سلامت و مراقبت
سال:1402 | دوره:25 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: نشخوار فکری و کیفیت تعاملی ضعیف از شایع­ترین مشکلات روان­شناختی زنان مبتلا به اختلال افسردگی پس از زایمان است. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر کارگاه یک روزه مبتنی بر درمان رفتاری-شناختی بر نشخوار فکری و کیفیت تعاملی بانوان مبتلا به اختلال افسردگی پس از زایمان انجام شد. روش کار: طرح پژوهشی این مطالعه، نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و مرحله پیگیری بود. از بین زنان مبتلا به اختلال افسردگی پس از زایمان شهرستان سلماس که در سال 1401 جهت دریافت خدمات روانشناختی به مراکز بهداشت ارجاع داده ­شده بودند، تعداد 50 نفر به شیوه نمونه­گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه کنترل و آزمایش (25 نفر گروه آزمایش و 25 نفر گروه کنترل) به­صورت تصادفی جایدهی شدند. برای گروه آزمایشی، کارگاه یک روزه مبتنی بر درمان رفتاری شناختی اجرا شد. قبل از مداخله و در فواصل دو هفته و دو ماه بعد از پایان جلسات آموزشی، مقیاس پاسخ­های نشخواری و پرسشنامه کیفیت روابط به­عنوان پس آزمون و پیگیری تکمیل شدند. داده­ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر در نرم­افزار SPSS-26مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­ها: میانگین نمرات نشخوار فکری در مراحل قبل، بعد و پیگیری در گروه آزمایش به ترتیب 42/16، 36/6 و 36/96 و در گروه کنترل به ترتیب 40/12، 41/36 و 41/44 بود. همچنین میانگین نمرات کیفیت تعاملی در مراحل قبل، بعد و پیگیری در گروه آزمایش به ترتیب 20/40، 28/28 و 29/40 و در گروه کنترل به ترتیب 21/28، 20/72 و 20/32 بود. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر نشان داد که که کارگاه یک روزه مبتنی بر درمان رفتاری-شناختی بر نشخوار فکری و کیفیت تعاملی در مراحل پس­آزمون و پیگیری، تاثیر معنی­داری داشته است (0/001

زمینه و هدف: به موازات افزایش تعداد مبتلایان به بیماری کووید-19 در ایران، افزایش موارد مسمومیت با الکل گزارش شد. همزمانی این دو شیوع همگانی سبب شد تا محققین مطالعه حاضر را با هدف تعیین دلایل مصرف الکل در برهه پاندمی کووید-19 انجام دهند. روش کار: این مطالعه، یک پژوهش مقطعی بود که در بازه زمانی اسفند 1398 تا فروردین 1399 انجام شد. در این مطالعه تمامی پرونده های پزشکی بیماران بستری شده در بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل به دلیل سوءمصرف الکل (182 بیمار) با استفاده از چک لیست محقق ساخته مورد بررسی قرار گرفت. داده های جمع آوری شده با نرم افزار SPSS-22 و با استفاده از شاخص های آماری مرکزی و پراکندگی برای بررسی میزان و نحوه توزیع متغیرها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از 182 بیمار بستری شده، 168 نفر دلیل اصلی سوءمصرف خود را ترس از کرونا ذکر کردند. بیشترین نوع الکل مصرفی (5/88%)، متانول بود. شایعترین علایم بیماران، تهوع (1/84%) و اختلالات بینایی (9/65%) بود. 159 نفر (4/87%) دچار عوارض و مشکلات شدید کلیوی شدند و 10 نفر (5/5%) از بیماران فوت کردند. نتیجه گیری: با توجه به افزایش مصرف الکل در زمان پاندمی کووید-19 و اثرات مخرب آن، به نظر می رسد آموزش همگانی و افزایش دانش در ارتباط با خطرات مصرف الکل و اصول صحیح پیشگیری و درمان بیماری در زمان پاندمی، ضروری است.

