پژوهش و برنامه ریزی روستایی
سال:1402 | دوره:12 | شماره:4 (43) |تعداد مقالات:6

1.مقدمه نتایج بسیاری از مطالعات نشان داده که گردشگری روستایی این توان را دارد که به عنوان ابزاری موثر برای رشد اقتصادی در زمان و مکانی که کشاورزی نمی¬تواند به مدت طولانی تنها منبع معیشتی باشد، موثر واقع شود. در اکثر نواحی روستایی به دلیل غالب بودن اقتصاد کشاورزی و آسیب¬پذیری آن توجه به دیگر فعالیت¬های توسعه¬ای نظیر گردشگری به عنوان مکمل این بخش می¬تواند از جنبه¬های مختلف تضمینی در بهبود شرایط زندگی روستاییان باشد. از این¬رو، برنامه¬ریزی مناسب در هر یک از روستاها با توجه به پتانسیل¬های موجود در آن-ها می¬تواند مشکل بیکاری و اشتغال روستاییان را از بین ببرد. برنامه¬ریزی برای توسعه گردشگری در مناطق روستایی یکی از راهکارهای عملی برای حل معضل اشتغال در این مناطق است. این صنعت با پویایی خاص خود می¬تواند تاثیرات عمده¬ای بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و زیست¬محیطی به ویژه در سطح محلی بگذارد. همدان از اصلی‏ترین مراکز گردشگری کشور و دارای سابقه و جاذبه‏های مهم تاریخی است و از این‏رو، همواره مورد توجه و میزبان تعداد زیادی از گردشگران خارجی و داخلی است. بنابراین، می‏توان با توجه به قابلیت‏های شهر همدان و روستاهای آن و با برنامه‏ریزی و سرمایه‏گذاری در زمینه توسعه گردشگری در بخش روستایی و شهری همدان، گامی مهم در راستای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن برداشت. بر این اساس، تحقیق حاضر بر آن است که به بررسی اثرات توسعه گردشگری بر وضعیت اشتغال در روستای ورکانه بپردازد. روستای ورکانه از توابع شهرستان همدان که در بخش مرکزی واقع شده است با بهره‏مندی از جاذبه‏های متعدد تاریخی، مذهبی، طبیعی و اجتماعی، از اهمیت ویژه برخوردار است به طوریکه از سوی سازمان گردشگری و میراث فرهنگی به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری استان همدان معرفی شده است. از این‏رو، پژوهش حاضر می‏کوشد با شناسایی دقیق اثرات مختلف گردشگری در بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی مردم این روستا، راهبردها و راهکارهایی مناسب برای توسعۀ گردشگری روستایی ارائه دهد. 2. مبانی نظری تحقیق گردشگری بزرگترین صنعت فعال در جهان است و در ازای هر یک میلیون دلار درآمد تولید شده در این صنعت، بیست هزار شغل جدید ایجاد می¬شود. گی، در مورد اثرات گردشگری در اشتغال معتقد است که اهمیت صنعت گردشگری از نظر ایجاد درآمد و شغل میتواند مورد توجه کسانی قرار بگیرد که برای برنامه ریزی شغلی نیروی کار دچار مشکل هستند. با وجود این، منابع انسانی از مسائلی است که دست-اندرکاران صنعت گردشگری باید بدان توجه کنند. طبق آمار و پیش¬بینی¬های سازمان جهانی گردشگری در 2005 رشد مشاغل ایجاد شده از طریق این صنعت به 59 درصد می¬رسد. در زمینه اثرات گردشگری روستایی، تحقیقات مختلفی در داخل کشور انجام شده که اکثر آنها حاکی از تأثیر مثبت گردشگری بر بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی روستاییان است. برای نمونه، طولابی نژاد و همکاران (1401) نشان دادند که گردشگری در روستاهای شهرستان چابهار اثرات چشمگیری بر شاخصهای رفاه اقتصادی و اجتماعی خانوارهای روستایی داشته است. نتایج تحقیق منظم اسماعیل پور (1400) نشان داد که گردشگری روستایی در روستاهای سواحل دریای عمان اثرات مطلوبی بر شاخص های اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی- فضایی داشته واز بین ابعاد چهارگانه، توسعه گردشگری بیشترین اثر را بر بعد اقتصادی کیفیت زندگی در سکونتگاه های روستاهای داشته است. نتایج تحقیق قاسملو و همکاران (1401) نشان می دهد که اثرات توسعه گردشگری بر زیست پذیری مناطق روستایی حدود 69 درصد مثبت تلقی شده است؛ به طوری که بیشترین تاثیر مربوط به بعد کالبدی و بعد اقتصادی است و کمترین اثرات مربوط به بعد زیست محیطی است. 3.روش تحقیق پژوهش از نوع کاربردی و توصیفی- همبستگی است و در آن، از رویکرد کمی و روش پیمایشی استفاده شده است. جمعیت آماری تحقیق 250 خانوار روستایی و جمعیت نمونه 148 تن از روستاییان بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و بر اساس روش نمونه‏گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع‏آوری داده‏ها پرسشنامه بود که سؤالات آن در سه بخش تنظیم شد. تحلیل داده‏ها با بهره‏گیری از روش تحلیل مسیر و مدل معادلات ساختاری به کمک نرم‏افزار PLS صورت گرفت. 4.یافته های تحقیق نتایج نشان داد که گردشگری روستایی از طریق مسیر بهبود وضعیت اقتصادی تاثیر مثبت و معنی داری بر اشتغال¬ در روستا دارد ( 227/0=β ،05/0>p). پراناتا و همکاران (2022)، ژانگ (2022)، و میرزایی (1388) نیز در مطالعات خود به نتایج مشابهی رسیدند.گردشگری روستایی از طریق مسیر بهبود منابع و زیرساختها تاثیر مثبت و معنی داری بر اشتغال¬ در روستا دارد ( 364/0=β ،001/0>p). نتایج این بخش با یافته های گایتا- مارتینز و همکاران (2019)، لی و همکاران (2018)، مورا و کلجانی¬کلاو (2018)، همخوانی دارد. نتایج نشان داد که گردشگری روستایی می تواند از طریق بهبود وضعیت کشاورزی اهالی روستا به طور معنی داری به افزایش فرصتهای شغلی کمک کند ( 242/0=β ،001/0>p). این بخش از نتایج با مطالعات ویجیانتی و همکاران (2020)، کارتیش¬ویلی و همکاران (2019) و استرمکین و بیلان (2015) همخوانی دارد. نتایج همچنین بیانگر وجود رابطه مثبت و معنی داری بین بهبود رفاه اجتماعی روستاییان با افزایش فرصتهای شغلی آنان از طریق گردشگری می باشد ( 133/0=β ،05/0>p). اسکوتاریا و اسکوتاریا (2023)، هی و همکارانش (2022)، و شالچیان رابع (1395) نیز به نتایج مشابهی دست یافته اند. 5. بحث و نتیجه گیری نتایج نشان داد 56 درصد از متغیر وابسته (افزایش اشتغال روستایی) در روستای ورکانه توسط پنج عامل اثرات اقتصادی، زیرساختها و منابع، اثرات کشاورزی، سرمایه اجتماعی، و رفاه اجتماعی تبیین می شود. گردشگری از طریق توسعه زیرساخت¬هایی مانند توسعه اقامتگاه‏ها، حمل‏ونقل، فروشگاه‏ها و اماکن عمومی، تلفن و اینترنت، و زیرساخت‏هایی مانند پل، جاده و مسجد موجب رونق اشتغال در منطقه مورد مطالعه شده است. بنابراین یکی از راهکارهای توسعه گردشگری ایجاد زیرساخت¬های گردشگری¬ در مناطق روستایی است به گونه ای که این امر منجر به افزایش شمار گردشگران خواهد شد. نتایج این تحقیق می تواند به برنامه¬ریزی برای توسعه گردشگری در مناطق روستایی و به ویژه حل معظل اشتغال در این مناطق کمک کند.

