کشاورزی بوم شناختی
سال:1396 | دوره:7 | شماره:1 |تعداد مقالات:13

سابقه و هدف: امروزه کشاورزی حفاظتی با کمترین آسیب و زیان زیست محیطی توجهات زیادی را در سراسر جهان بخود معطوف داشته است. به گونه ای که کشاورزی حفاظتی در مقیاس های گسترده در سطح جهان مورد استفاده قرار می گیرد.استفاده از این روش موجب مصرف بهینه منابع تولید مانند آب و خاک شده و به پایداری تولید در بوم نظام (اکوسیستم) های کشاورزی کمک می کند. شخم حفاظتی به عنوان مهم ترین جنبه کشاورزی حفاظتی به نظر می رسد که در موقعیت های جفرافیایی مختلف متفاوت باشد. در نتیجه ضرورت اولویت بندی روش های مناسب خاک ورزی با توجه به شرایط کشت و شرایط اقلیمی هر منطقه بیش از پیش احساس می شود. هدف از تحقیق بالا معرفی سامانه خاک ورزی حفاظتی بهینه (شخم حداقل یا کاهش یافته) در تلفیق با مدیریت کودی و بقایا برای رسیدن به بیشترین تولید بوده ضمن اینکه و پایداری بوم نظام کارآیی عملیات زراعی به کار گرفته شده در این بررسی با به کارگیری شاخص های تولید زراعی و ویژگی های خاک مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت.مواد و روش ها: بدین منظور آزمایشی در چهارچوب 7 روش خاک ورزی و مدیریت بقایای گیاهی در کشت ذرت علوفه ای پس از کشت گندم به اجرا درآمد و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک (شامل هدایت الکتریکی، ظرفیت مزرعه، آب قابل دسترس، تخلخل، pH و میزان کربن آلی) و همچنین عملکرد کل و عملکرد بلال مورد سنجش قرار گرفته اند. ارزیابی پایداری نظام تولید با استفاده از نرم افزار AEPAT انجام گرفت. داده های ارزیابی شده در نرم ا فزار AEPAT تلفیق و پایداری نظام در قالب دو تابع کشاورزی حفاظتی و تولید سنجش شده و از 0 تا 100 امتیاز دهی شدند.نتایج و بحث: نتایج تحقیق نشان داد که تیمار گردآوری نکردن کاه و کلش گندم + ساقه خرد کن+ دیسک و فاروئر +100 کیلوگرم اوره بیشترین میزان رطوبت ظرفیت مزرعه (%25.63)، آب در دسترس (% 15.63)، درصد تخلخل (%49.2) و کربن آلی (% 0.73) را داشته است. بیشترین میزان عملکرد کل (87.3 تن در هکتار) و بلال (23.8 تن در هکتار) نیز در این تیمار به دست آمده است. در مقابل کمترین میزان مربوط به این شاخص ها در تیمار "آتش زدن کاه و کلش باقی مانده + دیسک و فاروئر" به دست آمد. کاهش شاخص های بالا در این تیمار رابطه مستقیمی با آتش زدن بقایای گیاهی داشته که افزون بر انباشت عناصر در خاک و افزایش هدایت الکتریکی، کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک را نیز به میزان شایان توجهی کاهش داد. از سوی دیگر بقایای گیاهی در کنترل کیفیت خاک از بعد هدایت الکتریکی و شوری نقش محوری و کلیدی را ایفا می کنند. از یافته های آزمایش نتیجه گیری می شود که میزان ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک با نوع عملیات زراعی و خاک ورزی از یکسو و همچنین وجود بقایای گیاهی و افزایش فعالیت میکروبی خاک به منظور ایجاد خلل و فرج و تشکیل ساختار خاکدانه از سوی دیگر ارتباط مستقیم دارد. بهبود ساختار فیزیکی خاک زراعی ضمن افزایش تهویه و نگهداری آب در خاک کیفیت و سلامت شیمیایی خاک در دراز مدت را به همراه دارد. بنابر نتایج تحلیل پایداری، تیمار گردآوری نکردن کاه و کلش گندم + ساقه خرد کن + دیسک و فاروئر + 100 کیلوگرم اوره در هکتار دارای بالاترین نمره از نظر عملکرد بهینه و پایداری (61.21) و تیمار آتش زدن کاه و کلش باقی مانده + دیسک و فاروئر دارای پایین ترین نمره از نظر عملکرد بهینه و پایداری (7.63) بودند.نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که تلفیق بقایای گیاهی در خاک به همراه خاک ورزی حفاظتی نه تنها موجب بهبود عملکرد گیاه ذرت شده بلکه در بهبود کیفیت خاک نیز نقش بسزایی خواهد داشت. ولی اثر بخشی آن مستلزم کاربرد کود اوره به میزان مورد نیاز می باشد. افزون براین پایداری نظام تولید نیز تاثیر پذیری مستقیمی از عملیات زراعی داشته و ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک می تواند به عنوان شاخصی از کارکرد و کارآیی نظام تولید به کار رود.

سابقه و هدف: امروزه کشت های مخلوط به سبب برتری های فراوان، از جمله بهبود شرایط خاک، افزایش جذب منابع و کنترل بهتر علف های هرز بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. کشت های مخلوط بدلیل تاثیر مثبت شان در کیفیت علوفه نقش با اهمیت تری را در نظام های زراعی به دست آورده اند. افزون بر موارد یادشده، کشت های مخلوط سبب افزایش جذب تشعشع خورشید، افزایش فعالیت های ریزموجود (میکروارگانیسم) های خاک و نیز شرایط بهتر نظام کشت در برابر علف های هرز و آفات می شود. بررسی کشت مخلوط ذرت و سورگوم با برخی گیاهان لگوم از جمله ماش، لوبیا چشم بلبلی و شبدر برسیم برای بررسی برتری های کشت مخلوط شامل افزایش عملکرد، بهبود کیفی علوفه به لحاظ درصد پروتئین و تاثیر آن روی کنترل علف های هرز از هدف های این پژوهش بوده است تا بتوان مناسب ترین کشت مخلوط را با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و میزان درآمد کشاورزان به صورت کاربردی توصیه کرد.مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر کشت مخلوط افزایشی ذرت و سورگوم همراه با چند گیاه لگوم بر کمیت و کیفیت علوفه و رشد علف های هرز، آزمایشی در طی سال های زراعی 1389 و 1390 در منطقه اسلامشهر، روستای مافین آباد واقع در استان تهران اجرا شد. سه گیاه لگوم شبدر برسیم، ماش و لوبیا چشم بلبلی با توجه به شرایط اقلیمی منطقه با دو گیاه اصلی ذرت و سورگوم در دو تراکم 50 و 100 درصد گیاه لگوم در حالت تک کشتی به صورت کشت مخلوط افزایشی کشت شدند و در نهایت 22 تیمار به صورت تصادفی در هر تکرار قرار گرفت. صفات مورد ارزیابی در این تحقیق شامل عملکرد، وزن خشک علوفه، درصد پروتئین، شاخص برابری زمین، مزیت اقتصادی بودند.نتایج و بحث: نتایج این آزمایش نشان داد کشت مخلوط افزایشی سبب شد وزن خشک علوفه، درصد پروتئین و سود خالص افزایش یابد. همچنین کشت مخلوط افزایشی باعث کاهش معنی دار وزن خشک علف های هرز شد، در ضمن شاخص نسبت برابری زمین (LER) در همه تیمارها بیش از یک مشاهده شد. در میان همه تیمارها، تیمار کشت مخلوط ذرت همراه با لوبیا چشم بلبلی در تراکم 100 درصد لوبیا، دارای بهترین شرایط، بالاترین وزن خشک علوفه، درصد پروتئین و شاخص برابری زمین بود.همچنین نتایج نشان داد کشت های مخلوط افزایشی ذرت و سورگوم همراه لگوم (به ویژه ذرت و سورگوم همراه لوبیا چشم بلبلی 100 درصد) را می توان به عنوان کشت هایی دارای عملکرد بالا، کیفیت علوفه بهتر و برتری اقتصادی بیشتر نسبت به تک کشتی و همچنین به عنوان روشی جایگزین برای رویارویی با علف های هرز به کشاورزان توصیه کرد.نتیجه گیری: در نهایت نتایج آزمایش نشان داد، کشت مخلوط می تواند در افزایش میزان علوفه، بهبود کیفیت علوفه و همچنین کنترل علف های هرز مفید بوده و نقش مثبتی ایفا کند. کشت های مخلوط در این آزمایش همگی LER بیش از 1 و بیشترشان سود اقتصادی بالاتری نسبت به تک کشتی همراه علف های هرز نشان دادند که این موضوع می تواند همه کشت های مخلوط حاضر در طرح را به صورت شایان توصیه برای کشاورزان نشان دهد. این موضوع در کشت های مخلوط ذرت و سورگوم همراه لوبیا چشم بلبلی به ویژه در تراکم 100% لوبیا چشم بلبلی به روشنی خود نمایی می کند. بنابراین استفاده ازکشت مخلوط را می توان به عنوان راهی برای افزایش عملکرد، درآمد، کیفیت علوفه (افزایش پروتئین) و کنترل جمعیت علف های هرز به کشاورزان توصیه کرد.

