پژوهشنامه مالیات
سال:1402 | دوره:34 | شماره:60 |تعداد مقالات:7

مفهوم آموزش مداوم به منظور انطباق با تحول سریع و در حال تغییر زندگی اجتماعی و فرهنگی ظهور کرده است و به شاخص مهمی از سطح تحصیلات و شرایط اشتغال در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه تبدیل شده است. پژوهش کنونی با هدف شناسایی وضعیت آموزش مداوم در سازمان امور مالیاتی کشور با روش کاربردی – پیمایشی توصیفی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه مدیران و کارمندان سازمان امور مالیاتی و نمونه­گیری آن با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 450 پرسشنامه در سطح کشور توزیع شد که از این تعداد 413 پرسشنامه جمع آوری گردید که همه استانها در آن مشارکت داشتند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه آموزش مداوم لی و سای (2007) و برای تحلیل داده ها از روش آماری توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که وضعیت آموزش مداوم در بین مدیران و کارکنان سازمان امور مالیاتی کمتر از سطح متوسط و در سطح نسبتا ضعیفی قرار دارد. در خصوص هر هشت مولفه همین موضوع صدق میکند. همچنین تفاوت میزان یادگیری بر اساس پست سازمانی نشان داد میزان یادگیری مداوم در افراد دارای پست سازمانی حسابرس ارشد مالیاتی با میانگین 2. 14 تفاوت معناداری با پست سازمانی رئیس امور حسابرسی مالیاتی با میانگین 1. 78 دارد.

با توجه به اهمیت و نقش مالیات در چرخه ی اقتصاد کشور، در این پژوهش به دنبال طراحی مدل اکوسیستم مالیاتی هستیم. هدف این پژوهش ارائه الگویی از عوامل پیشایندی و پیامدی مدل اکوسیستم مالیات بر ارزش افزوده است که موجب چابکی زنجیره تامین می شود. این پژوهش کیفی بوده و از لحاظ هدف بنیادین است. همچنین بر حسب روش گردآوری داده ها از نوع تحقیقات میدانی محسوب می شود. جامعه آماری پژوهش اساتید دانشگاه، کارکنان ادارات حسابرسی مالیاتی و مدیران ارشد اداره مالیات در کشور هستند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. در این پژوهش از نمونه گیری نظری استفاده گردید و تعداد حجم نمونه با توجه به اشباع نظری 10 نفر بوده است. برای اعتبارسنجی مدل نیز از روش دلفی فازی استفاده گردید و در این بخش 16 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد و با توجه به نتایج بدست آمده شاخص های شناسایی شده در بخش کیفی مورد تایید قرار گرفت. مطابق با نتایج پژوهش دو دسته از تم ها اصلی کشف شدند. گروه اول، تم های اصلی که به عنوان عوامل پیشایندی یا تاثیرگذار بر ایجاد اکوسیستم مالیات بر ارزش افزوده شناسایی شده اند و گروه دوم نیز شامل تم های اصلی که به عنوان عوامل پیامدی یا تاثیرپذیر شناسایی شده اند. با توجه به نتایج مدل پیشایندی و پیامدی اکوسیستم مالیاتی، عواملی مانند کاهش هزینه های مالیاتی، فرهنگ مالیاتی خوداظهاری و کاهش فرار مالیاتی می تواند از پیامدهای مهم طرح ریزی اکوسیستم مالیاتی باشد.

