمه تجربی در سال 1396، تعداد 196 نفر از همراهان بیماران مراجعه کننده به بیمارستان مرکز قلب تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. مداخله، پخش فیلم پیام های سلامت 17دقیقه ای در رابطه با بیماری های قلبی-عروقی بود که در مقطع زمانی خاص در سالن انتظار بیمارستان نمایش داده شد. داده ها با پرسش نامه اضطراب موقعیتی اشپیل برگر قبل و بعد از مداخله و پرسش نامه محقق ساخته سنجش رضایتمندی و آگاهی بعد از پخش پیام سلامت جمع آوری شد. داده ها در نرم افزار SPSS 22 و با استفاده از آزمون های آماری T زوجی و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند. یافته ها بین آگاهی (0. 480=r) و رضایتمندی (0. 375=r) افراد از پیام های سلامت با کیفیت محتوای پیام های سلامت همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت (0. 001=p). بین میانگین نمرات اضطراب شرکت کنندگان در قبل و بعد از مداخله اختلاف آماری معنی داری مشاهده شد که حاکی از تاثیر مداخله در کاهش سطح اضطراب آنها بود (0. 001>P). نتیجه گیری استفاده از استراتژی آموزشی همراهان بیمار در سالن انتظار با استفاده از فیلم/تلویزیون مداربسته در مراکز درمانی در ارایه دانش سلامت موثر است و سبب جلب توجه و رضایتمندی و کاهش اضطراب آنها می شود و می تواند برای حمایت و مشارکت دادن آنها در درمان و مراقبت بیماران و حتی به موضوع پیشگیری کمک شایان توجهی کند.

سابقه و هدف در دهه های اخیر مشارکت اجتماعی در چارچوب نهادمندسازی فعالیت های افراد به صورت یکی از شاخص های توسعه ای مد نظر قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی زمینه های مشارکت اجتماعی در ورزش همگانی ایران بود. مشارکت کنندگان و روش ها با عنایت به ماهیت اکتشافی موضوع، از روش پژوهش کیفی و استراتژی نظریه پردازی برخاسته از داده ها به منظور تعیین زمینه های مشارکت اجتماعی در ورزش همگانی ایران استفاده شد. نخست از طریق مطالعات اولیه، فهرست مقدماتی نشان های موثر شناسایی شد. نمونه گیری به روش مبتنی بر هدف بود و پس از انجام 27 مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با صاحب نظران آگاه به موضوع پژوهش، اشباع نظری حاصل شده و مقوله های اصلی پس از تکمیل فرآیند کدگذاری استخراج شدند. یافته ها نتایج کدگذاری باز حاکی از آن بود که 98 نشان اولیه و 32 نشان نهایی می توانند زمینه های مشارکت اجتماعی در ورزش همگانی ایران را تعیین کنند. سپس در کدگذاری محوری، نشان های نهایی در 11 مفهوم و 5 مقوله طبقه بندی شدند. در نهایت مقوله های شناسایی شده حاصل از کدگذاری انتخابی شامل عوامل انسانی، عوامل ساختاری، عوامل مدیریتی، پیچیدگی محیطی و عوامل اقتصادی تعیین شدند. نتیجه گیری زمینه های مشارکت اجتماعی در ورزش همگانی ایران به ترتیب اولویت شامل پنج مقوله اصلی عوامل انسانی، عوامل ساختاری، عوامل مدیریتی، پیچیدگی محیطی و عوامل اقتصادی است.

سابقه و هدف سواد سلامت به دلیل نقشی که در پیشبرد تصمیم گیری های مناسب در زمینه سلامت جسمی افراد دارد می تواند کیفیت زندگی آنها متاثر از خود سازد. از این رو، مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین سواد سلامت و کیفیت زندگی در زنان معلول ورزشکار شهر تهران انجام شد. مواد و روش ها مطالعه حاضر تحلیلی و از نوع مقطعی بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه زنان معلول ورزشکار ثبت نام شده در فدراسیون ورزشی جانبازان و معلولین شهر تهران بودند که از میان آنها 169 نفر در سال 1396 انتخاب شدند. روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بود. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های SF-36 و سواد سلامت منتظری و همکاران(1393) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شد. یافته ها یافته های پژوهش نشان داد که مقدار ضریب همبستگی پیرسون بین کیفیت زندگی و سواد سلامت در زنان معلول ورزشکار برابر با 529/0 بوده و در سطح 01/0P< رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. یعنی اینکه هرچقدر افراد از سواد بالاتری برخوردار باشند به همان نسبت از کیفیت زندگی بالاتری برخوردار بودند. نتیجه گیری با توجه به نتایج به دست آمده از مطالعه، داشتن سطح مناسبی از سواد سلامت می تواند به زنان ورزشکار معلول کمک کند تا علاوه بر ارتقای سطح کیفیت زندگی شان، به سطح بالای مشارکت ورزشی نیز دست بیابند. از این رو، متخصصان و برنامه ریزان سلامت می توانند با رشد و توسعه آگاهی افزایی و تاکید بر نقش سواد سلامت بر اطلاع رسانی و تصمیم گیری های صحیح سلامت ورزشکاران معلول یاری برسانند.