سابقه و هدف: استفاده گسترده از کودهای شیمیایی در دهه های اخیر و پیامدهای منفی ناشی از کاربرد این مواد، موضوعی است که امروزه همچنان مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. بدین منظور جایگزینی کودهای زیستی و آلی با کودهای شیمیایی و یا تلفیقی مناسب از آن ها، به منظور افزایش حاصل خیزی خاک در کشاورزی پایدار و همچنین تامین سلامت دام امری ضروری به نظر می رسد. از سویی تنش خشکی، مهم ترین عامل غیر زنده است که رشد و تولید گیاهان را به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک محدود می سازد و با تاثیر روی جذب مواد غذایی از طریق ریشه موجب کاهش کیفیت علوفه می شود. به همین دلیل شناسایی روشهای نوین آبیاری و کم آبیاری می تواند پیامدهای ناشی از مشکل کم آبی را کاهش دهد. بنابراین استفاده از بهترین سطوح کودهای زیستی و تلفیقی همراه با نظام کم آبیاری، برای افزایش کیفیت علوفه و میزان تریگونلین از هدف های مهم این تحقیق به شمار می رود.مواد و روش ها: آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران اجرا شد. کرت های اصلی شامل رژیم آبیاری در سه سطح: آبیاری کامل (تامین100%)، کم آبیاری متوسط (تامین 75%) و کم آبیاری شدید (تامین 50% نیاز آبی گیاه برحسب تبخیر و تعرق هفتگی) و کرت های فرعی در بردارنده سطوح مختلف کودی (بر پایه نتایج تجزیه خاک) در شش سطح (شاهد، 100%کود شیمیایی، 100%کود زیستی، کود زیستی +100% کود شیمیایی، کود زیستی +75% کود شیمیایی و کود زیستی +50% کود شیمیایی) بود.نتایج و بحث: با افزایش تنش خشکی، درصد پروتئین، کربوهیدرات های محلول در آب، الیاف نامحلول در شوینده های اسیدی و خنثی، درصد خاکستر و میزان تریگونلین افزایش و دیگر صفات کاهش یافت. این امر نشان داد که با اعمال تنش خشکی کیفیت علوفه گیاه شنبلیله بدلیل افزایش الیاف نامحلول در شوینده های اسیدی و خنثی کاهش می یابد که این موضوع با کاهش قابلیت هضم علوفه همراه است. کاربرد کودهای زیستی و تلفیقی موجب کاهش فیبرهای نامحلول و افزایش قابلیت هضم علوفه شد. اگرچه تنش خشکی سبب افزایش میزان تریگونلین شد اما از سوی دیگر تاثیر منفی روی بسیاری از عامل های موثر بر رشد گیاه مانند میزان ماده خشک قابل هضم، جذب عنصرهای کانی (معدنی) وحتی عملکرد ماده موثره داشت. بیشترین درصد ماده خشک قابل هضم، درصد عنصرهای کانی و عملکرد تریگونلین از تیمار آبیاری کامل و استفاده از کود تلفیقی (Bio75% و Bio50%) و بالاترین درصد پروتئین خام و درصد کربوهیدرات های محلول از تیمار کم آبیاری شدید و استفاده از کود تلفیقی (Bio100%) به دست آمد.نتیجه گیری: بنابر نتایج این تحقیق در همه شرایط و به ویژه در شرایط تنش، تاثیرگذاری کودهای تلفیقی به مراتب بیشتر از کودهای زیستی و شیمیایی بود. استفاده از کودهای تلفیقی توانست تاثیر زیانبار کم آبی را تا حدی خنثی و بالاترین کیفیت علوفه و متابولیت ثانویه را تامین کند. این امر مبین آن است که باکتری های تثبیت کننده نیتروژن (ازتوباکتر) و باکتری های حل کننده فسفات (سودامونانس) موجب افزایش کارایی یکدیگر شدند و با کاربرد این کودها عملکرد کمی و کیفی بیشتری در مقایسه با دیگر نظام ها کودی به دست آمد. سیستم کم آبیاری متوسط در منطقه کرج به علت صرفه جویی در کاربرد آب و تاثیر منفی کم، نتیجه شایان پذیرشی داشت، که می تواند برای افزایش پایداری نظام های کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک مورد توجه قرار گیرد. به نظر می رسد با توجه به تاثیر مثبت استفاده از شنبلیله برای دام، از این گیاه می توان به عنوان یک علوفه دارو و مکمل غذایی در جیره غذایی دام استفاده شود.

