سالمند شناسی
سال:1402 | دوره:8 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

1مقدمه: اگرچه روند جهانی به سمت غربالگری پیش رفته است. اما، در بسیاری از موارد، یک مبنای واضح برای مقرون به صرفه بودن غربالگری وجود ندارد. بنابراین بررسی مقرون به صرفه بودن و امکان سنجی با درنظر گرفتن عوامل اپیدمیولوژیک، زمینه اجتماعی و فرهنگی جامعه، شواهد مهمی در تصمیم گیری های پیشگیرانه محسوب می شوند. هدف از این مطالعه امکان سنجی راه اندازی مرکز پیشگیری و ارتقای سلامت با هدف سالمندی سالم می باشد. روش کار: این مطالعه کاربردی و از نوع توصیفی-تحلیلی (تکنیکی) است و قسمتی از طرح راه اندازی مرکز پایش پیشگیری و ارتقای سلامت سالمندی با رویکرد سالمندی سالم است. این مطالعه امکان سنجی اجرای مدل بومی با هدف هوشمندسازی شبکه ارائه خدمات پایش، پیشگیری و ارتقای سلامت، را می سنجد. ارزیابی اقتصادی و مالی با استفاده از نرم افزار تخصصی مدل کامپیوتری تجزیه و تحلیل امکان سنجی و گزارش گیری (کامفار) صورت گرفت. نتایج: نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که راه اندازی مرکز پایش، پیشگیری و ارتقای سلامت بر اساس مدل بومی طراحی شده با در نظر گرفتن خدمات درآمدزای مرکز، پیش بینی میزان اشتغال زایی و موارد مورد نظر در هزینه های سرمایه گذاری با نرخ بازدهی سرمایه داخلی 80/1300 امکان پذیر می باشد. بحث: راه اندازی مرکز شبکه ملی پایش، پیشگیری و ارتقای سلامت در کشور با رویکرد سالمندی سالم، فعال و خودمراقب مبتنی بر استفاده از فناوری های نوین اطلاعاتی نه تنها امکان اجرایی داشته بلکه می تواند نقش مهمی برای داشتن جامعه ای سالم تر داشته باشد. بسترسازی، ایجاد فرهنگ سلامت محور در جامعه، حمایت و نظارت مداوم از کلیدواژه های موفقیت و استمرار برنامه های پیشگیری و ارتقای سلامت خواهد بود.

1مقدمه: شیوع مشکلات روانشناختی در معلمان بازنشسته سالمند به­دلیل فاصله گرفتن از کار و فعالیت­های ذهنی و جسمی سابق، بالا است و بـرای رفـع ایـن مشکلات بـه مداخلاتی نیاز مـی­باشـد. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش راهبردهای مثبت گرا بر تاب آوری و کیفیت زندگی معلمان بازنشسته سالمند انجام شد. روش کار: روش پژوهــش از نــوع نیمــه تجربــی و پیش­آزمــون، پس­آزمــون بــا گــروه کنتــرل بــود. جامعــه آمــاری شــامل کلیه معلمان بازنشسته سالمند شهر کرمان در سال 1402 بودنــد کــه 30 نفــر (15 نفر گــروه آزمایــش و 15 نفــر گــروه کنتــرل) بــه روش نمونــه­گیــری در دســترس و با رضایت اگاهانه انتخــاب شــدند. ابــزار گــردآوری داده هــا پرسشـنامه­هـای تـاب آوری کانـر و دیویدسـون (2003) و پرسشـنامه کیفیت زندگی وار، کاسینسکی و کلر (1996) بـود. مداخلـه آموزش راهبردهای مثبت گرا در 9 جلسه 70 دقیقه­ای و هفته­ای دو بار بـر روی گـروه آزمـایش انجـام شـد و گـروه کنتـرل هیـچ­گونـه مداخلـه­ای دریافـت نکردنـد. تجزیـه و تحلیـل داده­هـا بـا آزمـون­هـای توصیفـی (میانگیـن و انحـراف اسـتاندارد) و تحلیـل کوواریانـس و بـا اسـتفاده از نـرم افـزار SPSS نسـخه 24 انجـام شـد. میـزان P کمتـر از 05/0 معنـی­داری در نظـر گرفتـه شـد. یافته­ ها: در متغیـر تـاب آوری، میانگیـن و انحـراف اسـتاندارد گـروه آزمایـش در پیـش آزمـون 74/5±55/56 و در پـس آزمـون 12/6±82/67 و در متغیـر کیفیت زندگی، میانگیـن و انحـراف اسـتاندارد گـروه آزمایـش در پیـش آزمـون 15/4 ± 75/21 و در پـس آزمـون 68/3 ± 59/30 بـه دسـت آمـد. نتایـج تحلیـل کوواریانـس نیـز نشـان داد کـه آموزش راهبردهای مثبت گرا بر تاب آوری و کیفیت زندگی معلمان بازنشسته سالمند تاثیـر داشـت (01/0P <). نتیجه­ گیری: بـر اسـاس یافتـه­هـای پژوهـش، از آموزش راهبردهای مثبت گرا برای افزایش تاب آوری و کیفیت زندگی معلمان بازنشسته سالمند مـی تـوان اسـتفاده کـرد.

