مهندسی بهداشت محیط
سال:1402 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: آنتی بیوتیک ها جزو آلاینده های زیست محیطی دارای اثرات پایدار بوده و پس از مصرف، به ندرت در بدن به طور کامل متابولیزه شده و 90-30 درصد آن ها از طریق ادرار و مدفوع دفع و وارد محیط می گردد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی تجزیه آلاینده سفیکسیم توسط فتوکاتالیست Fe3O4@SiO2 @TiO2@rGO + UV در حضور پرسولفات (PS) از پساب سنتتیک انجام شد. مواد و روش ها: فتوکاتالیست Fe3O4@SiO2@TiO2 (FS@T/rGO) به روش هم ترسیبی سنتز، و سپس بر روی اکسیدگرافن احیاء شده (rGO) تثبیت گردید. خصوصیات ساختاری فتوکاتالیست مغناطیسی با استفاده از تکنیک­های FESEM، XRD، TEM، VSM، مورد ارزیابی قرار گرفت. تأثیر متغیرهایی مانند pH محلول، دوز کاتالیست، غلظت پرسولفات و غلظت اولیه آلاینده بر عملکرد فرآیند FS@T/rGO/PS/UV در تجزیه آلاینده سفیکسیم مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین شرایط بهینه، تأثیر یون­های مداخله­گر و اسکاونجرها بر فرآیند و همچنین میزان بازیابی و استفاده مجدد از کاتالیست بررسی شد. یافته ها: فتوکاتالیست سنتز شده دارای ویژ­گی­هایی از جمله خاصیت مغناطیسی بسیار عالی، ساختار کریستالی و نسبتاً کروی در سایز نانو، خلوص بالا، خاصیت فتوکاتالیستی در هر دو محدوده فرابنفش و مرئی است. تحت شرایط بهینه (7-6. 5 pH =، mM2 = PS و دوز فتوکاتالیست= g/L0. 1)، پس از گذشت 60 دقیقه زمان اکسیداسیون، آنتی­بیوتیک سفیکسیم با غلظت mg/L50 و TOC به ترتیب با راندمان >98% و 55. 7% حذف شدند. عملکرد فرآیند متأثر از حضور اسکاونجرهای آلی (TBA، NaN3، KI و CH3OH) و یون­های مداخله­گر (Cl-، SO4-2، NO3-و CO3-2) بود؛ بطوری که راندمان تجزیه آلاینده در حضور اسکاونجرهای آلی و یون­های مداخله­گر کاهش یافت. گونه­های موثر واکنش شامل h⁺، 1O2، OH• وSO4•⁻ در تجزیه سفیکسیم توسط فرآیند فتوکاتالیستی در حضور PS بود. فتوکاتالیست سنتز شده قابلیت استفاده برای 4 مرحله متوالی را داشت و در مرحله چهارم، سفیکسیم با راندمان برابر با 70. 1 درصد تجزیه گردید. رفتار تجزیه فتوکاتالیستی آنتی­بیوتیک سفیکسیم در واحد زمان تابع مدل سینتیکی شبه درجه اول بود. نتیجه گیری: فرآیند فتوکاتالیستی FS@T/rGO/UV/PS با خصوصیاتی از جمله کارایی بالا در تجزیه آنتی­بیوتیک، قابلیت جداسازی آسان و سریع، قابلیت معدنی­ سازی آلاینده، تولید محصولات جانبی با ساختار مولکولی ساده و عملکرد مناسب بر روی نمونه فاضلاب واقعی می­تواند به عنوان یک روش مناسب جهت پس تصفیه فاضلاب صنعتی و همچنین پیش تصفیه به منظور کاهش بار آلی و افزایش تجزیه­پذیری زیستی مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: : امروزه با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش نزولات جوی در سطح کشور و به خصوص استان همدان، نرخ دسترسی به منابع آب سطحی کاهش یافته و لذا، میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی به شدت افزایش یافته است که این موضوع موجب تغییر در کیفیت این منابع برای مصارف گوناگون شده است. در نتیجه، لزوم پایش کیفی منابع آب زیرزمینی نیز اهمیت دوچندانی یافته است. از این رو، در این پژوهش با استفاده از مدل ترکیبی شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم فراابتکاری گرگ خاکستری نسبت به مدل سازی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت کبودرآهنگ واقع در شمال غربی استان همدان در سال 1401 اقدام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش، داده های کیفی منابع آب زیرزمینی مربوط به چاه های دشت کبودرآهنگ به سه بخش آموزش (%70)، اعتبارسنجی (%15) و آزمون (%15) تقسیم و با استفاده از مدل ترکیبی شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم فراابتکاری گرگ خاکستری مدل