سابقه و هدف: دگرآسیبی (آللوپاتی) شامل هر گونه تاثیر زیانبار یا سودمند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم است که توسط اندامی از گیاه روی گیاهی دیگر با تولید ترکیبات شیمیایی صورت می گیرد. پیش بینی هایی در ارتباط با کنترل علف های هرز با استفاده از پدیده دگرآسیبی وجود دارد. یکی از مهم ترین علف های هرز تاج خروس (Amaranthus retroflexus) است. هدف این تحقیق کنترل علف هرز تاج خروس با استفاده از مواد آللوپاتیک (عصاره های یکنواخت الکلی و آبی) از پنج گونه گیاه آپارتمانی سمی بود.مواد و روش ها: این آزمایش در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1393 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عامل های مورد آزمایش شامل عصاره پنج گیاه سمی خرزهره (Nerium oleander)، دیفن باخیا (Dieffenbachia amoena)، کالادیوم (Caladium candidum)، لیلیوم (Lilium ledebouri) و داوودی (Chrysanthemum indicum) در سه غلظت5، 15 و 25 درصد از دو نوع آبی و الکلی به همراه تیمار شاهد آنها بود. به منظور ارزیابی قابلیت (پتانسیل) دگرآسیبی غلظت های مختلف در حالت الکلی و آبی پنج گونه گیاه سمی مورد بررسی، مولفه های طول ریشه چه و ساقه چه تاج خروس، بیشترین جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، یکنواختی جوانه زنی، درصد جوانه زنی، طول گیاهچه و شاخص بنیه بذر مورد مقایسه قرار گرفت. بررسی های گلدانی برای ارزیابی قابلیت دگرآسیبی عصاره گونه های مورد نظر بر پارامترهای رشدی و فیزیولوژیکی مانند وزن تر و وزن خشک برگ ساقه و گل آذین و سطح برگ تاج خروس، به اجرا درآمد.نتایج و بحث: نتایج گویای آن بود که بیشترین طول ریشه چه و ساقه چه، بیشینه جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، یکنواختی جوانه زنی، درصد جوانه زنی، طول گیاهچه و شاخص بنیه بذر در تیمار بدون عصاره مشاهده شد. در حالی که تیمارهای مختلف عصاره های گیاهی باعث کاهش شدید صفات بالا شد. بیشترین وزن خشک برگ در تیمار عصاره آبی 5 درصد محلول پاشی گیاه دیفن باخیا مشاهده شد. بیشترین وزن خشک گل آذین در عصاره 5 درصد خاکپاش الکلی در گیاه لیلیوم به دست آمد. بیشترین وزن خشک و وزن تر ساقه در تیمار خاک پاش آبی عصاره 5 درصد و بیشترین سطح برگ در تیمار 5 درصد محلول پاشی آبی عصاره گیاه کالادیوم مشاهده شد. بیشترین وزن تر برگ و وزن تر گل آذین در تیمار خاکپاش آبی عصاره 5 درصد گیاه خرزهره به دست آمد. بین تاثیر گیاهان تیره کلم روی درصد جوانه زنی و طول ساقه چه کلزا اختلاف معنی داری مشاهده شد، به طوری که کلزا بیشترین و تره تیزک وحشی کمترین قابلیت بازدارندگی از خود نشان دادند ولی اختلاف معنی داری بین تاثیر آنها روی رشد ریشه چه دیده نشد. اختلاف معنی داری بین گیاهان زینتی از نظر درصد جوانه زنی و طول ساقه چه وجود داشت. به طورکلی با افزایش غلظت عصاره، صفات مورد بررسی به طور مشخصی کاهش یافتند، که این امر می تواند ناشی از افزایش میزان دگرآسیبی های شیمیایی (آللوکمیکال ها) و افزایش سمیت روی صفات مورد بررسی باشد. همچنین می توان استنباط کرد که دگرآسیبی های شیمیایی می توانند گزینشی عمل کنند، نکته ای که در مبحث کنترل علف های هرز بسیار مورد تاکید و نظر است. از سویی در تاج خروس ریشه قرمز رشد ریشه نسبت به ساقه بیشتر مهار شد و نوع عصاره الکلی نسبت به آبی تاثیر بیشتری در کاهش میزان صفات مورد بررسی در این آزمایش داشت.نتیجه گیری: این نتیجه گزارش های پیشین را که رشد ریشه چه نسبت به ساقه چه حساس تر بوده و همه صفات گیاهی تحت تاثیر اثرگذاری های منفی دگرآسیبی قرار می گیرد و باعث کاهش رشد آنها می شود، به طورکامل تایید می کند.

سابقه و هدف: مهم ترین آفت انار، کرم گلوگاه، Apomyelois ceratoniae (Zeller)، بوده و روش های رایج مدیریتی آن کنترل شایان پذیرشی در بر نداشته و مدیریت این آفت با مدیریت بوم شناختی (اکولوژیک) امکان پذیر خواهد بود. مهم ترین موضوع اکولوژی، دینامیسم جمعیت بوده و تنظیم جمعیت در حدود سطح تعادل آن ها از اهداف مهم اکولوژی در برنامه ریزی های مدیریتی است. به طور کلی، جمعیت ها از نظر پایداری به صورت های پایدار، ناپایدار و پایداری خنثی می باشند. در مطالعه حاضر تاثیر آشفتگی روی سطح تعادل و پایداری جمعیت کرم گلوگاه انار مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: در این تحقیق دو آزمایش جداگانه در شهرستان اصفهان و در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1394 انجام شد. آزمایش اول با سه تیمار «آشفتگی با کاهش جمعیت»، «آشفتگی با افزایش جمعیت» و «شاهد»، و آزمایش دوم با دو تیمار «آشفتگی با کاهش جمعیت» و شاهد انجام شد. از آغاز فصل و همزمان با ظهور آلودگی میوه ها تا پایان فصل، در دو بازه زمانی اول (آغاز خرداد تا پایان مرداد ماه) و بازه زمانی دوم (آغاز شهریور تا پایان آبان ماه)، میانگین شمار میوه انار آلوده به عنوان شاخص جمعیت کرم گلوگاه انار به صورت هفتگی ثبت شد. در پایان بازه زمانی اول از تیمارهای آشفتگی با «کاهش جمعیت» همه میوه های آلوده گردآوری و به تیمارهای آشفتگی با «افزایش جمعیت» همان بلوک اضافه شد. در تیمار شاهد هیچ گونه افزایش یا کاهشی اعمال نشد. پس از تجزیه داده ها توسط مدل های لگاریتمی – خطی وضعیت پایداری جمعیت پس از آشفتگی، بررسی و آن گاه برای تعیین سطح تعادل پیش و پس از آشفتگی مقایسه میانگین ها انجام شد.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که در صورت نبود آشفتگی، تغییری در سطح تعادل جمعیت ایجاد نخواهد شد. در تیمار «آشفتگی با کاهش آلودگی» آزمایش اول، سطح تعادل جمعیت همچنان پایدار بود. در حالی که آشفتگی با کاهش آلودگی در آزمایش دوم، باعث جابه جایی در سطح تعادل جمعیت شده و پایین تر از سطح تعادل پیش از آشفتگی قرار گرفت. در تیمار «آشفتگی با افزایش آلودگی» نیز پس از ایجاد آشفتگی، میانگین آلودگی به طور معنی داری بیشتر از میانگین شمار میوه آلوده پیش از آشفتگی بود. نتایج به دست آمده از آزمایش های آشفتگی در جمعیت کرم گلوگاه انار نشان می دهد که ایجاد آشفتگی در جمعیت می تواند در تغییر سطح تعادل جمعیت این آفت موثر واقع شود، چنانچه در آزمایش اول در تیمار آشفتگی با «افزایش جمعیت»، سطح تعادل جمعیت پس از ایجاد آشفتگی بالاتر از سطح تعادل جمعیت پیش از آشفتگی قرار گرفت. همچنین در آزمایش دوم در تیمار آشفتگی با «کاهش جمعیت»، سطح تعادل جمعیت پس از ایجاد آشفتگی پایین تر از سطح تعادل جمعیت پیش از آشفتگی بود. جابه جایی سطح تعادل نشان دهنده پایداری خنثی در این جمعیت ها می باشد. در تیمارهایی که آشفتگی در جمعیت رخ نداده است جمعیت پایداری خود را حفظ کرد. بنابراین جمعیت هایی که در معرض آشفتگی قرار نگرفته اند با در اختیار داشتن منابع غذایی کافی در سطوح تعادل خود به صورت پایدار باقی م مانند. این موضوع می تواند نشانگر آن باشد که عامل های طبیعی خواه زنده، مانند دشمنان طبیعی و خواه غیر زنده، مانند عامل های اقلیمی نمی تواند باعث ناپایداری جمعیت کرم گلوگاه شود و در صورت دخالت نکردن انسان (آشفتگی با روش های کنترل آفات) جمعیت کرم گلوگاه پایدار و زیانبار خواهد بود.نتیجه گیری: ایجاد آشفتگی در جمعیت کرم گلوگاه انار می تواند در مدیریت بوم شناختی آن مورد استفاده قرار گرفته و با برنامه ریزی در بارها و زمان ایجاد آشفتگی، می توان سطح تعادل جمعیت را به سود مدیریت بوم شناختی پایین آورده و با تغییر سطح تعادل به زیر سطح زیان اقتصادی، از زیان اقتصادی آفت جلوگیری کرد. پایین آمدن سطح تعادل جمعیت همراه با حفظ پایداری جمعیت از اعمال روش های پیش اگاهی و کنترل های غیر ضروری مدیریت آفت جلوگیری می کند.

