سلامت و مراقبت
سال:1402 | دوره:25 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: سلامت به عنوان یک مسئله و بحث جهانی مطرح بوده و سازمان ها می کوشند تا سلامت کارکنان خود را بهبود بخشند. یکی از این راهکارها، تقویت شیوه کسب اطلاعات معتبر مربوط به سلامت از طریق رسانه های اجتماعی است. با توجه به اینکه، دانشگاه های علوم پزشکی باید بیشتر در زمینه ارتقای سلامت کارکنان خود کوشا باشند، مطالعه حاضر با هدف ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه ای در کارکنان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در سال 1401 انجام گرفت. روش کار: این پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی به روش کمی-کیفی است. جامعه آماری در بخش کیفی، اساتید و مدیران دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بودند که با روش نمونه­گیری هدفمند از نوع گلوله برفی انتخاب شدند و در بخش کمی، 234 نفر از کارکنان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بودند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه تهیه شده با استفاده از نتایج بخش کیفی بود. برای تحلیل داده های کیفی از روش گراندد تئوری به روش کدگذاری استراوس و کوربین و برای تحلیل داده­های کمی از آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. یافته ­ها: در مرحله کیفی 8 مقوله اصلی و 44 مقوله فرعی شناسایی شد که در قالب مدل پارادایمیک شامل 6 بعد؛ شرایط علّی (خصوصیات فردی و بستر خانوادگی، شرایط محیطی، اجتماعی و اقتصادی جامعه و ارزیابی نقّادانه محتوای رسانه)، شرایط زمینه­ای (زیرساخت­های ارتقای سواد رسانه ای)، پدیده محوری (ارتقای سواد رسانه­ای)، راهبردها و اقدامات (ایجاد محیط یادگیرنده و مشارکت کارکنان)، شرایط مداخله­گر (فقدان پذیرش رسانه های نوین در بین کارکنان) و در نهایت پیامدها (ارتقای سلامت عمومی) است. در مرحله کمّی برازش و توان پیش­بینی مدل تایید شد. همه ابعاد در ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه­ای معنی­دار بودند و در نهایت عوامل ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه­ای اولویت­بندی گردیدند و بر این اساس مدل ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه­ای اعتباریابی شد. نتیجه­ گیری: بر اساس یافته­های پژوهش نتیجه گرفته می­شود استقرار مدل ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه­ای در دانشگاه علوم پزشکی اردبیل می­تواند منجر به ارتقای سلامت عمومی برای کارکنان آموزشی دانشگاه گردد که نتایج آن بهبود شیوه زندگی و رفتارهای بهداشتی، افزایش قابلیت های سلامت فردی، ایجاد و گسترش خدمات سلامتی، استقرار عدالت اجتماعی و توانمندسازی افراد و ارتقای کیفیت و نحوه ارائه خدمات است.

زمینه و هدف: آمار بالای ابتلا به اختلالات روانی در افراد مبتلا به سرطان نشان­دهنده آن است که این بیماری تهدیدی جدی برای سلامت روان افراد است. احساس ناامیدی، بی­ارزشی و بی­کفایتی که در نهایت منجر به احساس شرم و گناه می­شود، در افراد مبتلا به سرطان بسیار دیده می­شود. در راستای کمک به کاهش احساس شرم و گناه در این بیماران، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر تنظیم هیجان و شفقت درمانی بر عاطفه خودآگاه این بیماران انجام شد. روش­: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری و با گروه کنترل بود. جامعه آماری، شامل بیماران مبتلا به سرطان مراجعه­کننده به مرکز درمان بیماران سرطانی امید شهر اصفهان در شش ماهه اول سال 1398 بودند. از میان افرادی که شایع­ترین انواع سرطان در این مرکز، یعنی سرطان های تخمدان، سینه، ریه و غدد لنفاوی را داشته و همگی در مرحله اول بیماری بودند، تعداد 45 بیمار به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایدهی شدند (هر گروه 15 نفر). پس از شروع