پژوهش و توسعه جنگل
سال:1394 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

هدف از این پژوهش، تعیین روش مناسب نمونه برداری به منظور برازش توابع توزیع احتمال برای مدل سازی توزیع قطری درختان بلوط ایرانی در جنگل های دالاب استان ایلام بود. بدین منظور 37.2 هکتار از جنگل های منطقه به صورت صددرصد آماربرداری شد. سپس تعداد 37 نمونه با دو روش خط نمونه با طول ثابت 50 متر و روش منظم تصادفی با قطعات مستطیل شکل 10 آری اندازه گیری شد. توابع توزیع احتمال مورد بررسی بتا، گاما، نمایی، نرمال، لگ نرمال و وایبول است. مقایسه توزیع واقعی و توزیع احتمال به دست آمده از توابع، به وسیله آزمون های کولموگروف- اسمیرنوف و اندرسون- دارلینگ انجام شد. در روش آماربرداری صددرصد، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف نشان داد که توزیع های احتمال بررسی شده در این پژوهش توانایی تبیین برازش طبقات قطری درختان بلوط ایرانی را ندارند. همچنین آزمون اندرسون- دارلینگ نشان داد که توزیع گاما مناسب ترین توزیع از بین توزیع های بررسی شده در این پژوهش است. در روش نمونه برداری با قطعات مستطیل شکل، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف نشان داد که توزیع وایبول مناسب ترین توزیع برای برازش طبقات قطری درختان است، اما آزمون اندرسون- دارلینگ نشان داد که برای برازش طبقات قطری درختان، به ترتیب توزیع های گاما، وایبول، بتا و لگ نرمال مناسب تر است. در روش نمونه برداری خطی، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف نشان داد که توزیع های احتمال بررسی شده قابلیت لازم برای مدل سازی توزیع قطری درختان بلوط ایرانی را ندارند.همچنین آزمون اندرسون- دارلینگ نشان داد که به ترتیب توابع گاما، لگ نرمال، نرمال و وایبول مناسب ترین توابع توزیع احتمال برای مدل سازی توزیع قطری درختان بلوط ایرانی هستند.

آلودگی هوا بر رشد و کیفیت درختان در فضای سبز شهری تاثیر بسزایی دارد، زیرا صدمات مزمنی در اثر جذب مداوم آلاینده ها ایجاد می شود. امروزه ایجاد فضای سبز مناسب در مناطق شهری موجب کاهش صدمات زیان آور آلودگی های محیطی می شود. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آلودگی هوا بر مقدار هیدرات های کربن و پرولین درخت چنار (Platanus orientalis L.) در سطح شهر ارومیه انجام شد. برای این منظور پنج پارک بوستان با درجه آلودگی متفاوت در سطح شهر ارومیه در دو مرحله (مردادماه 92 و اردیبهشت ماه 93) مورد بررسی قرار گرفت. در هر پارک پنج پایه تقریبا همسال از این گونه انتخاب شدند. نمونه های برگ از هر پایه در سه مقطع ارتفاعی و از شاخه های بیرونی برداشت شدند و مقدار پرولین و هیدرات های کربن در دو مرحله اندازه گیری شدند و ارتباط آن ها با غلظت آلاینده های هوا شامل O3، NH3، SO2، CO و PM10 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که در هر دو زمان مقدار هیدرات های کربن و پرولین گونه های مورد بررسی در مناطق آلوده بیشتر از منطقه شاهد بود. همبستگی مثبت هیدرات های کربن و پرولین با آلاینده های O3، NH3 و PM10 در هر دو مرحله (به جز همبستگی پرولین با NH3 در مرداد 92)، در سطح 1 درصد معنی دار بود.