در این پژوهش، رابطه موقعیت جغرافیایی با مالیات عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی و تأثیر شاخص فاصله نسبت به مرکز کشور و مراکز استان بر مالیات عملکرد شرکت ها مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و از روش نمونه گیری حذف سیستماتیک (غربالگری) استفاده شد که با توجه به شروط در نظر گرفته شده، در نهایت 132 شرکت در دوره زمانی 5 ساله بین سال­های 1396 الی 1400 (در مجموع 573 سال-شرکت) و با استفاده از روش داده های پنل و حداقل مربعات تعمیم یافته (EGLS) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که رابطه بین فاصله شرکت نسبت به مرکز کشور (تهران) با مالیات عملکرد و نیز رابطه با مراکز استان با مالیات عملکرد معکوس و معناداری است. به عبارت دیگر هر چه فاصله شرکت از مرکز کشور و مرکز استان بیشتر باشد نسبت مالیات قطعی شرکت ها به درآمدهای عملیاتی آنها کمتر بوده است. همچنین، در بررسی صنایع مختلف که به صورت مجزا مورد آزمون قرار گرفت در صنایع «محصولات دارویی، محصولات شیمیایی، ماشین آلات و دستگاه های برقی، کاشی و سرامیک و خودرو و قطعات» هم از بعد فاصله با مرکز کشور و هم از بعد فاصله با مرکز استان رابطه معکوس و معناداری و در صنعت «فلزات اساسی» رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

کارآفرینی به عنوان یکی از محورهای توسعهدرونزا، ایجاد اشتغال پایدار و تقویت کننده بنیان های اقتصادی تعبیر می شود. عوامل متعدد نهادی و اقتصادی بر سطح و کیفیت کارآفرینی تأثیرگذار است که از جمله مهمترین عوامل می توان به کارکردهای دولت و سیاست های حمایتی آن اشاره نمود. نظر به اهمیت موضوع و بررسی میزان اثرپذیری کارآفرینی از متغیرهای محیطی، مطالعه حاضر به بررسی اثر عملکرد دولت و بویژه اثرات سیاست های مالیاتی، اندازه دولت و فساد بر انواع مختلف کارآفرینی( فرصت محور و ضرورت محور) متمرکز است. در پژوهش حاضر از روش تخمین پنل دیتا با داده های غیرکامل، تأثیر متغیرهایی مانند نرخ مالیات، شاخص فساد و طیف وسیعی از هزینه های دولت بر توسعه کارآفرینی در دو سطح ضرورت و فرصت محور به آزمون درآمده است. در این راستا از اطلاعات 33 کشور طی سال های 2010 تا 2018 بهره گرفته شده است. نتایج نشان می دهد افزایش مالیات در کشورهای منتخب، کارآفرینی فرصت محور و ضرورت محور را محدود می کند اما افزایش نرخ مالیات اثر کاهنده بیشتری بر کارآفرینی ضرورت محور نشان می دهد. هزینه های دولتی در بخش عمومی تاثیر مثبت بر رشد کارآفرینی فرصت محور دارد. فساد عمومی بر کارآفرینی فرصت محور اثر معکوس دارد در حالی که اثرات مثبت و معنی داری بر کارآفرینی ضرورت محور محاسبه شده است. همچنین شاخص های سطح درآمد سرانه ملی، سرمایه انسانی، میزان اعتبارات به بخش خصوصی، تراکم کسب وکار، نرخ بیکاری و نرخ مشارکت نیروی کار، از جمله سایر عوامل موثر بر سطح و کیفیت کارآفرینی می باشند. بنابراین سیاست گذار قادر خواهد بود در کوتاه مدت از طریق مشوق های مالیاتی و تسهیل اعتبارات به فعالان این بخش و در بلندمدت از طریق بهبود شاخص های نهادی از قبیل مقابله با فساد و توسعه سرمایه انسانی به رشد کارآفرینی به خصوص فرصت محور کمک نماید