سابقه و هدف: نیتروژن یکی از عنصرهای غذایی اصلی و ضروری در عین حال پرنیازترین عنصر برای رشد گیاهان زراعی بوده و کاربرد منطقی آن به طورمعمول باعث افزایش عملکرد غده در سیب زمینی می شود. به طور کلی، تولید سیب زمینی در خاک های سبک، با کاربرد بالای کود نیتروژن و انجام آبیاری های مکرر همراه است. در ایران در سال های اخیر به کارگیری فناوری نانو مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به ضرورت توصیه غذایی در اکثر کشت ها و تحقیقات محدود در رابطه با کارایی نانوکودها به ویژه نانوکودهای نیتروژن دار بر عملکرد گیاهان زراعی، این پژوهش با هدف بررسی کارایی دو نوع نانوکود نیتروژن، کود اوره با پوشش گوگردی و کود رایج اوره در گیاه سیب زمینی طراحی و اجرا شد.مواد و روش ها: این آزمایش دو ساله و در سال های92-1391 با کشت غده های بذری گواهی شده رقم آگریا در لایسیمترهای زهکش دار مستقر در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد. تیمارهای کودی شامل چهار تیمار نانوکلات نیتروژن، نانوکلات نیتروژن گوگرددار، اوره با پوشش گوگردی و اوره معمولی، در سه سطح 46، 92 و 138 کیلوگرم نیتروژن خالص بر هکتار به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بود. در این تحقیق شاخص های کارایی نیتروژن، نیتروژن برگ، نیترات غده و میزان عملکرد غده اندازه گیری شد. شاخص های کارایی نیتروژن شامل کارایی زراعی کاربرد نیتروژن (A-NUE)، کارایی اقتصادی کاربرد نیتروژن (E-NUE)، درصد جذب نیتروژن (NUP)، کارایی زراعی-فیزیولوژیکی کاربرد نیتروژن (A-PNUE) و کارایی اقتصادی -فیزیولوژیکی کاربرد نیتروژن (E-PNUE) بودند.نتایج و بحث: بررسی ها نشان داد که بیشترین عملکرد غده در هر دو سال کشت به تیمارهای کودی نانوکی لیت نیتروژن و نانوکلات نیتروژن گوگردی تعلق داشت. به همین ترتیب بیشترین میزان شاخص های کارایی نیتروژن در هر دو سال کشت برای تولید محصول سیب زمینی به کودهای نانو در اولویت اول و در برخی موارد معدود به اوره پوشش دار مربوط بود. بیشترین عملکرد اقتصادی غده با کاربرد 138 کیلوگرم نیتروژن از تیمار نانوکلات نیتروژن به دست آمد شد. کمترین میزان عملکرد غده به سطح 138 کیلو گرم نیتروژن تیمار کود اوره معمولی اختصاص یافت. کارایی کاربرد، کارایی زراعی و درصد جذب نیتروژن با افزایش میزان نیتروژن در همه تیمارها کاهش یافت. تیمارهای نانوکلات نیتروژن گوگرددار بالاترین مقادیر کارایی کاربرد و کارایی زراعی نیتروژن را داشتند. مقایسه میانگین ها نشان داد بیشترین نیترات غده 227.65 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر مربوط به سطح 138 کیلو گرم نیتروژن کود اوره معمولی بود. میانگین آبشویی نیترات از تیمارهای نانوکلات، نانوکلات گوگرددار، اوره با پوشش گوگردی و اوره معمولی به ترتیب 308، 280، 432 و 479 میلی گرم بر لیتر بود. این میزان ها موید جذب بالای نیتروژن در تیمارهای نانوکلات و آبشویی بالا در تیمار اوره معمولی است. همچنین نتایج نشان داد دو صفت کارایی زراعی و کارایی فیزیولوژیکی زراعی دارای تاثیر یکسان در افزایش عملکرد نمی باشند. ضمن آن که نقش کودهای مختلف با وجود همسانی نیتروژن، در افزایش عملکرد یکسان نبوده و کودهای جدید موجب افزایش پاسخ گیاه به کاربرد نیتروژن می شود.نتیجه گیری: در این تحقیق مشخص شد با کاربرد کودهای نانویی و پوشش دار بدون آنکه کاربرد نیتروژن نسبت به نیتروژن کاربردی در تیمار اوه افزایش یابد، کارایی نیتروژن در سیب زمینی افزایش محسوسی یافت. از این رو به موازات فناوری های جدید، اثر هم افزایی بر پاسخ گیاه به کاربرد نیتروژن دارد. ازآنجایی که این آژمایش در شرایط گلخانه بوده است، پیشنهاد می شود این پژوهش در شرایط صحرایی و برای دیگر گیاهان اجرا و مورد ارزیابی قرار گیرد.

