روانشناسی پیری
سال:1394 | دوره:1 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

جمعیت سالمندان به طور یکنواختی رو به افزایش است. بحث پیرامون سالمندی و راه های کاهش مسائل و مشکلاتی که این دوره با آن مواجهه است یکی از بحث های متداول در جوامع امروزی می باشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی خاطره پردازی گروهی بر شادکامی و امید به زندگی سالمندان شهر تهران انجام شد. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود.جامعه ی آماری پژوهش شامل افراد 60 سال به بالای شهر تهران می شد. نمونه ا ی به حجم 30 سالمند واجد شرایط به شیوه ی نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه 15 نفری قرار گرفتند. پرسش نامه های شادکامی آکسفورد و امید به زندگی میلر برای جمع آوری داده ها استفاده گردید. برنامه ی خاطره پردازی گروهی بر روی گروه آزمایش در 8 جلسه اجرا و پس از مداخله ی درمانی مجددا پرسش نامه ها بر روی هر دو گروه اجرا شد. در نهایت پس آزمون از گروه آزمایش و کنترل گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کولموگروف اسمیرنف و تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که خاطره پردازی گروهی باعث افزایش شادکامی و امید به زندگی سالمندان گروه آزمایش شده است. با توجه به نتایج این پژوهش پیشنهاد می شود که متصدیان نظام سلامت با معرفی و آموزش روش خاطره پردازی به خانواده ها، مشاوران و مددکاران شاغل در مراکز نگهداری افراد سالمند، گامی در جهت افزایش شادکامی و امید به زندگی سالمندان بردارند.

خرد مفهوم پیچیده ای است که تاکنون از آن تعریف واحدی ارایه نشده است. با این وجود میان صاحب نظران در این زمینه که خردمندی مشتمل بر دانش، بینش، تامل، تلفیق منافع فرد با منافع و رفاه دیگران است، توافقی کلی وجود دارد. خردمندی یکی از عوامل وابسته به شناخت و تفکر است از اینرو، خرد و خردمندی با دوره ی سالمندی (پیری) مرتبط است. زیرا که افراد سالمند رویدادهای گوناگون زندگی را به صورت های مختلفی تجربه می کنند، به گونه ای که در برخورد با مسایل زندگی می توانند به ارایه راه حل های مناسب بپردازند. از اینرو این پژوهش با هدف بررسی دیدگاه سالمندان در مورد خرد و مولفه های آن، به تحلیل و تفسیر خرد و ویژگی های خردمندی از نظر سالمندان پرداخته است. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی انجام شده و ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته می باشد. جامعه پژوهشی شامل همه افراد سالمند شهر همدان می باشند که از این میان 37 نفر از افراد سالمند حاضر به مصاحبه شدند (که در دامنه سنی بین 60 تا 81 سال بودند) و اطلاعات مورد نیاز ضبط و سپس بر روی کاغذ منتقل شد. متون مصاحبه با روش تحلیل محتوا و با استفاده از سه فرایند پیاده سازی، کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که مهم ترین ویژگی خردمند بودن شخصیت های تاریخی «خدمت کردن» است و عامل مهمی که در خردمند بودن این شخصیت ها موثر بوده است شامل عنایت خداوند و تربیت خانوادگی درست است. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که مفهوم خرد را می توان در قالب 4 شکل مختلف (دین داری، همدلی / حمایت، شناخت / علم و شخصیت) بیان کرد. بر این اساس، نتایج جنبه های معنوی و روانی / اجتماعی خرد را در دوره سالمندی نشان می دهند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش استرس در سالمندان مرد مبتلا به بیماری قلبی- عروقی انجام شد. روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری مطالعه شامل کلیه ی مردان سالمند مبتلا به بیماری قلبی- عروقی شهر قزوین در سال 1394 بود. تعداد 50 نفر که واجد شرایط شرکت در مطالعه بودند با استفاده از روش نمونه گیری قضاوتی هدفمند انتخاب و به شیوه ی تصادفی در دو گروه (25 نفر گروه آزمایش و 25 نفر گروه گواه) جایگزین شدند. 8 جلسه ی 90 دقیقه ای درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در طی 2 ماه برای گروه آزمایش به صورت گروهی انجام گرفت. تمام شرکت کننده ها قبل و بعد از درمان و در دوره ی پیگیری یک ماهه، پرسش نامه ی تنیدگی ادراک شده ی کوهن را تکمیل کردند. نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اثر معنی داری بر تنیدگی ادراک شده دارد و باعث کاهش خرده مقیاس های ادراک منفی و افزایش ادراک مثبت از تنیدگی شده است. نتایج مربوط به تنیدگی ادراک شده ی منفی در دوره-ی پیگیری معنادار باقی مانده بود اما دو گروه در تنیدگی ادراک شده ی مثبت در مرحله ی پیگیری تفاوت معنی داری نداشتند. در نتیجه درمانگری مبتنی بر پذیرش و تعهد می تواند تنیدگی ادراک شده مثبت را افزایش و تنیدگی ادراک شده منفی را در بیماران قلبی- عروقی کاهش دهد.