1مقدمه: افزایش سن موجب بروز نقایص جسمانی و شناختی سالمندان شده، مداخله جدی برای حمایت از سالمندان را می طلبد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه حمایت اجتماعی بر وضعیت شناختی در سالمندان شهرستان نیشابور انجام شد. روش کار: این مطالعه مقطعی بر اساس داده های فاز اول ثبت نام مطالعه کوهورت طولی سالمندی نیشابور بر روی 3451 نفر از افراد 60 سال به بالا انجام شد. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه های جمعیت شناختی، MMSE، MOCA و پرسشنامه حمایت اجتماعی دوک صورت گرفت و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: با ابزار MMSE یک پنجم سالمندان (3/20%) و با ابزار MOCA تقریبا نیمی از پاسخگویان (3/49%) اختلال شناختی نداشتند، 84 درصد از پاسخگویان اکثر اوقات از حمایت اجتماعی دریافت شده راضی بودند و سالمندانی که از حمایت اجتماعی دریافت شده راضی بودند، کمترین اختلال شناختی را داشتند. تحصیلات قویترین عامل در پیش بینی اختلال شناختی بود و ابزار MOCA نسبت به MMSE بیشتر تحت تاثیر متغیرهای دموگرافیک قرار داشت. نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای اختلال شناختی در سالمندان، بررسی دقیق و غربالگری اختلالات شناختی می تواند به تشخیص زودرس و پیشگیری از پیشرفت اختلال منجر گردد. همچنین نظر به ارتباط حمایت اجتماعی با وضعیت شناختی افزایش استفاده از رسانه های گروهی، فناوری های آنلاین، طراحی برنامه ها و فعالیت های گروهی تفریحی و ورزشی می تواند در بهبود وضعیت شناختی سالمندان موثر باشد.

1مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی شیوع بیماری­های مزمن غیر­واگیر و عوامل مرتبط به آن در سالمندان تحت پوشش مراکز سلامت جامعه شهرستان شاهرود انجام شد. روش کار: مطالعه ­ی حاضر به صورت توصیفی-مقطعی بر روی سالمندان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی-درمانی شهر شاهرود انجام گردید. تعداد 448 سالمند با روش تصادفی خوشه ­ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. پرسشنامه­ ها شامل اطلاعات دموگرافیک، آزمون غربالگری افسردگی سالمندان (GDS-4)، نسخه کوتاه پرسشنامه ارزیابی وضعیت تغذیه (MNA-SF-6) و چک­ لیست بیماری­ های مزمن بود. از آزمون­ های آماری، فیشر، تی ­تست و کای ­دو و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 16 استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان مطالعه 1/7±6/71 بوده و 2/54 درصد از آن ها مرد بودند. شایع ترین اختلالات مزمن به ترتیب فشارخون بالا (1/55%)، اختلالات بینایی (42%)، دیابت (1/31%) و افسردگی (7/29%) بود. بیماری دیابت در زنان (003/0=P)، افراد با تحصیلات کمتر (­014/0=P)، کسانی که تنها زندگی میکردند (003/0=P)، نمایه توده بدنی بالاتر از 27 (005/0=P)، و کسانی که در معرض خطر سوء تغذیه قرار داشتند (001/0=P)، بیشتر و در سالمندانی که شاغل بودند به طور معناداری کمتر بود (002/0=P). نمایه توده بدنی بالا با هفت بیماری از جمله بیماری های دیابت، فشارخون بالا، بیماری های تیروئیدی، نورولوژیکی، استئوپروز، هایپرلیپیدمی و افسردگی ارتباط معنادار داشت. کفایت درآمد ماهانه تنها با یک بیماری (بیماری کبدی) و مصرف دخانیات با هیچ کدام از بیماری ها مرتبط نبود. نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای بیماری های مزمن در سالمندان و عوامل متعدد موثر بر آنها، استفاده از رویکرد چند جانبه در برنامه ریزی هایی که به منظور پیشگیری و کاهش بیماریهای مزمن و ارتقا سطح سلامت سالمندان انجام میگیرد، ضروری می باشد.

