مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
سال:1403 | دوره:46 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

زمینه. با توجه به آمار بالای بیماری­های سخت­درمان در سالمندان، ارائه مراقبت به آنها نیازمند رویکرد ویژه­ای است که تمرکز آن بر مراقبت تسکینی می باشد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش همنشینی در مراقبت­های تسکینی در سالمندان و شناسایی خلاء پژوهشی مرتبط با آن انجام شد. روش کار. پژوهش حاضر یک مطالعه مرور حیطه­ای است که براساس روش آرکسی و مالی هدایت شده­است. پژوهش­های انجام شده در زمینه نقش همنشینی در مراقبت­های تسکینی در PubMed, Scopus, Web of Science, SID, Magiran, Google Scholar با کلید واژه های companion*, "palliative care" و معادل­های فارسی و انگلیسی آنها جستجو شد. یافته ها. بر اساس نتایج حاصل از 10 مطالعه­ای که وارد پژوهش شدند، آثار همنشینی در مراقبت تسکینی را می­توان به دو دسته پیامدهای مثبت و منفی تقسیم کرد. پیامدهای مثبت در قالب شش بعد جسمی، روانی، معنوی، اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی قابل طبقه بندی هستند. درخصوص پیامدهای منفی، برخی کاملا آشکار و گروهی دیگر از این پیامدها، ضمنی بود. مورد اخیر بیانگر خلاء اطلاعاتی است که نیازمند مطالعه بیشتر است. نتیجه گیری. به نظر می رسد توجه به مقوله همنشینی در مراقبت­های تسکینی با تمرکز بر پیامدها، خصوصا پیامدهای منفی آن، توسط پژوهشگران عرصه نظام سلامت، امری ضروری است. برای وسعت و عمق بخشیدن به دانسته­های موجود در این حوزه، انجام مطالعات کیفی و مداخله­ای در کشور ایران توصیه می­شود. پیامدهای عملی. حساس­سازی سیاستگزاران و پژوهشگران در انجام مطالعات کیفی و مداخله­ای جهت بررسی دقیق تأثیر همنشینی در مراقبت­های تسکینی در سالمندان.

زمینه. آسیب ایسکمی-ریپرفیوژن(Ischemia-Reperfusion injury, IRI) کلیوی از عارضه های اجتناب ناپذیر جراحی است. داروی فینگولیمود با اثرات ضدالتهابی می تواند نقش محافظتی در برابر IRI داشته باشد. هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی نقش فینگولیمود در برابر IRI کلیوی در بافت قلب بود. روش کار. بیست و چهار موش صحرایی نر ویستار (220±20 گرم) قبل از القای IRI کلیه با تک دوز فینگولیمود (mg/kg1) بصورت تزریق داخل صفاقی تحت تیمار قرار گرفتند. در پایان دوره ریپرفیوژن، بیومارکر استرس اکسیداتیو (مالون دی آلدئید) و بیومارکرهای آنتی اکسیدانتی (کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، گلوتاتیون، گلوتاتیون پراکسیداز و ظرفیت آنتی اکسیدانتی کل) در بافت قلب تعیین شد. یافته ها. پیش­تیمار فینگولیمود توانست فعالیت آنزیم گلوتاتیون قلبی را در گروه فینگولیمود+IR در مقایسه با گروه IR افزایش دهد که از نظر آماری معنی دار نبود (0/05P). نتیجه گیری. داروی فینگولیمود توانست با افزایش سطح ظرفیت آنتی اکسیدانتی کل بافت قلب از آسیب های استرس اکسیداتیو ناشی از القای IR جلوگیری نماید. پیشنهاد می شود در مطالعات آتی به اثرات این دارو در انسان و کاربرد آن در بالین پرداخته شود. پیامدهای عملی. ظرفیت آنتی اکسیدانتی بافت قلب موش های صحرایی، بعنوان یک ارگان دور که تحت تأثیر ایسکمی کلیه قرار می گیرد، افزایش پیدا کرد.

