پژوهش در بهداشت محیط
سال:1397 | دوره:4 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

زمینه و هدف: در سال های اخیر استفاده از سامانه اتوبوس های تندرو حمل و نقل شهری در شهر تهران مورد توجه بوده است و تا حد زیادی رضایت شهروندان تهرانی را در پی داشته است. سیستم اتوبوس های تندرو حمل و نقل شهری موجب کاهش هزینه حمل و نقل، سرعت بالاتر و در نهایت راحتی مردم می گردد. بنابراین در این پژوهش به تاثیر عملکرد سیستم اتوبوس تندرو شهری می پردازیم. مواد و روش ها: جهت رسیدن به این هدف، ابتدا حجم ترافیک وسایل نقلیه در دو سناریوی وجود و عدم وجود اتوبوس های تندرو شهری توسط مدلبه دست آمد و در ادامه پس از محاسبه الگوی رانندگی با اندازه گیری میدانی، بررسی کیفیت سوخت و محاسبه نوع ناوگان عبوری مسیر مورد نظر، میزان انتشار آلاینده های تولیدی هر یک از وسایل نقلیه با استفاده از مدلIVE به دست آمد و در نهایت میزان انتشار آلودگی ناشی از منابع متحرک در این دو سناریو مقایسه شد تا میزان اثربخشی استفاده از سیستم اتوبوس های تندرو به دست آید. یافته ها: بر اساس نتایج در مقایسه دو سناریوی وجود BRT برای آلاینده مونوکسیدکربن موجب کاهش kg 92/134 در طول 12 ساعت اندازه گیری شده بود. هم چنین آلاینده ترکیبات آلی فرار 5/13kg کاهش یافته بود. اکسید های نیتروژن 0/8kg و اکسیدهای گوگرد 0/97kg افزایش داشت. همچنین مقادیر آلاینده ذرات معلق 0/48kg و نیز مقادیر بنزن 0/48kg کاهش یافته بود. وجود BRT برای مقایسه دو سناریو گاز گلخانه ای دی اکسیدکربن موجب کاهش 4361/197kg در طول 12 ساعت اندازه گیری شده بود. همچنین تأثیر بکارگیری BRT موجب کاهش kg 37/0 اکسید نیتروس و kg86/6 متان در طول این مدت شده بود. نتیجه گیری: الگوی رانندگی و حجم تردد، دو متغیر مهم در IVE هستند. آلاینده مونواکسیدکربن و آلاینده ترکیبات آلی فرار بیشتر از ناوگان سواری منتشر می شود. در انتها وجود BRT موجب کاهش شدید دی اکسیدکربن شده که آلاینده اصلی گاز گلخانه ای به شمار می آید.

زمینه و هدف: مهم ترین معضل جهانی محیط زیست به ویژه در شهر های بزرگ، آلودگی هوا است که بعنوان یک تهدید دائمی و جدی برای سلامت و بهداشت جامعه و محیط می باشد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل فاکتورهای فیزیکی دودکش ها بر میزان غلظت آلاینده ها در مدل AERMOD می باشد. مواد و روش ها: در این پژوهش مدلسازی برای 4 کارخانه؛ ارچین، خیام، نوآوران و مجتمع کاشی میبد برای 6 ماه اول سال 1394، صورت گرفت. جهت اجرای مدل با در نظر گرفتن مساحت 20×20 کیلومتر مربع به مرکزیت کارخانه خیام، جهت اجرای زیر مدل ائرمت از داده های هواشناسی میبد به صورت میانگین سه ساعته و جهت اجرای زیر مدل ائرمپ از مدل رقومی ارتفاع SRTM 50 متر استفاده گردید. جهت آنالیزهای آماری از نرم افزار SPSS ویرایش 22 مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: نتایج آنالیز آماری نشان داد که کارخانه های مذکور از نظر میزان پراکنش ذرات اختلاف معنی دار داشته که کارخانه نوآوران بیشترین غلظت و کارخانه مجتمع کاشی میبد، کمترین مقدار را به خود اختصاص داده بودند. نتیجه گیری: نتایج رتبه بندی فریدمن نیز حاکی از آن بود که فاکتورهای فیزیکی کارخانه، تاثیر گذار بر میزان غلظت ذرات، به ترتیب عبارتند از: قطر دودکش، دبی خروجی ذرات معلق، سرعت خروج ذرات معلق، ارتفاع دودکش، دمای دودکش و ارتفاع گیرنده. صحت سنجی مدل با 23 نقطه اندازه گیری شده با دستگاه محیطی در ماه های مختلف صورت گرفت که نتایج همبستگی نتایج مدل و نقاط شاهد با مقدار معنی داری 0/002، تایید شد.