پیر شدن بیماری نیست، بلکه یک تجربه ی شخصی-اجتماعی و یکی از مراحل حساس و سرنوشت ساز رشد انسان است که به عنوان یک روند طبیعی گذر عمر و زندگی مطرح می گردد. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی فنون مرور زندگی بر سازگاری اجتماعی افراد سالمند بود. جامعه ی آماری شامل مردان فرهنگی بازنشسته ی مراجعه کننده به کانون بازنشستگان شهر کرمانشاه بود که همه ی آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند و پس از تکمیل پرسش نامه ی سازگاری اجتماعی بل 30 نفر از افرادی که کمترین میزان سازگاری را داشتند به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. سپس گروه آزمایش در معرض 6 جلسه ی 90 دقیقه ای برنامه ی فنون مرور زندگی هایت و وبستر قرار گرفتند. در پایان، بر روی هر دو گروه پس آزمون اجرا شد. پس از نمره گذاری پرسش نامه ها، داده ها با استفاده از روش کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد بین میانگین های دو گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون تفاوت معناداری وجود داشت. بنابراین می توان نتیجه گرفت که روش درمان مرور زندگی بر افزایش سازگاری شرکت کنندگان موثر بوده است و این درمان در مقایسه با درمان های سنتی نتیجه ی بهتری می دهد و انجام این درمان در مراکز سالمندی توصیه می شود.

هدف این پژوهش مقایسه خلاقیت، عاطفه مثبت و بهزیستی روان شناختی در میان نوجوانان و میانسالان بود. پژوهش حاضر از نوع علی- مقایسه ای بود که 100 نوجوان و 100 میانسال در آن حضور داشتند. برای نمونه گیری از نوجوانان روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و برای نمونه گیری در میان میانسالان روش دردسترسمورد استفاده قرار گرفت که اعضای نمونهپرسش نامه های عاطفه مثبت واتسون، خلاقیت عابدی و بهزیستی روانشناختی ریف را تکمیل نمودند. نتایج به دست آمده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره حاکی از وجود تفاوت معنادار بین خلاقیت، عاطفه مثبت و بهزیستی روان شناختی در بین نوجوانان و میانسالان بود (p<0.05). به این صورت که نوجوانان از میانگین خلاقیت بالاتر و عاطفه مثبت و بهزیستی روان شناختی کمتری نسبت به میانسالان برخوردار بودند. همچنین نتایج نشان داد که بین میانگین خلاقیت و بهزیستی روان شناختی در نوجوانان دختر با پسر تفاوت معناداری وجود ندارد، اما بین عاطفه مثبت آن ها تفاوت معناداری به نفع دختران وجود دارد (p<0.01). نتایج همچنین نشان داد که تفاوت معناداری بین میانگین عاطفه مثبت و بهزیستی روان شناختی در دو گروه زنان و مردان میانسال وجود ندارد. با توجه به نتایج می توان گفت که نوجوانان از میانگین خلاقیت بالاتر و در عین حال از عاطفه مثبت و بهزیستی روان شناختی کمتری نسبت به میانسالان برخوردارند. همچنین جنسیت، تفاوت معناداری در متغیرهای مورد پژوهش ایجاد نمی کند، البته به غیر از عاطفه مثبت که در سنین نوجوانی در دختران بالاتر از پسران است. بنابراین تفاوت نسلی در متغیرهای مورد پژوهش به مراتب مشهودتر از تفاوت های جنسیتی است.

