مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1402 | دوره:21 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

1زمینه و هدف: در طول همه گیری COVID-19، اقدامات و پروتوکل های بهداشتی عمومی مانند شستن منظم دست ها و استفاده از ماسک در سطح ملی توصیه شد. اجرای این پروتوکل های بهداشتی باعث کاهش شیوع انواع بیماری های تنفسی شد ولی هیچ مطالعه ای برای بررسی تاثیر اجرای این پروتکل­ها بر روی شیوع ویروس­هایی که از طریق مدفوعی- دهانی منتقل می شوند صورت نگرفته است. از آنجا که انتروویروس های غیر پولیویی Non-Polio Enteroviruses; (NPEVs) عمدتا از طریق مدفوعی- دهانی منتقل می شوند، در این مطالعه شیوع انتروویروس های غیرپولیویی در بیماران فلج شل حاد Acute Flaccid Paralysis (AFP) در ایران قبل و در حین همه گیری COVID-19 بررسی شده است. روش کار: برای تشخیص انتروویروس های غیر پولیویی، نمونه های مدفوع موارد AFP که توسط آزمایشگاه ملی فلج اطفال ایران در سال 2019 (قبل از همه گیری COVID-19) و سال 2021 (در طول همه گیری COVID-19) دریافت شده بودند، مورد آزمایش قرار گرفتند. برای جداسازی NPEVs با کشت سلولی، از پروتوکل استاندارد WHO و برای تست مولکولی TaqMan One-Step Real Time PCR  استفاده شد. نتایج: در سال 2019، 21 نمونه از 1070  بیمار  با کشت سلولی و 12 نمونه از 100 بیمار  به روش مولکولی از نظر انتروویروس غیرپولیویی مثبت بودند، در حالیکه این نسبت در سال 2021 به 10 نمونه از  678 بیمار  با کشت سلولی و 3 نمونه از 100 بیمار  به روش مولکولی  کاهش پیدا کرد.  نتیجه گیری: با توجه به معنی دار بودن نتایج این مطالعه می توان تایید کرد که رعایت بهداشت شخصی و پروتکل های بهداشت عمومی در طول همه گیری COVID-19، علاوه بر کاهش عمومی انتقال تنفسی ویروس ها، بر انتقال مدفوعی- دهانی ویروس ها هم اثر گذاشته است.

1زمینه و هدف: عوارض قلبی عروقی، بیماری دیابت از شایع ترین عوارض این بیماری است، هدف این مطالعه تعیین احتمال تجمعی رخداد عوارض قلبی بیماری دیابت نوع 2 با استفاده از آنالیز بقا در شهر زاهدان می باشد. روش کار: این مطاله کوهورت تاریخی به روش آنالیز بقا بوده که به صورت توصیفی تحلیلی در سال 1399 بر روی 410 بیمار مراجعه کننده به کلنیک دیابت بیمارستان بوعلی شهر زاهدان انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزار  Spss-v21   و با استفاده از آزمون های توصیفی و پس از آن با روش کاپلان مایر و مدل خطرات متناسب کاکس بقا محاسبه شد. نتایج : به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که 122 نفر (7/29%) از مراجعین مبتلا به عوارض قلبی دیابت بودند. میانه زمان بقا (ماه) رخداد عارضه قلبی با متغیرهای قند خون ناشتا و قند خون دو ساعته ارتباط دارد (05/0>p). در مدل نهایی رگرسیون کاکس متغیرهای قند خون ناشتا و مراجعه منظم در مدل نهایی رگرسیون کاکس چندگانه باقی مانده اند. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که عوارض قلبی دیابت در جامعه مورد مطالعه به نسبت بالا می باشد، پس لازم است مداخلاتی در تغییر سبک زندگی، کنترل منظم فشار خون، کلسترول و قند خون بیماران جهت پیشگیری از بیماری و کاهش عوارض مرتبط با دیابت انجام شود.