سابقه و هدف: امکان سنجی کاربرد فناوری های جدید مانند نانو فناوری در علوم کشاورزی ضروری است. به کار بردن نانوفناوری های جدید مانند نانوفناوری در علوم کشاورزی ضروری است. نانوفناوری دارای کاربردهای چندی در بهبود توانایی گیاهان برای جذب عنصرهای غذایی است. بهبود عملکرد در غلات دارای اهمیت زیادی می باشد، با این حال غلات محتوای پروتئین و ارزش تغذیه ای پایینی دارند. کشت مخلوط غلات و حبوبات به طور گسترده ای برای تامین غذا با کمیت و کیفیت شایان پذیرش توصیه می شود. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی نانو کلات آهن روی برگ ها بر کشت مخلوط ارزن مرواریدی و لوبیا چشم بلبلی اجرا شد.مواد و روش ها: این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1394 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بمپور، ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان انجام شد. در این پژوهش ارزن مرواریدی به عنوان محصول اصلی در نظر گرفته شد. محلول پاشی کود نانو کلات آهن به عنوان عامل اصلی در چهار سطح محلول پاشی با غلظت های صفر، یک، دو و سه گرم نانو کلات آهن در هزار لیتر محلول در دو مرحله و سطوح تیمارهای فرعی در پنج سطح شامل، کشت خالص ارزن، کشت خالص لوبیا، کشت 100 درصد ارزن + 20 درصد لوبیا، کشت 100 درصد ارزن + 40 درصد لوبیا و کشت 100 درصد ارزن + 60 درصد لوبیا بودند. پارامترهای ارزیابی شده در این بررسی شامل ارتفاع بوته، شمار برگ، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیست توده (بیولوژیک)، شاخص برداشت و شاخص نسبت برابری زمین بود. نتایج و بحث: نتایج به دست آمده نشان داد برهمکنش کود نانو کلات آهن و نظام های مختلف کشت بر همه صفات (به استثنای شمار برگ ارزن مرواریدی، شمار برگ لوبیا چشم بلبلی و نسبت برابری زمین) معنی دار شد. همچنین نتایج نشان داد اثرهای ساده کود نانو کلات آهن بر همه صفات (به جزء ارتفاع بوته ارزن مرواریدی) معنی دار شد. مقایسه میانگین بین تیمارها نشان داد که تیمار 3 در هزار نانو کلات آهن+ ارزن مرواریدی خالص عملکرد دانه را نسبت به تیمار بدون آهن و 100 درصد ارزن +20 درصد لوبیا به میزان 13 درصد افزایش داد. میان تیمارهای محلول پاشی تیمار کودی 3 در هزار نانو کلات آهن عملکرد دانه ارزن مرواریدی را نسبت به تیمار بدون آهن به میزان 46 درصد افزایش داد. تیمار 3 در هزار نانو کلات آهن+ لوبیا خالص عملکرد دانه لوبیا را نسبت به تیمار بدون آهن و 100 درصد ارزن+ 20 درصد لوبیا به میزان 11 درصد افزایش داد. همچنین تیمار کودی 3 در هزار نانو کلات آهن عملکرد دانه لوبیا چشم بلبلی را نسبت به تیمار بدون آهن 43 درصد افزایش داد. بیشترین نسبت برابری زمین (1.8) از تیمار کشت مخلوط 100 درصد ارزن + 60 درصد لوبیا بدست آمد.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق، نقش و تاثیر کود نانو کلات آهن را بر کشت مخلوط دو گیاه ارزن مرواریدی و لوبیا چشم بلبلی نشان داد، به طوری که محلول پاشی با غلظت 3 در هزار نانو کلات آهن باعث افزایش عملکرد هر دو گیاه شد. فقیر بودن خاک های محل اجرای آزمایش از نظر میزان آهن در کنار کارآمدی نانو کلات از سوی دیگر به افزایش عملکرد منجر شد. بیشترین ویژگی های ریخت شناسی (مورفولوژیک) و عملکرد هر دو گیاه از تک کشتی این دو گیاه زراعی به دست آمد، این متغیرها تحت تاثیر رقابت گیاهی قرار گرفتند.

سابقه و هدف: رفع خلاء عملکرد (اختلاف عملکرد کشاورزان و ظرفیت عملکرد) به عنوان امیدبخش ترین و مهم ترین راه افزایش تولید محصولات زراعی شناخته شده است. بنابراین، میزان خلاء عملکرد و دلایل آن بسیار دارای اهمیت است. سویا (Glycine max) یکی از مهم ترین گیاهان زراعی روغنی در جهان است. سطح زیرکشت و تولید سویا در ایران به ترتیب حدود 66 هزار هکتار و 151 هزار تن می باشد. این میزان تولید پاسخگوی نیاز داخل کشور نمی باشد بنابراین، باید میزان تولید سویا افزایش پیدا کند. بدین منظور پژوهشی در شهرستان های گرگان و علی آباد کتول در 138 کشتزار در سال های 92، 93 و 94 به صورت بررسی میدانی و کاربرد مدل سازی رگرسیونی انجام شد.مواد و روش ها: کشتزار با کمک مراکز خدمات کشاورزی انتخاب شدند. بر پایه اطلاعات موجود از کشاورزان در مراکز خدمات، کشتزارهایی انتخاب می شدند که از لحاظ سطح زیر کشت، مدیریت های مختلف و همچنین عملکرد دارای تنوع بودند. همه اطلاعات مربوط به عملیات مدیریتی ثبت و اندازه گیری شدند. عامل های مدیریتی مورد بررسی شامل پیشینه تولید، روش کاشت، تلقیح یا بدون تلقیح بذر با باکتری، میزان بذر، میزان کود نیتروژن (N)، میزان کود فسفر (P2O5)، میزان کود پتاس، شمار بارهای شخم، تاریخ کشت، نوع رقم، محصول پیشین، استفاده یا استفاده نکردن از کود سرک نیتروژن، شمار بارهای کود سرک نیتروژن، استفاده یا استفاده نکردن از علف کش، آفت کش، نوع کود دامی، روش آبیاری، شمار بارهای آبیاری، روش برداشت و غیره (در مجموع 67 عامل مدیریتی) بودند. سپس رابطه بین عملکرد واقعی و 67 متغیر مدیریتی با استفاده از رگرسیون گام به گام مورد بررسی قرار گرفت.نتایج و بحث: میزان میانگین و بیشینه عملکرد کشتزارهای مورد بررسی به ترتیب 2908 و 5100 کیلوگرم در هکتار بود. جذر میانگین مربعات خط (RMSE) و ضریب تغییرات (CV) مدل به ترتیب برابر 274 کیلوگرم در هکتار و 9 درصد می باشد. این آماره ها نشان می دهند که دقت مدل قابل پذیرش بوده و می تواند برای تعیین میزان خلاء عملکرد و سهم هر یک از محدودیت های عملکرد به کار گرفته شود. مدل عملکرد، میانگین و بیشینه عملکرد را به ترتیب 2918 و 4820 کیلوگرم در هکتار برآورد کرد و در این مدل کل خلاء عملکرد برآورد شده 1871 کیلوگرم در هکتار بود. بنابراین، تعداد دفعات آبیاری 29 درصد (برابر با 535 کیلوگرم در هکتار)، میزان نیتروژن خالص 22 درصد (برابر با 419 کیلوگرم در هکتار)، میزان P2O5 مصرفی 20 درصد (برابر با 365 کیلوگرم در هکتار)، تاریخ کاشت با 16 درصد (برابر با 302 کیلوگرم در هکتار) و شمار دیسک 13 درصد (برابر با 250 کیلوگرم در هکتار) مهم ترین عامل های ایجاد خلاء عملکرد در منطقه می باشند.نتیجه گیری: با بهینه سازی موارد یاد شده می توان عملکرد سویا را در منطقه گرگان و علی آباد کتول به میزان 1871 کیلوگرم در هکتار افزایش داد. البته، استفاده از این روش برای تعیین میزان های بهینه، مناسب نمی باشد. به منظور تعیین دقیق میزان های بهینه هر یک از موارد یاد شده می توان از دیگر روش های تجزیه و تحلیل خلاء عملکرد مانند تجزیه و تحلیل خط مرزی استفاده کرد.

