پژوهش در بهداشت محیط
سال:1397 | دوره:4 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

زمینه و هدف: آنتی بیوتیک ها از آلاینده هایی هستند که دفع و رها سازی آنها در محیط می تواند مشکلات زیست محیطی جدی را به وجود آورد. مطالعه حاضر با هدف بررسی حذف سولفا دی متوکسین از محلول های آبی با استفاده از نانولوله های کربنی انجام گرفت. مواد و روش ها: در این پژوهش تجربی-مشاهده ای تأثیر پارامترهای مختلفی از قبیل pH، زمان، دوزهای مختلف نانولوله و همچنین غلظت های مختلف سولفا دی متوکسین مورد بررسی قرار گرفت. تمام آزمایشات در یک راکتور 100 میلی لیتری، در دمای آزمایشگاه (oC 24 ± 2) با استفاده از همزن مغناطیسی با سرعت rpm 350 انجام گرفت. یافته ها: حداکثر راندمان حذف در 6=pH، دوز جاذب 0/04g، زمان تماس 30min و غلظت اولیه 20mg/L بود که 94/5 به دست آمد. یافته ها نشان داد که ظرفیت جذب با افزایشpH افزایش می یابد و در 6=pH به حداکثر مقدار خود می رسد و سپس مجدداً کاهش پیدا می کند. میزان حذف با افزایش دوز نانولوله افزایش یافته و برای غلظت 100mg/L و حجم 50mL، دوز 0/04g بهینه است. میزان جذب با افزایش زمان تماس افزایش یافته و حداکثر جذب در زمان تماس 30min اتفاق می افتد. جذب آنتی بیوتیک سولفا دی متوکسین از مدل ایزوترم لانگمویر (0/9800=R2) و سینیتیک درجه دوم کاذب (09937=R2) پیروی می کند. نتیجه گیری: نانولوله های کربنی به دلیل داشتن خصوصیاتی نظیر مساحت سطحی بالا، پتانسیل زیادی در حذف سولفا دی متوکسین از محلول آبی دارند.

زمینه و هدف: امروزه آلودگی خاک به فلزات سنگین، به عنوان یکی از مهم ترین آلاینده ها محسوب می شود و از نظر سمیت و پایداری، جزء خطرناک ترین گروه طبقه بندی شده اند و به دلیل خصوصیات آلایندگی شان در خاک، سمی بودن، زمان ماندگاری بالا و تجمع آن ها در بافت جانداران، از اهمیت اکولوژیکی و بیولوژیکی زیادی برخوردارند. مطالعه حاضر با هدف بررسی نحوه پراکنش و توزیع فلزات سنگین در خاک مناطق مختلف شمال اصفهان انجام شد. مواد و روش ها: در این تحقیق تعداد 30 نمونه خاک از عمق cm 20-0 به صورت تصادفی و مرکب جمع آوری گردید و غلظت کل عناصر سرب، کادمیم، روی و مس با استفاده از دستگاه جذب اتمی پرکین المر اندازه گیری شد. برخی از ویژگی های خاک شامل pH، هدایت الکتریکی، درصد کربن و ماده آلی، درصد آهک و بافت خاک نیز در نمونه ها اندازه گیری گردید. جهت درون یابی غلظت کل فلزات سنگین سرب، کادمیم، روی و مس از روش وزن دهی عکس فاصله (IDW) استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از اندازه گیری میزان غلظت فلزات سنگین نشان داد که میانگین غلظت سرب، کادمیم، روی و مس در منطقه مورد مطالعه به ترتیب 47/16، 2/26، 57/35 و 22/31mg/kg می باشد. همچنین بر اساس نتایج حاصل از آنالیز آماری، انحراف معیار فلزات سرب، کادمیم، روی و مس در منطقه مورد مطالعه به ترتیب7/13، 0/51، 5/56 و 2/84 بود. نتیجه گیری: غلظت فلزات سرب و کادمیم در خاک های منطقه نسبت به میانگین استاندارد جهانی بالاتر و غلظت فلزات روی و مس نسبت به میانگین استاندارد جهانی پایین تر است.