سابقه و هدف کیفیت زندگی و بهزیستی روان شناختی یکی از مسائلی است که می تواند در ابتلاء به بیماری ها و درمان آن ها نقش مهمی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه کیفیت زندگی و بهزیستی روانشناختی در بیماران قلبی-عروقی، سرطانی و همتایان سالم انجام شد. مواد و روش ها این پژوهش از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه افراد مبتلا به بیماری های قلبی-عروقی و سرطانی کلینیک تخصصی شیخ الرئیس شهر تبریز در سال 1395 بودند و نمونه مورد نظر به شیوه هدفمند انتخاب شدند. کل نمونه دربرگیرنده 150 شرکت کننده بود که 100 نفر آنها از میان بیماران و 50 نفر از میان افراد همتای سالم انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه کیفیت زندگی و بهزیستی روانشناختی استفاده شد. اطلاعات جمع آوری شده به کمک روش های آماری توصیفی میانگین و انحراف معیار و روش های آماری استنباطی تحلیل واریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نتایج نشان داد که در ابعاد کیفیت زندگی افراد عادی در سطح بالاتری قرار داشتند و بین بیماران قلبی-عروقی و سرطانی تفاوتی وجود نداشت. ابعاد بهزیستی روانشناختی نیز در افراد عادی بالاتر از بیماران قلبی-عروقی و سرطانی بود، همچنین، این ابعاد در بیماران قلبی-عروقی بالاتر از بیماران سرطانی بود. نتیجه گیری توجه به کیفیت زندگی و بهزیستی روان شناختی بیماران قلبی-عروقی و سرطانی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

سابقه و هدف تغییر رفتار یکی از مهمترین استراتژی های قدرتمند برای پیشگیری از پوکی استخوان است. مطالعه حاضر با هدف بررسی رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان در زنان مراجعه کننده به مرکز بهداشتی درمانی شهر فسا بر اساس الگوی فرانظری در شهر فسا انجام گرفت. مواد وروش ها این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی به صورت تصادفی بر روی 400 زن بالای 30 سال از مراکز بهداشتی شهر فسا انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای شامل اطلاعات فردی، آگاهی، مراحل تغییر، تعادل تصمصم گیری (موانع و منافع)، خودکارآمدی در دو قسمت فعالیت فیزیکی و دریافت غذایی کلسیم و چک لیست عملکرد فعالیت فیزیکی و عملکرد دریافت کلسیم بود. داده ها توسط نرم افزار آماری spss نسخه22 و با استفاده از شاخص های توصیفی ( میانگین، انحراف معیار و ضریب همبستگی پیرسون) و آزمون های تحلیلی شامل تحلیل همبستگی پیرسون، آزمون کای دو، تی مستقل و تحلیل رگرسیون چند گانه خطی تجزیه و تحلیل شد و 05/ p< بعنوان سطح معنادار در نظر گرفته شد. یافته ها در این مطالعه اکثریت شرکت کنندگان در ارتباط با عملکرد دریافت کلسیم (25/41%) و پیاده روی (25/46%) در مرحله پیش تفکر بودند. بین عملکرد پیاده روی و منافع ورزش (020، r=0/128 /0P=) و خودکارآمدی ورزش (032، r=0/184 /0P=) ارتباط معنی دار و با موانع درک شده (040، r=0/102 /0P=) و ورزش ارتباط معکوس وجود دارد. بین عملکرد دریافت کلسیم و آگاهی (001، r=0/194 /0P=) و خودکارآمدی دریافت کلسیم (032، r=0/125 /0P=) ارتباط مستقیم معنی داری وجود دارد. با موانع درک شده دریافت کلسیم (045، r=0/187 /0P=) ارتباط معکوس معنی داری وجود دارد. بطور کلی متغیرهای مورد بررسی 60/28 درصد از واریانس پیاده روی و 20/30 درصد از واریانس رفتار دریافت کلسیم جهت پیشگیری از پوکی استخوان را پیشگویی نمود. نتیجه گیری با توجه به قدرت پیشگویی الگوی فرانظری در رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان، توجه به سازه های این الگو درارتقاء رفتارهای تغذیه ای و فعالیت فیزیکی و ارائه آموزش های مربوط به آن توصیه می شود.

