گیاه پزشکی
سال:1402 | دوره:46 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

بیماری پوسیدگی خشک فوزاریومی یکی از مهمترین بیماری های قارچی پس از برداشت سیب زمینی است که موجب کاهش عملکرد و کیفیت غده های بذری تولیدی می شود. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت سلامت نمونه های بذری جمع آوری شده از مزارع بذری سیب زمینی به عوامل بیماری پوسیدگی خشک و همچنین ارزیابی برخی سنجه های مؤثر در شدت بیماری به ویژه میزان فعالیت آنزیم های برون سلولی و تولید فوزاریک اسید روی میزان شاخص بیماری و حجم پوسیدگی غده های سیب زمینی است. به منظور شناسایی گونه های Fusarium از غده های بذری ارقام مختلف سیب زمینی تولید شده در مزارع استان های اردبیل، چهار محال بختیاری، خراسان رضوی، زنجان، فارس، لرستان، مرکزی و همدان نمونه برداری شد. در مجموع، حدود 18 درصد از نمونه های غده های بذری جمع آوری شده از مزارع مختلف در دامنه 1 تا 3 درصد آلوده به بیماری پوسیدگی خشک بودند. بر اساس ویژگی های ریخت شناختی و مولکولی، 26 جدایه متعلق به گونه های F. solani sensu lato (13 جدایه)، F. oxysporum (8 جدایه) و F. sambucinum (5 جدایه) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که حجم پوسیدگی ایجاد شده روی غده ها توسط جدایه های Fusarium spp. تحت تأثیر تولید و یا عدم تولید فوزاریک اسید و سطح فعالیت آنزیم های سلولاز و آمیلاز قرار می گیرد. یافته های این پژوهش دیدگاه های جدیدی را درباره وضعیت سلامت غده های سیب زمینی و تأثیر میزان آنزیم های برون سلولی و فوزاریک اسید ترشح شده توسط جدایه های قارچی بر میزان پیشرفت بیماری در غده ها ارائه می دهد که می توانند در بازنگری استاندارد ملی سلامت غده های بذری و مدیریت مؤثر بیماری در انبار مورد استفاده قرار گیرند.

شته معمولی گندم Schizaphis graminum (Hemiptera: Aphididae) ، یکی از مهمترین آفات غلات است که هر ساله خسارت زیادی به مزارع گندم کشور وارد می سازد. هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر کشندگی و زیرکشندگی نماتد Steinernema carpocapsae بر فراسنجه های جدول زندگی و فعالیت آنزیم فنل اکسیداز شته معمولی گندم با استفاده از سوبسترای (L-dihydroxyphenylalanin) L-DOPA در اتاقک رشد با شرایط دمایی 2±25 درجه‏ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره‏ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی بود. آنزیم فنل اکسیداز نقش کلیدی در سیستم ایمنی ذاتی حشرات دارد. مقدار LC50 نماتد مورد مطالعه روی شته های ماده بالغ S. graminum، 136 لارو سن سوم بر حشره به دست آمد. طبق نتایج، این نماتد تاثیر کشندگی بالایی روی مراحل بالغ شته ها دارد. نتایج آزمایش تأثیر زیرکشندگی (LC30) این نماتد نشان داد که میزان پوره زایی در تیمار نماتد (07/19پوره/به ازای هر شته کامل) به طور معنی داری کمتر از شاهد (16/39 پوره/ به ازای هر شته کامل) بود. هم چنین، نماتد مورد مطالعه به طور معنی-داری باعث کاهش ویژگی های دموگرافی شته معمولی گندم شدند. مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) شته ها در تیمار نماتد و شاهد به ترتیب 300/0 و 421/0 بر روز بود. در این بررسی، میزان فعالیت آنزیم فنل اکسیداز، براساس میکرومول بر دقیقه بر میلی گرم پروتئین شته های تیمار شده تفاوت معنی داری با شاهد داشت. نتایج نشان داد که نماتد S. carpocapsae اثر کشندگی و زیرکشندگی قابل ملاحظه ای روی شته معمولی گندم دارد و بعد از مطالعات مزرعه ای، می تواند در کنترل بیولوژیک و برنامه های مدیریت تلفیقی آفت مذکور مورد استفاده قرار گیرد.

