فرماندهی و کنترل
سال:1395 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:6

وقوع حوادث غیرمترقبه همواره موجب خسارت های جانی و مالی فراوانی در سطح جهان شده است. آمارها نشان می دهد که وقوع حوادث غیرمترقبه در جهان نسبت به گذشته افزایش یافته است. ایران یکی از ده کشور حادثه خیز در جهان است که بر روی کمربند زلزله خیز کوه های آلپ- هیمالیا قرار گرفته است، از سویی مدیریت بحران در زمان رخداد حوادث غیرمترقبه یکی از عوامل مهم برای مقابله با عواقب ناشی از این حوادث است. در این مقاله، با توجه به توزیعی بودن سازمان های همکار و نیروهای سازمان مدیریت بحران، چگونگی انتخاب معماری سازمانی مناسب برای استقرار نیروهای امداد و نجات، پایگاه های گردآوری اطلاعات و پایگاه های تصمیم گیری و مدیریت و همچنین چگونگی تعامل و همکاری بین بخش های مختلف سازمان مدیریت بحران با استفاده از تحلیل شبکه اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور مقایسه معماری های سازمانی مختلف از محاسبه چند معیار مقایسه ای ساده و کمی سازی جنبه های شبکه ای این معماری ها با استفاده از معیارهای معرفی شده استفاده می شود. به این ترتیب امکان مقایسه معماری های مختلف قرارگیری نیروها و پایگاه های مربوط به مدیریت بحران و انتخاب معماری سازمانی بهتر برای کمک رسانی کارآمدتر و موثرتر و مدیریت و واپایش (کنترل) شرایط مناطق آسیب دیده فراهم خواهد شد و در نهایت به بهبود نتایج مدیریت بحران در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه منجر می شود.

فرایند هشدار هوایی سریع می تواند ابزار مناسبی در اختیار قدرت هوایی قرار دهد تا تهدیدی بالقوه، پیش از به فعلیت رسیدن، شناسایی، رهگیری، واپایش (کنترل) و یا منهدم گردد. نتیجه آشکار این فرایند، واپایش فعال و موثر فضای کشور در برابر تهدیدهای ناشناخته و مبهم در کنار جلوگیری از اقدام های پرهزینه در سطح زمین و به دور از ناحیه تهدیدآمیز می باشد. این فرایند می تواند برای الگوسازی هشدار اطلاعاتی نظام ملی در بحران های امنیتی مورد استفاده قرار گیرد. شکل گیری اقدام های یکپارچه اطلاعاتی - امنیتی برای استفاده موثر از ابزارهای قدرت ملی درگیرشونده در صحنه عملیات با هدف اتحاد و هماهنگی بین اجزاء از نتایج اولیه این الگو خواهد بود. در این مقاله بر اساس کشف مفاهیم بنیادی الگوی اطلاعاتی با روشی کیفی با استفاده از شیوه اکتشافی- استقرایی تنظیم شده است. در مدیریت بحران های ملی با عدم قطعیت زیاد، وجود یک نظام هشدار اطلاعاتی ملی مانند فرایند هشدار هوایی سریع در یک سامانه فرماندهی و واپایش یکپارچه، مسوولان سیاسی- امنیتی را قادر می سازد تا تشخیص نقطه دخالت و هدایت بحران را بر عهده گرفته و همواره حمله های پیشگیرانه و متعاقب آن، حمله به مرکز انتشار ناامنی و ایجاد بحران در صورت لزوم را به گونه ای موثر مدیریت نمایند.

با افزایش نفوذ سامانه های اطلاعاتی در انجام ماموریت های یگانی، سامانه فرماندهی و کنترل از جایگاه مهمی برخوردار شده و شناخت قابلیت های موردنیاز برای پیاده سازی این سامانه در فهرست اقدا م های کاری سازمان های نظامی قرار گرفته است. این تحقیق به دنبال شناسایی قابلیت های فرماندهی و کنترل برای پیاده سازی این سامانه در نیروهای مسلح است. تحقیق حاضر ازنظر هدف، توصیفی و ازنظر نوع استفاده، تحقیقی کاربردی است که در آن برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ای که محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل تمامی کارشناسان و مدیران مرتبط است که در آن با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و مراجعه به جدول مورگان، تعداد 175 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده که نتایج آن حاکی از وجود شش قابلیت فرعی فرماندهی و کنترل شامل قابلیت های کنترلی دربرگیرنده انواع قابلیت های مالی، قابلیت زیرساختی و قابلیت ساختاری و قابلیت فرماندهی شامل انواع قابلیت انسانی، قابلیت فرهنگی و قابلیت اطلاعاتی خواهد بود و درنهایت، 20 چالش اساسی در توسعه سامانه های فرماندهی و کنترل شناسایی شده اند.