1. مقدمه از زمان ظهور خانه دوم به عنوان موضوعی با تأملات علمی، ابهامات زیادی در مورد تعریف آن وجود داشته است. تاکنون هیچ تعریف بین المللی پذیرفته شده ای از خانه دوم وجود ندارد، بلکه رویکردها و تأکیدات مختلفی در هر مطالعه وجود دارد که ممکن است در مقایسه با سایر مطالعات، گاهاً مکمل، معارض یا متباین باشد. پس هرکدام از این تعاریف و ویژگی های مفهومی ارائه شده در پژوهش های مختلف به تنهایی نمی توانند تعریف روشنی از خانه دوم ارائه کنند. همچنین پیچیدگی و تنوع رو به افزایش خانه های دوم نشان می دهد تعاریف جزئی یا کلی نمی توانند کافی باشند و این تلاش ها در توضیح چارچوبی که به تمام اجزای تعریف خانه دوم بپردازد، ناکام می ماند. برای پر کردن این خلأ، این پژوهش به این سؤال پاسخ می دهد که فارغ از تعریف های کلی یا جزئی و ویژگی های مفهومی متنوع بیان شده در مطالعات پیشین، نهایتاً خانه دوم از چه ارکان مفهومی تشکیل می شود و در چه چارچوب مفهومی قابل تعریف است؟ 2. مبانی نظری تحقیق چالش های مفهومی زیادی بر سر راه خانه های دوم وجود دارد. عواملی نظیر به کارگیری اصطلاحات مختلف برای اشاره به پدیده خانه های دوم، نبود تعریفی موردتوافق برای این پدیده و دشواری تشخیص تمایز بین خانه دوم و سایر انواع دارایی سبب آشفتگی های مفهومی در ارتباط با تعریف خانه دوم شده است. همچنین پژوهش های مختلف، به رویکردها و تأکیدهای متفاوتی در ارتباط با مفهوم خانه دوم اشاره می کنند و شکل گیری تعاریف و ویژگی های مفهومی متنوع در مورد این پدیده، به آشفتگی های بیشتر در این حوزه دامن می زند. اکتشاف یک چارچوب مفهومی منعطف که از طرفی بتواند تنوع ویژگی های خانه دوم در زمینه های مختلف را بازتاب دهد و از سوی دیگر مقوله های مفهومی ثابت خانه دوم را نیز آشکار کند، می تواند برای غلبه بر پراکندگی های مفهومی این پدیده راهگشا باشد. 3. روش تحقیق این پژوهش به منظور دستیابی به چارچوب مفهومی منعطف برای تعریف خانه دوم در 5 گام شامل برنامه ریزی، جستجو و غربالگری، استخراج داده ها، تحلیل داده ها و گزارش یافته ها انجام شد. پس از طی فرایند مرور سیستماتیک، 75 مقاله برای مطالعه شناسایی شدند. سپس با روش تحلیل محتوا، کدگذاری بر روی این مقالات صورت گرفت و از کنار هم گذاری کدها، زیرمقوله ها و مقوله ها، چارچوب مفهومی خانه دوم که حاصل ادغام و ترکیب مطالعات است در قالب 6 مقوله، 34 زیرمقوله و 89 کد ارائه شد. 4. یافته های تحقیق پس از طی مرور نظام مند و کدگذاری منابع منتخب با روش تحلیل محتوا، چارچوب مفهومی خانه دوم در قالب 6 مقوله شامل مشخصات فیزیکی، الگوی گسترش و تصرف، مشخصات فضایی، مشخصات حسی-عاطفی، مشخصات اجتماعی-اقتصادی و مشخصات استفاده آشکار می شود که هرکدام از این مقوله ها دارای زیرمقوله ها و کدهای مفهومی خاصی است. مقوله های شناسایی شده در سطح کلان به دلیل کلی بودن، اجزای پایدار و تغییرناپذیر مفهوم خانه دوم هستند. برای اطلاع از جزئیات این مقوله ها در بسترهای جغرافیایی و زمانی مختلف، لازم است به کدهای آن ها مراجعه شود. تنوع و سیال بودن کدها از نظر مفهومی می تواند پویایی این پدیده را در زمینه های مختلف پوشش دهد. احتمالاً همه کدها را نمی توان در یک بستر جغرافیایی یافت. بنابراین کدها باید با توجه به زمینه تطبیق داده شوند. در واقع، ثبات مقوله ها به تشخیص ویژگی های تغییرناپذیر و قابل تعمیم مفهوم خانه دوم کمک می کند. زیرمقوله ها به عنوان سطح میانی بین کلان و خرد، مقوله های ثابت و کلی را به کدهای متنوع و انعطاف پذیر مرتبط می کنند. در این چارچوب، ارکان مفهومی خانه دوم در سطوح سه گانه شامل مقوله ها، زیرمقوله ها و کدها تبیین می شوند. نتایج نشان می دهد که تمام مقوله ها و زیرمقوله هایی که مفهوم خانه دوم را صورت بندی می کنند، به طور یکسان توسط محققین استفاده نشده اند. به طورکلی مطالعات اندکی درباره مقوله «حسی-عاطفی» صورت گرفته است. در مقابل، «مشخصات استفاده» بیشترین فراوانی را دارد. همچنین در بین زیرمقوله ها، «هدف» بیشترین و «روبه رو شدن با خود واقعی» کمترین فراوانی را دارد. 5. بحث و نتیجه گیری وجود اصطلاحات متنوع و پیچیدگی های خانه های دوم و نبود تعریف موردتوافق در سطح بین المللی سبب سردرگمی و ابهام در ابعاد مفهومی تعریف خانه دوم شده است. این پژوهش با تلفیق مطالعات مختلف، جنبه های کامل تری از مفهوم خانه دوم را ارائه کرده است و یک چارچوب مفهومی برای تعریف خانه دوم پیشنهاد می دهد که علی رغم اینکه ماهیت ثبات و تکرارپذیری را درون این مفهوم در نظر می گیرد، ویژگی انعطاف پذیری و سیالیت را نیز به منظور ضرورت تطبیق پذیری با پیچیدگی های خانه دوم در بسترهای زمانی و مکانی پوشش می دهد. چارچوب پیشنهادی می تواند به عنوان یک دسته بندی یکپارچه و پایه برای پژوهش های