سازی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت کبودرآهنگ انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل ارائه شده قابلیت بالایی در پیش بینی کیفیت آب زیرزمینی بر اساس سه متغیر pH، EC و TDS داشته است. مقدار 0/9975 = R نشان دهنده پیشگویی بالای متغیرها بود. نتایج حاصل از پیاده سازی شبکه عصبی مصنوعی بیان گر صحت بالا و همچنین قابلیت بالای پیش بینی و خطای اندک مدل بود که این خطا با کمک الگوریتم گرگ خاکستری کاهش یافت. بنابراین، می توان اذعان داشت علی رغم این که الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی تا حد بالایی قادر به پیش بینی کیفیت آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه بود، الگوریتم گرگ خاکستری با کاهش خطای پیش بینی، این عملکرد را تکمیل و مقدار بهینگی مدل را افزایش داد. نتیجه گیری: الگوریتم های شبکه عصبی مصنوعی و بهینه سازی گرگ خاکستری مکمل هم بوده و عملکرد خوبی برای پیش بینی تغییرات کیفی منابع آب زیرزمینی از خود نشان می دهند.

زمینه و هدف: آنتی بیوتیک ها نوعی دارو هستند که در غلظت های مختلف از نانوگرم تا میکروگرم در منابع آب یافت می شوند و مقاومت بالای آنها در برابر تجزیه، حذف آنها را از محیط های آبی دشوار می کند. هدف از این مطالعه بررسی حذف آنتی بیوتیک تتراسایکلین از محیط های آبی می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه نانو زئولیت نوع y اصلاح شده برای جذب تتراسایکلین سنتز شد. ویژگیهای جاذب نانو زئولیت نوع y اصلاح شده توسط FESEM، EDS، FTIR و آنالیز XRD مشخص شد. سپس فرآیند جذب تتراسایکلین مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بیشترین میزان حذف آنتی بیوتیک تتراسایکلین در غلظت برابر mg/L50 و زمان تماس 30 دقیقه، در 7pH= و غلظت نانو زئولیت y اصلاح شده 0/4 گرم بر لیتر 97/4% حاصل شد. فرآیند جذب تتراسایکلین از طریق نانو زئولیت y اصلاح شده با مدل ایزوترم لانگموییر)R2 =(0/991 و سینتیک شبه درجه دوم )0/0021K2 =(سازگار بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که نانو جاذب به طور قابل ملاحظه ای قادر به حذف تتراسایکلین در مدت زمان کم از محلول های آبی است. بنابراین به عنوان یک جاذب مؤثر می تواند برای حذف آنتی بیوتیک ها مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: با توجه به گسترش روز افزون مشکلات اسکلتی عضلانی (MSDs (ضروری است که ریسک فاکتورهای ارگونومی محیط کار با روش های عمومی و اختصاصی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ارگونومی محیط کار اداری با استفاده از دو تکنیک ارزیابی اختصاصی و عمومی در دو دانشگاه علوم پزشکی کشور انجام شد. مواد و روش ها: شیوع MSDs با استفاده از پرسشنامه استاندارد نوردیک و ارزیابی ارگونومی کارکنان در محیط کار به روش ارزیابی سریع تنش اداری ROSA و ارزیابی سریع کل بدن REBA ارزیابی گردید. آمارهای توصیفی و آزمون های کای اسکور، تی مستقل و رگرسیون لجستیک به منظور توصیف و تحلیل داده ها به کار رفت. یافته ها: اختلاف میانگین امتیاز ROSA و میانگین ارتفاع مانیتور بین دو گروه از کارکنان شاغل در محیط کار اداری که MSDs را طی 12 ماه گذشته تجربه کرده اند و گروهی که تجربه نداشته اند معنادار است. به ازای یک واحد افزایش در امتیاز ROSA و یک سانتی متر ارتفاع مانیتور با درنظرگیری سایر متغیرهای مداخله گر، به ترتیب حدود 45 و 13 درصد شانس بروز MSDs افزایش می یاید. نتیجه گیری: ابزار ROSA نسبت به REBA روش قابل اعتمادتری برای ارزیابی ارگونومی محیط کار اداری است. امتیاز کلی روش ROSA و پارامترهای ایستگاه کار نظیر ارتفاع مانیتور می تواند در مشاغل اداری جهت طراحی مداخله های کاهش دهنده MSDs استفاده شود. مطالعات بیشتری به منظور قابلیت اعتماد ROSA لازم است تا اعتبار مداخلات ارگونومی مبتنی بر این روش افزایش یابد.