سابقه و هدف: بیماری سوختگی معمولی لوبیا با عامل )(Xanthomonas axonopodis pv.phaseoli (Xap) هر ساله در مناطق غرب کشور آسیب و زیان شدیدی به این گیاه و محصول آن وارد می سازد. این بیماری در مناطق با آب و هوای گرم بسیار شایع است و باعث کاهش 80 درصدی محصول در مناطقی با این آب و هوا می شود. از راه های مهم و سالم برای کنترل بیماری های گیاهی استفاده از عامل های زیستی (بیولوژیک) باکتریایی مانند (Pseudomonas fluorescens) و (Bacillus subtilis) می باشد. هدف از این پژوهش بررسی این دو عامل زیستی علیه بیماری سوختگی معمولی لوبیا است. مواد و روش ها: بدین منظور درآغاز اثر بازدارندگی از رشد این عامل های زیستی باکتریای روی باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) در محیط آزمایشگاه روی محیط کشت Nutrient agar (NA) به مدت 24 ساعت بررسی شد. سپس تاثیر این عامل های زیستی در شرایط گلخانه تحت تیمارهای (P. fluorescens) و (B. subtilis) و ترکیب این دو عامل روی گیاه لوبیا آلوده به بیمارگر (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) در قالب طرح کاملا تصادفی و در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. پس از حدود سه هفته، شاخص هایی مانند وزن تر ریشه و ساقه، وزن خشک ریشه و ساقه، ارتفاع اندام های هوایی و زمینی گیاه، میزان مقاومت گیاهی و درصد نشانه ها (برابر دو نظام کددهی ICTA و روش وبستر و همکاران، برای بررسی توان کنترل کنندگی عامل های زیستی اندازه ‎ گیری شد.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که این عامل های زیستی با تشکیل هاله ای بازدارنده در محیط کشت از رشد باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) جلوگیری کردند.قطر این هاله بازدارنده برای باکتری های P. fluorescens و B. subtilis به ترتیب 32.75 و 20.75 میلی متر متغیر بود. این هاله بازدارنده نشان داد، عامل های زیستی (P. fluorescens) و (B. subtilis) در محیط کشت به ترتیب 20 و 30 درصد رشد باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) را کاهش داداند.شدت نشانه های بیماری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) روی لوبیا در شرایط گلخانه به طور متوسط بیش از 63 درصد بود که تیمارهای بیولوژیک باعث کاهش این نشانه ها و افزایش مقاومت گیاهی شدند. در این آزمایش، تیمار ترکیبی دو عامل زیستی (P. fluorescens+B. subtilis) بیشترین تاثیر را روی کنترل بیماری داشت و نشانه های بیماری سوختگی معمولی لوبیا را تا 51 درصد نسبت به شاهد آلوده کاهش داد. که گیاه لوبیا را از لحاظ میزان آلودگی همانند رقم نیمه مقاوم نشان داد. همچنین تیمارهای (P. fluorescens) و (B. subtilis) به ترتیب 21.74 و 15.22 درصد نشانه های بیماری را کاهش دادند. این تغییرات به وجود آمده تحت تاثیر این عامل های زیستی روی وزن و ارتفاع گیاه آلوده به باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) تاثیر معنی داری در سطح یک درصد آماری ایجاد کرد. مشخص شده است. مشخص شد این عامل های زیستی با تولید آنتی بیوتیک (پادزی) و دیگر متابولیت ثانویه (Raijmakers and Mazzola، 2012)، تاثیر مستقیم بر رشد گیاه، تولید اکسین و سیتوکنین گیاه، تحریک سامانه مقاومت گیاهی (Nejad et al.، 2000; Kilian et al.، 2000) می تواند از رشد باکتری های بیماری زای گیاهی همانند (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) جلوگیری کند.نتیجه گیری: عامل های زیستی (P. fleoroscence) و (B. subtillis) تاثیر زیادی در جلوگیری از رشد باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) دارد و می توان از این عامل ها و مواد تولیدی آن ها برای کنترل بیماری سوختگی معمولی لوبیا بهره جست.

سابقه و هدف: امروزه استفاده از گیاهان پوششی به وسیله کشاورزان از طریق کاهش کاربرد علفکش، بهبود شرایط خاک و افزایش عملکرد گیاه زراعی دارای توجیه اقتصادی می باشد. در بین گیاهان مختلف، چاودار به دلیل تولید زیست توده متراکم و داشتن ترکیبات دگرآسیبی (آللوپاتیک)، یکی از مناسب ترین گیاهان برای کاشت به عنوان گیاه پوششی می باشد. این آزمایش با هدف تعیین بهترین تراکم کاشت چاودار و زمان کاشت آن، برای کاهش و یا مهار علف های هرز کشتزارهای ذرت علوفه ای اجرا شد.مواد و روش ها: آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل انجام شد. عامل اول چهار تاریخ کاشت چاودار به فاصله زمانی 15 روز شامل (25 فروردین، 10 اردیبهشت، 25 اردیبهشت و 10 خرداد) و عامل دوم تراکم های مختلف کاشت چاودار شامل (صفر، 80، 120 و 160 کیلوگرم در هکتار) بودند. برای بررسی تاثیر گیاه پوششی چاودار بر تراکم و زیست توده علف های هرز، دو مرحله نمونه برداری از علف های هرز انجام گرفت. نخستین مرحله نمونه برداری در مرحله هشت برگی ذرت و مرحله دوم نمونه برداری یک هفته پیش از ظهورگل تاجی ذرت با استفاده از چهارچوب (کادر) های0.5 ×0.5 متر انجام شد. همچنین صفات وزن تر بلال، وزن تر ساقه، طول بلال، قطر بلال، قطر ساقه و عملکرد علوفه تر ذرت اندازه گیری شدند.