لمبه گندم، Trogoderma granarium (Everts) (Coleoptera: Dermestidae)، یکی از آفات پلی فاژ غلات انباری در ایران و برخی کشورهای جهان می باشد. در این تحقیق، به منظور تعیین مقاومت و حساسیت ارقام برنج در برابر لمبه گندم، زیست شناسی و پارامترهای رشد جمعیت آفت روی شش رقم تجاری برنج (تیسا، خزر، شفق، صدری، نعمت و هاشمی) در دمای 1 ± 33 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و 24 ساعت تاریکی بررسی شد. نتایج نشان داد که درصد زنده مانی مراحل نابالغ روی رقم صدری بیشتر از سایر ارقام بود. سوسک های پرورش یافته روی رقم خزر حدودا به 8 روز زمان طولانی تری در مقایسه با رقم صدری، برای تکمیل دوره نشو و نمای نابالغ خود نیاز داشتند. زادآوری لمبه گندم (تعداد تخم های گذاشته شده در طول دوره تخمگذاری) روی ارقام صدری و تیسا به طور معنی داری بیشتر از رقم خزر بود. بیشترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) روی رقم صدری و کمترین آن روی ارقام هاشمی، شفق و خزر بود. علاوه بر این، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) روی ارقام صدری و تیسا بیشتر از سایر ارقام به دست آمد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که ارقام صدری و تیسا در مقایسه با ارقام هاشمی، شفق و خزر حساس تر می باشند. از ارقام مقاوم می-توان در مهندسی ژنتیک محصولات کشاورزی برای به حداقل رساندن خسارت این آفت کلیدی استفاده نمود.

امروزه از گلبرگ زعفران به عنوان یک عامل ارگانیک در صنایع کشاورزی استفاده می شود. در بررسی حاضر، فعالیت حشره کشی و اثر دورکنندگی عصاره گلبرگ گیاه زعفران (Crocus sativus Petal) روی حشرات کامل شپشه آرد (Tribolium confusum Jacquelin du Val) مورد بررسی قرار گرفت. برای عصاره گیری از روش ماسراسیون استفاده شد. پس از 72 ساعت محتویات هر ظرف با استفاده از کاغذ صافی طی دو مرتبه صاف شده و عصاره حاصله در یخچال نگه داری شد. آزمایشات در شرایط دمایی 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و تاریکی انجـام گرفـت. برای سمیت عصاره زعفرانحشرات کامل در معرض غلظت های 100، 500، 1000، 10000، 50000 و 100000 پی پی ام عصاره متانولی زعفران قرار گرفتند و تلفات 4، 5، 6 و 7 روز پس از مواجهه حشرات شمارش شد. برای آزمایش دورکنندگی، حشرات کامل در معرض غلظت های 2/4، 27/5، 34/6 و 41/7 درصد قرار گرفتند و دورکنندگی 4، 5، 6 و 7 روز پس از مواجهه حشرات بررسی شد. نتایج نشان داد عصاره گلبرگ زعفران روی حشرات کامل شپشه آرد سمیت ایجاد کرد. درصد تلفات باتوجه به افزایش غلظت و مدت زمان قرار گرفتن حشرات کامل شپشه آرد در معرض عصاره افزایش یافت. همچنین میانگین میزان دورکنندگی عصاره گلبرگ زعفران علیه حشرات کامل در اثرغلظت های 20/4، 27/5، 34/6، 41/7 درصد 7 روز پس رهاسازی حشرات به ترتیب 33/13، 33/18، 33/23، و 66/26 درصد دست آمد. آنالیز شیمیایی عصاره توسط دسـتگاه GC-MS نشـان داد کـه ترکیبات فرار دارای حائز اهمیت در عصاره گلبرگ زعفران به ترتیب C8H16 (propyl Cyclopentane -n-pr) ، C8H18 ( Hexzan3,3-dimethy)، C8H18 (octane- octane) و C16H34 (Hexadecane) است. با توجه به نتایج این بررسی بـه نظـر مـی رسـد، عصاره مذکور جهت حفاظت محصولات انباری خاصیت دورکنندگی مناسـبی علیـه حشرات کامل شپشه آرد داشته است.

One of the most important forest trees in the south of Kerman, which plays an important role in the region's ecosystem and beekeeping industry and is infected by wood-eating beetles, is Prosopis cineraria. These trees are an important habitat for various animals and refreshing the hot air of the south. In the sampling conducted during 1401-1400 from the mesquite forests of southern Kerman (Ghaleganj, Faryab, Anbarabad), the wood-eating beetle Xylopertha reflexicauda (Bostrichidae) was collected for the first time from Prosopis cineraria trees and is identified. The species of wood-eating beetle was identified by reliable scientific sources and was finally confirmed by Mr. Dr. Len Yu Liu. This species was first identified and described by Lesne in 1937. Due to the lack of water and recent droughts and the weakness of Iranian mesquite trees, the larvae of this beetle are active inside the trunk and bark of mesquite trees and feed on the wood and bark of tree trunks and cause great damage to Prosopis cineraria trees.