مداخله تعداد 1 نفر در گروه آزمایش اول، 1 نفر در گروه آزمایش دوم و 2 نفر در گروه کنترل، از ادامه حضور در پژوهش انصراف دادند. بر این اساس تعداد 41 بیمار مبتلا به سرطان در پژوهش باقی ماندند. گروه های آزمایش مداخلات درمانی مربوط به درمان مبتنی بر تنظیم هیجان و شفقت­درمانی را طی ده هفته به صورت هفته ای یک جلسه 90 دقیقه ای دریافت نمودند. این در حالی است که گروه کنترل، مداخلات را دریافت نکرده و در انتظار دریافت این درمان ها بودند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه عاطفه خودآگاه (TOSCA) تانگنی و همکاران (1989) بود. پس از جمع آوری داده ها، تجزیه و تحلیل آن توسط نرم افزار SPSS-23 با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بونفرنی صورت گرفت. یافته­ ها: در گروه درمان مبتنی بر تنظیم هیجان، میانگین نمرات عاطفه خودآگاه مثبت در مراحل پیش­آزمون، پس‫آزمون و پیگیری به­ترتیب برابر با 32/14، 39/28 و 38/14 و میانگین این نمرات برای عاطفه خودآگاه منفی برابر با 10، 7/28 و 7/71 بود. در گروه شفقت درمانی، میانگین نمرات عاطفه خودآگاه مثبت در مراحل پیش ­آزمون، پس ­آزمون و پیگیری به ترتیب برابر با 33، 39/71 و 38/57 و میانگین این نمرات برای عاطفه خودآگاه منفی به­ترتیب برابر با 8/92، 6/50 و 7/07 بود. نتایج حاصل از تحلیل داده ­ها نشان داد که ­درمان مبتنی بر تنظیم هیجان و شفقت­ درمانی هر دو بر عاطفه ی خودآگاه بیماران مبتلا به سرطان موثر بوده (0/001<‏p ‎‏) و بین آنها تفاوت معنی­ داری وجود نداشت. نتیجه­ گیری: نتایج نشان دهنده تاثیر مثبت هر دو روش مبتنی بر تنظیم هیجان و شفقت­ درمانی بر عاطفه خودآگاه بیماران مبتلا به سرطان بوده و تفاوتی بین دو روش در این تاثیر وجود نداشت. لذا، می‫توان با انجام مداخلات روان‫شناختی فوق، احساس شرم و گناه را در افراد مبتلا به سرطان کاهش و عاطفه مثبت آنها را افزایش داد.

زمینه و هدف: سبک ­های دلبستگی نقش مهمی در رشد شخصیت و توانایی افراد در تنظیم احساسات، کنار آمدن با موقعیت­های استرس­زا و نحوه پاسخگویی فرد به شرایط تهدیدکننده دارد. مطالعات پیشین از ارتباط بین سبک­های دلبستگی ناایمن و ایجاد بیماری ­و ناخوشی­ حکایت دارند. هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی­گری سبک‫های دلبستگی در رابطه­ی بین استرس درک شده و پرفشاری خون در بیماران مبتلا به پرفشاری خون بود. روش کار­: مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود که در سال 1399 انجام گردید. نمونه ­ها شامل 350 نفر از بیماران مبتلا به بیماری پرفشاری خون مراجعه­ کننده به سه بیمارستان آموزشی شهر بیرجند بودند که به روش نمونه ­گیری تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. داده ها با استفاده از فرم اطلاعات جمعیت­ شناختی، مقیاس سبک دلبستگی کودک نسبت به هر والد و مقیاس استرس درک شده به روش مصاحبه جمع­ آوری گردیدند. همچنین، فشارخون با فشارسنج عقربه­ای استاندارد به شیوه مشابه برای همه ­ی بیماران اندازه­ گیری شد. به منظور بررسی روابط علّی بین متغیرها از روش مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار AMOS استفاده شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که با حضور متغیر میانجی دلبستگی ناایمن، بین استرس ادراک شده و فشارخون رابطه معناداری برقرار بود (p <0.05 )، در حالی که بدون حضور متغیر میانجی­گر دلبستگی، ارتباط آماری معناداری بین استرس درک شده و پرفشاری خون دیده نشد. نتیجه­ گیری: سبک­های دلبستگی ناایمن پدر و مادر در رابطه بین استرس درک شده و بیماری پرفشاری خون به عنوان میانجی عمل می­نماید. بنابراین غربالگری بیماران مبتلا به پرفشاری خون از نظر سبک دلبستگی و برنامه­ ریزی در جهت گنجاندن این مفهوم در برنامه ­ها و مداخلات مرتبط می­تواند به کنترل فشارخون در مواقع استرس­ زا کمک نماید.