زمینه و هدف: ارزیابی بیولوژیک منابع آبی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و وجود عوامل بیماری زا در منابع مذکور، سلامت مصرف کنندگان را تحت تأثیر قرار می دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی شاخص های آلودگی باکتریایی آب شامل شمارش کلی باکتری ها، کل کلیفرم ها، کلیفرم های گرماپای و استرپتوکوک های مدفوعی در دریاچه سد آزاد انجام گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه آب سد آزاد سنندج در طی یک سال (از تیر1394 تا خرداد 1395) از نظر باکتری های شاخص مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه برداری از پنج ایستگاه در موقعیت های ناحیه دریاچه ای، انتقالی و رودخانه ای به صورت ماهانه در آب پشت سد انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS، ورژن 18 و آزمون آنالیز واریانس یک طرفه(ANOVA) وتست دانکن(Duncan) و انجام شد. میزان p کمتر از 0/05 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: بر اساس نتایج آنالیزهای ماهانه، میانگین بیشترین و کمترین تعداد کل باکتری های آب به ترتیب در ماه دی CFU/100ml105×6/7 و شهریور CFU100ml104×1/6 بود. حداکثر میانگین کلیفرم کل آب در ماه آذر CFU/100ml104×2/3 و حداقل میانگین کلیفرم کل در ماه تیر CFU100ml62 مشاهده شد. تعداد کلیفرم گرماپای و استرپتوکوک مدفوعی در دریاچه سد در همه فصول، ماه ها و ایستگاه ها مشاهده نشد. نتیجه گیری: با بررسی های صورت گرفته بر روی کلیه نمونه ها می توان دریافت که آب جمع آوری شده در پشت سد می-تواند بدون هیچ گونه تصفیه ای جهت تأمین آب کشاورزی و پرورش ماهی مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به بارِ میکروبی مشاهده شده، آب مورد بررسی جهت شرب مناسب نمی باشد.

زمینه و هدف: در منطقه رفسنجان استان کرمان سایت هایی برای محل دفن زباله در نظر گرفته شده است، در حالی که نفوذ شیرابه ناشی از وجود محل دفن برای منابع آب زیرزمینی که تنها منبع اصلی تأمین نیاز آبی این منطقه است، تهدید جدی محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین روند تغییرات آلودگی ناشی از نفوذ آلاینده ها از یک لندفیل فرضی بر اساس شرایط زمین شناسی و هیدروژئولوژیکی دشت رفسنجان برای نشان دادن تأثیر نفوذ شیرابه و انتشار و پخش آلودگی در منابع آب زیرزمینی انجام شد. مواد و روش ها: انتقال آلودگی بر اساس تغییرات غلظت در دو نقطه ابتدایی و انتهایی لندفیل توسط مدل MT3DMS به صورت روزانه و برای مدت 22 سال بررسی گردید. غلظت آلودگی 2 و 4g/L و شدت نفوذ آن 1/5 و 3cm بر روز در نظر گرفته شد. یافته ها: شیب خط افزایش غلظت در فرآیند انتشار، پخشیدگی با تأخیر در ابتدای لندفیل با غلظت 2 و 4g/L و شدت 1/5cm بر روز به ترتیب در طول 15 و 17 سال روند افزایشی دارد و پس از آن کاهش می یابد. در انتهای لندفیل برای غلظت 2g/L، در 5 سال اول و غلظت 4g/L در 9 سال اول، 90 درصد افزایش غلظت آلودگی اتفاق می افتد و در سال-های بعد روند ثابتی دارد. نتیجه گیری: در فرآیند های مختلف انتقال پس از نفوذ آلودگی به آبخوان، غلظت آلودگی در ابتدا کم و به مرور زمان افزایش می یابد و در صورت ثابت بودن غلظت منبع آلاینده و شدت نفوذ ثابت، حداکثر غلظت آلودگی آبخوان در یک مقدار مشخص ثابت می شود و نوع فرآیند انتقال در زمان رسیدن به این مقدار ثابت تأثیر زیادی دارد؛ به طوری که در فرآیند انتشار-پخشیدگی به طور متوسط در 5 سال اول این مقدار ثابت می شود و در حالت با تأخیر پس از نزدیک 22 سال به مقدار ثابت می رسد.

زمینه و هدف: پسماند تولیدی در مراکز دندان پزشکی، یکی از مهم ترین معضلات زیست محیطی است که به علت داشتن عوامل خطرناک، سمی و بیماری زا از اهمیت خاصی برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف بررسی کمیت و کیفیت پسماند مراکز دندان پزشکی شهر مشهد انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه 40 مرکز دندان پزشکی مورد مطالعه قرار گرفتند. از هر مرکز، سه نمونه در سه روز متوالی هر هفته (یکشنبه، دوشنبه و سه شنبه) برداشت شد. نمونه ها به صورت دستی جداسازی و به 64 جزء تفکیک و با ترازوی دیجیتال توزین شدند. اجزاء بر اساس ویژگی و پتانسیل خطرزایی در چهار گروه پسماندهای عفونی، شبه خانگی، شیمایی و دارویی و سمی دسته بندی شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS، ورژن 16 انجام شد. یافته ها: میزان کل پسماند تولیدی در مراکز مورد مطالعه برابر با 224/137kg/d و سرانه و میانگین پسماندهای تولیدی هر مرکز به ترتیب برابر 106/32g/day-patient و 5603g/day بود. سهم تولید پسماندهای عفونی، شبه خانگی، شیمیایی و دارویی و سمی به ترتیب برابر با 41/24، 44/17، 9/89 و 4/7 درصد بود. نتیجه گیری: میزان تولید سرانه پسماند در مراکز دندانپزشکی شهر مشهد بالا است و بیشترین سهم تولید پسماندهای دندانپزشکی مربوط به پسماند های عفونی و شبه خانگی است.