نتایج و بحث: نتایج نشان داد تراکم و زیست توده علف های هرز تحت تاثیر اثرهای اصلی و متقابل تراکم کاشت × تاریخ کاشت گیاه پوششی چاودار قرار گرفت. در این آزمایشی چاودار به علت پوشش مناسب زمین به علت پنجه زنی و خاصیت دگرآسیبی (آللوپاتی) بیشتر در تراکم کاشت زیاد، قادر به مهار رشد علف های هرز شد. به طور کلی تاریخ کشت اول چاودار (یک ماه پیش از کاشت گیاه زراعی ذرت) بیشترین تاثیر را در کاهش تراکم و زیست توده خشک علف های هرز داشته و تاریخ کشت های دوم، سوم و چهارم از لحاظ کنترل علف هرز به ترتیب در مرتبه های بعدی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان که تاریخ کاشت 25 فروردین × تراکم 160 کیلوگرم چاودار، تراکم کل علف های هرز یک ساله و چندساله را به ترتیب 89، 83 و زیست توده خشک آنها را به ترتیب 93 و 92 درصد کاهش داد. در کشت بهاره چاودار بدلیل عدم رفع نیاز ورنالیزاسیون این گیاه نمی تواند بذر تولید کند و خود بخود در عرض چند ماه در بسیاری از مناطق از بین رفته و کنترل مناسب علف های هرز را فراهم می کند. کنترل علف های هرز توسط چاودار موجب افزایش توان رقابتی ذرت و رشد بیشتر و افزایش عملکرد علوفه تر و صفات وزن تر بلال، وزن تر ساقه، طول بلال، قطر بلال و قطر ساقه ذرت شد. نتایج مقایسه میانگین اثرهای متقابل نشان داد که بیشترین عملکرد علوفه و وز ن تر بلال از تاریخ کاشت 25 اردیبهشت × تراکم کاشت 160 کیلوگرم مشاهده شد. برای صفات قطر ساقه و بلال، تاریخ کاشت 25 اردیبهشت × تراکم کاشت 80 کیلوگرم چاودار بیشترین میزان را به خود اختصاص دادند. در حالی که تاریخ کاشت 25 اردیبهشت × تراکم کاشت 120 کیلوگرم چاودار بیشترین میزان طول بلال و وزن تر ساقه را به خود اختصاص داد. در بیشترین تراکم کاشت چاودار (160 کیلوگرم)، به احتمال به خاطر رقابت بیشتر چاودار با گیاه ذرت، کاهش قابلیت دسترسی گیاه ذرت به نیتروژن، آزاد سازی مواد دگرآسیبی و خنک تر شدن خاک، کاهش محسوسی در اجزای عملکرد ذرت مشاهده شد ولی با تلفیق با تاریخ کاشت مناسب (25 اردیبهشت) ضمن کنترل بیشتر علف های هرز درنهایت عملکرد ذرت مطلوبی به دست آمد. کاهش رشد گیاهان زراعی در اثر پسماندهای گیاهان پوششی، به ویژه غلات دانه ریز، با کاهش قابلیت دسترسی به نیتروژن، آزاد سازی مواد سمی و کاهش دمای خاک ارتباط دارد.نتیجه گیری: به طور کلی در صورت تلفیق تراکم کاشت با تاریخ کاشت مناسب، استفاده از گیاهان پوششی به ویژه چاودار گزینه مناسبی برای کنترل علف های هرز ذرت می باشد.

سابقه و هدف: برای طراحی راهکارهای مدیریتی موثر بر جمعیت علفهای هرز، شناسایی، دسته بندی و کمی سازی گونه های مختلف علف هرز برای هر منطقه، از جمله مهم ترین گامها و پایه مدیریت این گیاهان میباشد. جمعیت علف هرز و بانک بذر آنها در خاک، بسیار پویا است. پویایی جمعیت این گیاهان نیز به شرایط اقلیمی، خاکی، عامل های زیستی و مدیریتی وابسته است. بنابراین هدف از این تحقیق تعیین ترکیب و تراکم علفهای هرز و بانک بذر آن ها و تاثیر ویژگی های زراعی و خاکی بر جمعیت این گیاهان در کشتزارهای سویا در شهرستان کلاله بود.مواد و روش ها: این مطالعه باهدف ارزیابی تاثیر عامل های مدیریتی و ویژگی های خاک بر ترکیب، تراکم گیاهچه و بانک بذر علف های هرز در کشتزارهای سویا (Glycin max L.) شهرستان کلاله در سال 1393 اجرا شد. برای این منظور اطلاعات زراعی (تناوب زراعی، کاربرد کود دامی و شیمیایی، مساحت مزرعه، نوع علفکش، نوع بذر) و ویژگی های خاک (اسیدیته، هدایت الکتریکی و ماده آلی) 200 کشتزار سویا در تابستان سال 1393 گرد آوری شد. نمونه برداری از جمعیت علف های هرز و بانک بذر آنها در آغاز رشد سویا (پیش از انجام عملیات کنترل) انجام شد. برای بررسی تاثیر عامل های مدیریتی و خاکی بر حضور گونه های غالب (گیاهچه و بذرهای موجود در بانک بذر) از تجزیه چند متغیره استفاده شد.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که کشتزارهای سویای شهرستان کلاله به 16 گونه علفهرز (متعلق به13 خانواده) آلودگی دارند و مهم ترین آنها بر پایه شاخص غالبیت، اویارسلام (70.60 درصد)، قیاق (45.42 درصد)، نیلوفرپیچ ( 37.19درصد)، خربزه وحشی (30.33 درصد) و کنجد شیطانی (2729 درصد) بودند. یکی از نکات شایان توجه این است که سه گونه نیلوفرپیچ، خربزه وحشی و کنجد شیطانی جزء گونه های مهاجم استان گلستان بوده و برابر گزارش های ارائه شده هم اکنون تراکم بسیار بالایی از این گونه ها به ویژه در کشتزارهای شرق استان گلستان قابل رویت است. در اعماق 10-0 و 20-10 سانتی متر نیز به ترتیب بذر 19 و 20 گونه شناسایی شد و گونه های تاج خروس، خرفه و کنجد شیطانی مهم ترین گونه های مشاهده شده در هر دو عمق بودند. بین فراوانی بانک بذر علف های هرز و فراوایی گیاهچه آنها رابطه نمایی منفی وجود داشت. به این معنی که با افزایش تراکم گیاچه حضور یافته بر سطح خاک، از تراکم بانک بذر این گیاهان صورت غیرخطی کاسته شده است. نتایج به دست آمده از تجزیه چند متغیره عامل های مدیریتی و خاکی بر گونه های غالب در دو بخش فلور و بانک بذر نشان داد که عامل های مدیریتی و خاکی اثرگذاری های متفاوتی بر جمعیت گیاهچه و بانک بذر این گونه ها داشته و تاثیر عامل های مدیریتی در مقایسه با عامل های خاکی به مراتب بیشتر بود. به نحوی که کاربرد علفکش (بر فلور و بانک بذر) ، کود دامی (بر فلور و بانک بذر) و اسیدیته (بر فلور) موثرترین عامل های شناسایی شده بر گونه های مشاهده شده در فلور و بانک بذر بودند.نتیجه گیری: با توجه به غالبیت پنج گونه اویارسلام، قیاق، نیلوفرپیچ، خریزه وحشی و کنجدشیطانی در فلور و بذر سه گونه تاج خروس، خرفه و کنجد شیطانی در بانک بذر خاک، میتوان گفت که گونه های اشاره شده سهم شایان توجهی در کاهش عملکرد محصول سویا در منطقه داشته و خواهند داشت. نتایج نشان داد که عامل های مدیریتی در مقایسه با عامل های خاکی تاثیر بیشتری بر جمعیت علف های هرز اشاره شده و بانک بذر آنها دارند. بنابراین با اصلاح برنامه های مدیریتی تا حد زیادی میتوان بر مشکل علفهای هرز چیره آمد.