زمینه و هدف: فرآیند تنش زا و مزمن مراقبت از بیماران مبتلا به دمانس، فرایندی طولانی است که فشار مراقبتی بسیاری به دنبال دارد؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی دو روش ذهن آگاهی طرح واره محور و مراقب محور بر پریشانی روان شناختی و بار مراقبتی در مراقبین بیماران مبتلا به دمانس انجام شد. روش کار: این پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با یک گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل مراقبین بیماران مبتلا به دمانس مراجعه کننده به کلینک های مغز و اعصاب دو بیمارستان کاشانی و خورشید شهر اصفهان در تابستان سال 1401 بود. از بین این مراقبین، تعداد 45 نفر با روش نمونه گیری در دسترس و با در نظر گرفتن ملاک های ورود و خروج انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (15 نفر در هر گروه) قرار گرفتند. برای گروه های آزمایش، 8 جلسه ی 90 دقیقه ای ذهن آگاهی طرح واره محور و ذهن آگاهی مراقب محور اجرا شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه های پریشانی روان شناختی داس و بار مراقبتی زاریت بود. داده ها از طریق تحلیل واریانس اندازه های مکرر و با استفاده از نرم افزار SPSS-23تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد در متغیرهای پریشانی روان شناختی و بار مراقبتی، میانگین نمرات دو گروه آزمایش ذهن آگاهی طرح واره محور و مراقب محور و همچنین گروه کنترل در هر دو مرحله پس آزمون و پیگیری، به طور معنی داری متفاوت بود (0/05>p). با این حال، در مقایسه دو روش درمانی، تفاوت معنی داری بین میانگین نمرات متغیرهای مورد مطالعه در مراحل پس آزمون و پیگیری مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد با توجه به عدم تفاوت معنادار بین دو روش درمانی می توان از هر دو روش ذهن آگاهی طرح واره محور و مراقب محور در کاهش پریشانی روان شناختی و بار مراقبتی در مراقبین بیماران مبتلا به دمانس بهره گرفت.

زمینه و هدف: طرحواره درمانی یکی از درمان های موج سوم است که کاربرد گسترده ای در درمان اختلالات اضطرابی دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی طرحواره درمانی بر طرحواره های ناسازگار اولیه و ادراک بیماری در بیماران با اختلال اضطراب فراگیر شهر تبریز در سال 1401 انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی بود که با استفاده از طرح پیش آزمون-پس آزمون و با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه بیمارانی بود که در سال 1401 با تشخیص اختلال اضطراب فراگیر به کلینیک های روان پزشکی شهر تبریز مراجعه کرده بودند. از بین آنها تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (15 نفر برای هر گروه) جایگزین شدند. بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، پرسشنامه های طرحواره های ناسازگار اولیه و ادراک بیماری را به عنوان پیش آزمون تکمیل کردند و درمان مبتنی بر طرحواره درمانی طی یک دوره 12 جلسه‍ا‍‍ی (هفته ای یک جلسه) روی گروه آزمایش اجرا شد. همچنین پس آزمون، دو هفته بعد از اتمام مداخله اعمال شد. داده های گردآوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل کواریانس چند متغیری) در نرم‍افزارSPSS-23 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین نمرات متغیرهای پژوهش در حوزه های بریدگی و طرد به ترتیب در پیش آزمون و پس آزمون، 43/14 و 36/40، خودگردانی 35/01 و 31/01 محدودیت 39/32 و 32/12، دیگرجهت مندی 37/53 و 29/73، گوش بزنگی 47/93 و 39/86 و در ادراک بیماری 54/93 و 47/86 بود. براساس یافته ها، طرحواره درمانی بر کاهش طرحواره های ناسازگار اولیه و ادراک بیماری در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، مؤثر بوده است (0/01>p). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که طرحواره درمانی باعث کاهش طرحواره های ناسازگار اولیه و ادراک بیماری در بیماران مبتلا به اضطراب فراگیر می شود. لذا، پیشنهاد می شود در مراکز روانپزشکی و روانشناسی از این روش برای درمان بیماران مبتلا به اضطراب فراگیر استفاده شود.

زمینه و هدف: حجم کاری زیاد و کمبود تعداد پرستاران، تأثیر بسزایی بر کیفیت مراقبت های پرستاری دارد. این مطالعه، با هدف مقایسه کیفیت مراقبت های پرستاری از دیدگاه بیماران و پرستاران مراکز آموزشی درمانی منتخب شهرستان گرگان انجام شد. روش کار: این مطالعه، توصیفی تحلیلی و از نوع مقطعی بود که در بیمارستان های آموزشی درمانی منتخب شهرستان گرگان در سال 1401 انجام شد. 213 نفر از پرستاران و 213 نفر از بیماران بستری در بیمارستان های مذکور به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. داده ها به وسیله فرم اطلاعات جمعیت شناختی-حرفه ای و پرسشنامه کیفیت مراقبت پرستاری کوال پکس جمع آوری و با استفاده از آماره های توصیفی و آزمون های ضریب همبستگی اسپیرمن، من ویتنی و کروسکال والیس در نرم افزار SPSS-24 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین سنی پرستاران 88/7±33/66 و میانگین سنی بیماران 14/1±49/72 سال بود. نمره کل کیفیت مراقبت های پرستاری از دیدگاه پرستاران 0/41± 2/97 و از دیدگاه بیماران 0/71± 2/51 بود. بین کیفیت مراقبت های پرستاری از دیدگاه بیماران و پرستاران در کل و به تفکیک ابعاد آن، تفاوت معناداری مشاهده شد (0/001>p). نتیجه گیری: تفاوت کیفیت مراقبت های پرستاری از دیدگاه پرستاران و بیماران، نشان دهنده شکاف بین دو دیدگاه فوق است. لذا، توجه به نیازهای بیماران و اتخاذ تدابیری جهت افزایش ارتباط درمانی مناسب بین پرستار و بیمار می تواند سودمند باشد.