زمینه. هایپوکلسمی گذرا از عوارض شایع تیروئیدکتومی کامل است. هیپوکلسمی پیامدهای بسیاری برای سلامتی بیماران داشته و بر کیفیت زندگی بیمار تأثیر منفی می گذارد. این مطالعه با هدف بررسی نقش پیش بینی کنندگی سطح سرمی ویتامین D قبل از جراحی تیروئیدکتومی کامل در بروز هایپوکلسمی انجام شد. روش کار. مطالعه مقطعی حاضر بر روی 82 بیمار کاندید جراحی تیروئیدکتومی کامل مراجعه کننده به بیمارستان 5 آذر گرگان در سال 1401 انجام شد. اطلاعات دموگرافیک، متغیرهای آزمایشگاهی و علائم بالینی هیپوکلسمی قبل از عمل، 24 ساعت و دو هفته پس از جراحی با چک لیست جمع آوری شدند. داده ها با نرم افزار SPSS ورژن 18 و با استفاده از آزمون های تی مستقل، یو من ویتنی، ویلکاکسون و تی زوجی و آزمون کای اسکور در سطح معنی داری 0/05 تحلیل شدند. یافته ها. میانگین سطح سرمی کلسیم 24 ساعت و دو هفته بعد از جراحی به طور معناداری کاهش یافته بود. میانگین سطح سرمی فسفر نیز 24 ساعت بعد از جراحی کاهش معناداری داشت. 32/9 درصد از بیماران 24 ساعت بعد از عمل جراحی، علایم هیپوکلسمی نشان دادند. همچنین، هایپوکلسمی با سطح سرمی ویتامین D ارتباط نداشت و میانگین سطح سرمی کلسیم در بیماران با علائم هیپوکلسمی به طور معناداری کمتر بود. میانگین هورمون پاراتیروئید یک روز بعد از جراحی در بیماران با سطح کلسیم نرمال به طور معناداری بیشتر بود. نتیجه گیری. سطح سرمی ویتامین D قبل از تیروئیدکتومی کامل ارتباطی با هیپوکلسمی بعد از تیروئیدکتومی کامل ندارد. سطح سرمی هورمون پاراتیروئید و فسفر با تغییرات سرمی کلسیم بعد از جراحی مرتبط است. پیامدهای عملی. سطح سرمی ویتامین D قبل از تیروئیدکتومی نمی تواند پیش بینی کننده هیپوکلسمی بعد از تیروئیدکتومی کامل باشد. سطح سرمی هورمون پاراتیروئید و فسفر با تغییرات سرمی کلسیم بعد از جراحی مرتبط است. لذا برای این بیماران پیگیری دقیق و طولانی مدت سطوح کلسیم، ویتامین D و هورمون پاراتیروئید و فسفر توصیه می شود.

زمینه. یکی از تظاهرات بالینی قابل توجه در بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک، ضایعات دهانی است. علی رغم بالا بودن شیوع این ضایعات، فراوانی آنها در ایران مورد بررسی قرار نگرفته است؛ لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان فراوانی ضایعات دهانی در بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک در اصفهان انجام پذیرفت. روش کار. مطالعه توصیفی-مقطعی حاضر، 106 بیمار مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک مراجعه کننده به کلینیک های روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان را با مشاهده، معاینه بالینی، تکمیل چک لیست و همچنین ارزیابی سوابق پزشکی بیماران مورد بررسی قرار داد. نمونه گیری به روش آسان انجام شد و گردآوری داده ها با استفاده از چک لیست طراحی شده صورت پذیرفت. نرم افزار SPSS نسخه 25 و همچنین روش های آماری توصیفی شامل تهیه جداول توزیع فراوانی و محاسبه میانگین، انحراف استاندارد، درصد ها و ضرایب همبستگی، آزمون دقیق فیشر، آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون کروسکال_والیس جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها. مطابق با نتایج بدست آمده از مطالعه حاضر، شایع ترین ضایعه دهانی در بیماران اریتم (29/63%) و کم ترین ضایعه کاندیدا (3/7%) بود. همچنین یافته های ما نشان داد که شایع ترین محل درگیری در بیماران مخاط باکال بود. نتیجه گیری. با توجه به شیوع بالای ضایعات مخاط دهان در بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک، تأکید بر همکاری روماتولوژیست ها و متخصصان بیماری های دهان برای تشخیص زودهنگام و هدایت بیماران جهت شروع سریع تر درمان بسیار مهم است. پیامدهای عملی. 74/53% بیماران فاقد ضایعات دهانی و 25/47% دارای ضایعات دهانی بودند.

