روانشناسی پیری
سال:1395 | دوره:2 | شماره:4 |تعداد مقالات:7

در قرن حاضر افزایش سریع تعداد سالمندان، وجود ناتوانی، کاهش استقلال و افزایش وابستگی در بسیاری از آنان، ضرورت توجه به مساله ی رضایت از زندگی را در این قشر افزایش داده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی بین تاب آوری و شادکامی با رضایت از زندگی در سالمندان انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل سالمندان سرای سالمندان شهر کرمانشاه بود که به روش نمونه گیری در دسترس، نمونه ای به حجم 120 نفر (54 نفر مرد، 66 نفر زن) انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه ی تاب آوری کانر و دیویدسون، شادکامی آکسفورد و رضایت از زندگی سالمندان وود، وایلی و شوفر، استفاده گردید. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان استفاده شد. یافته ها نشان داد که متغیرهای تاب آوری و شادکامی توان پیش بینی رضایت از زندگی در سالمندان را دارند. در نتیجه می توان گفت با توجه به نقش تاب آوری و شادکامی بر رضایت از زندگی سالمندان و اهمیت این جنبه از سلامت، ضرورت توجه بیشتر به این موضوع در قشر سالمند احساس می گردد.

سالمندی دوره ای از رشد انسان است که با فراز و فرودهای مختلفی همراه می باشد و این در حالی است که واکنش متفاوت زنان و مردان سالمند در دوران کهولت نسبت به موقعیت های گوناگون می تواند منجر به حفظ یا کاهش سلامت روان آنان گردد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی تحمل پریشانی، سبک های مقابله با استرس، هوش معنوی و شادکامی بین سالمندان زن و مرد شهر اهواز انجام شد. نمونه ی این پژوهش 380 نفر (190 زن و 190 مرد) بودند که به وسیله ی روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری عبارت از مقیاس تحمل پریشانی سیمونز و گاهر، سبک های مقابله با استرس فرم کوتاه کالزبیک، هنگوون و دیکر، پرسش نامه ی هوش معنوی امرام و درایر و شادمانی آکسفورد آرگایل و لو بودند. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی - مقایسه ای بود و تجزیه و تحلیل داده ها با کمک روش چندمتغیری مانوا نشان داد که بین سالمندان زن و مرد از لحاظ مولفه های جذب پریشانی و ارزیابی پریشانی، سبک های مقابله ای مساله مدار، هیجان مدار و اجتنابی و همچنین هوش معنوی و شادکامی تفاوت معنی دار وجود دارد (p<0.001). همچنین مشخص شد مولفه ی جذب پریشانی، سبک های مقابله ای هیجان مدار و اجتنابی و هوش معنوی بیشتر در سالمندان زن و مولفه های ارزیابی پریشانی و سبک مقابله ای مساله مدار و شادکامی بیشتر در سالمندان مرد دیده می شود. بنابراین مشخص می شود زنان سالمند بر اساس سطح بالای استفاده از سبک مقابله ای هیجان مدار و اجتنابی و جذب پریشانی، نسبت به مردان سالمند آسیب پذیری بیشتری دارند و برای افزایش سلامت روان آنان باید بیشتر تلاش شود.

چاقی یک اختلال مزمن ناهمگن است که علل زیادی دارد، هر چند که مبنای اساسی عدم تعادل بین انرژی دریافتی و انرژی مصرفی است. اثرات چاقی بر روی طیف گسترده ای از مشکلات بین فردی، مشکلات روانی، خودکشی، عملکرد تحصیلی، و اختلالات روانی نمایان می شود. هدف از اجرای این پژوهش مقایسه تغییر آمایه و توجه پیوسته در زنان سالمند چاق و عادی است. روش این تحقیق با توجه به مقایسه کارکردهای اجرایی در دو گروه، علی مقایسه ای از نوع مورد شاهدی می باشد. نمونه تحقیق 100 نفر از زنان چاق و با وزن نرمال بودند که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل نرم افزارهای دسته بندی کارت های ویسکانسین، و توجه پیوسته بود. پس از اتمام جلسات آزمون، نتایج تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که بین زنان چاق و عادی سالمند از نظر تغییر آمایه، توجه پیوسته، تفاوت معنی داری وجود دارد. به این معنی که افراد چاق بیشتر دچار نقص کارکردهای اجرایی می شوند و حافظه فعال ضعیف تری دارند. اجرای برنامه های پیشگیری از چاقی و ترویج سبک زندگی هایی که پیشگیری کننده از چاقی است می تواند یک عامل محافظتی در برابر اختلالات ناشی از چاقی به ویژه در سالمندان باشد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی یوگا بر سازگاری زنان و مردان سالمند بود. پژوهش حاضر، نیمه تجربی با ماهیت کاربردی، همراه با گمارش تصادفی شرکت کنندگان در گروه های تجربی و کنترل، به همراه پیش آزمون و پس آزمون است. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان و مردان سالمندان مقیم سرای سالمندان استان البرز بود که از میان آن ها 30 زن و مرد سالمند، به صورت نمونه گیری در دسترس و هدفمند از خانه سالمندان کهریزک استان البرز انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (n=15) و کنترل (n=15) قرار گرفتند. معیار ورود به این پژوهش، سلامت جسمانی، روانی و همچنین کسب نمره میانگین به پایین در عامل سازگاری بود. از برگه اطلاعات فردی، فرم رضایت شرکت در پژوهش و پرسشنامه سازگاری بل به عنوان ابزار در این مطالعه استفاده شد. گروه تجربی ﺑﻪ ﻣﺪت 6 ﻫﻔﺘﻪ و ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ 3 ﺟﻠﺴﻪ به مدت 45 دقیقه مورد مداخله قرار گرفت. اطلاعات به وسیله آزمون شاپیروویلک و آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد تمرینات یوگا بر سازگاری زنان و مردان سالمند اثر معناداری دارد، یعنی تمرینات یوگا منجر به افزایش معنادار سازگاری شد (P=0.001). تمرینات یوگا بر سازگاری اجتماعی و سازگاری عاطفی اثر معناداری داشت، یعنی تمرینات یوگا منجر به افزایش معنادار سازگاری اجتماعی (P=0.045) و سازگاری عاطفی زنان و مردان سالمند (P=0.001) شد؛ بنابراین می توان از مداخله یوگا جهت افزایش سازگاری، سازگاری اجتماعی و سازگاری عاطفی سالمندان به وسیله متخصصان در خانه های سالمندان استفاده نمود.