آینده، ادبیات مفهومی پراکنده را به نظم درآورد و جایگزین مناسبی برای تعریف های کلی یا جزئی خانه دوم باشد. در واقع، مقوله های ارائه شده دارای ویژگی ثبات و تعمیم پذیری در سطح کلان هستند. بدین معنی که این مقوله ها، ارکان اصلی و غیرقابل تغییر از تعریف خانه دوم را تشکیل می دهند. همچنین به دلیل ضرورت در نظر گرفتن ویژگی سیالیت و تنوع در مفهوم خانه دوم، کدهای مفهومی ارائه شده در بسترهای مختلف زمانی و مکانی تطبیق پذیر هستند. در هر نقطه جغرافیایی، به اقتضای شرایط زمینه ای ممکن است برخی کدها بروز یابند و برخی دیگر مشاهده نشوند. این ویژگی سبب می شود چارچوب مفهومی پیشنهادی در بسترهای مختلف قابلیت انعطاف پذیری و تطبیق پذیری داشته باشد.

1.مقدمه کارآفرینی روستایی به عنوان راهکاری مناسب برای توانمند سازی و ظرفیت سازی در مناطق روستایی در جهت تغییر الگوی زندگی کنونی، ایجاد برابری اقتصادی، اجتماعی، محیطی و نهادی می باشد. در این میان، زنان نقش مهمی در ارتقای اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی مناطق روستایی ایفا می کنند. هویت دادن و استقلال بخشیدن به آنان و فراهم کردن زمینه ی مشارکت فعال آن ها در امور مختلف اقتصادی-اجتماعی خصوصا فعالیت های کارآفرینی، عامل مهمی در انگیزش بیش تر این نیروی عظیم در چرخه های تولیدی اجتماعی است. افزایش قابل ملاحظه زنان شاغل واقعیت انکارناپذیر جامعه ایران است. برای ظهور فعالیت های کارآفرینانه وجود زمینه ها و شرایط فرهنگی- اجتماعی مناسب ضروری است، اﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﺎﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺨﺶ روستایی دﺧﺎﻟﺖ دارد ﮐﻪ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻮﺟـﺐ ﺷﮑـﺴﺖ ﯾـﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿـﺖ ﺗﺤﻘـﻖ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ زنان ﺷﻮد، اﻣﺎ درک و ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮﺷﮑﺎﻓﺎﻧﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫـﺎی ﮐـﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﻋﺎﻣـﻞ ﻣﻮﺛﺮی در اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﺮخ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪﮐﻪ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎری، رﻓﺘﺎری، زﻣﯿﻨﻪای و مهم ترین موارد هر عامل به ترتیب (توجه به محیط اجتماعی )؛ ( توجه به توسعه )؛ ( ایجاد قوانین و مقررات لازم )، ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ درﻣﺪل ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎری را دارا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ﭘﮋوﻫﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻣـﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﯽﺗﺮ ﺷﺪن و ﺗﻌﯿﯿﻦ زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎی اﺻـﻠﯽ ﻣـﯽ ﺗﻮان ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﭘﯿﺎده ﺳﺎزی فرایند سرمایه گذاری و ایجاد کسب و کار زنان را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻧﻮآوراﻧﻪ ﺧﻠﻖ ﻧﻤﻮد. 2.مبانی نظری تحقیق در بسیاری از کشورهای پیشرفته و نیز برخی کشورها ی در حال توسعه طی چند دهه ی اخیر توجه خاصی به موضوع کارآفرینی وکارآفرینان شده است. علت توجه به این موضوع نقش مهم، مثبت وسازنده کارآفرینان در توسعه ی اقتصادی پایدار و بهره برداری از این انرژی ونیروی بالقوه درجهت مقابله با مسائل وچالش هایی نظیر تورم، رکود و به خصوص بیکاری بوده است. در دو دهه اخیر ، در سراسر جهان مطالعات بر روی کارآفرینی زنان در حال گسترش است، زیرا زنان در زمان کوتاهی توانسته اند با ورود به عرصه کسب و کار تحولات عظیمی در توسعه اقتصادی کشورها ایجاد کنند. یکی از شاخص های توسعه اقتصادی -اجتماعی، مشارکت زنان و نحوه ی ایفای نقش آنان در حیات اقتصادی -اجتماعی است نیمی از روستاییان و خانوارهای کشاورز را زنان تشکیل می دهند که تأمین کننده بیش از نیمی از صنایع در سطح جهان هستنداز این رو و زنان کارآفرین می توانند از نظر نیروی کار عامل مهمی برای توسعه به شمار آیند امروزه نقش زنان در ایجاد کسب و کارهای جدید مورد توجه قرار گرفته و سهم وسیعی از زنان از همین طریق وارد بازار کار شده اند. بسیاری از دولت ها در بحران های اقتصادی توانسته اند با اتخاذ تدابیر و سیاست هایی و با بهره مندی از نیروی کار زنان بر بحران های جامعه ی خود فایق آیند و در مسیر توسعه موفق شوند. با توجه به اینکه بخش عظیمی از جامعه را زنان تشکیل می دهند، در میان زنان، بررسی وضعیت زنان در ایجاد کسب و کارها در در روستاها اهمیت ویژه ای دارد. همچنین در جامعه کنونی مانند استان¬های جنوبی کشور ایران که جوامع روستایی از بیماری مزمن بیکاری و بحران اشتغال رنج می برند و مردان در شغلی هستند که از آن درآمد ناچیز به دست می¬آورند، مکان مکان مناسب برای زندگی، کار و سرمایه¬گذاری و ایجاد کار برای زنان بسیار تنگ است، بنابراین کارآفرینی و سرمایه گذاری این قشر از جامعه از اهمیت بخصوصی برخوردار است. لذا محققین بر آن شدند به ارزیابی عوامل موثر در فرایند سرمایه گذاری و ایجاد کسب و کار توسط زنان کارآفرین در روستاهای جنوب کشور بپردازند . 