زمینه. بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی است که در اثر اختلال در عملکرد هسته­های قاعده­ای و به­ویژه جسم سیاه و کاهش سطوح دوپامین در مدارهای عصبی این بخش ایجاد می­شود. روش کار. در این مقاله برای بررسی تاثیر تحریک اپتوژنتیک در سیستم­های عصبی پارکینسونی برای اولین بار مدل کامل BG (شامل تمامی نورون­های موثر) برای شبیه­سازی نورون­های هسته­ های قاعده­ای انتخاب شده و برای بیماری پارکینسون و اعمال تحریک اپتوژنتیک سه و چهار حالته توسعه داده شده­است. برای این منظور، اپسین­های ChETA، ChRwtوNpHR به دو حالت تحریک سه و چهار حالته و شرایط تحریک مختلف به ازای پارامترهای مختلف در مدل BG مورد بررسی قرار گرفته­است. یافته ها. برای راستی آزمایی مدل توسعه ­یافته، نتایج به دست آمده با نتایج مطالعات آزمایشگاهی مقایسه شده ­است. میزان مطابقت به ازای شرایط مختلف تحریک و ژن­های مختلف مورد بررسی قرار گرفته ­است. برای ارزیابی عملکرد مدل BG برای هر ژن در شرایط تحریک سه و چهارحالته با مقادیر مختلف پارامترها شاخص خطا محاسبه شده و شرایط تحریکی که شاخص خطا برابر با صفر را ایجاد کرده ­اند به عنوان شرایط بهینه معرفی شده­است. براساس نتایج بدست آمده، فرکانس­های 20 و 200 هرتز در مدل چهار حالته ChRwt و فرکانس 80 هرتز در مدل سه حالته ChETA به عنوان ژن­ها، فرکانس­ها و مدل­های بهینه معرفی شده­اند. نتیجه گیری. پاسخ نورون­های GPe با نتایج آزمایشگاهی مطابقت داشته و پاسخ دیگر نورون­ها نیز مشابه با پاسخ نورون­هایGPe می­باشد. در شرایط بهینه، نورون­های STN ورودی تحریکی و نورون­های GPe ورودی مهاری مناسب به GPi اعمال می­کنند و نورون­های GPi قادر به اعمال ورودی مهاری مناسب به TH شده و در نتیجه عملکرد آن بهبود یافته و اثرات پاتولوژیکی بیماری پارکینسون از بین می­رود. پیامدهای عملی. در این پژوهش سعی شده­است که با تحریک اپتوژنتیک با انتخاب اپسین­های مناسب عملکرد هسته­ های قاعده­ای را بهبود داده و علائم پاتولوژیکی بیماری پارکینسون را از بین برد.