1مقدمه : بیماری کروناویروس2019 (کووید-19) یک بیماری جدید و مسری می باشد. افراد مسن و دارای نقص ایمنی با سایر بیماری های زمینه ای به شدت تحت تأثیر کووید-19 قرار می گیرند و میزان مرگ و میر بالاتری دارند. این مطالعه با هدف بررسی عوامل مرتبط بر رفتار های پیشگیری کننده از کووید-19 در سالمندان 75-60 سال شهر مشهد بر اساس نظریه انگیزش محافظت اجرا شد. روش کار: این مطالعه مقطعی در سال 1400 بر روی 270 نفر از  سالمندان 75-60 سال تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهر مشهد انجام شد. نمونه گیری به صورت تصادفی از 5 مرکز بهداشتی درمانی شهر مشهد و متناسب با جمعیت تحت پوشش انجام شد.اطلاعات مورد نظر از طریق پرسشنامه محقق ساخته و به صورت خود گزارش دهی جمع آوری شد. داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار SPSS  نسخه 27 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها : بر اساس یافته های تحقیق، خودکارآمدی درک شده قوی ترین پیش بینی کننده معنی دار(001/0> P  ، 34/0β=) رفتارهای پیشگیری کننده از کووید-19 بدست آمد. بالاترین میانگین مربوط به سازه کارآمدی پاسخ درک شده (99/1±13/23) و کمترین میانگین مربوط به سازه ترس( 34/3 ± 14/12) محاسبه شد. همچنین سازه های نظریه انگیزش محافظت 67 درصد از واریانس رفتارهای پیشگیری کننده از کرونا را در سالمندان پیش بینی کردند. نتیجه گیری : یافته های مطالعه حاضر نشان داد با استفاده از نظریه انگیزش محافظت می توان رفتارهای پیشگیری کننده از کووید-19 را پیش بینی کرد. با توجه به نتایج به دست آمده سازه های حساسیت درک شده،کارآمدی پاسخ درک شده و خود کارآمدی درک شده و انگیزش محافظت در تبیین رفتارهای محافظتی موثر می باشند. با افزایش دانش،آگاهی و با مشخص نمودن راهبردهای پیشگیری از بیماری، خودکارامدی افراد نیز افزایش می یابد و افراد بیشتر سعی می کنند رفتارهای مورد نظر را رعایت کنند.

1مقدمه: در سالهای اخیر توزیع جمعیت کشور به سمت سنین بالاتر تغییر یافته و پدیده سالمندی مانند سایر نقاط جهان در ایران نیز قابل مشاهده است. باتوجه به روند افزایشی سهم سالمندان از کل جمعیت کشور، بررسی مؤلفه امید به زندگی و دیگر مؤلفه¬های اثرگذار بر امید به زندگی درسالمندان از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف پژوهش بررسی نقش میانجی گرانه کمال¬گرایی در رابطه سرمایه روانشناختی و احساس سرزندگی با امید به زندگی در سالمندان انجام شد. روش کار: روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه¬ی پژوهش کلیه سالمندان تحت پوشش اداره بهزیستی شهر تربت حیدریه در سال 1401 بودند که تعداد 260 نفر به صورت دردسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع¬آوری داده¬ها از مقیاس چندبعدی کمال¬گرایی هویت و فلت، پرسشنامه امید به زندگی اسنایدر و همکاران، پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز و پرسشنامه احساس سرزندگی رایان و فردریک، استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده¬ها نیز از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته¬ها: در تحلیل توصیفی داده¬های جمعیت شناختی پاسخگویان، یافته¬ها نشان داد که 11 درصد سالمندان 65 سال، 2/16 درصد 66-70 سال، 31 درصد 71-75 سال و 4/21 درصد 76-80 سال و 5/20 درصد بالاتر از 80 سال بودند. نتایج حاصل از تحلیل مسیر حاکی از آن بود که سرمایه روانشناختی به صورت مستقیم (63/0) و به صورت غیرمستقیم یعنی از طریق کمال¬گرایی بر میزان امید به زندگی (19/0) تأثیرگذار است (01/0›p). همچنین نتایج نشان داد، سرزندگی به صورت مستقیم (34/0) و به صورت غیرمستقیم یعنی از طریق کمال¬گرایی بر میزان امید به زندگی (05/0) تأثیرگذار است (01/0›p). نتیجه¬گیری: با توجه به نقش میانجی کمال گرایی در رابطه سرمایه روانشناختی و احساس سرزندگی با امید به زندگی افراد سالمند، برگزاری کارگاه¬های گروه درمانی در خانه های سالمندان برای افراد مسن، جهت بهبود امید به زندگی سالمندان می-تواند مثمرثمر باشد.

