فیزیولوژی و بیوتکنولوژی آبزیان
سال:1395 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

هدف از این مطالعه مقایسه بعضی از ویژگیهای زیستی شامل طول کل، وزن بدن، سن و جنسیت چهار از جنس Alosa (A. saposchnikowii, A. sapia, A. kessleri, A. braschnikowi) در سواحل استان مازندران در دریای خزر می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده بیشترین میانگین (± انحراف معیار) طول کل و وزن بدن مربوط به گونه A. braschnikowi بترتیب 4.32±27.65 سانتیمتر و 172.25±262.05 گرم بوده است. همبستگی معنی داری بین طول کل و وزن بدن ماهی در هر چهار گونه مشاهده شد (0.001> P). نسبت جنسی نر:ماده چهار گونه بترتیب1:1.35 ، 1:1.28، 1.40:1 و 1:2.38 بوده و فقط نسبت جنسی گونه A. saposchnikowii نسبت به 1:1 اختلاف معنی داری داشته است. شاخص گنادوسوماتیک (GSI) در بین چهار گونه شگ ماهی دریای خزر از تفاوت معنی داری برخوردار است.

با وجود گسترش نانوفناوری در صنایع مختلف، مطالعات در زمینه تعیین غلظت کشندگی نانوذرات برای ماهیان به حد کافی صورت نگرفته است. از این رو در پژوهش حاضر میزان سمیت نانو ذرات تیتانیوم (دی اکسید تیتانیوم) در بچه ماهیان کپور معمولی و کلمه مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این آزمایش 105 قطعه بچه ماهی کلمه و کپور معمولی به ترتیب با طول کل 0.57±5.46 سانتی متر و 0.30±7.36 سانتی متر در آکواریوم های 60 لیتری با سه تکرار به مدت 96 ساعت قرار داده شدند. طبق مقادیر LC50 پس از انجام آزمایش ها، میزان سمیت نانوذرات تیتانیوم برای کپور معمولی و کلمه به ترتیب 0.47±12523.44 و 1.96±8693.37 قسمت در میلیون به دست آمد. بعد از 7 روز قرارگیری ماهیان در معرض غلظت تحت کشنده نانوذرات دی اکسید تیتانیوم، از آن ها خونگیری شد. با مقایسه شاخص های خونی بچه ماهیان، در اغلب شاخص ها اختلاف معنی داری مشاهده شد. میزان گلبول قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت در غلظت تحت کشنده نانو دی اکسید تیتانیوم نسبت به گروه شاهد کاهش معنی داری داشت (P<0.05). نتایج این مطالعه نشان داد که نانوذرات دی اکسید تیتانیوم می توانند اثر منفی بر پارامترهای خونی ماهی کپور معمولی و کلمه داشته باشند و باعث کاهش میزان گلبول قرمز و هموگلوبین در خون و در نهایت سبب مرگ ماهیان شوند.

پسماند صنعت آبزیان غنی از پروتئین بوده و بهترین راه بدست آوردن این مواد آلی استفاده از آنزیم های پروتئاز است. از این رو، انتخاب یک پروتئاز مقاوم از یک گونه آبزی و استفاده از یک بستر مناسب برای تثبیت و استفاده طولانی مدت آن بسیار با اهمیت است. در این پژوهش پروتئاز خالص شده از میگوی Penaeus vanamei روی نانولوله های کربنی چندجداره (MWCNTs) تثبیت شد. پس از فعال کردن نانولوله ها با اسید نیتریک، به منظور اتصال الکترواستاتیک آنزیم به آن، محلول پروتئینی با غلظت 7 mg/mL به نانولوله ها اضافه شد و محلول به دست آمده به مدت 4 ساعت در دمای 10oC انکوبه شد. بعد از 3 بار شستشو با بافر فسفات (7.5 pH)، نانوآنزیم در 1mL بافر فسفات حل شد. بر اساس نتایج به دست آمده، تثبیت آنزیم روی بستر نانولوله های کربنی، پایداری طولانی مدت، پایداری حرارتی و پایداری در pH های بحرانی را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید. دمای بهینه آنزیم تثبیت شده از 60 به 80oC افزایش یافت و pH بهینه تغییری نکرد. شاخص های سینتیکی آنزیم (Km و kcat) نیز در هنگام تثبیت دستخوش تغییر شدند. این نتایج نشان می دهد که از آنزیم پروتئاز Penaeus vanamei تثبیت شده بر روی نانولوله های کربنی چندجداره، به دلیل پایداری بالا، می توان برای کاربردهای بیوتکنولوژی استفاده کرد.