3. روش تحقیق در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽو روش ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. مراحل روش اجرای این پژوهش ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﯾﮏ ﭼﺎرﭼﻮپ ﻧﻈﺮی اﺳﺘﻮار اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭼﺎرﭼﻮب ﺑـﻪ ﻣـﺪل ﻣﻔﻬـﻮﻣﯽ ﺳـﻪ ﺷـﺎﺧﮕﯽ ﻣﻌـﺮوف ﻣـﯽ ﺑﺎﺷﺪ. و ﺑﻪ ﺳﻪ ﺷﺎﺧﻪ اﺻﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎری، رﻓﺘﺎری و زﻣﯿﻨﻪایﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮد. و ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎی ﺟﻤـﻊآوری ﺷـﺪه از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﻧﯿﺰ، از اﻧﻮاع روﺷ ﻬﺎی آﻣﺎر ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و استنباطی در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﺮم اﻓﺰارSPSS15 اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰارLISREL8.5 ﻧﯿﺰ رواﺑﻂ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺴﺘﻘﻞ و واﺑﺴﺘﻪ و ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎری ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. 4. یافته های تحقیق نتایج نشان داد ﻋﺎﻣﻞ زﻣﯿﻨـﻪای از ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺰان اﺛﺮﮔﺬاری ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎری اﺳﺖ، ﻧﻘﺶ ﻋﺎﻣﻞ رﻓﺘﺎری ﮐﻪ در ﺗﺤﻘـﻖ هدف ﻣـﻮﺛﺮ اﺳـﺖ. ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرت دﯾﮕـﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷـﮑﻞ ﻣـﯽﮔﯿـﺮد ﮐـﻪ رﻓﺘـﺎر ﮐـﺎر آﻓﺮﯾﻨﺎﻧـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ؛ در بخش فرضیات اصلی؛ عامل ساختاری 0.52 (β)/6.38(t) ؛ عامل رفتاری 0.28 (β)/3.51(t)؛ عامل زمینه ای 0.52 (β)/5.63(t) مورد تایید قرار گرفت . در بخش ساختاری توجه به توسعه دهندگان .توجه به محیط به ترتیب 0.49 (β)/40.6(t) 0.44(β)/4.09(t)؛ در بخش عامل رفتاری به ترتیب توجه به تحقیق و توسعه 0.28(β)/ 2.92(t)؛ و توجه به تعلیم و آموزش0.24(β)/ 2.45(t)؛ و افزایش قدرت ریسک پذیری 0.24(β)/ 2.45(t)؛ و در عامل زمینه ای؛ فوانین مقررات 0.29(β)/ 2.89(t)؛ تایید شد. 5. بحث و نتیجه گیری . ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪﮐﻪ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎری، رﻓﺘﺎری، زﻣﯿﻨﻪای و مهم ترین موارد هر عامل به ترتیب (توجه به محیط اجتماعی )؛ ( توجه به توسعه )؛ ( ایجاد قوانین و مقررات لازم )، ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ درﻣﺪل ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎری را دارا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ﭘﮋوﻫﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻣـﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﯽﺗﺮ ﺷﺪن و ﺗﻌﯿﯿﻦ زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎی اﺻـﻠﯽ ﺳـﺎﺧﺘﺎری، رﻓﺘـﺎری و زﻣﯿﻨـﻪای، ﻣـﯽ ﺗﻮان ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﭘﯿﺎده ﺳﺎزی فرایند سرمایه گذاری و ایجاد کسب و کار زنان را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻧﻮآوراﻧﻪ ﺧﻠﻖ ﻧﻤﻮد. ﺑﺎ ﻋﻨﺎﯾـﺖ ﺑـﻪ معادله ﻣﺪلﮐﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎری ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در فرایند سرمایه گذاری و ایجاد کسب و کار توسط زنان کارآفرینان در روستاهای جنوب کشور ﭘﯽ ﺑﺮد. از این رو فعالیت های تحقیقاتی و آموزشی می تواند یکی از اقدمات دولت ها و نهادهای در ارتباط با موضوع باشد آشنایی با زمینه بازار، شناخت تجارب سایر مناطق کشور ، موانع کارآفرینی بانوان، شناخت فرصت های کارآفرینی بانوان در مناطق روستایی مختلف جنوب کشور فرصت های مناسبی برای اقدام جهت فعالیت های کارآفرینانه بانوان را فراهم می آورد.همچنین برنامه های آموزشی باید بر حسب ترکیب زنان روستا باشد . به این ترتیب که سطح سود، نوع حرفه، منطقه جغرافیایی از جمله عوامل اثرگذار در طراحی و اجرای برنامه های آموزشی می باشد؛ تهیه بسته های آموزشی و امکان استفاده از راه دور برای کلیه کارآفرینان اقصی نقاط جنوب کشور نیز مفید می باشد.

