فصلنامه علمی راهور
سال:1402 | دوره:12 | شماره:46 |تعداد مقالات:6

زمینه و هدف: تصادفات رانندگی یکی از چالش های اساسی در زمینه حمل و نقل جاده ای و ایمنی محسوب می شود. عوامل گوناگونی همچون وضعیت جاده، عوامل انسانی، وسایل نقلیه و محیط اطراف نقش مهمی در وقوع این تصادفات ایفا می کنند. اصلاح یا حذف نقاط حادثه ­خیز، تأثیر چشمگیری در ارتقای سطح ایمنی و کاهش حوادث جاده ای دارد. این تغییرات می توانند خسارات و زیان های ناشی از تصادفات را به حداقل برسانند. هدف این پژوهش، شناسایی شاخص ­های نقاط حادثه خیز جاده هراز استان مازندران براساس الگوهای ذهنی رانندگان وسایل نقلیه سنگین است.روش: این پژوهش، ترکیبی (کیفی-کمی) است. جامعه آماری این تحقیق رانندگان وسایل نقلیه سنگین در محدوده مورد نظرمی ­باشند. ابزار گردآوری داده­ ها، مصاحبه ساختارمند و جدول کیو می ­باشد. در بخش کیفی با انجام مصاحبه ساختارمند با30 نفر از رانندگان وسایل نقلیه سنگین (نفرات با توجه به سوابق قبلی) و تحلیل آن­ها به روش تماتیک، نظرهای متفاوت نسبت به تصادفات شهری (70گزاره و30 گویه) استخراج شد.یافته ­ها: یافته­ های این تحقیق نشان  می ­دهد  که شش مدل ذهنی برای تعیین شاخص های نقاط حادثه خیز بر اساس دیدگاه رانندگان وسایل نقلیه سنگین ارائه شد.نتیجه ­گیری:  نتایج این تحقیق نشان داد که عبارت­ های کاهش ناگهانی عرض جاده، هم­زمانی پیچ ­های تند و شیب دار با کاهش دید و دید محدود در پیچ­ ها از نظر رانندگان وسایل نقلیه سنگین بیشترین اهمیت را به خود اختصاص دادند.

  زمینه و هدف: رانندگان خودروهای (شوتی) سالیانه باعث مرگ و میر تعداد زیادی از افراد جامعه می­ شود. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر تصادفات خودروهای حامل کالای قاچاق (شوتی) و ارائه راه­کارهای کاربردی می ­باشد.روش: این پژوهش از نوع مطالعات آمیخته به شمار می­ رود. در بخش کمّی از آمار و اطلاعات تصادفات خودروهای شوتی در شش ماهه اول سال 1399 سراسر کشور استفاده شد. در بخش کیفی نیز با گردآوری اطلاعات حاصل از مصاحبه با خبرگان موضوع تحقیق (کارشناسان راهور و رانندگان خودروهای شوتی)، شناختی عمیق­ تر از مسأله مورد مطالعه به دست می ­آید. روش گردآوری اطلاعات در بخش کمّی، اسنادی و میدانی و در بخش کیفی، روش گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختار یافته (نیمه باز) بود.یافته ­ها: یافته­ های این تحقیق نشان می ­دهد که 50 درصد استان ­های کشور با پدیده سوانح خودروهای شوتی مواجه ­اند و 6/2 درصد از کل تصادفات فوتی و 9/3 درصد متوفیان سوانح مربوط به خودروهای شوتی بوده است. در بخش یافته ­های کیفی، پس از حذف کدهای تکراری و مشابه، تعداد 53 کد باز غیر تکراری و مشخص شد. بیشترین فراوانی مربوط به سرعت­ های بسیار زیاد (17 مورد) رانندگان شوتی و کمترین فراوانی مربوط به استفاده از خودرو­های خارجی و پرسرعت می­ باشد (5 مورد). نتیجه­ گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که 53 کد حاصل از مصاحبه در قالب 9 مقوله عوامل شخصیتی، عوامل آموزشی، تجربه و مهارت، نبود حمایت، مشکلات محیطی، محرک­های محیطی، ناآگاهی نسبت قانون، ضعف در قانون و ضوابط کمبود امکانات حفاظتی، عواملی هستند که بر تصادفات خودروهای (شوتی) تأثیرگذار هستند.  