زمینه. سالیانه بیش از یک میلیون سرطان کولورکتال در دنیا شناسایی می شود که علت 600 هزار مرگ در سراسر دنیا است. مرگ و میر ناشی از سرطان کلورکتال را براحتی می توان با کولونوسکوپی کاهش داد. اگرچه کولونوسکوپی بهترین روش تشخیص سرطان کولورکتال محسوب می شود اما می تواند موجب بروز اضطراب و نگرانی در افراد شود. با توجه به اینکه تاکنون ابزار مناسب ارزیابی نگرانی از کولونوسکوپی تهیه نشده است، لذا پژوهش حاضر با هدف طراحی و روانسنجی ابزار ارزیابی نگرانی مرتبط با انجام کولونوسکوپی انجام شده است. روش کار. مطالعه حاضر با رویکرد توصیفی-مقطعی جهت تهیه و روانسنجی ابزار نگرانی از کولونوسکوپی انجام شد. در گام اول مرور متون جهت شناسایی گویه های مرتبط با اضطراب قبل از انجام آزمایش کولونوسکوپی انجام شد و در مرحله بعدی پنل خبرگان با حضور 3 نفر از متخصصین گوارش و 7 نفر از صاحب نظران پرستاری حوزه گوارش و روان پرستاری تشکیل شد و در خصوص گویه های مرتبط به اجماع رسیدند. پس از آن روایی صوری و محتوایی به روش کمی با محاسبه شاخص روایی محتوا و ضریب روایی محتوا بررسی شدند. در مرحله بعدی 106 بیمار به صورت آنلاین پرسشنامه ها را تکمیل کردند و روایی سازه ای آنها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی بررسی شد. در این پژوهش اعتبار سیاهه، تجزیه و تحلیل اجزای اصلی آن از طریق تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش واریماکس و سپس تحلیل عاملی تائیدی انجام شد. پایایی ابزار نیز با آلفا کرونباخ بررسی شد. یافته ها. در بخش مرور متون 33 گویه مرتبط با اضطراب قبل از انجام کولونوسکوپی شناسایی شد که با نظر خبرگان در 22 گویه خلاصه گردید. در بررسی روایی محتوایی نیز 2 گویه به علت ضروری نبودن حذف شدند. 49 مرد و 51 زن بیمار با میانگین (انحراف معیار) سنی 48/85 (16/21) پرسشنامه ها را تکمیل نمودند. در بخش تحلیل عاملی اکتشافی 20 گویه در 5 عامل شامل نگرانی ابتلا، پیامدهای بیماری، مقاومت در برابر بیماری، آگاهی به بیماری، نگرانی در رابطه با فرآیند و آمادگی کولونوسکوپی خلاصه شد. این 5 عامل 57/76 درصد کل واریانس را تبیین نمودند. با تحلیل عاملی تأییدی ارتباط بین گویه ها و عامل ها تأیید شد. همسانی درونی ابزار با آلفای کرونباخ 0/91 تأیید شد. نتیجه گیری. یافته های پژوهش نشان داد که ابزار بررسی نگرانی در بیماران تحت کولونوسکوپی با 20 گویه و 5 عامل، روایی و پایایی مناسب دارد و می تواند در ارزیابی نگرانی مرتبط با انجام آزمایش کولونوسکوپی مورد استفاده قرار گیرد. پیامدهای عملی. نتایج این پژوهش می تواند سیاست گذاری های حوزه درمان را به منظور کاهش نگرانی بیماران برای انجام کولونوسکوپی را تغییر دهد. با شناسایی عامل اضطراب می توان راهکار مناسبی در خصوص اضطراب آنان در مورد هر یک از عوامل بکار برد.

زمینه. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تمرین هوازی– مقاومتی بر جمعیت سلول های پرتوان قلبی، ضخامت و قطر دیواره بطنی از طریق مسیر C-Kit در موش های صحرایی نر در طی مراحل رشد بود. روش کار. تعداد 30 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار در سه رده سنی کودک (2 هفته ای، 10=n)، جوان (8 هفته ای، 10=n) و سالمند (96 هفته ای، 10=n)، به طور تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. برنامه تمرین مقاومتی (نردبان مقاومتی، 3 روز در هفته) و هوازی (دویدن روی نوارگردان، 3 روز در هفته)، به مدت 6 هفته اجرا شد. تصاویر بافت شناسی و رنگ آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین بافت قلب و بیان ژن C-Kit به روش Real Time-PCR مورد بررسی قرار گرفتند. از روش آماری آنالیز واریانس یک طرفه (0/05≥P) و آزمون تعقیبی توکی در سطح معنی داری کمتر از 0/01 استفاده شد. یافته ها. در مقایسه با گروه کنترل، گروه کودک مورد مداخله مقادیر بالاتری در شاخص وزن قلب به وزن بدن و گروه های کودک و جوان مورد مداخله مقادیر بالاتری در اندازه ضخامت بطن چپ داشتند (0/01≥P). کاهش قطر داخلی بطن چپ در گروه جوان مورد مداخله نسبت به گروه کنترل نیز معنی دار بود (0/01≥P). همچنین، در گروه های جوان و سالمند تمرین کرده، بیان ژن C-Kit افزایش معنی داری داشت (0/01≥P). نتیجه گیری. انجام تمرینات هوازی– مقاومتی می تواند محرک مؤثری برای افزایش تعداد سلول های بنیادی قلبی و ایجاد سازگاری های ساختاری قلب از جمله افزایش ضخامت و قطر دیواره بطن در گروه های کودک و جوان باشد. پیامدهای عملی. شرکت در برنامه های تمرینی هوازی– مقاومتی منجر به بهبود ساختار قلبی و افزایش سلول های بنیادی قلبی می شود.