1. مقدمه در شرایط کنونی خلاقیت در بخش کشاورزی به عنوان راهبرد کلیدی که قابلیت پاسخگویی به چالش های مختلف توسعه کشاورزی مورد تاکید قرار گرفته است. حال با توجه به بلایای طبیعی رخداده شده در سطح کشور ایران مثل خشکسالی های بی سابقه و گرمایش پرتکرار در سال های اخیر باید نگاه و رویکرد کشاورزی در سطح کشور تغییر کند و به رویکردی جدید هم چون کشاورزی خلاق که توانسته این نوع از رویکرد تمام زوایای بخش کشاورزی را در نظر داشته باشد روی بیاورد تا بتواند کشاورزی پایداری را رقم بزند. مناطق روستایی در سطح کشور ایران همچون مناطق روستایی شهرستان رشتخوار هم از این نوع بالایای طبیعی بی نصیب نمانده است و کارشناسان و متولیان و خبرگان این امر باید همراه با تغییرات در سطح کشور همسو شوند. استان خراسان رضوی با دارا بودن بخش وسیعی تولید محصولات کشاورزی، دارای بیشترین راندمان تولید در سطح کشور است که در این بین منطقه شهرستان رشتخوار نزدیک به 60 درصد از تولیدات بخش کشاورزی را به خود اختصاص داده است. لذا پژوهشی پیرامون بررسی آثار و پیامدهای کشاورزی خلاق در توسعه مناطق روستایی در محدوده مورد مطالعه امری ضروری به حساب می آید که مساله ای است که محققان در این پژوهش به دنبال تبین آن هستند. 2. مبانی نظری توسعه از جمله مفاهیمی است که با زندگی افراد رابطه تنگاتنگی دارد و ناظر بر بالابردن سطح زندگی از طریق ایجاد شرایط مطلوب و بهینه می باشد. حال از آنجایی که بخش عظیمی از جمعیت در مناطق روستایی است، توسعه روستایی بخش اجتناب ناپذیر توسعه روستایی است. توسعه روستایی از دیرباز به عنوان یک واژه هنجاری، دارای سختی هایی در ارزیابی و اندازه گیری و تشخیص بوده است و به تبع آن، سیستم اقتصادی و اجتماعی و کالبدی روستایی نیز با گذشت زمان متنوع تر و پیچیده تر شده است. در ارتباط با مفهوم توسعه روستایی دیدگاه های گوناگونی وجود دارد؛ از دیدگاه بانک جهانی، توسعه روستایی، استراتژی است که برای بهبود زندگی اقتصادی – اجتماعی گروه مشخصی از مردم که همان روستاییان فقیر هستند، طراحی می شود. در این دیدگاه فقرای روستایی شامل کشاورزان خرده پا، اجاره نشین ها و خوش-نشین ها می شود. اگر قرار است توسعه در کشورهای جهان سوم رخ دهد و به نحوی خودپایدار باشد، باید در نواحی روستایی نقطه شروع آن استارت زده شود. مسائل اساسی همچون فقر گسترده، عدم برابری در حال پیشرفت، رشد بیش از حد جمعیت و افزایش بیکاری، همه و همه ریشه در رکود و غالباً سیر نزولی زندگی اقتصادی در نواحی روستایی دارد. در اوایل دهه 1990 توسعه روستایی تقریبا مترادف با توسعه کشاورزی بوده است. کشاورزی نقش عمده ای در توسعه، اقتصادی و اجتماعی اکثر نواحی روستایی ایفا می کند و بزرگترین منبع اشتغال آن هاست. اکثریت مردم در مناطق روستایی، برای گذران زندگی خود، به طور مستقیم یا غیر مستقیم به کشاورزی و فعالیت های مرتبط به آن وابسته هستند و بیشتر برنامه ریزان چه در سطح محلی و چه در سطح ملی بر اهمیت توسعه کشاورزی تاکید می کنند. اما امروزه با عنایت به تغییرات وسیع و همچنین تغییرات اقلیمی، توسعه کشاورزی در مناطق مختلف به خصوص در کشورهای کمتر توسعه یافته با چالش های اساسی روبه رو است. از این رو توجه به کشاورزی خلاق امری واجب است. تغییرات بازار، سیاست های کشاورزی، مباحث زیست محیطی و اشتغال از عوامل مهمی هستند که خلاقیت در کشاورزی را بیش از بیش نمایان می کنند. می توان گفت که در کشاورزی خلاق منظور این است که فرآیند شناسایی فرصت ها، تهدید ها، نقاط قوت و ضعف محیط های فعالیت از جمله کشاورزی با روش شناسی و سیاست گزینی خاص و جدید برای ایجاد تحول و دگرگونی در کشاورزی است. 3. روش شناسی تحقیق این پژوهش کاربردی با روش توصیفی – تحلیل انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کلیه سرپرستان خانوارهای روستایی (خانوارهای کشاورز) شهرستان رشتخوار تشکیل می دهد که با استفاده از فرمول کوکران، 377 کشاورز از سرپرستان خانوارها به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده اند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محقق ساخته و مشاهدات میدانی و مطالعات کتابخانه ای بوده است. روایی و پایایی پرسش نامه به ترتیب با کسب نظرات کارشتاسان مربوطه و انجام پیش آزمون با تعداد 30 پرسش نامه به تایید رسیده است. در ادامه پرسشنامه ها در 20 روستای محدوده مورد مطالعه توزیع گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارspss و رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. 4. یافته های تحقیق نتایج مدل برازش شده پیامدهای کشاورزی خلاق برخانوارهای روستایی کشاورز شهرستان رشتخوار نشان داد که، کشاورزی خلاق بیشترین اثرات را بر متغییرهای اقتصادی(405/0) و اجتماعی(370/0) داشته است. نتایج بررسی وضعیت کشاورزی خلاق در محدوده مورد مطالعه نشان داد که، بیش 60 درصد از خانوارهای روستایی کشاورز اظهار کرده اند که کشاورزی خلاق توانسته است در توسعه روستایی نقشی چشم گیر داشته باشد. 5. نتیجه گیری و پیشنهادات بررسی وضعیت کشاورزی خلاق، به عنوان یکی از مهم ترین اهداف توسعه روستایی، از جنبه های گوناگونی حائز اهمیت است. از یک طرف بررسی کشاورزی خلاق وضعیت فعلی جامعه روستایی به جهات گوناگون را بررسی می کند. در صورت نامناسب بودن شرایط جامعه به لحاظ کشاورزی خلاق، امنیت غذایی، سرزندگی جامعه روستایی که شرط لازم برای مشارکت روستاییان در فرآیند توسعه روستایی است، با چالش جدیدی روبه رو می شود. از طرف دیگر، با توجه به اینکه بهره مندی روستاییان از سطح قابل قبولی از کشاورزی خلاق در جوامع روستایی، نشانگر توسعه و پیشرفت برنامه ریزی ها در توسعه جوامع محلی است. از این رو نگاه ویژه تر به بخش کشاورزی خلاق را طلب می کند. در این راستا، وجود کشاورزی خلاق در جوامع روستایی می توانند سبب پیامدها و اثرات متعددی بر جوامع روستایی و محیط آنها گردد که این جوامع را به هدف اصلی خود برساند.