زمینه و هدف: آفلاتوکسین­ M1 که به­ دنبال متابولیسم آفلاتوکسین B1 که از طریق خوراک آلوده وارد بدن دام می شود، ایجاد می گردد. انسان ها نیز از طریق مصرف شیر دام آلوده در معرض مواجهه با این مایکوتوکسین قرار می گیرند. این مایکوتوکسین دارای اثرات هپاتوتوکسیک، سرطان زایی و موتاژنی بسیار قوی بوده و به طور بالقوه برای سلامتی انسان مخاطره آمیز می باشد. با توجه به این­که شیر یکی از مواد غذایی مهم برای انسان به شمار می رود، بنابراین حصول اطمینان از سلامت شیر و عدم آلودگی آن با مواد مختلف ازجمله آفلاتوکسین M1 برای حفاظت از سلامت گروه های سنی مختلف امری ضروری به نظر می رسد. مواد و روش ها: در این مطالعه 180 نمونه شیر اعم از سنتی و صنعتی از 4 شهر تبریز، کرمانشاه، زنجان و رشت جمع آوری شده، نمونه ها سانتریفیوژ شده و چربی رویی آن برداشته شده و نمونه های شیر بدون چربی به روش ELISA رقابتی ازنظر آفلاتوکسین M1 موردسنجش قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که %100 نمونه های موردبررسی آلوده به آفلاتوکسین M1 بودند؛ که میانگین غلظت آلودگی M1 در شهر تبریز، کرمانشاه، زنجان و رشت به ترتیب 6/5±31/9، 16/9±30/7، 6/2±29/9 و 3/8±25/4 نانوگرم در لیتر در محدوده ی 2/134-1> نانوگرم در لیتر به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج مطالعه ما نشان داد که در تمامی نمونه های اخذشده از چهار شهر تبریز، کرمانشاه، زنجان و رشت، آلودگی به آفلاتوکسینM1 وجود دارد که سطح این آلودگی در فصل های مختلف متفاوت بود. به نحوی که بیشترین آلودگی در فصل پاییز و در نوع تولید سنتی، مشاهده شد. با توجه به مضرات آفلاتوکسینM1 برای سلامت انسان، کنترل مداوم خوراک دام ازلحاظ آفلاتوکسینB1 و کنترل شیر و محصولات آن به جهت عدم حضور آفلاتوکسین M1 بسیار مهم است.

زمینه و هدف: انبارهای نفت و گاز مایع جزء تأسیسات کلیدی در هر کشور به شمار می رود. هدف از مطالعه حاضر ارایه الگویی تلفیقی از روش های ساده و کاربردی جهت ارزیابی بهداشت و ایمنی محیط کار انبار نفت و گاز مایع و سایر صنایع و خدمات مشابه بوده است. مواد و روش ها: در این مطالعه کیفی، داده ها به روش های بررسی میدانی، بررسی اسنادی، مصاحبه انفرادی، مصاحبه گروهی متمرکز و بحث گروهی متمرکز گردآوری و تولید شد. الگویی ترکیبی از فنون شامل واکاوی وظیفه، واکاوی اثر و حالت شکست، واکاوی درخت واقعه، واکاوی درخت خطا، نمودار استخوان ماهی به صورت مرحله به مرحله جهت ارزیابی بهداشت و ایمنی محیط کار معرفی و استفاده شد. یافته ها: مشاغل انبار نفت و گاز مایع وظایف و خطرات متعددی دارند. از میان مشاغل مورد مطالعه، مشاغل پرکننده گاز مایع (158RPN1=)، مکانیک عمومی (156RPN1=) و آزمایشگر (130RPN1=) بالاترین سطح ریسک را دارند که فراتر از حد حد بالای کنترل است و شغل استاد کار مواد نفتی (48RPN1=) کم ترین سطح ریسک را دارد و زیر حد پایین کنترل است. میزان ریسک سایر مشاغل در حد تحت کنترل هستند. نتیجه گیری: با اعمال پیشنهادات اصلاحی و پیشگیرانه ارایه شده در نمودار استخوان ماهی علت کنترل و آیین کار ایمن برای هر شغل، می توان سطح ریسک محیط کار را به زیر حد کنترل و محدوده ریسک ناچیز کاهش داد. الگوی ترکیبی و ساده استفاده شده در این مطالعه می تواند توسط سایر صنایع و خدمات کشور به کار رود.