زمینه و هدف: وتلندهای مصنوعی و روش های متداول با وجود داشتن وظایف یکسان در تصفیه فاضلاب، روش و مکانیزم های متفاوتی دارند. مطالعه حاضر با هدف بررسی حذف فنل از فاضلاب سنتتیک با استفاده از وتلند مصنوعی افقی با جریان زیرسطحی و تأثیر هوادهی و زمان ماند هیدرولیکی در میزان کارایی حذف فنل انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه مداخله ای در مقیاس آزمایشگاهی در وتلند مصنوعی افقی با جریان زیرسطحی به منظور حذف فنل از فاضلاب سنتتیک مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین اثر هوادهی در کارایی حذف فنل، یک راکتور به صورت هوادهی شده و راکتور دیگر به صورت هوادهی نشده بهره برداری شد. از پوکه معدنی به عنوان مدیا استفاده گردید. وتلندها توسط Phragmatis australis گیاهکاری شدند. یافته ها: نتایج نشان داد میزان تجزیه فنل در هر دو وتلند هوادهی شده و هوادهی نشده تحت تأثیر نرخ بارگذاری آلی و زمان ماند هیدرولیکی است. همچنین مشخص شد که حذف فنل در وتلند هوادهی شده و هوادهی نشده به طور کامل اتفاق می افتد. این در حالی است که نرخ حذف فنل در وتلند هوادهی شده نسبت به وتلند هوادهی نشده بالاتر است و به منظور دستیابی به نتایج یکسان، زمان ماند هیدرولیکی در راکتور هوادهی نشده نسبت به راکتور هوادهی شده باید به حدود 2 برابر افزایش یابد. نتیجه گیری: سیستم وتلند مصنوعی افقی با جریان زیرسطحی، از کارایی بالایی در حذف فنل برخوردار است و در صورت بهینه سازی شرایط بهره برداری به خصوص زمان ماند هیدرولیکی، می تواند به عنوان یک سیستم کارآمد در حذف فنل از فاضلاب استفاده گردد.

زمینه و هدف: پسماندهای جامد شهری در لندفیل در طول یک فرآیند تبدیل بیوشیمیایی که تجزیه زیستی نامیده می-شود، به گاز لندفیل تبدیل می شوند. گاز لندفیل محصول فساد زباله قابل تجزیه است که حاوی 60-40 درصد متان و مقادیر مختلفی از دیگر گازها می باشد. مطالعه حاضر با هدف تخمین گازهای زیست محیطی در لندفیل شماره 1 شاهین شهر (کل گاز لندفیل، گازهای متان و دی اکسیدکربن)، مقایسه میزان گازها در طول 30 سال و همچنین بررسی توان این لندفیل جهت استحصال انرژی انجام شد. مواد و روش ها: محیط مورد پژوهش، لندفیل شماره 1 در کارخانه بازیافت شاهین شهر (اصفهان) واقع در کوه های جعفرآباد بود که ظرفیت آن در سال 1389 تکمیل شده و ارزیابی گازهای لندفیل در آنها صورت گرفته است. در این مطالعه میزان کل گازهای تولیدی، متان و دی اکسیدکربن با استفاده از مدل تخریب مرتبه اول در طول 30 سال و میزان این گازها در لندفیل از سال 1392 تا سال 1422 محاسبه شد. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده، میزان گازهای لندفیل در طول زمان کاهش یافته است. بیشترین گاز متان و دی اکسیدکربن تولید شده به ترتیب در حدود 350 و 950 هزار kg در سال 1392 و کمترین مقدار متان و دی اکسیدکربن تولید شده به ترتیب در حدود 57 و 157 هزار kg در سال 1422 برآورد شده است. حجم کل گازهای تولید شده در این لندفیل طی 30 سال حدود 15 میلیون m3 برآورد شده است، که 27 درصد جرم آن را متان و 73 درصد آن را دی اکسیدکربن تشکیل می دهد. میزان گاز متان و دی اکسیدکربن در طول 30 سال به ترتیب حدود 5 و 13 میلیون kg پیش بینی شده است. نتیجه گیری: به طور کلی با گذشت زمان میزان گازهای لندفیل کاهش یافته است. پیشنهاد می شود جهت استفاده از این حجم گاز، از تکنولوژی های استحصال انرژی برای کنترل گازهای گلخانه ای و تولید انرژی مورد نیاز کارخانه بازیافت شاهین شهر استفاده شود.