1. مقدمه نخبگان روستایی را می توان در عناوین مختلفی مانند نخبگان سیاسی، علمی، رهبران مذهبی و سنتی و غیره، گروه بندی نمود. بنابراین از افراد تحصیلکرده روستایی می توان به عنوان بخشی از نخبگان روستایی یاد کرد. تهی شدن سکونتگاه های روستایی از قشر تحصیلکرده و صاحب دانش در رشته ها و تخصص های مختلف، علاوه بر بازخوردهای منفی و جبران ناپذیری در روستاها، پیامدهای منفی اقتصادی، اجتماعی و عاطفی متعددی را به همراه دارد. نخبگان به عنوان قشری از جامعه که از سطح دانش، مهارت، آگاهی، تخصص و تجربه بالاتری برخوردار هستند، می توانند در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی، در فرایند دستیابی به توسعه موثر باشند. به همین دلیل زمانی که مهاجرت از روستا به شهر در میان نخبگان روستایی رخ دهد، باید نگرانی ها در مورد آن بیشتر گردد. زیرا این وضعیت می تواند ضمن کاهش توانمندی و انگیزه نیروی کار شاغل در روستاها، به اتلاف سرمایه های مختلف انسانی و مالی جامعه روستایی منجر شود. شواهد نشان می دهد نخبگان روستایی، به عنوان قشر پیش رو و دارای سطح دانش و آگاهی بیشتر نسبت به اکثر گروه های ساکن در روستا، می توانند نقش محوری را در راستای دستیابی به توسعه پایدار روستایی ایفا نمایند؛ با این وجود در اکثر روستاهای استان کردستان (و به احتمال زیاد در سایر استان-های کشور) نخبگان روستایی بنا به دلایل متعددی (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و. . . ) از روستای خود مهاجرت می کنند و اکثر روستاها از فرصت برخورداری از نخبه های تحصیلکرده (به ویژه نخبگان دارای سطوح بالای آموزش عالی) محروم هستند. با توجه به مطالب عنوان شده بررسی و تحلیل دلایل مهاجرت نخبگان روستایی و شناسایی نحوه جذب مشارکت آن ها در راستای نیل به توسعه روستایی در استان کردستان، دو مسأله اساسی پژوهش حاضر است. 2. مبانی نظری و ادبیات پژوهش نخبگان روستایی را می توان بر اساس موقعیت قدرت فردی آنها تعریف کرد. در هر صورت نخبگان روستایی لزوماً نمایندگان رسمی جامعه نیستند، اما از آنها انتظار می رود که به عنوان نماینده، از منافع جمعی حمایت کنند و در توسعه محلی تأثیرگذار باشند. در یک عبارت ساده می توان چنین عنوان کرد که نخبگان روستایی، افراد دارای قدرت محلی در نهادهای اقتصادی، سیاسی، اداری، مدیریتی، مدنی و سنتی در جامعه، هستند. از مهم ترین ویژگی های نخبگان روستایی می توان به اعتبار اجتماعی بالا، سطح دانش و توانمندی بالا، تمایل به داشتن محبوبیت، تمایل به کمک به روستا، داشتن احساس مسئولیت و عدالت، مورد اعتماد توده های جامعه روستایی، سطح بالای فرهنگ، حس دموکراسی و حاکمیت قانون اشاره کرد. با این وجود، مهاجرت نخبگان روستایی یکی از مهم ترین چالش های توسعه روستایی به ویژه در کشورمان است. مهاجرت نخبگان خسارت های جبران ناپذیری را به سرمایه علمی کشور و مناطق مختلف وارد نموده و یکی از چالش های آموزش عالی و وزارت علوم در ایران است و پدیده ای است که از دیرباز تاکنون به گونه های مختلفی در کشورهای جهان سوم دیده می شود و از این رهگذر در این کشورها صدمات جبران ناپذیری در بخش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به همراه داد و جبران آن یکی از دشوارترین کارها برای این قبیل کشورها است. 3. روش تحقیق این پژوهش در چارچوب پارادایم تفسیری برساختی انجام شده است و رویکرد غالب بر آن، تحلیل مضمونی است. تحلیل مضمون یکی از پرکاربردترین روش های تحلیل داده های کیفی است. برای جمع آوری داده های مربوط به موضوع مورد بررسی، از مصاحبه های عمیق نیمه-ساخت یافته فردی استفاده شده است. به این صورت که 15 مصاحبه عمیق فردی به صورت نمونه گیری هدفمند (مصاحبه های انجام گرفته با نخبگان روستایی مهاجر که دارای تحصیلات کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی هستند) با استفاده از روش گلوله برفی انجام گرفته است. مصاحبه های مذکور در بازه زمانی چهار ماهه (خرداد ماه تا شهریور ماه سال 1402) انجام شده است و مبنای اتمام مصاحبه ها، اشباع نظری بوده است. اشباع نظری معیاری است برای تعیین تعداد نمونه ها که براساس آن محقق تا جایی مصاحبه ها را ادامه می دهد که پاسخ به سؤال های عمده تحقیق اشباع شده یا داده های جدیدی در فرآیند گردآوری داده ها تولید نشود. لازم به ذکر است با توجه به عنوان پژوهش، فرایند گردآوری داده های از طریق مصاحبه، در دو بخش بررسی اصلی انجام گرفته است. در بخش اول فرایند مصاحبه محققان به دنبال شناسایی مضمون های مرتبط با علل مهاجرت نخبگان از روستا بوده اند و در بخش دوم، مهم ترین هدف شناسایی مضامین مرتبط