مدیریت توسعه فناوری
سال:1397 | دوره:6 | شماره:2 |تعداد مقالات:5

طباطبائیچکیدهطی دهه های گذشته موضوع محصولات و سامانه های پیچیده در کشورهای متاخر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. با این حال، واکاوی یادگیری و همپایی فناورانه در این صنایع از منظر پنجره های فرصت مغفول مانده است. حتی پژوهش هایی که از دیدگاه پنجره های فرصت برای تببین پدیده هایی همچون چرخه های همپایی بهره گرفته اند تمایزی میان محصولات و سامانه های پیچیده با محصولات مصرفی با سیستم تولید انبوه قائل نشده اند. بنابراین، پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکردی کیفی و استراتژی مطالعه موردی به واکاوی پنجره های فرصت در صنعت توربین های گازی در ایران به عنوان یک صنعت با محصولات و سامانه های پیچیده پرداخته است. بعلاوه، این پژوهش با مقایسه پنجره های فرصت صنعت توربین های گازی در ایران با پنج صنعت منتخب به شناسایی تشابهات و تمایزات میان آنها اقدام کرده است. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که ترتیب پنجره های فرصت در صنعت توربین های گازی در ایران بدین صورت است: پنجره بازار داخلی، پنجره سیاست ها، یادگیری فناورانه و پنجره بازار خارجی به صورت محدود. یافته های این پژوهش با در نظر گرفتن رژیم فناورانه و بازار خاص محصولات و سامانه های پیچیده قابل توضیح است.

پژوهش حاضر با رویکردی ابتکاری و تلفیق پویایی شناسی سیستم با نظریه زمینه ای به ارائه مدلی سیستمی برای اشاعه فناوری نرم تجاری در صنعت نفت ایران پرداخته و در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول از نظریه زمینه ای استفاده، با 19 نفر از خبرگان مسلط به فرایندهای اشاعه فناوری نرم تجاری در صنعت نفت ایران مصاحبه عمیق انجام و با انجام کدگذاری های لازم در مجموع 785 کدنهائی، 184 مفهوم و 71 مقوله فرعی استخراج شد. در مرحله دوم برای تدوین مدل سیستمی از پویایی شناسی سیستم استفاده شد. متغیرهای کلیدی مدل سیستمی از کدگذاری مرحله اول استخراج و این مدل در قالب 18 حلقه تقویت کننده و 4 حلقه تعادلی تدوین شد. در ادامه مدل نرخ حالت تدوین، فرمول نویسی لازم انجام و پس از اعتبارسنجی مدل از طریق آزمون رفتار مجدد و تحلیل حساسیت، سناریوها تعریف و شبیه سازی های لازم انجام شد. داده های مدل از طریق تجمیع نظرات خبرگان بدست آمد و مدل برای یک دوره زمانی 50 ساله از سال 1390 تا 1440 شبیه سازی شد. نتایج شبیه سازی سناریوهای پژوهش حاکی از آن است که بهترین اولویتها برای بهبود فرآیند اشاعه فناوری نرم تجاری در صنعت نفت ایران به ترتیب آموزش، ایجاد ساختار سازمانی مرتبط، برون سپاری و در نهایت تحقیق و توسعه است.