این بررسی با هدف بررسی تاثیر قطعه قطعه شدن جنگل ها بر روی ترکیب و پراکنش گونه های گیاهی، در دامنه های شمالی جنگل های بلوط استان کرمانشاه انجام شد. سه قطعه جنگلی با جهت شمالی و با شرایط مشابه فیزیوگرافی انتخاب و در هر قطعه، در فواصل صفر، 25، 50، 100 و 150 متری، با استفاده از سه ترانسکت که در فواصل 200 متری از هم قرار گرفتند، اقدام به نمونه برداری از پوشش گیاهی شد. برای گروه بندی از روش های آنالیز خوشه ای و آنالیز تطبیقی قوس گیری شده و برای تعیین گونه های شاخص هر گروه از تجزیه و تحلیل گونه های معرف استفاده شد. در این پژوهش، 113 گونه گیاهی متعلق به 97 جنس و 27 تیره در منطقه مورد بررسی شناسایی شد. تیره کاسنی (Asteraceae) با 21 گونه (18.58 درصد)، بیشترین تعداد گونه های گیاهی را به خود اختصاص داد. دو گروه شامل گروه قطعات نمونه حاشیه جنگل (صفر و 25 متری) و گروه قطعات نمونه زون جنگل (50، 100، 150 متری) تفکیک شد و مشخص شد که فاصله از حاشیه قطعه مهم ترین عامل در پراکنش گروه ها است. مهم ترین گونه های شاخص اولین گروه اکولوژیک شامل: Aegilops umbellulata Zhuk.، Alyssum menicoides Boiss، Anthemis hyalina DC، Calendula persica C.A.Mey.، Echinops kermanshahanicus Mozaff.، Euphorbia macroclada Boiss.، Gundelia tournefortii L.، Onobrychis lunata Boiss.، و مهم ترین گونه های شاخص دومین گروه اکولوژیک شامل Alyssum marginatum Steud.ex Boiss، Stipa barbata Desf، Taeniatherum crinitum Schreb.، Ziziphora capitata L، Crataegus azaralous L، Quercus branttii Lindl می باشند.

تنفس میکربی و کربن زی توده میکربی خاک دو شاخص مهم زیستی برای ارزیابی کیفیت رویشگاه هستند که می توان به کمک آن ها سلامت اکوسیستم و سرعت چرخش کربن در تیپ های جنگلی حین فرآیند تجزیه لاش ریزه را تعیین کرد. هدف از این تحقیق تعیین رابطه تنفس میکربی خاک و کربن زی توده میکربی با ماده آلی خاک در تیپ های جنگل راش آمیخته در قطعه دائمی پارسل 32 جنگل شصت کلاته است. 90 قطعه نمونه به صورت منظم - تصادفی انتخاب و مشخصات درختان یادداشت و از خاک نمونه شد. تنفس میکربی خاک به روش ظروف دربسته، کربن زی توده میکربی خاک به روش تدخین- استخراج و ماده آلی خاک به روش والکلی- بلک در نمونه های خاک تعیین شد. تحلیل ها توسط رگرسیون خطی، آنالیز واریانس و آزمون دانکن انجام شد. چهار تیپ درختی راش خالص، راش- ممرز، راش- افرا و آمیخته در منطقه شناسایی شد. نتایج تجزیه واریانس تنفس میکربی، کربن زی توده میکربی و ماده آلی خاک در تیپ های درختی نشان داد، بین تیپ راش خالص با دیگر تیپ ها تفاوت معنی داری در سطح احتمال پنج درصد وجود دارد. نتایج رگرسیون خطی رابطه مثبت معنی داری بین تنفس میکربی، کربن زی توده میکربی و ماده آلی خاک نشان داد و ضریب تبیین 89 درصد گویای نقش حائز اهمیت مواد آلی خاک در غنای میکربی و افزایش سرعت تجزیه لاش ریزه است. کیفیت و سلامت خاک رویشگاه در تیپ راش-ممرز به واسطه همراهی ممرز حداکثر بود، از این رو در نشانه گذاری جنگل حین عملیات جنگل شناسی بر حفظ ممرز توصیه می شود.

بیشتر خاک های جنگلی دارای بافت ریز بوده و خمیرایی زیاد دارند، بنابراین دارای قابلیت تورم پذیری بسیار بالایی هستند. قابلیت تغییر حجم زیاد ناشی از نوسانات رطوبت این خاک ها، به عنوان پدیده ای زیان بخش در ساخت جاده های جنگلی محسوب می شود. در این پژوهش، از ماده پلیمری Road Packer Plus (RPP) به عنوان گزینه ای جدید به جای استفاده از مواد تثبیت کننده متعارف، جهت بهبود خواص تورمی خاک ریزدانه رسی استفاده شد. به همین منظور با انجام آزمایش های مختلف بر روی نمونه خاک شاهد و نمونه تیمار شده با نرخ توصیه شده شرکت سازنده ماده، پتانسیل تغییر حجم خاک تیمار شده، مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی تاثیر زمان بر عملکرد این ماده افزودنی، نمونه های تیمار شده تهیه و به مدت هفت و 14 روز نگهداری و سپس آزمایش های تورمی بر روی این نمونه ها انجام گرفت. نتایج نشان داد ماده RPP باعث افزایش تراکم و کاهش تورم و فشار تورمی خاک می گردد و زمان نیز تاثیر کمی در کاهش مقدار قابلیت تورم پذیری خاک مورد نظر دارد. به عبارت دیگر پس از تثبیت خاک با این ماده، اگر جاده برای مدت زمان مشخصی بسته و اجازه تردد به ماشین آلات داده نشود، تاثیر چندانی در بهبود عملکرد این ماده شیمیایی مشاهده نخواهد شد، بنابراین افزودن این ماده طبق نرخ توصیه شده و همچنین زمان عمل آوری نمونه های تیمار شده، از لحاظ فنی تاثیر معنی داری در کاهش مقدار قابلیت تورم پذیری خاک مورد نظر ندارد. در نهایت پیشنهاد می شود برای رسیدن به نتیجه گیری کلی، پژوهش مذکور روی چندین نمونه خاک جنگلی با خواص تورمی متفاوت نیز صورت گیرد.