زمینه و هدف: از شایع­ترین مشکلات روان­شناختی زنان مبتلا به چاقی، خودمهارگری پایین و طرحواره­ ظاهری است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری بر خودمهارگری و طرحواره ظاهر در زنان چاق فاقد رژیم غذایی، انجام گرفت. روش کار: طرح پژوهشی نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل زنان با شاخص توده بدنی بالای 30 مراجعه کننده به کلینیک تغذیه و درمان چاقی نور در شهر ری در سال 1400 بود. حجم نمونه شامل 30 نفر از جامعه مذکور بود که به شیوه نمونه ­گیری در دسترس انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. برای گروه آزمایش، گروه درمانی شناختی رفتاری در 8 جلسه 90 دقیقه­ای در طول چهار هفته اجرا شد، در حالی که گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. ابزار پژوهش شامل مقیاس خودمهارگری (2004) و پرسشنامه طرحواره ظاهری (2004) بود که برای هر دو گروه، یک بار پیش از مداخله (یک روز پیش از شروع آموزش­ها)، یک بار پس از مداخله (یک روز پس از اتمام جلسات آموزشی) و یک بار چهار هفته بعد از مداخله تکمیل شدند. جهت تجزیه و تحلیل آماری داده ­های بدست آمده، از آزمون تحلیل واریانس با اندازه ­گیری مکرر استفاده شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که گروه درمانی شناختی رفتاری بر خود­مهارگری و طرحواره ظاهر در مراحل پس­آزمون و پیگیری تاثیر معنی­ دار داشت (0/05< p). براساس نتایج، این روش به طور معناداری بر بهبود خود­مهارگری (76/551F=، خودارزیابی (44/102F=، 0/01< p) و خودانگیزشی (136/43F=، 0/01< p) در زنان چاق فاقد رژیم غذایی اثربخش بوده است. نتیجه ­گیری: نتایج نشان داد که گروه درمانی شناختی رفتاری به طور معناداری سبب بهبود خود­مهارگری و طرحواره ظاهر در افراد مورد مطالعه شده است، بنابراین استفاده از این مداخله برای زنان چاق فاقد رژیم غذایی پیشنهاد می­شود.

زمینه و هدف: اهدای عضو از مصادیق پیشرفت علوم پزشکی در سال‫های اخیر بوده و ترغیب افراد جامعه به اهدای عضو می تواند به نهادینه شدن آن در جامعه کمک کند، اما این امر مستلزم آن است که آگاهی و نگرش افراد جامعه در مورد آن فراهم شود. هدف مطالعه‏، تعیین آگاهی و نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل نسبت به اهدای عضو و شرایط آن در سال 1401 بود. روش کار: این پژوهش، یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی بود. جامعه پژوهش، کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در سال 1401 بود که از بین آنها تعداد 388 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از بین دانشکده‫های مختلف انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. داده های جمع آوری شده در SPSS-19 با کمک آزمون‫های آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (کای دو، تی و ضریب همبستگی پیرسون) تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمرات آگاهی و نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل به ترتیب 88/6±06/30 و 55/7±56/66 بود. در سطح بندی نمرات، 5/51 درصد دانشجویان، آگاهی متوسط و 5/48 درصد آگاهی خوبی نسبت به شرایط اهدای عضو داشتند. همچنین، نگرش 7/47 درصد دانشجویان نسبت به شرایط اهدای عضو در حد متوسط و 3/52 درصد، خوب بود. متغیرهای سن (03/0=p)، معدل درسی (001/0p<) و سابقه اهدای عضو در خانواده و آشنایان (04/0=p) با میانگین نمرات آگاهی و نگرش دانشجویان، همبستگی آماری معناداری داشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش که حاکی از آگاهی و نگرش نه چندان خوب دانشجویان نسبت به مساله اهدای عضو بود به نظر می‫رسد گنجاندن مبحث اهدای عضو و شرایط آن در سرفصل دروس تمام رشته های علوم پزشکی و همچنین برگزاری کارگاه های آموزشی درباره اهدای عضو و شرایط آن برای اساتید، کارکنان، اعضاء انجمن‫های علمی و کمیته های تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی ضرورت دارد.

زمینه و هدف: سرطان یکی از بیماری های مزمن رو به رشد در دنیاست، که می تواند سلامت روان فرد مبتلا و نزدیکان وی را تحت تاثیر منفی خود قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی بر نارسایی هیجانی و فشار مراقبت در زنان دارای همسر مبتلا به سرطان می باشد. روش: طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل همه زنان دارای همسران مبتلا به سرطان بستری در بیمارستان امام رضا (ع) تبریز در سال 1400 بود که با استفاده از روش در دسترس تعداد 30 نفر در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی ساده گماشته شدند. در این مطالعه از پرسشنامه نارسایی هیجانی تورنتو و فشار مراقبت از بیمار (FBIS) استفاده شد و همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم افزار SPSS-25 استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد به طور معناداری در گروه آزمایش، نمرات پس آزمون نارسایی هیجانی(42/19F=، P≤0.01) و فشار مراقبت از بیمار (189/21F=، P≤0.01) در زنان همسران مبتلا به سرطان در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافته است. نتیجه گیری: می توان گفت که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش نارسایی هیجانی و فشار مراقبت از بیمار موثر بوده است بنابراین این درمان کمک می­کند تا افراد بتوانند به هیجانات خود آگاهی پیدا کرده و آنها را ابراز نمایند و با پذیرش آنها، فشار روانی ناشی از مراقبت از بیمار در آنها کاهش می­یابد.