با نحوه مشارکت نخبگان در توسعه روستایی بوده است. 4. یافته های پژوهش یافته های پژوهش نشان داد دو مضمون فراگیر دافعه های روستانشینی (شامل شش مضمون سازمان دهنده جبر خانوادگی و اجتماعی، ضعف زیرساخت ها، انزوای جغرافیایی، چالش های زیست محیطی و ضعف شرایط اقتصادی) و جاذبه های شهرنشینی (شامل چهار مضمون سازمان-دهنده پیشرفت شخصی، فرصت های اقتصادی، فرصت های اجتماعی و استفاده از زیرساخت ها و امکانات) مهم ترین علل مهاجرت نخبگان روستایی هستند. همچنین نتایج نشان داد تحقق مشارکت نخبگان در توسعه روستایی از طریق سه مضمون فراگیر توانمندسازی روستاییان (شامل چهار مضمون سازمان دهنده ظرفیت سنجی، مهارت آموزی، تقویت سرزندگی، ارتقای سطح مطالبه گری روستاییان)، توسعه اشتغال و کارآفرینی (شامل دو مضمون سازمان دهنده ترویج نوآوری و سرمایه گذاری اقتصادی) و مدیریت کارآمد روستایی (شامل دو مضمون سازمان دهنده مدیریت چالش های اجتماعی و تصدی پست های مدیریتی) محقق می گردد. 5. بحث و نتیجه گیری مهاجرت نخبگان از روستاهای استان کردستان پدیده ای فراگیر است و این فرایند به مثابه محروم شدن روستاها از بخش مهمی از ظرفیت-های سرمایه انسانی است و این مهم می تواند در تشدید شکاف و نابرابری میان نقاط شهری و روستایی موثر باشد. لذا، در وهله اول باید سیاست گذاران و برنامه ریزان توسعه روستایی با اتخاذ تدابیر موثر و کارآمد، جلوگیری از خروج نخبگان از روستاها را در دستور کار خود قرار دهند. این مهم به شیوه های مختلفی مانند سرمایه گذاری اقتصادی بخش دولتی و خصوصی در روستاها، فراهم نمودن بستر شغلی برای نخبگان روستایی، تحت پوشش بیمه قرار دادن نخبگان روستایی، تقویت امکانات و زیرساخت های مختلف آموزشی، ارتباطی، خدماتی، بهداشتی و حمل و نقل در روستاها، محقق می گردد به گونه ای که تفاوت فاحشی میان امکانات و زیرساخت های شهری و روستایی وجود نداشته باشد. در وهله دوم باید تدابیر لازم برای جذب مشارکت نخبگان در فرایند توسعه فراهم گردد. این مهم نیز به شیوه های مختلفی مانند استفاده از نخبگان روستایی در پست های مدیریتی مرتبط با امور توسعه روستایی، تخصیص اعتبارات بانکی به نخبگان جهت توسعه اشتغال و کارآفرینی، در نظر گرفتن امتیازات و تخفیف های ویژه اقتصادی و پژوهشی از سوی بخش دولتی برای بازگشت نخبگان به روستاها، تأسیس سازمان و یا اداره مختص نخبگان روستایی و اجبار سازمان های متولی توسعه روستایی به استفاده از نظرات و دیدگاه های نخبگان روستایی، محقق می گردد.

1. مقدمه روستای هوشمند از جمله راهبردهایی است که زمینه ساز بستر پایداری روستاها در قالب نظریه توسعه پایدار است. رهیافت روستای هوشمند میتواند مسیری را برای برون رفت از ناپایداری برای پایداری سکونتگاههای پیراشهری فراهم نماید. در پایان می توان گفت محدوده اسلامشهر، مقصد خیل مهاجران از نقاط دور و نزدیک پایتخت بوده است. قیمت نسبتاً ارزان مسکن و اجاره خانه و کم بودن فاصله از کلان شهر در کنار نرخ بالای رشد جمعیت بدان نقش خوابگاهی داده است این امر در کنار انجام فعالیت های اقتصادی (کشاورزی و فعالیت های صنعتی، . . ) وجه غالب و نکته مشترک این عرصه ها به شمار می رود. با توجه به محدود بودن مطالعات صورت گرفته در زمینه روستای هوشمند، در پژوهش پیش رو با رویکرد آینده پژوهانه نسبت به تبیین سناریوهای اثرگذار رهیافت روستای هوشمند بر پایداری سکونتگاه های پیراشهری است. بنابراین پژوهش حاضر در پی پاسخ گویی به این پرسش است که سناریوهای پیش روی اثرگذاری رهیافت روستای هوشمند بر پایداری سکونتگاه های روستایی پیراشهری کلان شهر تهران (شهرستان اسلامشهر) در افق 1412 کدام است؟ 2. مبانی نظری و ادبیات پژوهش روستای هوشمند یکی از مفاهیم روستاهای توسعه یافته در هند بود. یک مدل دهکده هوشمند از یک مدل از شهر هوشمند پیروی کردکه به عنوان تأثیر فناوری یکپار چه در مناطق دورافتاده اجرا می شود. هدف روستای هوشمند کمک به حل همه مشکلات از طریق اجرای فناوری اطلاعات و ارتباطات و سیستم اطلاعات جغرافیایی بود. یک روستای هوشمند جامعه ای در مناطق روستایی است که از ارتباطات دیجیتالی، راه حل ها و منابع برای توسعه و تحول خود در جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار استفاده می کند. مدل روستای هوشمند مبتنی بر مفهوم "دسترسی به اطلاعات برای همه" که در آن خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات (فناوری اطلاعات و ارتباطات) به راحتی توسط روستاییان از طریق برنامه قابل دسترسی بود. مدل روستای هوشمند توسعه یافته توسط ویزوانادهام و ودولابه عنوان اکوسیستم روستای هوشمند نامیده شد که 