در محیط های شبکه مدار، داشتن آگاهی اشتراکی وضعیت باعث همکاری مجازی، سازماندهی مجازی و خودهماهنگی افراد خواهد شد. تصمیم گیرندگان ارشد در پست های فرماندهی به یک فناوری جهت تعیین آستانه های شناختی بر اساس ضرایب و عوامل فردی، گروهی و محیطی نیاز دارند تا آگاهی اشتراکی وضعیت موردنیاز افراد گروه فراهم شود. هدف این مقاله ارائه روش شناسی توسعه فناوری پست های فرماندهی عمومی به صورت شناختی است که بر پایه معماری آگاهی اشتراکی وضعیت در محیط ها شبکه مدار بنا نهاده شده است. روش شناسی ارائه شده در این مقاله بر پایه روش شناسی عامل گرای تروپوز بوده و همه فرایندهای توسعه نرم افزاری را تحت پوشش قرار می دهد. در این روش شناسی عامل ها و هدف ها و طرح ریزی برای رسیدن عامل به آن هدف ها در تمام مراحل توسعه و ساخت از تحلیل تا پیاده سازی در نظر گرفته می شود تا به فهم بیشتر و عمیق تری از محیط اجرای نرم افزار و تعامل های بین نرم افزار و عامل های انسانی منجر شود. در نهایت با استفاده از روش شناسی ارائه شده، فناوری پست فرماندهی عمومی شناختی برای پدافند هوایی به صورت شبکه مدار ارائه شده است.

در حوزه هایی که اطلاعات زیادی وجود دارد و تصمیم گیری های ضعیف باعث پیامدهای جدی می شود، مساله داده آمیزی بسیار حیاتی است. به طورکلی داده آمیزی اطلاعات چندین منبع را یکپارچه می کند و این عمل به منظور فراهم آوردن داده های مشخص و قابل درک درباره موجودیت ها و روابط بین آنها انجام می شود و در نهایت، منجر به استخراج دانش جدید نیز خواهد شد. یکی از رایج ترین مدل های داده آمیزی، مدل JDL است. امروزه یک روند رو به رشد از فناوری های وب معنایی در حال شکل گیری است و در زمینه های مختلفی از آنها برای رفع مشکلات معنایی استفاده می شود. در این تحقیق استفاده از فناوری های وب معنایی برای رفع چالش معنایی مدل داده آمیزی JDL استفاده شده است. در این مقاله با افزودن معنا، گنجاندن آنتولوژی، به کارگیری استنتاج گر معنایی و سایر فناوری های وب معنایی به مدل JDL، یک ساختار داده آمیزی معنایی ارائه می شود. برای پیاده سازی ساختار پیشنهادی از کتابخانه متن باز Jena و زبان جاوا استفاده شد و برای طراحی آنتولوژی ها و همچنین قوانین لازم برای استنتاج گر از دانش افراد خبره در حوزه نظامی، کمک گرفته شد. آنگاه با طراحی سناریوهای نظامی مختلف، کارایی و قابلیت عملکرد ساختار ارائه شده موردبررسی قرار گرفت.

تحقیق حاضر با هدف طراحی و تدوین راهبرد پدافند غیرعامل در حوزه رادار متناسب با تهدید ناهمطراز انجام شده است و از آن جهت که رادار اصلی ترین ابزار فرماندهی و کنترل در حوزه پدافند هوایی است نتیجه آن نیز برای قدرت دفاع هوایی کشور حائز اهمیت است و از نوع کاربردی است و نمونه آماری پژوهش، 37 نفر از متخصصان و صاحب نظران، پدافند هوایی و استادان دانشگاه در حوزه های رادار و پدافند غیرعامل هستند. گردآوری داده ها از طریق منابع کتابخانه ای و پرسشنامه است. پرسشنامه در سه مرحله تنظیم گردیده و شامل تایید مولفه ها و شاخصه ها، بررسی و رتبه بندی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای پدافند غیرعامل در حوزه رادار، تعیین روایی آن توسط چند نفر از استادان صاحب نظر و فرماندهان عالی رتبه پدافند هوایی به عنوان جامعه نخبه و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ (0.82) است. داده ها با استفاده از آمار توصیفی تجزیه وتحلیل گردیده و سپس با تشکیل ماتریس ارزیابی، هر یک از عوامل داخلی و خارجی پدافند غیرعامل در حوزه رادار متناسب با تهدید ناهمطراز احصاء گردیده است.درتحلیل تحقیق بیان می شود که نیروهای مسلح ج.ا.ایران در زمینه پدافند غیرعامل در حوزه رادار، در موقعیت WT قرار داشته که باید از راهبرد تدافعی استفاده نماید. در نهایت، چهار راهبرد اصلی برای تدوین برنامه راهبردی پدافند غیرعامل در حوزه رادار متناسب با تهدید ناهمطراز شناسایی و اولویت بندی گردیده است.