زمینه و هدف: تامین سلامت جسمانی و روانی زنان از عوامل مهم در ثبات خانواده و جامعه می‫باشد. یکی از مسائل روان تنی زنان، سندرم پیش از قاعدگی است. این پژوهش با هدف تعیین الگوی ساختاری تنظیم شناختی هیجان بر اساس سرمایه روانشناختی در زنان مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی با نقش واسطه ای رضایت زناشویی انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از نوع همبستگی با استفاده از معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی بود که در سال 99-1398 به درمانگاه مامایی تنظیم خانواده در شهر کرمانشاه مراجعه کرده بودند. از بین آنها تعداد 380 نفر با روش نمونه‏گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‏های تنظیم هیجانی گرنفسکی. سرمایه روانشناختی لوتانز و رضایت زناشویی اینریچ بود. داده ها با روش همبستگی اسپیرمن توسط نرم افزار SPSS-21 و LISREL تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که رابطه معنادار مستقیم بین راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی و سرمایه روانشناختی وجود داشت (GFI=0.92; AGFI=0.88; RMSEA=0.052). همچنین سرمایه روانشناختی به صورت مستقیم و با میانجی‫گری رضایت زناشویی (GFI=0.92; AGFI=0.88; RMSEA= 0.052) و (RMSEA= 0.062) تنظیم شناختی هیجان را پیش بینی می‫کرد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سرمایه های روانشناختی به همراه رضایت زناشویی می‫توانند نقش مهمی در تنظیم شناختی هیجان در زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی داشته باشند. بنابراین از طریق افزایش سرمایه های روانشناختی و رضایت زناشویی می‫توان به بهبود تنظیم هیجان در زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی کمک کرد.

زمینه و هدف: طی همه­گیری کووید-19 و قرنطینه سراسری، بسیاری از دانشگاه­ها تعطیل شدند و به صورت الکترونیک به فعالیت خود ادامه دادند. همین موضوع باعث گردید بسیاری از دانشجویان اضطراب بالایی را تجربه کنند. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی- رفتاری آنلاین بر دشواری در تنظیم هیجان و بهزیستی روانشناختی دانشجویان دارای اضطراب کووید-19 انجام شد. روش­کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه­تجربی پیش آزمون- پس آزمون و با گروه کنترل بود که در سال 1400 روی 30 نفر از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس تهران که دارای اضطراب کووید-19 بودند، انجام شد. ابتدا دانشجویان با استفاده از روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند، سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه­های اضطراب کووید-19، دشواری در تنظیم هیجان و بهزیستی روانشناختی بودند که در دو مرحله قبل و بعد از مداخله در هر دو گروه تکمیل شدند. گروه آزمایش هشت جلسه 90 دقیقه­ای درمان شناختی- رفتاری را دریافت کردند. در انتها داده­های به دست آمده با آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره تحلیل شدند. یافته­ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان شناختی- رفتاری آنلاین به صورت معناداری موجب افزایش بهزیستی روانشناختی و کاهش دشواری در تنظیم هیجان در دانشجویان دارای اضطراب کووید-19 می­شود (01/0>P). هم­چنین براساس نتایج، 94 درصد از کل واریانس­های گروه آزمایش و کنترل ناشی از اثر متغیر مستقل بود. نتیجه­گیری: با توجه به کارآمدی درمان شناختی- رفتاری آنلاین بر تنظیم هیجان و بهزیستی روانشناختی دانشجویان دارای اضطراب کووید-19، به منظور ارائه سریع خدمات درمانی طی شرایط حاد و پاندمی می­توان از این روش برای سایر اختلالات روانشناختی استفاده کرد.

زمینه و هدف: اضطراب یکی از مهمترین پیامدهای جراحی‫های ناحیه سر و گردن است که با آگاه شدن بیمار از نیاز به انجام عمل جراحی بیشتر شده و در زمان انجام جراحی به اوج خود می‫رسد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آگاهی بخشی به روش همتا در کنترل اضطراب قبل از عمل بیماران کاندید جراحی تیروئیدکتومی انجام شد. روش کار: در مطالعه کارآزمایی بالینی حاضر، 78 نفر از بیماران بستری در بخش جراحی عمومی بیمارستان ولیعصر و انستیتو کانسر بیمارستان امام خمینی (ره) تهران به صورت تصادفی و با روش بلوک بندی در دو گروه کنترل و آزمون مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه اضطراب اشپیل برگر بود. در گروه آزمون آگاهی بخشی از طریق همتایان صورت گرفت و گروه کنترل مراقبت­های روتین دریافت کردند. داده‫ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار SPSS-20 تحلیل گردید. یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان در گروه کنترل 14/11±58/40 و در گروه آزمون 43/11±82/39 سال بود. میانگین نمره اضطراب در گروه آزمون، قبل از مداخله 67/15±20/59 بود که بعد از مداخله به 70/15±56/54 کاهش پیدا کرد. همچنین میانگین نمره اضطراب در گروه کنترل 19/18±69/58 بود که در پایان مطالعه به 42/16±66/57 کاهش پیدا کرد که به لحاظ آماری معنی‫دار نبود (397/0p=). نتیجه گیری: هرچند آگاهی بخشی از طریق همتایان توانست اضطراب بیماران گروه آزمون را کاهش دهد اما نتوانست تفاوت آماری معناداری در میزان اضطراب بیماران بعد از مداخله ایجاد کند.