سابقه و هدف: امروزه در رابطه با بهبود راهبرد (استراتژی) مدیریت تلفیقی وکنترل علف های هرز، توجه به زیست شناسی (بیولوژی) و بوم شناسی (اکولوژی) علف های هرز اهمیت زیادی دارد و باید در جامعه تحقیقاتی علم علف های هرز، به عنوان یک فعالیت علمی و کاربردی پذیرفته شود. شناسایی دقیق زیست شناسی علف های هرز موجب اجرای درست و بهینه برنامه های مدیریتی می شود. موفقیت برنامه های مدیریت علف های هرز که بر پایه بوم شناختی و زیست شناختی علف های هرز طراحی شده اند، مستلزم شناخت درست از عامل های محیطی همانند دما و رطوبت، و تاثیر آن ها بر ویژگی های گیاهان است. در مبحث علف های هرز، مدیریت غیر شیمیایی با روش های فیزیکی به عنوان یکی از بهترین روش ها قابل استفاده است. هدف از این پژوهش بررسی زیست شناختی و تاثیر برخی از عامل های اکوفیزیولوژیکی بر علف هرز گلایول وحشی برای رسیدن به راهکارهایی برای مدیریت پایدار آن می باشد.مواد و روش ها: این آزمایش در سال 1394 و در آزمایشگاه های دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی انجام گرفت. تیمارها شامل: 1- بررسی تاثیر دماهای مختلف (40 و 35، 30، 25، 20، 15، 10، 5) بر سبز شدن کورم های گلایول وحشی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار. 2- بررسی تاثیر دماهای مختلف و طول دوره خشک شدن، بر توانایی سبز شدن کورم های گلایول وحشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار. عامل اول، مدت زمان نگهداری کورم ها در آون در چهار سطح (4 و 3، 2، 1 هفته) و عامل دوم نیز دمای آون در پنج سطح (40 و 35، 30، 25، 20 درجه سلسیوس). 3- بررسی تاثیر دماهای مختلف و طول دوره انجماد، بر توانایی سبز شدن کورم های گلایول وحشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار. عامل اول طول مدت نگهداری در اتاقک رشد (انکوباتور 4 و 3، 2، 1 هفته) و عامل دوم دمای انجماد در اتاقک رشد با 6 سطح (25- و 20-، 15-، 10-، 5-، 0 درجه سلسیوس) بودند.نتایج و بحث: نتایج نشان داد در بین تیمارهای مختلف دمایی، کورم ها در محدوده دمایی 30- 15 درجه سلسیوس سبز شدند. بیشترین درصد سبز شدن در دمای20 درجه سلسیوس به میزان 87.5 درصد به دست آمد و با افزایش دما از 30 درجه سلسیوس، سبز شدن کورم ها کاهش یافت به طوری که با کاهش36.25  درصد آب سبز شدن کورم ها به صفر رسید. قابلیت سبز شدن کورم ها تحت تاثیر دما و طول دوره مختلف نگهداری در آون قرار گرفت. به طوری که تیمار دمایی 20 و 25 درجه سلسیوس با کمترین مدت زمان نگهداری یک و دو هفته کورم ها در آون، با 100 درصد سبز شدن، بیشترین قابلیت زنده مانی را نشان دادند. نتایج نشاد داد با افزایش طول دوره انجماد و کاهش دما، قابلیت زنده مانی کورم های گلایول وحشی کاهش یافت. به طوری که در دماهای 15-، 20- و 25- درجه سلسیوس قابلیت سبز شدن کورم ها به صفر رسید. بیشترین درصد سبز شدن در دمای صفر درجه سلسیوس در مدت انجماد یک هفته مشاهده شد.نتیجه گیری: در این آزمایش دمای 20 درجه سلسیوس، به عنوان دمای بهینه برای سبز شدن کورم ها به دست آمد. به طور کلی می توان با قرار دادن کورم ها در دمای 30 درجه سلسیوس و بالاتر و همچنین دمای 10- درجه سلسیوس و پایین تر، قابلیت سبز شدن آن ها را به صفر رساند و بدون اعمال تیمار شیمیایی و تنها با استفاده از شرایط محیطی در منطقه سرد و گرم تراکم این گیاه را کاهش داد و به مدیریت پایدار در این زمینه دست یافت.

سابقه و هدف: بررسی ساختار بازار جهانی و شناسایی مزیت های نسبی یکی از اقدام های مهم برای توسعه صادرات و سرمایه گذاری در تولید محصولات و فرآورده های صادراتی است. در این پژوهش ساختار بازار جهانی پسته و روند تحولات آن با تاکید بر نقش ایران در سال های اخیر مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور شاخص های معرف ساختار بازار جهانی بر پایه ادبیات موضوع شناسایی و محاسبه شده اند.مواد و روش ها: ساختار بازار جهانی صادات پسته با تعیین درجه تمرکز صادرکنندگان و واردکنندگان بر پایه شاخص -های درجه تمرکز بازار (مانند معکوس شمار بنگاه های فعال در بازار صادرات و واردات پسته، نسبت تمرکز n بنگاه صادراتی و وارداتی پسته، شاخص هرفیندال-هیرشمن و شاخص هانا-کی) و ساختار جهانی واردات آن با تعیین درجه تمرکز واردکنندگان آن بررسی شده است. تغییرات این شاخص ها در طول زمان به عنوان معیاری از تحولات ساختار بازار جهانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نقشی که ایران در این تحولات می تواند و باید بر عهده بگیرد تعیین شده است.نتایج و بحث: ایران برای سال های متمادی (پیش از سال 2008) با در اختیار داشتن بیش از نیمی صادرات جهانی پسته، مقام نخست را در سطح جهانی دارا بوده لکن این سهم در فاصله زمانی (2013- 2008) با روند کاهشی همراه شده است به طوری که از 37 درصد در سال 2008 به 17 درصد در سال 2013 کاهش یافته است. این روند کاهشی نشان دهنده جایگزین شدن کشورهای رقیب صادرکننده به ویژه آمریکا به جای ایران در بازارهای جهانی است. نتایج بررسی، نشان داد انحصار شدید در ساختار بازار پسته و از نوع بنگاه مسلط برای چهار بنگاه برتر شامل ایران، آمریکا، چین و ترکیه در دوره مورد بررسی وجود دارد. شاخص مزیت نسبی در رابطه با ایران نسبت به دیگر رقیبان بسیار بالاست، اما روند تغییرات آن در طی دوره مورد بررسی کاهشی است که نشان از نبود راهبرد (استراتژی) مشخص صادراتی است.نتیجه گیری: مشکلات و بازدارنده های داخلی و خارجی مقابل صادرات پسته ایران، به همراه فرصت طلبی کشورهایی چون آمریکا و ترکیه که با برنامه های مدون بلند مدت افزایش سهم خود را در بازارهای جهانی پسته دنبال می کنند باعث شده که در سال های اخیر صادرات پسته ایران دچار نوسان های شدید شود. لذا در دستور کار قرارگرفتن برنامه های درازمدت حساب شده در زمینه توسعه صادرات و سیاست های فعال و انعطاف پذیر تجاری، می تواند به بهره گیری بهتر و بیشتر از مزیت های نسبی کشور در بخش کشاورزی منتهی شود. اعمال سیاست های کنترل و تثبیت نرخ ارز را می توان یکی از عامل های موثر بر ثبات صادرات این محصول و در نتیجه مزیت نسبی صادراتی دانست. اطلاعات شفاف درباره روند آینده نرخ ارز نقش موثری در حفظ موقعیت ایران در بازارهای جهانی خواهد داشت.