4 جنبه را پوشش می دهد. 1) موسسه 2) منابع 2) زنجیره خدمات 4) فناوری ها و مکانیسم ارائه خدمات. علاوه بر این، 7 محور اصلی در روستای هوشمند شامل اقتصاد، فناوری اطلاعات و ارتباطات، مردم، حکومت، محیط زیست، زندگی و انرژی وجود داشت. روستای هوشمند به دلیل آگاهی از فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود داشت که می تواند به عنوان ابزاری برای توسعه اقتصادی محلی مورداستفاده قرار گیرد. 3. روش تحقیق روش تحقیق در این پژوهش مجموعه ای از روش های توصیفی-تحلیلی است. از جنبه هدف، این پژوهش کاربردی است و به سبب اینکه با ابزار سناریونویسی در پی شناسایی عوامل بررسی اثرگذاری رهیافت روستای هوشمند بر پایداری سکونتگاه های پیراشهری کلان شهر تهران است روش تحقیق را می توان ترکیبی از روش های کمی و کیفی دانست. در این پژوهش نیز به منظور رسیدن به اهداف تحقیق و دستیابی به رهیافت روستای هوشمند در سکونتگاه های پیراشهری محقق نیازمند جمع آوری اطلاعات از جامعه دانشگاهی و سازمانی و اداری بود. بنابراین، جامعه آماری این پژوهش برای ارزیابی و اولویت بندی عوامل کلیدی اثرگذاری رهیافت روستای هوشمند بر پایداری سکونتگاه های پیراشهری متخصصان آگاه به موضوع تحقیق در دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه تهران، راه و شهرسازی، شهرداری، فرمانداری و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بود. مؤلفه های مؤثر بر رشد هوشمند سکونتگاه های روستایی، که از پژوهش های پیشین استخراج شده بود، برای تعیین میزان اهمیت آن ها در اختیار اعضای خبرگان قرار گرفت. همچنین از آنان خواسته شد ایده های خود را درباره عواملی که در این فهرست قرار ندارد ارائه کنند. بنابراین، با مطالعه پیشینه داخلی و خارجی پژوهش ابتدا فهرستی از زیر شاخص ها تهیه شد و سپس با نظر نگارندگان این زیر شاخص ها در 5 بعد قرار گرفت. مجموعه عواملی (57 عامل) که در گام اول پیشنهادشده بود برای تعیین میزان اهمیت در اختیار نخبگان قرار گرفت. برای این منظور تعداد 35 نفر از متخصصان با روش گلوله برفی انتخاب شدند. به منظور عملیاتی کردن مفهوم نظری متغیر از 57 گویه رشد هوشمند سکونتگاه های روستایی استفاده شد که از طریق پرسشنامه از استادان و کارشناسان در قالب پرسشنامه و ماتریس های تأثیرگذاری میک مک تکمیل و استخراج و در مرحلۀ بعد برای تنظیم سناریوهای اثرگذاری رهیافت رشد هوشمند بر پایداری سکونتگاه های پیراشهری از روش تحلیل تأثیر متقابل متعادل و نرم افزار سناریوویزارد استفاده شد. 4. یافته های پژوهش نتایج تحقیق نشان داد تعداد خیلی زیاد سناریوی ممکن پیش روی اثرگذاری روستای هوشمند بر پایداری سکونتگاه های پیراشهری کلان شهر تهران در محدوده شهرستان اسلامشهر وجود دارد که از بین آن ها، تعداد 14 سناریو با سازگاری ضعیف و تنها 1 سناریو در حالت سازگاری قوی و پایدار (ناسازگاری صفر) قرار دارد. سناریوی اول که یک سناریو با جهت مثبت است، دارای مجموع امتیاز اثر متقابل 733 و ارزش سازگاری 13 است، درحالی که سناریوی دوم که گویای شرایط نامطلوب برای آینده برای اثرگذاری روستای هوشمند بر توسعه پایدار است، دارای مجموع امتیاز اثر متقابل 144-و ارزش سازگاری 5 است. سناریو سوم نیز دارای ارزش سازگاری-2 بوده و با امتیاز مجموع اثر متقابل 63 می تواند از سناریوهای اثرگذاری روستای هوشمند بر پایداری سکونتگاه های پیراشهری کلان شهر تهران محسوب گردد. 5. بحث و نتیجه گیری بی توجهی به تغییرات فناوری که یکی از ارکان روستای هوشمند محسوب می شود کارایی یک سکونتگاه روستایی را برای اقشار ساکن روستا به ویژه قشر تحصیل کرده در نازل ترین درجه قرار می دهد و موجب مهاجرت بیشتر آن ها می شود. محدودیت در زمینه فناوری، اشتغال. اقتصاد و رفاه ساکنان روستایی را تحت تاثیرمنفی قرار می دهد و محدودیت زمانی و مکانی را بیشتر می کند. روستای هوشمند" فعالیت های طولانی مدت اجتماعی، اقتصادی و رفاهی و زیست محیطی را برای جامعه روستا فراهم می کند که باعث می شود مشارکت گسترده در فرآیندهای حاکمیت محلی و ارتقاء کارآفرینی فراهم شود. هر چه میزان اثر گذاری شاخص های روستای هوشمند افزایش یابد، میزان اثرات ابعاد محیطی-اکولوژیک، اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی افزایش یافته و درنتیجه عملکرد روستاییان در زمینه توسعه پایدار افزایش یافته ودر مقابل با کاهش میزان اثرگذاری شاخص ها روستای هوشمند، میزان عملکرد روستاییان در فرآیند توسعه پایدار روستایی نیز کاهش خواهدیافت. بنابراین بهبود و ارتقاء وضعیت شاخص های روستای هوشمند میتواند زمینه توسعه پایدار روستایی را فراهم کند.