Ants are a major part of the ecosystem as they assist in the decomposition process and improve soil quality. In this study the species richness and biodiversity of these arthropods was assessed in the habitats with varying degrees of human impact in Shiraz, Fars Province, southern Iran. To this end, six habitats including three city parks with the least amount of human destruction (Be’sat, Janat, Babakoohi), two habitats with high amount of manipulation in order to agriculture and urbanization (a field and a destroyed garden) and a natural park without any human manipulation as control, were chosen and sampled bimonthly during 2015 and 2106. A total of 6270 ant workers belonging to 30 species, 12 genera, and three subfamilies were recorded. The most abundant subfamily was Formicinae (16 species) followed by Myrmicinae (12 species), and Dolichoderinae (two species). The biodiversity indices showed a greater diversity in both natural park and urban landscape: Be’sat and Janat parks, with the lowest amount of human effects, respectively as well as Babakoohi and the lowest in the field and destroyed garden. Although a significant difference was observed with the habitats (F= 4.255, P=0.004) and the months (F= 4.327, P=0.002) of sampling, there was not a significant difference between Babakoohi, natural park, Janat and Be’sat parks (P>0.05) nor between field and destroyed garden (P>0.05).

قارچ های بیمارگر حشرات در برگیرنده طیف وسیعی از گونه هایی هستند که از نظر اکولوژیکی بسیارمتنوع بوده بسیاری از آنها برای حشرات بیماریزا و دارای تخصص میزبانی هستند. استفاده از قارچ های بیمارگر حشرات به عنوان راهکاری برای جایگزین کاربرد وسیع آفت کش های شیمیایی در محصولات انباری محسوب می شود. شب پره آرد، Ephestia kuehniella (Lepidoptera: Pyralidae)، یکی از آفات جدی و عمومی غلات انباری است. این پژوهش، به منظور بررسی کارایی جدایه های ایرانی قارچ های بیمارگر حشرات در کنترل میکروبیE. kuehniella انجام شد، که طی آن چهار جدایه (BVA،BVB ، BVE وBVF ) از قارچ Beauveria bassiana و دو جدایه (LCA وLC ) از قارچLecanicillium lecanii با استفاده از روش تله خاکی با لارو E. kuehniella از خاک باغات مناطق مختلف آذربایجان شرقی جداسازی و شناسایی شد. برای اثبات بیماری زایی جدایه های بدست آمده، آلوده-سازی لاروهای سن چهارم E. kuehniella به روش غوطه وری با جدایه ها در پنج غلظت 104، 105، 106، 107و 108 کنیدی در میلی لیتر در سه تکرار ارزیابی شد. جدایه های BVBو BVA با کم ترین LC50 به ترتیب با مقادیر 105×8/2 و 105×5/2 کنیدی بر میلی لیتر، بیشترین زهراگینی و جدایه BVF با بیشترین LC50 با مقدار 107×2/2 کنیدی بر میلی لیتر، کمترین زهراگینی را روی لارو شب پره آرد داشت. میزان زهرآگینی بین جدایه ها در غلظت های مختلف، تفاوت معنی داری داشت. نتایج نشان داد که از میان جدایه های بومی مورد مطالعه در منطقه آذربایجان، جدایه BVA با غلظت کمتر و در زمان کوتاه تر کارایی زیستی بالاتری روی لارو شب پره آرد داشته و می تواند در راستای استفاده بهینه از آفت کش ها و تدوین برنامه های مدیریتی مورد توجه قرار گیرد.