زمینه و هدف: اتخاذ راهکارهایی برای تشویق رانندگان به رعایت سرعت مجاز می تواند باعث کاهش تصادفات شود. یکی از این راهکارها که با هزینه نسبتاً کم قابل انجام است، نصب تابلوهای نمایش دهندۀ پیام های تشویق رانندگان به کاهش سرعت است. لذا سنجش اثرگذاری این تابلوها که به صورت گسترده در کشور پیاده سازی می شوند و شناسایی اثرگذارترین پیام ها بسیار حائز اهمیت است. روش: در پژوهش حاضر، اثرگذاری 18 پیام که بر اساس نظریه انگیزش محافظت طراحی شده اند، بررسی می شود. نظریه انگیزش محافظت بیان می کند که پاسخ فرد در مقابل رفتار تهدید آمیز، بر اساس ارزیابی تهدید و ارزیابی کنارآمدن تعیین می شود. با استفاده از پرسش نامه آنلاین، از شرکت کنندگان خواسته شد به اثرگذاری هر پیام بر کاهش سرعت رانندگان در دو حالت امتیاز دهند: شرکت کننده به عنوان راننده (سوم شخص معکوس) و عموم رانندگان (سوم شخص). یافته ها: نتایج نشان داد که بیشتر پیام ها دارای اثر سوم شخص معکوس بودند؛ بدین معنی که شرکت کنندگان آن پیام را بیشتر به خود مرتبط دانستند تا عموم رانندگان. همچنین اثرگذاری درک شده پیام های مبتنی بر ارزیابی کنارآمدن برای آقایان بیشتر از پیام های مبتنی بر ارزیابی تهدید بود. در سطح معنی داری 10 درصد، اثرگذاری پیام های ارزیابی کنارآمدن برای خانم ها نیز بیشتر از ارزیابی تهدید به دست آمد. همچنین پیام هایی که بر اساس جزء شدت (یکی از اجزای ارزیابی تهدید) طراحی شده اند، بیشتر میانگین امتیاز را در میان اجزای نظریه انگیزش محافظت کسب کردند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه می تواند برای تعیین پیام های تابلوهای پیغام متغیر در اختیار تصمیم گیران مراکز کنترل ترافیک شهرداری ها و راهداری ها قرار گیرد.

زمینه و هدف: راهبرد های بهداشت عمومی می تواند در پیشگیری از تروما، که یکی از علل مهم مرگ و ناتوانی در بسیاری از جوامع هست، اعمال شود. هدف این مطالعه، مروری بر پیشگیری از مصدومیت ها با رویکرد بهداشت عمومی در تروما سیستم برای پیشگیری از آسیب های حوادث ترافیکی است.روش : مطالعه حاضر، یک مطالعه مروری تشریحی[1] است که با جست­وجوی کلمات کلیدی؛ تروما سیستم[2] ، بهداشت عمومی[3] ، پیشگیری[4]، تروما[5] در پایگاه های داده ای پابمد[6]، اسکوپوس[7] و ایران مدکس[8] بر روی مقالات مرتبط انجام پذیرفت.یافته­ها: مراکز تروما بر اساس سطح ارائه خدمات مراقبت تروما به 4 سطح تقسیم می شوند که در آن ارائه خدمات از سطوح ساده تا پیشرفته تعریف می شود. پیشرفته ترین سطح مراکز تروما، سطح 4 است که امکانات ارائه خدمات مراقبتی ترومای پیشرفته حمایت از زندگی[9] وجود دارد. از ملزومات ایجاد تروما سیستم منسجم، ایجاد سیستم ثبت اطلاعات تروما در کشور است. تاکنون یک سیستم منسجم برای ثبت اطلاعات تروما در کشور ایجاد نشده است.نتیجه گیری: با توجه به اهمیت حوادث و به ویژه حوادث ترافیک جاده ای در ایران و بار بالای آن در کشور و نیز با توجه به اهمیت سیستم تروما به عنوان یک شبکه واکنش به آسیب از پیش برنامه ریزی شده، جامع و هماهنگ، به نظر می­رسد نیاز است تا در سیاست­گذاری های مرتبط نسبت به راه­اندازی منسجم تروما سیستم در سطح ملّی، استانی و محلی است اقدامات لازم صورت گیرد که این امر منجر به کاهش در میزان مرگ و ناتوانی می گردد.  [1]- Narrative Review[2]- Trauma System[3]- Public Health[4]- Prevention[5]- Trauma[6]- Pubmed[7]- Scopus[8]- Iran Medex[9]- Advanced Trauma Life Support