سابقه و هدف پوکی استخوان شایع ترین بیماری متابولیک استخوان است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش از طریق شبکه مجازی تلگرام بر ارتقای خودکارآمدی زنان در پیشگیری از پوکی استخوان انجام گرفت. مواد و روش ها پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل تصادفی شده است که در سال 1396 در بین 60 نفر از زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی حاشیه شهر یزد انجام شد. این افراد به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شده و در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسش نامه دوقسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک و سئوالات مربوط به خودکارآمدی بود. بعد از تکمیل پرسش نامه ها، بسته پیام های آموزشی از طریق کانال تلگرام برای گروه مداخله ارسال شد، ولی گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. یک ماه بعد، پرسش نامه ها مجددا تکمیل و داده ها در نرم افزار SPSS 18 و با استفاده از آزمون های مجذور کای، T زوجی و T مستقل تحلیل شدند. یافته ها بعد از مداخله آموزشی، میانگین نمره خودکارآمدی در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافت (0. 001>P). همچنین میانگین نمره خودکارآمدی بعد از آموزش در گروه مداخله افزایش و در گروه کنترل کاهش یافت (0. 001>P). در گروه مداخله میانگین نمره سئوالات خودکارآمدی در خصوص توانایی مصرف مکمل کلسیم و ویتامین D، قرارگیری 15 دقیقه در معرض نور خورشید (0. 005=p) و پرهیز از نوشابه گازدار (0. 001=p) بعد از آموزش نسبت به قبل، افزایش معنی دار داشت. نتیجه گیری آموزش از طریق فضای مجازی تلگرام در خصوص پوکی استخوان می تواند در ارتقای خودکارآمدی زنان در پیشگیری از پوکی استخوان موثر باشد.

سابقه و هدف این مقاله با هدف شناخت صحیح نحوه ساخت و طراحی مقیاس لیکرت و همچنین تحلیل مسائل و چالش های موجود در نحوه تعیین پایایی و تجزیه و تحلیل داده های مقیاس لیکرت طراحی شد. مواد و روش ها: برای رسیدن به یک جمع بندی در زمینه طراحی و ساخت و همچنین تجزیه و تحلیل داده های مقیاس لیکرت، مقالات و مطالعات متعددی در این زمینه، بررسی و مورد تحلیل قرار گرفت. در مطالعه مروری حاضر، موتورهای جستجوی پاب مد، گوگل اسکولار و ساینس دایرکت مورد جستجو قرار گرفتند که از میان 60 مقاله جستجو شده، معتبرترین ها را انتخاب شدند. یافته ها: استفاده از مقیاس 5 گزینه ای نسبت به انواع چند گزینه ای دیگر، رایج تر است. در نظر گرفتن گزینه ای حد فاصل، افراد را در پاسخ به سوالات، دلگرم می کند. در استفاده از داده های مقیاس لیکرت، همواره چالش های تصمیم گیری وجود دارد، به ویژه زمانی که بحث در مورد نوع آزمون مورد بررسی باشد، اینکه از آزمون های پارامتریک و یا ناپارامتریک استفاده گردد. در صورت برقرار بودن فرض نرمالیتی داده های فاصله ای، جهت دو گروه مجزا، از آزمون t مستقل استفاده می گردد. نتیجه گیری امروزه داده های مقیاس لیکرت، در مطالعات گسترده در زمینه های پزشکی، آموزشی و روانسنجی، جهت پی بردن به نگرش افراد مورد استفاده قرار می گیرد. با این وجود، در اکثر این مقالات، نوعی سردرگمی و یا عدم توافق در نحوه طراحی، ساخت و تجزیه و تحلیل داده های مقیاس لیکرت وجود دارد. در نهایت با وجود آنکه تاکنون پیمان نامه دقیق و جامعی در مورد طراحی و تجزیه و تحلیل داده های لیکرت وجود ندارد، این مطالعه با ارائه جمع بندی کلی در این زمینه، تا حدود زیادی از سردرگمی ها کاست.