مطالعه حاضر به پیش­بینی اثر وصل شدن تراکنش­ دستگاه کارتخوان­ها به سیستم امور مالیاتی در میزان افزایش وصولی سازمان امور مالیاتی استان آذربایجان غربی در سال 1401 پرداخته است. مطالعه حاضر با پیش­بینی درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی براساس آمار منتهی به اسفند سال 1400 به بررسی این موضوع پرداخته است که چنان­چه درآمد­های مالیاتی استان آذربایجان غربی روندی همانند روند سال­های قبل را داشت و دستگاه کارتخوان­ها به سیستم امور مالیاتی وصل نمی­شد، مقدار وصولی این سازمان به چه میزانی می­رسید، درحقیقت اختلاف این پیش­بینی با مقدار واقعی آن، نشان می­دهد که با وصل شدن کارتخوان­ها به سیستم امور مالیاتی، مقدار وصولی این سازمان تا چه میزانی افزایش یافته است. مطالعه حاضر بدین منظور و با استفاده از داده­های ماهانه درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی طی سال­های 1384 الی 1401 و با به کارگیری سه الگوی فضا حالت، چرخشی مارکوف و آریما نشان داد که مالیات ستانی مبتنی بر عملکرد تراکنش­ دستگاه کارتخوان­ها، مقدار درصد تحقق کل درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی در سال 1401 را تقریباً 32 درصد افزایش داده است. همچنین اثر این طرح بر افزایش درصد تحقق درآمد مالیات بر شرکت­ها، مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، مالیات بر ثروت و مالیات غیر مستقیم استان آذربایجان غربی در سال 1401 به ترتیب برابر با 29، 11، 6 و 65 درصد بود است. از سویی طبق پیش­بینی کل درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی در سال 1402 انتظار می­رود حداقل 117 و حداکثر 130 درصد از درآمدهای مصوب، تحقق یابند.

یکی از موضوعات مهم در طراحی مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی تعیین نرخ­ها و نصاب­های مالیاتی است. هدف از این مقاله استخراج چارچوب بهینه مالیات بر جمع درآمد از نظر نرخ ها و نصاب های مالیاتی و ارزیابی آثار آن است. برای این منظور از روش شبیه سازی خرد استفاده شده است که مبتنی بر داده­های فردی است. داده های مورد نیاز با استفاده از طرح درآمد و هزینه خانوار مرکز آمار ایران در سال 1396 به دست آمده است. با فرض تأمین مقدار مشخصی درآمد مالیاتی برای دولت، مقادیر مربوط به نرخ­های مالیاتی، بازه­های درآمدی، کسورات، معافیت پایه و مازاد، و یارانه به افراد کم درآمد به نحوی تعیین شده است که بهترین آثار بر حسب ضریب جینی و درجه تصاعدی بودن نظام مالیاتی حاصل شود. یافته های این مطالعه نشان می دهد که با معرفی مالیات بر جمع درآمد می توان ضمن حفظ درآمدهای مالیاتی دولت و پرداخت مالیات منفی (یارانه) [s1] به دهک های کم درآمد، برابری افقی (که با ضریب جینی اندازه گیری می شود) و برابری عمودی (که با درجه تصاعدی بودن سنجیده می شود) را به میزان قابل توجهی بهبود داد.

فرار مالیاتی یکی از دغدغه های مستمر نظام های مالیاتی بخصوص در کشورهای در حال توسعه می باشد. پدیده فرار مالیاتی از این جهت قابل تأمل است که ضمن کاهش درآمدهای دولت و افزایش سطح شکاف مالیاتی نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی را تنزل می دهد. از آنجا که فناوری داده کاوی از قابلیت های پیش بینی و طبقه بندی فراوانی برخوردار است می تواند فرآیند تصمیم گیری در مسائل مالی را تسهیل نماید. لذا در این تحقیق سعی کردیم از الگوریتم های هوش مصنوعی همچون الگوریتم های شبکه عصبی مصنوعی، ماشین بردار پشتیبان و الگوریتم کلونی زنبور مصنوعی جهت تشخیص فرار مالیاتی استفاده کنیم. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 3600 مؤدی مالیاتی در سال های مورد مطالعه (1381-1391) استان تهران می باشند. بنابراین با استفاده از الگوریتم های ترکیبی در این تحقیق توانستیم با دقت 85. 59 درصد برای داده های آموزشی و دقت 83. 79 درصد برای داده های آزمایشی به تشخیص و طبقه بندی مودیان متلقب در پرداخت مالیات و مودیان با پرداخت به‎موقع مالیات بپردازیم. بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده در می یابیم که روش پیشنهادی در این تحقیق از توان بالایی در شناسایی مودیان متقلب از پرداخت مالیات برخوردار است.