زمینه و هدف: ﺑ ﯿ ﺶ از 85 درﺻ ﺪ ﻓ ﺎ ﺿ ﻼ ب ﺷ ﻬ ﺮ ی و ﺑ ﺨ ﺶ اﻋ ﻈ ﻢ فاضلاب های ﺻ ﻨ ﻌ ﺘ ﯽ را آب ﺗ ﺸ ﮑ ﯿ ﻞ داده، از این رو ﻓ ﺎ ﺿ ﻼ ب تصفیه شده می تواند در ﻫ ﺮ ﺑ ﺨ ﺶ از فعالیت ها ﮐ ﻪ ﻧ ﯿ ﺎ زﻣ ﻨ ﺪ آب ﺑ ﺎ ﺷ ﺪ ، ﺑ ﻪ ﮐ ﺎ ر ﮔ ﺮ ﻓ ﺘ ﻪ ﺷ ﻮ د. مطالعه حاضر با هدف ارائه راهکار عملی جهت تجدید سفره های آب زیرزمینی از لحاظ کمی و کیفی در ﻣ ﻨ ﺎ ﻃ ﻘ ﯽ ﮐ ﻪ ﺷ ﺮ اﯾ ﻂ ﺧ ﺎ ک و سفره های آب زﯾ ﺮ زﻣ ﯿ ﻨ ﯽ ﺑ ﺮ ای ﺗ ﻐ ﺬ ﯾ ﻪ ﻣ ﺼ ﻨ ﻮ ﻋ ﯽ ﻣ ﻨ ﺎ ﺳ ﺐ ﺑ ﺎ ﺷ ﺪ ، ﺑ ﺎ وارد کردن ﻓ ﺎ ﺿ ﻼ ب تصفیه شده به سفره های آب زیرزمینی که کیفیت کمتری نسبت به پساب تصفیه شده دارند، انجام گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه به منظور تغذیه مصنوعی، معیارهای کیفیت شیمیایی، هدایت هیدرولیکی، ضخامت لایه غیراشباع خاک، توپوگرافی و کاربری اراضی در سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفت و مناطق عمومی مستعد تغذیه مصنوعی با هدف تغذیه ای (افزایش کمی) در اراضی آبخوان دشت بیرجند مشخص گردید. همچنین معیارها با هدف افزایش بهبود کیفیت شیمیایی (افزایش کمی و کیفی) نیز با استفاده از روش ANP و نرم افزار Super Decisions وزن دهی گردید؛ به طوری که کیفیت شیمیایی موجود آبخوان در اولویت تغذیه مصنوعی قرار گرفت. یافته ها: بر اساس هدف تغذیه ای، 6/63km2 از اراضی در دسته بندی خیلی خوب و 50/56km2 در دسته بندی خوب منطقه قرار گرفتند. همچنین بر اساس هدف بهبود کیفیت شیمیایی، 1/13km2 از اراضی در دسته بندی خیلی خوب و 55/61km2 در دسته بندی خوب قرار گرفتند. در این هدف، پساب تصفیه شده در مناطقی از آبخوان که کیفیت نامناسبی دارد، تزریق می شود تا سبب بهبود کیفیت آن گردد. نتیجه گیری: در این پژوهش با استفاده از مکان یابی مناطق مستعد تغذیه مصنوعی، راهکاری ارائه شد که ضمن تغذیه مناطقی از آبخوان که کیفیت نامناسبی دارد، کیفیت آن را نیز افزایش می دهد. این امر سبب می گردد آب آبخوان برای مصارف کشاورزی، مناسب و کارا گردد. این راهکار منابع با کیفیت بالاتر را برای مصارف شرب و بهداشتی حفظ نماید.