زمینه و هدف: یکی از مسائلی که در دنیای رو به گسترش امروزی بسیار حائز اهمیت است، مسئله ی محیط زیست و حفاظت از آن است. این مطالعه با هدف بررسی سواد زیست محیطی( آگاهی، نگرش و عملکرد محافظت محیط زیست) در دانشجویان دانشکده پرستاری شهرستان چابهار انجام گرفت. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است که بر روی 200 دانشجوی پرستاری صورت گرفته است. نمونه پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه دموگرافیک و پرسشنامه سواد زیست محیطی بود. داده ها در نرم افزار آماری SPSS نسخه 18 وارد شدند و با استفاده از آزمون های آنوا و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد 69/8 درصد دانشجویان آگاهی خوب در خصوص رفتارهای حفاظت محیط زیست داشتند. و 66درصد دانشجویان نگرش زیست محیطی خوب و 50/8 درصد دانشجویان رفتار حفاظت محیط زیست ضعیفی داشتند. همچنین رفتار حفاظت محیط زیست دانشجویان با سطح تحصیلات پدر و مادر، جنسیت ارتباط آماری معناداری داشت(0/05> p). در نهایت نتایج نشان داد که بین متغیرهای آگاهی، نگرش و رفتار حفاظت محیط زیست همبستگی مثبت قوی وجود دارد. نتیجه گیری: به منظور ارتقاء رفتارهای حفاظت زیست محیطی در دانشجویان، می توان از برگزاری کلاس های آموزشی در زمینه محیط زیست، فعالیت های محیط زیست، استفاده از آموزش های غیر مستقیم جهت توسعه فرهنگ زیست محیطی استفاده نمود.

زمینه و هدف: باتوجه به نقش پوشش­های گیاهی در کاهش و جذب آلاینده­های هوا ارزیابی مقاومت گونه­های مختلف نسبت به آلاینده­های محیطی به منظور انتخاب گونه­های مناسب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می­باشد. از اینرو هدف مطالعه حاضر ارزیابی مقاومت گونه­های چنار P. orientalis، شاه­توت M. nigra و عرعر A. altissima نسبت به آلودگی هوا با استفاده از زیست نشانگرهای بیوفیزیکی و بیوشیمیایی برگ می­باشد. مواد و روش ها: بدین منظور نمونه­برداری از برگهای سه گونه درختی از شش ایستگاه در شهر اصفهان صورت گرفت. پس از انتقال نمونه­ها به آزمایشگاه تراکم روزنه­ها، میزان پروتئین کل، قندهای محلول و آنتوسیانین برگ آنها اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد گونه­های شاه­توت وعرعر با افزایش، و گونه چنار با کاهش تراکم روزنه های خود نسبت به آلودگی هوا پاسخ نشان داده­اند. میزان پروتئین کل برگ شاه­توت، چنار و عرعر به میزان 48/93، 55/76 و 23/53 درصد در مناطق آلوده نسبت به مناطق پاک بیشتر بوده است. این میزان برای قندهای محلول و آنتوسانین در شاه­توت، چنار و عرعر به ترتیب برابر( 90/22، 38/65 و 88/88) و برابر (19/64، 88/8 و 80/05) درصد بوده است. نتیجه گیری: براساس یافته­ها می­توان نتیجه گرفت درختان در ارتباط با تراکم روزنه ­ها پاسخ نسبتا متفاوتی نسبت به آلودگی هوا می­دهند که این امر می­تواند به دو طریق افزایش یا کاهش تراکم روزنه­ها باشد. افزایش مقدار پروتئین کل، قندهای محلول و آنتوسیانین موجود در برگ درختان منطقه آلوده بیانگر این موضوع است که این درختان نسبت به مقدار آلودگی آلاینده­های مقاوم هستند و از این استراتژیها جهت سازگاری و مقابله با آلاینده­ها استفاده می­کنند.