زمینه و هدف: آلودگی هوا به عنوان یک مساله مهم زیست محیطی محسوب می شود. در ایران میزان انتشار آلاینده های هوا در بسیاری از شهرها از جمله مشهد افزایش یافته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی روند تغییرات غلظت ذرات معلق با داده های هواشناسی در هوای مشهد صورت گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-مقطعی با استفاده از داده های مربوط به 9 ایستگاه پایش آلاینده های هوا و ایستگاه سینوپتیک مشهد (شامل: دما، ساعات آفتابی، بارندگی، تبخیر، رطوبت، سرعت و جهت باد) طی سال های 95-1390 صورت گرفت. غلظت میانگین روزانه PM10 و PM2. 5از ایستگاه ها دریافت و سپس با استفاده از نرم افزار آماری SPSS، ورژن 18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: روند تغییرات فصلی نشان داد حداکثر غلظت ذرات معلق در فصل پاییز و در مهر ماه اتفاق می افتد. طی سال های 92-1390 تعداد روزهای ناسالم روند افزایشی داشته و در سال های 1393 و 1394 کاهش یافته و مجدداً در سال 1395 افزایش یافته بود. ﺗ ﻐ ﻴ ﻴ ﺮ ﺍ ﺕ PM10 و PM2. 5با سال، ﻓ ﺼ ﻞ ﻭ ﻣ ﺎ ﻩ ﺍ ﺧ ﺘ ﻼ ﻑ ﻣ ﻌ ﻨ ﻰ ﺩ ﺍ ﺭ ی داشت (p<0/001). ارتباط PM10 با دما و تبخیر مستقیم و با رطوبت و بارندگی معکوس بود. همچنین ارتباط PM2. 5 با حداقل دما، روزهای آفتابی، بارندگی و سرعت باد معکوس و با جهت باد مستقیم بود. نتیجه گیری: بیشترین میزان غلظت ذرات معلق در فصل پاییز و خصوصاً مهر ماه می باشد. نقشه های پراکندگی نشان می دهد که شرق و تا حدودی مرکز مشهد، آلودگی بیشتری نسبت به سایر مناطق دارد.

زمینه و هدف: تغییر کیفیت آب های زیرزمینی و شور شدن منابع آب، در حال حاضر خطری بزرگ برای توسعه کشاورزی کشور به خصوص در اراضی خشک و نیمه خشک می باشد. تهیه نقشه های هم مقدار شوری و املاح، گام مهمی در بهره برداری از منابع آب است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی فرآیند های هیدروژئوشیمی مؤثر در کیفیت آب زیرزمینی در دشت فیروزآباد واقع در غرب استان فارس انجام شد. مواد و روش ها: رسم نقشه های هم مقدار پارامترهای شیمیایی نظیر هدایت الکتریکی، تغییرات مقادیر هدایت الکتریکی و نقشه هم مقدار کلر و تغییرات آن، روند تغییرات مواد محلول موجود، نقشه تغییرات سختی کل و نقشه تغییرات نسبت جذب سدیم در دشت فیروزآباد استان فارس صورت گرفت که این امر با مطالعه پارامترهایی نظیر هدایت الکتریکی، اسیدیته، نیترات و مواد جامد محلول و استفاده از داده های هیدروشیمیایی چاه های اندازه گیری در شرق و غرب دشت و استفاده از روش های شولر و ویلکوکس جهت تهیه خطوط هم میزان و تحلیل آنها صورت گرفت. یافته ها: بر اساس نقشه های هم مقدار پارامترهای شیمیایی در مناطق مورد مطالعه و نمودار تغییرات و کلاسه بندی داده-ها بر اساس نمودار شولر و ویلکوکس، طبقه بندی آب آبیاری طبق نظر ویلکوکس در دو دوره 1383 و 1390 نشان دهنده کاهش کیفیت از نظر کشاورزی بود. بر اساس نتایج طبقه بندی آب شرب به طور کلی تغییرات زیادی از نظر کیفیت شرب به جز در سال 1390 به مقدار کم مشاهده نشد. نتیجه گیری: مقادیر کلر و هدایت الکتریکی دشت فیروزآباد از شمال و شمال غرب به سمت مرکز و بخش شرقی دشت و از شرق به سمت مرکز افزایش یافته بود. از نظر شرب، آب های زیرزمینی منطقه بر اساس دیاگرام شولر در سه طبقه خوب، قابل قبول و متوسط قرار داشت و کیفیت، جهت استفاده در کشاورزی در سال 1390 در کلاس های C2S1، C1S1، C3S1، C3S3، C3S4 و C3S2 و در دوره اول یعنی سال 1383 در کلاس هایC2S1، C1S1 و C3S1 قرار داشتند. به طور کلی تغییرات زیادی از نظر کیفیت شرب مشاهده نشد و فقط در سال 1390 به مقدار کمی کاهش کیفیت اتفاق افتاد. طبقه بندی آب آبیاری طبق نظر ویلکوکس در دو دوره 1383 و 1390 نشان دهنده کاهش کیفیت از نظر کشاورزی بود.