به زمین افتادن یا سقوط یکی از شایع ترین و جدی ترین مشکلات برای افراد بالای 60 سال است. افتادن، با افت در فعالیت های پایه و ابزاری زندگی روزانه ارتباط دارد و آسیب های ناشی از آن، از عوامل تعیین کننده ی افت عملکردی در سالمندان جامعه است. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی تمرینات ورزش مغزی بر تعادل ایستا و پویا در سالمندان فاقد فعالیت بدنی منظم بود. این پژوهش از نوع مطالعات نیمه تجربی و جامعه ی آن شامل تمامی افراد سالمند ساکن در خانه های سالمندان شهر ساری بود. روش نمونه گیری پژوهش نیز از نوع نمونه گیری در دسترس بود. به این منظور، با توجه به معیارهای ورود و خروج، 30 سالمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره قرار گرفتند. گروه آزمایشی تمرینات ورزش مغزی که به صورت اختصاصی جهت بهبود تعادل بدن طراحی شده اند را به مدت 8 جلسه ی 30 دقیقه ای اجرا کردند. به منظور اندازه گیری تعادل ایستا و پویای شرکت کنندگان در پیش آزمون و پس آزمون به ترتیب از آزمون لک لک و آزمون برخاستن و حرکت کردن زمان دار استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، آزمون تحلیل کواریانس مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت نتایج نشان داد که با کنترل نمره ی یش آزمون، بین نمرات تعادل ایستا و پویای دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنادار وجود دارد. یافته های این پژوهش موید تاثیر تمرینات ورزش مغزی بر عوامل حرکتی مرتبط با افتادن و پیشگیری احتمالی از افتادن در سالمندان است.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه ی باورهای فراشناختی و نارسایی های شناختی در سالمندان با و بدون رفتارهای دینی بود. در این پژوهش علی-مقایسه ای از نوع گذشته نگر،جامعه ی آماری پژوهش را کلیه ی سالمندان شهر اردبیل تشکیل می دادند. نمونه ی این پژوهش شامل 235 سالمند (112 سالمند بدون رفتار دینی و 123 سالمند دارای رفتار دینی) بودند که به صورت در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های رفتار دینی نیلسن،فراشناخت ولز و کارترایتهاتونو نارسایی شناختی برادبنت و همکاران استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که میانگین نمرات مولفه های اعتماد شناختی، باورهای مثبت در مورد نگرانی و خودآگاهی شناختی در سالمندان دارای رفتارهای دینی از افراد بدون رفتارهای دینی به طور معنیداری کمتر است (P<0.01). اما بین میانگین نمرات باورهای منفی و نیاز به کنترل افکار در سالمندان با و بدون رفتارهای دینی تفاوت معنیداری بدست نیامد. همچنین نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که میانگین نمرات نارسایی هایشناختی ومولفه های آن (حواس پرتی، مشکلات حافظه، اشتباهات سهوی و عدم یادآوری اسامی) در سالمندان دارای رفتارهای دینی به طور معنی داری کمتر است (P<0.01). این یافته ها بیان میکند که سالمندان دارای رفتارهای دینی کم، مشکلات بیشتری در زمینه ی باورهای فراشناختی و نارسایی های شناختی تجربه میکنند. این نتیجه تلویحات مهمی در زمینه ی بهداشت روانی سالمندان دارد.