زمینه و هدف: تصفیه و بازچرخش فاضلاب ها، مهم ترین راهکار در ﻛ ﺸ ﻮ رﻫ ﺎ ی واقع در مناطق ﺧ ﺸ ﻚ و ﻧ ﻴ ﻤ ﻪ ﺧ ﺸ ﻚ ﺟ ﻬ ﺎ ن از ﺟ ﻤ ﻠ ﻪ اﻳ ﺮ ان در ﺗ ﻮ ﻟ ﻴ ﺪ ﻣ ﺤ ﺼ ﻮ ﻻ ت ﻛ ﺸ ﺎ ورزی به عنوان یک ﻣ ﻨ ﺒ ﻊ ﻣ ﻄ ﻤ ﺌ ﻦ و پایدار می باشد. در کشور ما استفاده مجدد از پساب تصفیه شده در حال تبدیل شدن به یک روش مورد تأیید جهت برگشت اجزای مفید فاضلاب به چرخه آب است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت پساب خروجی فاضلاب تصفیه خانه شهری تربت حیدریه جهت مصارف آبیاری و کشاورزی انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش به بررسی آنالیز شیمیایی و میکروبی پساب فاضلاب تصفیه شده شهری تصفیه خانه تربت حیدریه برای مصارف کشاورزی در منطقه مذکور در سال 1394 پرداخته شد. پارامترهای خروجی پساب شامل TSS، BOD5، COD، کلیفرم، نیترات، پارامتر کدورت، سولفات، فسفات، کلراید و ترکیبات غیر آلی سمی مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار DSTAT و حجم آماری 45 نمونه انجام شد. یافته ها: نتایج آنالیز شیمیایی پساب فاضلاب نشان داد که میزان نیترات موجود در پساب به ترتیب بر اساس استاندارد سازمان محیط زیست (WHO) و FAO بالاتر از حد مجاز قرار داشته و برای استفاده در مصارف کشاورزی بایستی تمهیداتی لحاظ گردد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، کل جامدات محلول، اکسیژن محلول، اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، کلیفرم، کاتیون های کلسیم، منیزیم و سدیم و آنیون های سولفات، فسفات و کلراید در پساب تصفیه شده تصفیه خانه در حد استاندارد آبیاری محصولات می باشد و برای کشاورزی محصولاتی مانند غلات و گیاهان یک ساله ساقه دار مانعی ایجاد نمی کنند.

این مطالعه توصیفی تحلیلی با هدف ارزیابی میزان انتشار کربن حاصل از مصرف سوخت های فسیلی بنزین، نفتگاز، نفت کوره و نفت سفید در بازه زمانی سال های 94-1306 انجام شد. میزان مصرف سوخت های فسیلی در بازه زمانی سال های 94-1306 با استفاده از آمارنامه مصرف فرآورده های نفتی که توسط اداره انتشارات روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران منتشر شده است، جمع آوری گردید. مجموع مصرف فرآورده های نفتی در بازه زمانی سال های 94-1306 رشد مثبت داشته است؛ به طوری که در سال 1394 بالغ بر 73/1L میلیارد فرآورده های نفتی مصرف شده بود. میزان انتشار کربن حاصل از مصرف بنزین در سال 1306 و 1394 به ترتیب 9234500 و59607018500kg دی اکسیدکربن در سال بوده است. میزان مصرف نفتگاز، نفت کوره و نفت سفید نیز طی سال-های مورد مطالعه افزایش یافته است. پیشنهاد می شود راهکارهای مدیریتی جهت استفاده بهینه از سوخت های فسیلی ارائه گردد و انرژی های پاک و تجدیدپذیر مانند باد و خورشید جایگزین شوند.