پرفشاری خون یک اختلال روان تنی است که علاوه بر عوامل زیستی، عوامل روان شناختی و استرس نیز در بروز و تشدید آن نقش دارند. به همین منظور هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی گری استرس ادراک شده در رابطه ی بین ویژگی های شخصیتی و پرفشاری خون در سالمندان بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی مورد پژوهش شامل بیماران سالمند مبتلا به فشارخون در بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) تهران بود. نمونه ای با حجم 298 نفر (177 زن و 121 مرد) به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده مقیاس پنج عاملی شخصیت NEO کاستا و مک کری و پرسشنامه ی استرس ادراک شده کوهن، کامارک و مرملستین بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری صورت گرفت. اثر مستقیم روان رنجورخویی و استرس ادراک شده بر پرفشاری خون مورد تایید قرار گرفت. همچنین، استرس ادراک شده در ارتباط بین روان رنجورخویی و پرفشاری خون نقش واسطه ای ایفا کرد. یافته های این پژوهش نشان دهنده ی میانجی گری استرس ادراک شده در ارتباط بین روان رنجورخویی و پرفشاری خون است. بنابراین، با مدیریت استرس و مواجهه ی کارآمد با عوامل تنش زا می توان به پیشگیری و کنترل پرفشاری خون کمک نمود.

معنویت نقش اساسی در تامین و ارتقای سلامت روانی و کیفیت زندگی سالمندان دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش معنویت مبتنی بر آموزه های اسلامی بر کیفیت زندگی و سازگاری در سالمندان انجام گرفت. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل سالمندان مرد ساکن سرا در مراکز سالمندان شهر اهواز در سال 1395 بود. که از بین آنها به صورت در دسترس تعداد 30 نفر که نمره ی برابر یا بالاتر از نقطه ی برش در پرسش نامه های کیفیت زندگی و سازگاری کسب کرده بودند، انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین گردیدند. سپس برنامه آموزش معنویت مبتنی بر آموزه های اسلامی، طی 10 جلسه ی سی دقیقه ای برای گروه آزمایش اجرا گردید و طی این مدت گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. پس از پایان برنامه، پرسش نامه ها مجددا برای هر دو گروه اجرا گردید. داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که آموزش معنویت مبتنی بر آموزه های اسلامی موجب افزایش کیفیت زندگی و سازگاری در گروه آزمایش شده است. در نتیجه معنویت درمانی به عنوان یک مداخله موثر در ارتقای کیفیت زندگی سالمندان و سازگاری آنها می تواند به کار برده شود.

زمانی که اضطراب و استرس فرد از سطح معمول فراتر رود قدرت انطباقی خود را از دست داده و مشکلاتی را به همراه دارد. روش های غیر دارویی مانند آموزش تن آرامی و موسیقی درمانی می تواند در کاهش اضطراب بیماران موثر باشد. بنابراین هدف این پژوهش تعیین اثربخشی موسیقی درمانی به همراه تن آرامی بر کنترل فشارخون و نبض سالمندان مبتلا به بیماری فشار خون در شهر سنندج بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای 30 نفر از سالمندان مبتلا به فشارخون مراجعه کننده به بیمارستان های شهر سنندج در سال 1395 انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و گروه کنترل قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش دستگاه کنترل فشارخون، اندازه گیری نبض از مچ دست، بسته آموزشی موسیقی درمانی و 10 روش تن آرامی بود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد بین پس آزمون دو گروه در میزان فشار خون (p<0.003) و نبض (p<0.001) تفاوت معنی داری به لحاظ آماری وجود داشت. همانطور که نتایج نشان می دهد موسیقی درمانی همراه با تن آرامی در کاهش فشارخون و نبض سالمندان موثر بود. موسیقی درمانی همراه با تن آرامی در سالمندان مبتلا به فشارخون می تواند با ایجاد آرامش عضلانی، کاهش مقاومت عروقی، کاهش فعالیت سمپاتیک و منظم شدن تنفس در بیماران منجر به کاهش فشارخون و نبض گردد.