زمینه و هدف: نظارت بر ترافیک به منظور پیش بینی ازدحام و مدیریت بهتر ترافیک یکی از دغدغه های مدیران است. در این مطالعه، با استفاده از رصد و جمع آوری داده‎های وای-فای گوشی هوشمند مسافرین خودروهای عبوری، یک رویکرد مقرون به صرفه برای جمع آوری داده های ترافیکی و تشخیص وضعیت ترافیکی جاده ها پیشنهاد شده است. روش: ابتدا تعداد مسافران توسط دو پویشگر وای-فای مستقر در دو طرف جاده جمع آوری می‎شود. در گام بعد، عملیات پیش پردازش شامل پاکسازی داده خام، حذف ایستگاه های مستقر، مک آدرس های تکراری و تبدیل و تجمیع بر روی داده ها انجام می پذیرد. سپس، با استفاده از الگوریتم‎های مختلف یادگیری ماشین با نظارت همچون درخت تصمیم، رگرسیون و شبکه عصبی، حجم ترافیک معبر تخمین زده می شود و در گام نهایی، کدگذاری رنگی نقشه ترافیک براساس حجم تخمینی تعیین می گردد. آموزش یادگیر توسط داده های جمع آوری شده از ترددشمار مرکز مدیریت راه های کشور انجام پذیرفته است. یافته ها: نتایج نشان می دهد، شبکه عصبی مصنوعی و درخت تصمیم با دقت کمتر از 10درصد توانسته است حجم تردد معبر را تخمین بزنند که شبکه عصبی با خطای نسبی 9/22 بهترین تخمین را ارائه داده است. همچنین صحت شبکه عصبی به منظور تشخیص تراکم پایین، متوسط و بالا به ترتیب برابر 95/5، 90/9، 88/4 درصد است و دقت کدگذاری رنگی نقشه ترافیک برابر 91/7 بدست آمده است. نتیجه گیری: پویشگرهای وای فای به عنوان ابزاری ارزان قیمت و قابل جابجایی می تواند با دقت قابل قبولی حجم تردد و کدگذاری رنگی ترافیک را تشخیص و جایگزین مناسبی در شرایطی که نصب تردد شمارهای ترافیکی یا دوربین‎های تردد شمار با محدودیت‎های مختلف روبرو است، خواهد بود.

اجرای صحیح اسقاط وسایل نقلیه فرسوده یکی از مؤثرترین و اقتصادی ترین راهکارهای مدیریت ترافیک است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی آسیب های وضعیت اسقاط وسایل نقلیه در کشور می باشد.روش: از نظر هدف کاربردی از نظر روش آمیخته(کیفی- کمی) از نوع اکتشافی است. جامعه آماری در بخش کیفی، مصاحبه با خبرگان معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صمت به روش نمونه گیری قضاوتی هدفمند و در بخش کمی جامعه آماری کارشناسان دفتر صنایع خودروئی معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صمت و کارشناسان معاونت فنی مهندسی و خدمات راهور به روش تصادفی طبقه ای بود. در بخش کیفی از روش تحلیل تم با استفاده از نرم افزار MAXQDA2020 و در بخش کمی ازتحلیل عاملی تأییدی از نرم افزار تحلیل عاملی تأییدیpls3 Smart بهره برداری شد.یافته ها: بیشترین تأثیر آسیب شناسی وضعیت اسقاط وسایل نقلیه در کشور در بخش کمی مربوط به بٌعد آسیب های ساختاری با مقدار830/48، و سپس بٌعد آسیب های زمینه ای بامقدار932/32، وکمترین تأثیر مربوط به بٌعد آسیب های رفتاری با مقدار972/26درمدل آسیب شناسی وضعیت اسقاط وسایل نقلیه در کشورمی باشد. نتایج: راهکارهای مناسب از قبیل طراحی برنامه های ایجاد فرایند اسقاط با درنظرگرفتن نقش سیاست گذاران و مدیران اجرایی، عرضه و تقاضای پایدار گواهی اسقاط، ایجاد انگیزه کافی در بازار عرضه اسقاط، ایجاد سازوکار جامع قانونی اسقاط وسایل نقلیه فرسوده، اصلاح ساختار حاکمیتی ستاد مدیریت حمل ونقل و سوخت به منظور تسریع در فرایندهای خروج خودروهای فرسوده می تواند باعث بهبود شرایط فعلی شود.