1زمینه و هدف: پژوهش حاضر باهدف دستیابی به درک عمیق از اهمیت (خدمات مورد انتظار) و عملکرد (خدمات محقق شده) جهت تعیین شاخص های اولویت دار سلامت روان صورت گرفته است تا در طراحی مداخلات مؤثرتر و با کیفیت­تر کمک کرده و برنامه­های سلامت روان جامعه با پر کردن شکاف­های احتمالی کارآمدتر شوند. روش کار: پژوهش حاضر از نوع مطالعات ترکیبی می­باشد. جامعه آماری این مطالعه را تمام مجریان حوزه سلامت روان کشور تشکیل دادند که کل جامعه به عنوان نمونه در نظر گرفته شد و از این بین 998 نفر از سراسر کشور مشارکت داشتند. در بخش کمی با استفاده از مدل تحلیل عملکرد-اهمیت (Importance-Performance Analysis (IPA، اهمیت – عملکرد برنامه­های در حال اجرا سلامت روان در نظام مراقبت­های بهداشتی اولیه و در بخش کیفی نیز توضیحات تکمیلی به شیوه تحلیل مضمون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: بین وضعیت مطلوب و وضعیت فعلی در نظام سلامت روان شکاف وجود دارد، به گونه ای که برنامه­های پیشگیری از همسر آزاری و مراقبت از بدرفتاری با کودک نیاز به تمرکز و تقویت بیشتر دارد. استمرار برنامه­های مهارت­های زندگی و مهارت­های فرزندپروری همچنین برنامه­های اصول خود مراقبتی در سلامت روان و مصرف مواد، تشخیص و مراقبت اختلالات روان پزشکی و نوجوان سالم من مطلوب و لازم است ولی در برنامه پیشگیری از خودکشی افراط شده و تعدیل هزینه و زمان در آن ضروری است. علاوه بر این، برنامه­های مداخلات روانی- اجتماعی در بلایا و حوادث، کاهش آسیب مصرف مواد، تقویت بنیان خانواده و خانواده توانا اهمیت پایینی در تدوین استراتژی دارند. نتیجه­ گیری: اقدامات اصلاحی بر اساس اولویت­بندی حاصل شده می تواند در دستور کار مدیران سیستم­های بهداشتی- درمانی در سطوح اولیه برای بهبود کیفیت خدمات قرار گیرد.

1زمینه و هدف: نظام سلامت، در تلاش است با ارائه خدمات بصورت سطح بندی از مراجعات غیر ضروری به سطوح بالاتر جلوگیری کرده و بدین ترتیب از هزینه مراقبت های سلامت بکاهد. لذا مطالعه حاضر با هدف یافتن علل ارجاع به سطوح بالاتر در مناطق روستایی طراحی و اجرا شد. روش کار: این مطالعه مقطعی بر روی 458 نفر از بیماران روستایی ارجاع داده شده به سطح دو در مناطق روستایی شهرستان زاهدان انجام گرفت. از پرونده های بهداشت خانواده موجود در سامانه سیب جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS16 استفاده گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی(درصد، فراوانی) و آزمونChi-square تحلیل شدند. نتایج: بیشترین درصد ارجاع به سطح دوم ارائه خدمات (6/57%) مربوط به سال 1397 و کمترین درصد آن (1/4%) مربوط به سال 1395 می­باشد. از بین بیماران ارجاع داده شده نزدیک به 50% آن­ها به دلیل نیاز به تخصص بالاتر ارجاع داده شده اند و به تبع آن بیشترین مقصد ارجاع، پزشکان متخصص(2/67%) می­باشند. از بین تمامی افراد ارجاع داده شده به سطح بالاتر تنها 6/23% دارای پسخوراند به سطح اول می­باشند. نتیجه گیری: از عوامل مهم ارجاعات پزشک خانواده به سطوح بالاتر نیاز به تخصص بالاتر و اصرار بیمار می­باشد. همچنین ثبت پسخوراند به سطح اول ارائه خدمات مورد توجه قرار نگرفته استبا برقراری تعامل بین پزشک و سایر سطوح، آموزش پزشکان، تاکید بر اهمیت ارائه پسخوراند و آگاهی بخشی به بیماران تا حدود زیادی می­توان ارجاعات غیر مقتضی را کاهش دهد.

1زمینه و هدف: طب سنتی که امروزه به عنوان طب مکمل مورد توجه است، روشی قدیمی مبتنی بر فرهنگ است و در جوامع مختلف، به شکل های متفاوتی از روش های درمانی بومی توسعه یافته است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل روند انتشارات و دیداری سازی ساختار علمی این حوزه انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر با رویکرد علم سنجی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 29852 مدرک نمایه شده حوزه طب سنتی در وبگاه علوم در بازه زمانی 2012 تا 2020 می باشد. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای Excel و VOSviewer استفاده شد. نتایج: یافته ها نشان داد انتشارات حوزه طب سنتی در سال های مورد مطالعه روند صعودی داشته و 347300 بار مورد استناد قرارگرفته است. دو دانشگاه واقع در کره جنوبی Kyung Hee University و Korea Institute of Oriental Medicine (KIOM) بیشترین مدارک این حوزه را منتشر نموده اند. بیشترین میزان همکاری بین کشورهای چین و ایالات متحده (565 همکاری) و پس از آن بین چین و استرالیا (253 همکاری)، و چین و انگلستان (134 همکاری) انجام گرفته است. ایران در حوزه طب سنتی به عنوان چهارمین کشور پر انتشار و متخصص ترین کشور به لحاظ شاخص قدرت نسبی شناسایی شد. نتیجه گیری: فراوانی تجمعی انتشارات حوزه طب سنتی با طی روند فعلی، در سال 2030 تقریبا دو برابر آن در سال 2020 خواهد شد. این روند لزوم توجه به سیاستگذاری علمی را می طلبد.