1مقدمه: افزایش شیوع بیماری آلزایمر از جمله پیامدهای دوران سالمندی است. این افراد با توجه به اختلال در شناخت، رفتار و عملکرد برای انجام فعالیت های روزانه زندگی وابسته به دیگران هستند. تنوع و شدت نقش های مراقبتی منجر به مشکلات روانی (اضطراب، خستگی و افسردگی) و افزایش بار مراقبتی در مراقبان می گردد. به همین دلیل این پژوهش با هدف بررسی ارتباط خستگی و بارمراقبتی مراقبین سالمندان مبتلا به آلزایمر شهر بیرجند انجام شده است. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی بوده و جامعه آماری آن را تمامی مراقبین سالمندان مبتلا به آلزایمر شهر بیرجند در سال 1398 شامل شد. 150 نفر  از مراقبین بیماران مبتلا به آلزایمر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. سپس مقیاس تجدیدنظر شده خستگی پایپر و سیاهه بار مراقبتی زاریت توسط مراقبین به صورت مصاحبه و خودگزارش دهی تکمیل شدند. داده‏های با استفاده از آزمون های آماری توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22  تحلیل شد. یافته­ها: در مطالعه حاضر میانگین و انحراف معیار سنی افراد تحت مطالعه 03/7 ±  13/51 بود که (3/63 %) 95 مراقبین زن  و اکثریت مراقبین(48.8) 67 خانه دار بودند. یافته ها نشان داد که بین خستگی و بارمراقبتی مراقبین رابطه مثبت و معناداری وجود دارد(01/0>P). همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز آشکار کرد که 7/55 درصد واریانس بار مراقبتی به وسیله ابعاد خستگی تبیین می‏شود.  نتیجه­گیری: یافته‏های این پژوهش نشان می­دهد که خستگی نقش مهمی در پیش‏بینی بار مراقبتی مراقبین سالمندان مبتلا به آلزایمر دارند.

1  مقدمه: سلامت اجتماعی در گسترده ترین مفهوم آن با کمیت و کیفیت عملکرد انسان در تعاملات اجتماعی و ارزیابی های مثبت و منفی دیگران از این نوع از رفتارها توصیف می شود. هدف از پژوهش حاضر، ارائه الگوی توصیفی و تحلیلی از شاخص و سنجه های تعیین کننده سلامت اجتماعی در بین سالمندان بر اساس مطالعات دهه اخیر می باشد. روش کار: در مطالعه حاضر از روش کیفی فراتحلیل توصیفی و مطالعه مروری نظام مند استفاده شد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل 67 پژوهش منتخب می باشد که در این مطالعه 26 مورد از آن ها به سبب تناسب و ارتباط بیشتر با موضوع به شیوه هدفمند انتخاب و مورد توصیف، تحلیل و مقایسه قرار گرفتند. گردآوری اطلاعات در این مطالعه بر اساس چک لیست گزینش مطالعات پژوهشی، از طریق جستجوی مروری، منظم در نشریه های سالمندی، سالمندشناسی، رفاه اجتماعی، سلامت اجتماعی و برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، همچنین پایگاه اطلاعات پرتال جامع علوم انسانی، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و گوگل اسکولار صورت پذیرفت.  یافته ها: طبق یافته های این تحقیق در بیشتر مطالعات انجام شده دهه اخیر، واحد تحلیل سالمندان بوده است و در اکثر موارد از روش پیمایش برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. همچنین نظریه سلامت اجتماعی کییز در ارتباط با تعیین کننده های اجتماعی نظیر حمایت و تعاملات اجتماعی هاوس و فلمینگ - باوم، کیفیت زندگی زاف، امنیت اجتماعی گیدنز و سرمایه اجتماعی بوردیو هدایتگر غالب تحقیقات بوده است که از میان عوامل یاد شده حمایت و تعاملات اجتماعی و شاخص های آن به نسبت سایر مولفه های دیگر تأثیر بسزایی بر سلامت اجتماعی سالمندان داشته اند.  نتایج: مرور اجمالی مطالعات انجام شده دهه اخیر مشخص ساخت اگرچه سنجش وضعیت سلامت اجتماعی بر اساس الگوی پنج گانه کییز در غالب مطالعات تعیین کننده است اما این مدل نتوانسته به ارائه الگوی تحلیلی - توصیفی دقیق از سنجش وضعیت سلامت اجتماعی سالمندان در مقایسه با دیگر گروه ها بر اساس متغیرهای زمینه ای همچون سن، جنس، شغل، تحصیلات، محل سکونت، درآمد و... دست یابد؛ لذا ارائه الگوی جدید و جامع جهت پژوهش و سیاست گذاری در حوزه سلامت اجتماعی سالمندان از سوی محققان و سیاست گذاران توصیه می شود.