به منظور تحلیل روابط ترکیب گونه های علفی زیر آشکوب و خاک، دو منطقه جنگل کاری شده با گونه های سوزنی برگ و پهن برگ و یک منطقه جنگل کاری نشده (شاهد)، با شرایط اقلیمی و فیزیوگرافی مشابه در بخش گریزه شهرستان سنندج انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های خاک و پوشش گیاهی از روش نمونه برداری منظم- تصادفی با ابعاد شبکه 50×75 متر استفاده شد. با بررسی ارتباط بین عوامل محیطی و پوشش گیاهی از طریق تحلیل تطبیقی متعارف (CCA)، سه منطقه مورد بررسی از همدیگر قابل تفکیک بودند. بیشتر قطعات نمونه متعلق به جنگلکاری با گونه های پهن برگ، مقدار ماده آلی، ازت، منیزیم، شن، سیلت و کلسیم بالایی داشته و با pH همبستگی مثبت داشتند. دسته دوم شامل نمونه هایی بودند که با وزن مخصوص ظاهری و رس همبستگی معنی داری داشتند. این گروه بیشتر مربوط به منطقه شاهد بودند که در نقطه مقابل جنگلکاری پهن برگ قرار داشته و مقدار ماده آلی، فسفر، ازت، منیزیم و pH آن ها پایین بود. در جنگلکاری پهن برگ گونه های علفی Geranium tuberosum و Vicia michuuxii در جنگلکاری سوزنی برگ گونه های Erysium billardieri و Galium verum و در منطقه شاهد گونه های Bromus tectorum و Euphorbia denticulate بیشترین فراوانی را داشتند.

این تحقیق با هدف بررسی اثر مدیریت جنگل بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در پارسل های 10 (شاهد) و 12 (مدیریت شده) سری یک طرح جنگلداری خلیل محله واقع در بهشهر انجام شد. برای نمونه برداری، 20 قطعه نمونه 10 آری دایره ای شکل به صورت تصادفی- منظم با ابعاد شبکه 100×75 متر در هر دو پارسل پیاده شد. در هر قطعه نمونه تعداد پنج ریزقطعه نمونه (با مساحت یک مترمربع)، یکی از آن ها در مرکز و چهار ریزقطعه نمونه دیگر در چهار جهت اصلی پیاده شدند. در هر ریزقطعه نمونه پس از آمیختن نمونه ها باهم یک نمونه در هر عمق 10-0 و 20-10 سانتی متر برای قطعه نمونه موردنظر تهیه شد. نتایج نشان داد مشخصه های درصد رطوبت (مدیریت شده: 69.58، شاهد: 39.74 درصد)، pH (مدیریت شده:6.47، شاهد: 5.59)، EC (مدیریت شده: 630.73، شاهد: 391.67 میکروزیمنس بر سانتی متر)، مواد آلی (مدیریت شده: 11.81، شاهد: 10.98 درصد)، نیتروژن (مدیریت شده: 0.62، شاهد: 0.3 درصد)، فسفر (مدیریت شده: 19، شاهد: 7.07 قسمت در میلیون) و پتاسیم (مدیریت شده: 331، شاهد: 183 قسمت در میلیون) بین دو قطعه مورد بررسی تفاوت معنی دار داشتند. به طورکلی نتایج این تحقیق موید اثر معنی دار مدیریت جنگل به شیوه تک گزینی روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک است.