زمینه و هدف: وجود افکار خودکشی، یک پیش­بینی کننده قوی برای خودکشی موفق در آینده میباشد که با عوامل روانشناختی در ارتباط است. بر این اساس ارائه مداخلات درمانی/ آموزشی به موقع میتواند در خصوص کنترل عوامل روانشناختی و به تبع آن کاهش خودکشی موثر باشد. لذا، این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش مبتنی بر خوددلسوزی بر سطوح خودانتقادی و نشخوار فکری مشترک در دانشجویان دارای افکار خودکشی انجام شد. روش کار: اﻳﻦ مطالعه از ﻧﻮع نیمه تجربی و با طرح پیش آزمون-ﭘﺲآزﻣﻮن با گروه کنترل نابرابر بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال تحصیلی 1402-1401 بودند که 40 نفر بعد از غربالگری به روش در دسترس انتخاب و به شیوه تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند (20 نفر آزمایش و 20 نفر کنترل). گروه آزمایش تحت 8 جلسه 75 دقیقه‏ای آموزش مبتنی بر خوددلسوزی قرار گرفت. در این مدت گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. از مقیاس­های سطوح خودانتقادی و نشخوار فکری مشترک به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم­افزار SPSS-24 در دو بخش توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل کوواریانس چندمتغیره) انجام گرفت. یافته­ ها: نتایج نشان داد که آموزش مبتنی بر خوددلسوزی به طور معناداری منجر به کاهش خودانتقادی و نشخوار فکری مشترک در دانشجویان دارای افکار خودکشی می­شود (0/05>p). نتیجه­ گیری: با توجه به یافته های مطالعه، چنین به نظر می­رسد که آموزش مبتنی بر خوددلسوزی می­تواند به عنوان مداخله­ای مؤثر برای کاهش خودانتقادی و نشخوار فکری مشترک در دانشجویان دارای افکار خودکشی مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت درمان بیماری­های با همه­گیری جهانی و نقش کلیدی پرستاران و مباحث روان­شناختی آن­ها، این پژوهش با هدف تعیین تاثیر اثربخشی درمان شناختی رفتاری واحد پردازه ای بر استرس ادراکی و نشخوار فکری پرستاران بخش های کرونا انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی و از نوع پیش­آزمون-پس­آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری تمامی پرستاران بیمارستان های شهید بهشتی و شهید یحیی نژاد شهر بابل در سال 1400 بود که از بین آنها تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارده شدند. درمان شناختی رفتاری واحد پردازه ای در 10 جلسه 90 دقیقه­ای برای گروه آزمایش اجرا شد. پرسشنامهها برای هر دو گروه در سه مرحله پیش از مداخله، یک روز پس از مداخله و چهار هفته بعد از مداخله تکمیل شدند. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه­های نشخوار فکری نالن-هوکسما و مارو (1991) و استرس ادراکی کوهن و همکاران (1983) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با روش آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم افزار SPSS-22 در سطح آماری 05/0 انجام شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی رفتاری واحد پردازه ای به­طور معنی­داری در کاهش نشخوار فکری (33/491F=) و استرس ادراکی (24/186F=) در پرستاران بخش کرونا موثر بوده است (0/01>p). نتیجه ­گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که درمان شناختی رفتاری واحد پردازه ای بر کاهش نشخوار فکری و استرس ادراکی تاثیر دارد. با توجه به نتایج حاصل از تحقیق حاضر، پیشنهاد می شود مشاوران و برنامه ریزان در حیطه سلامت، مداخلات مبتنی بر درمان شناختی رفتاری واحد پردازه ای را گسترش دهند تا آگاهی پرستاران نسبت به استرس های ادراکی افزایش یابد.