1زمینه و هدف: سطوح اولیه خدمات بهداشتی برای تامین، حفظ و ارتقای سلامتی افراد سالم و سطوح بالاتر آن برای غربالگری و بازگرداندن سلامتی بیماران طراحی شده اند. اما یکی از چالش ها، فرهنگ نادرست برخی از ارائه دهندگان و دریافت کنندگان این خدمات می باشد. یکی از اصلاحات اخیر در نظام سلامت اجرای طرح تحول نظام سلامت با محوریت پزشک خانواده و نظام ارجاع است. این مطالعه به بررسی وضعیت نظام ارجاع در برنامه پزشک خانواده در کلانشهر اصفهان در سال 1397       می پردازد. روش کار: این مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوای قراردادی می باشد، نمونه گیری به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی انجام و تا رسیدن به اشباع اطلاعاتی ادامه یافتند. تعداد 28  مصاحبه از مراقبین سلامت مرد و زن (14 نفر)، ماماها (10 نفر) و مدیران (4 نفر) صورت گرفت. نتایج: این مطالعه با هدف تبیین راهکارهایی برای ارتقاء کیفیت نظام ارجاع و دیدگاه کارکنان شاغل در تیم سلامت انجام شد که در آن به نقاط قوت و ضعف و راهکارهایی برای ارتقا پرداخته شد. نتیجه گیری: عملکرد نظام ارجاع در شهر اصفهان مطابق با اهداف بوده اما در بخش ویزیت بیماران ارجاع داده شده، ارائه بازخورد و ارجاع به آزمایشگاه نیازمند برنامه ریزی جهت رفع مشکلاتی هم چون کمبود نیروی انسانی، کمبود منابع و زیرساخت­های غیر انسانی، کمبود ارائه دارو و عدم وجود امنیت شغلی تا رسیدن به اهداف تعیین شده می باشد.

1مقدمه و هدف:  بیماری کووید 19به عنوان یک بحران تمامی ابعاد زندگی افراد بویژه بعد شغلی را تحت تاثیر قرار داد. کارکنان بانک­ها با توجه به نوع خدمت­رسانی آنها بیشتر در معرض فشار بودند به همین دلیل هدف پژوهش حاضر واکاوی چالش­های موثر بر کارآمدی شغلی بخش از کارکنان بانک ملی در دوره پاندمی کووید-19 بود. روش کار: روش­شناسی این پژوهش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی بود. جامعه مورد پژوهش کارمندان شعب بانک ملی منطقه 10 شهر مشهد در سال 1400 بودند. از بین آنها به روش نمونه­گیری هدفمند نمونه 10 نفری انتخاب شدند، فرآیند نمونه­گیری تا رسیدن به اشباع ادامه یافت. جمع­آوری داده­ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفت. تحلیل داده­های گردآوری شده به روش تحلیل مضمون استقرایی انجام شد. نتایج: بعد از تحلیل داده­ها 12 مضمون فرعی، 3 مضمون اصلی شامل (چالش­ها در سطح فردی، چالش­ها در سطح بین فردی و چالش­ها در سطح سازمانی) و یک مضمون هسته­ای بدست آمد. نتیجه­ گیری: نتایج نشان داد که ادراک کارمندان بانک از پاندمی کرونا می­تواند بر کارآیی آنان تاثیر بگذارد. در نهایت از یافته­های این پژوهش می­توان جهت برنامه­ریزی برای رفع مشکلات و چالش­های این گروه از افراد بعد از دوره کرونا استفاده کرد.

1زمینه و هدف: مددکاران اجتماعی بیمارستان به عنوان گروهی از برنامه ریزان ترخیص، مداخلات موثری در جهت ترخیص ایمن بیماران انجام می دهند. هدف این پژوهش تعیین مداخلات مددکاران اجتماعی پزشکی در ترخیص ایمن است. روش کار: این مقاله از نوع تحقیقاتی و یک مطالعه کیفی است که در سال 1402 در سطح کشور ایران انجام گرفت. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته به صورت حضوری و تلفنی و با 16 نفر از مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستان های عمومی، با روش نمونه گیری هدفمند، در دسترس و گلوله برفی، جمع آوری و با روش تحلیل مضمون، به صورت دستی تحلیل گردید. نتایج: یافته های این پژوهش نشان داد که مددکاران اجتماعی بیمارستان مداخلات تخصصی را در طی چارچوبی با شش مرحله برنامه ریزی و با هدف ترخیص ایمن اجرا می کنند. سه تم اصلی عبارتند از: هوش حرفه ای، بسترسازی حمایتی، پایداری مداخلات و مضمون اصلی تحقیق حاضر عبارت است از، ترخیص ایمن. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که مداخلات مددکاران اجتماعی برای ترخیص ایمن بیمار اقداماتی را پیش از ترخیص، حین و پس از آن شامل می شود که بر پایه اصول، ارزش ها، هوش، مهارت های حرفه ای و فرآیند مددکاری اجتماعی می باشد. مددکاران اجتماعی در این حیطه نیازمند حمایت مسئولان در نظام بهداشت و سلامت می باشند.