فناوری رادیودارو، طی سالیان اخیر به پیشرفت های چشمگیری دست یافته و این مسئله علیرغم تحریم های جوامع بین الملل علیه فعالیت هسته ای ایران رخ داده است. این مقاله، به دنبال بررسی نظام نوآوری فناورانه رادیودارو در ایران با بهره گیری از رویکرد موتورهای نوآوری می باشد. از نظر مکانی، پژوهش حاضر میدانی و کتابخانه ای بوده و از نظر زمانی در رابطه با فاصله زمانی 1396-1359 انجام شده است. مبنای نظری پژوهش حاضر، موتورهای نوآوری سورس می باشد. این مسئله با استفاده از روش "پژوهش تلفیقی" و در دو بخش کمی و کیفی صورت می گیرد تا همه جوانب نظام بررسی و سنجیده شود. این امر در بخش کیفی با استفاده از روش "تحلیل تاریخی رویدادها" و در بخش کمی با استفاده از پیمایش و مدل معادلات ساختاری صورت پذیرفت. آنگاه طبق روش طرح اکتشافی، موتور محرک نوآوری نظام نوآوری فناورانه رادیودارو شناسایی شد. طبق نتایج بخش کمی دریافتیم که حلقه های "موتور ساختاردهی" تشکیل شده است اما با توجه به نتایج بخش کیفی می توان دریافت که مشخصات نظام در موتور ساختاردهی، به طور کامل در رابطه با فناوری رادیودارو دیده نمی شود. بنابراین، شکل گیری ناقص موتور ساختاردهی را پذیرفته و بر این اساس، توصیه های سیاستی برای شکل گیری کامل این موتور را ارائه خواهیم کرد.

ارزیابی تحقیق و توسعه و ارتباط بین تولید علم و تکنولوژی در سطح کلان کشورها به دلیل حجم بالای اطلاعات و تغییر و تحولات سریع در این حوزه محدود بوده است. این پژوهش با هدف درک ارتباط و عملکرد توسعه فناوری در رابطه با فعالیت های تولید علم در سطح کشور ها صورت پذیرفته است که از نوع تحقیقات توصیفی-کاربردی می باشد. هدف ساخت مدلی با استفاده از الگوریتم های پیشرفته است که توانایی پیش بینی شاخص فناوری را بر مبنای تولید علم در کشورها داشته باشد. همچنین، تاثیر هر یک از شاخص های علمی بر شاخص فناوری با استفاده از روش آنالیز حساسیت شبکه عصبی تعیین گردید. روش تحقیق دراین پژوهش CRISP-DM بوده و داده ها از پایگاه SJCRو سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) و در بازه زمانی سال های 2001 تا 2015 استخراج گردید. طبق نتایج تحقیق، شبکه عصبی نسبت به رگرسیون از دقت و توانایی بیشتری جهت مدل سازی برخوردار بود و نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که مهم ترین پارامتر علم سنجی جهت پیش بینی شاخص فناوری پارامتر اچ ایندکس و روند ارجاع دهی به مقالات بین المللی می باشد. سیاست-گذاران می توانند از نتایج پژوهش جهت شناسایی متغیرهای تاثیرگذار تولید علم که به ایجاد فناوری منجر می شوند بهره گیرند.

امروزه نوآوری به عنوان یک اصل حیاتی برای سازمان ها قلمداد می شود. به طوری که یکی از عوامل کلیدی در بقای شرکت ها، ارتقای پیوسته عملکرد نوآوری سازمان است. با توجه به این، هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر نوآوری باز واردشونده و خارج شونده بر عملکرد شرکت های فناوری اطلاعات و ارتباطات بود. جامعه ی آماری تحقیق شرکت های فعال در حوزه ی فناوری اطلاعات و ارتباطات شهر تهران بودند که از بین آنها تعداد 116 شرکت انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد و داده ها با کمک نرم افزار SPSS و PLS تحلیل شدند. نتایج نشان داد بین نوآوری باز واردشونده و خارج شونده ارتباط مثبت و معنادار وجود دارد. دو متغیر نوآوری باز خارج شونده و واردشونده بر عملکرد سازمان تأثیر مثبت و معنی داری دارند. این درحالی است که نوآوری باز خارج شونده، نوآوری باز واردشونده و عملکرد سازمان روی هم رفته 89 درصد از تغییرات عملکرد نوآوری را تبیین کردند، لیکن سهم نوآوری باز واردشونده کمتر از دو متغیر دیگر است. در نهایت بر اساس نتایج تحقیق پیشنهادهایی ارائه شده است.