پروتئین های تغییرگر نقش مهمی در برهمکنش میان قارچ های بیمارگر و گیاه میزبان ایفا می کنند. شناسایی و بررسی عملکرد پروتئین های تغییرگر برای درک ساز وکار بیماری زایی، برهمکنش و تعیین راه بردهای به نژادی برای تولید ارقام مقاوم بسیار مهم است. بیماری برق زدگی ناشی از قارچ Ascochyta rabiei یکی از مخرب ترین و گسترده ترین عامل خسارت زا در زراعت نخود در بیشتر مناطق است. شناسایی ژن های تغییرگر در این قارچ بر اساس داده های ژنومی و بیانی ژن های قارچ A. rabiei در شرایط شرایط رشدی مختلف می تواند در پیش برد برنامه های اصلاحی گیاه نخود مورد توجه قرار گیرد. مطالعه حاضر با بررسی شاخص های عمومی پروتئین های تغییرگر و نحوه القاءپذیری آنها توانسته است ژن gsh303 رمزگذار پروتئین نامزد کارکرد تغییرگری در بیماری زایی قارچ A. rabiei را شناسایی نماید و حضور آن را در ژنوم پاتوتیپ مختلف (PI، PIII و PVI) قارچ A. rabiei رشد یافته در شرایط آزمایشگاهی تایید نماید و توالی آن ها مورد مقایسه قرار دهد. در سطح ترانوشت نیز بیان این ژن در شرایط رشد پاتوتیپ های PI، PIII و PVI از قارچ A. rabiei در محیط کشت و همچنین در شرایط برهمکنش با لاین های نخود مقاوم (MCC133) و حساس (ILC1929) در زمان 96 ساعت پس از مایه زنی مورد بررسی قرار گرفت. ژن های حیاتی argapdh و abct به ترتیب مربوط به قارچ A. rabiei و گیاه نخود به عنوان مرجع در نظر گرفته شد. این نتایج نشان داد ترانوشت ژن gsh303 در شرایط رشد در محیط کشت قابل ردیابی نبود ولی در شرایط برهمکنش با گیاه ردیابی شد. در مجموع می توان انتظار داشت پروتئین رمزگذاری شده توسط این ژن در شرایط بیماری زایی قارچ روی گیاه به شکل یک تغییرگر عمل کند. به عنوان یک نامزد، نقش تغییرگری این پروتئین باید در مطالعات تکمیلی مورد بررسی قرار گیرد.

بیماری ناشی از ویروس پژمردگی لکه ای گوجه فرنگی Tomato spotted wilt virus, TSWV)) در کاهوکاری های کشور شایع بوده و خسارت جدی به این محصول وارد می نماید. برای این منظور از فرمولاسیون تجاری مخصوص ضدعفونی بذر حشره کش های ایمیداکلوپراید و تیامتوکسام برای ضدعفونی بذر کاهو جهت کنترل تریپس ناقل این ویروس از حشره کش های ایمیداکلوپراید و تیامتوکسام به ترتیب با غلظت های 21 و 8/22گرم در کیلوگرم بذر استفاده گردید. بذرهای تیمارشده ابتدا درسینی نشاء کشت شدند و یک ماه بعد به صورت نشاء درمزرعه کشت شدند در 28 و 49 روز بعد از انتقال نشاء به مزرعه تعداد 5 نمونه بوته کاهو از هر تیمار برداشت کرده و به آزمایشگاه باقیمانده سموم منتقل گردید. جهت استخراج باقیمانده آفت کش های مذکور از نمونه های کاهواز روش کچرز استفاده گردید. سپس محلول استخراج شده جهت شناسایی و اندازه گیری آفت کش ها به دستگاه LC-MS/MS تزریق گردید. نتایج حاصل از بررسی باقیمانده تیامتوکسام و ایمیداکلوپراید روی محصول نهایی کاهو 8 و 11 هفته پس از کشت بذر ضدعفونی شده نشان داد که هیچ باقیمانده قابل ردیابی از ایمیداکلوپراید در کاهو در این دو زمان نمونه برداری مشاهده نشد و صرفا باقیمانده حشره کش تیامتوکسام با میزان 33/0 میلی گرم/ کیلوگرم پس از 8 هفته و 28/0 میلی گرم/ کیلوگرم پس از 11 هفته پس از کاشت بذر شناسایی و اندازه گیری گردید که با توجه به مرز بیشینه مانده مجاز تیامتوکسام (3 میلی گرم/ کیلوگرم) میزان باقیمانده اندازه گیری شده پایین تر از این حد بوده و قابل قبول است.

The effect of number of mating on longevity and fecundity of the predatory mite Euseius scutalis Athias-henriot was studied under laboratory conditions (at 25±1 ºC, 60 ± 5 % RH and 16: 8 L:D). Newly emerged adult females (less than 24 h) were held individually in a 9 cm arena. A male (less than 24 h) remained with a female for limited periods of time or continuously. Four treatments were designed: virgin females, single mated females, multiple mated females (female had access to a male every five days), multiple mated females (female had continuous access to a male). Mating was necessary for oviposition. Virgin females lived the longest (25 days). However, no significant differences were found among longevity of mated females (12- 15). Similarly, no significant differences were detected among fecundity of females with different numbers of mating (18- 22 eggs). Sex ratio was significantly female-biased in progeny of single mated females and multiple mated females with periodic access to male. However, no significant difference was found in sex ratio of progeny of multiple mated females with continuous access to male.