با توجه به جایگاه ماهی کپور نقره ای (Hypophthalmichthys molitrix) در سیستم پرورش چند گونه ای کپورماهیان، در این مطالعه تاثیر استرس ناشی از صید، دستکاری و حمل و نقل بر شاخص های استرس و خون شناسی بچه ماهیان کپور نقره ای مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور، شاخص های مذکور قبل از حمل و نقل (بدون دستکاری)، در حین صید و 1، 3، 6، 12، 24 و 48 ساعت پس از انتقال بچه ماهی ها با متوسط وزن 1.5±13.5 گرم اندازه گیری شد. شاخص های استرس شامل کورتیزول، گلوکز و لاکتات در طی زمان های مختلف دارای اختلاف معنی داری بودند (P<0.05)، به طوری که میزان کورتیزول و گلوکز پلاسما از هنگام صید تا 12 ساعت پس از آن افزایش یافت و پس از 24 ساعت کاهش معناداری پیدا کرد، ولی تا 48 ساعت بعد از صید به مقدار قبل از صید نرسید. بیشترین و کمترین مقدار لاکتات به ترتیب در زمان صید و 12 ساعت بعد از آن مشاهده شد. به استثنای تعداد مونوسیت ها، همه شاخص های خون شناسی شامل تعداد گلبول های سفید، تعداد گلبول های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت، حجم متوسط گلبولی، وزن متوسط هموگلوبین گلبولی، غلظت متوسط هموگلوبین گلبول های قرمز، درصد نوتروفیل ها و لنفوسیت ها در طی زمان های مختلف دارای اختلاف معنی داری بودند (P<0.05). مقدار هموگلوبین و هماتوکریت 12 ساعت بعد از صید افزایش معناداری پیدا کرد (P<0.05). نتایج بررسی شاخص های خون شناسی و استرس نشان داد که با توجه به تاثیرات استرس ناشی از صید و حمل و نقل بر وضعیت فیزیولوژیک بچه ماهیان کپور نقره ای، برای حفظ سلامتی و افزایش بقای بچه ماهیان باید از روش هایی با کمترین میزان دستکاری ماهی، استفاده کرد.

حلزون مخروطی Conus frigidus شکم پای دریایی شکارگر و سمی از کلاد Virgiconus است که در سواحل قشم و لارک یافت می شود. گونه های این کلاد از نظر ریخت شناختی بسیار شبیه به هم هستند و گاهی به خطا نامگذاری می شوند. بنابراین، شناسایی مولکولی آن ها حائز اهمیت است. در این مطالعه، استخراج DNA به روش CTAB انجام شد. از قطعه ژن COI به عنوان بارکد در شناسایی این گونه استفاده شد. پس از تکثیر قطعه ژن و توالی یابی آن، درخت های تبارشناسی با استفاده از نرم افزارهای MEGA 6 و MrBayes 3.2 ترسیم شدند. نتایج نشان داد توالی های نوکلئوتیدی قطعه ژن COI گونه C. frigidus در دو ساحل قشم و لارک با توالی گونه C. frigidus از ناحیه اندوپاسفیک تنها در یک نوکلئوتید اختلاف داشتند. رسم درخت تبارشناسی گونه های کلاد Virgiconus بیانگر تفاوت چشمگیر این گونه با گونه های مختلف در این کلاد بود. از این رو، به نظر می رسد که خواستگاه C. frigidus خلیج فارس، از گونه های مشابه آن در سواحل اقیانوس هند و آرام باشد. زمانی که شناسایی گونه ها به دلیل شباهت های ریخت شناسی در کلاد Virgiconus مشکل می شود، شناسایی بر اساس ژن COI در تفکیک گونه ها بسیار مفید خواهد بود.

در مطالعه حاضر به بررسی اثر آفت کش دلتامترین بر روی فعالیت آنزیم استیل کولین استراز در دوکفه ای Mytilaster lineatus پرداخته شده است. بر اساس این مطالعه فعالیت آنزیم استیل کولین استراز در دوکفه ای M. lineatus در معرض غلظت های زیر حد کشندگی سم دلتامترین، در کمترین غلظت (0.5 میلی گرم در لیتر) برابر با 0.1291±15.665 میکرومول در دقیقه در میلی گرم پروتئین و در بیشترین غلظت (1 میلی گرم در لیتر) برابر با 0.4334±11.912 میکرومول در دقیقه در میلی گرم پروتئین سنجش شد. همچنین با توجه به نتایج آماری به دست آمده به روش آنالیز واریانس یک طرفه، برای سم دلتامترین در غلظت 0.5 میلی گرم در لیتر اختلاف معنی داری در سطح فعالیت آنزیم استیل کولین استراز در دوکفه ای M. lineatus دیده نشد (P>0.05). ولی در غلظت های 0.75 میلی گرم در لیتر و 1 میلی گرم در لیتر سم دلتامترین اختلافات معنی داری در سطوح فعالیت آنزیم استیل کولین استراز مشاهده شد (P<0.05). نتایج به دست آمده از بررسی سطوح فعالیت آنزیم استیل کولین استراز در دوکفه ای M. lineatus در برابر سم دلتامترین در غلظت های زیر حد کشندگی، نشان داد که اثر بازدارندگی سم دلتامترین بر فعالیت این آنزیم از غلظت 0.75 میلی گرم در لیتر نمایان شد و با افزایش بیشتر غلظت دلتامترین فعالیت آنزیم استیل کولین استراز نیز بیشتر کاهش یافت.