زمینه. بیماری کووید-19 یکی از مسایل مهم سلامت عمومی است و ارزیابی و بهبود سواد سلامت کووید-19 و خود مراقبتی می تواند در جلوگیری از گسترش آن مؤثر واقع گردد. این مطالعه با هدف بررسی سواد سلامت کووید-19 و ارتباط آن با خود مراقبتی در سفیران سلامت شهر ارومیه انجام گرفت. روش کار. در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، 400 نفر از سفیران سلامت شهر ارومیه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای در سال 1400 انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای بود که خصوصیات جمعیت شناختی، سواد سلامت مرتبط با کووید-19 و خودمراقبتی افراد را مورد سنجش قرار می داد. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه ی 19 و آزمون های آماری آنالیز واریانس و رگرسیون تجریه تحلیل شدند. یافته ها. اکثریت سفیران سلامت میزان سواد سلامت مرتبط با کووید-19 را در سطح خوب (63/5%) گزارش کردند. همچنین سواد سلامت مرتبط با کووید-19 با سطح تحصیلات، همچنین، وضعیت اقتصادی و متغیر خودمراقبتی با سن، جنسیت، سطح تحصیلات و شغل ارتباط آماری معنی داری داشت (0/05

زمینه. اضطراب به طور مستقل با اختلال شدید کیفیت زندگی و علائم شدید یائسگی همراه است. هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط علائم یائسگی زودرس، عملکرد جنسی و سطح سرمی دی هیدرو اپی آندروسترون (DHEA) با نمره اضطراب بود. روش کار. در این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی-همبستگی، 117 نفر زن یائسه 50-60 ساله با نمره اضطراب خفیف تا متوسط واجد شرایط به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند. پرسشنامه های اضطراب بک І و پرسشنامه علائم یائسگی گرین و پرسشنامه عملکرد جنسی FSFI تکمیل شد. آنالیز داده­ها توسط آزمون­های همبستگی پیرسون، اسپیرمن و مدل رگرسیون خطی انجام گرفت. یافته ها. با تعدیل متغیرهای مخدوشگر، نمره عملکرد جنسی و زیردامنه­های آن با نمره اضطراب بک ارتباط معنادار آماری نداشت (P>0. 05). نمره کل علائم یائسگی (r=0. 535,P<0. 001) و زیردامنه های اضطراب (r=0. 448,P<0. 001)، افسردگی (r=0. 344,P<0. 001) و نشانه های جسمی (r=0. 509,P<0. 001)، همچنین سطح سرمی DHEA (r=-0. 754,P<0. 001)، با نمره اضطراب بک ارتباط آماری معنادار مثبت داشت. با این­حال، بین زیردامنه نشانه های وازوموتور و جنسی با نمره اضطراب بک ارتباط وجود نداشت (P>0. 05). نتیجه گیری. نمره علایم یائسگی و زیردامنه های آن به غیر از حیطه جنسی و سطح DHEA توانست نمره اضطراب را پیش بینی کند. یافته های این مطالعه اهمیت ارتباط علائم زودرس یائسگی و سطح سرمی دی هیدرو اپی آندروسترون با نمره اضطراب را در زنان یائسه نشان می دهد. پیامدهای عملی. پیشنهاد می شود مطالعه جامع­تری با در نظر گرفتن حجم نمونه گسترده تر، عوامل و موانع فرهنگی-اجتماعی انجام شود.

زمینه. یکی از درمان های رایج در سرطان پروستات جراحی رادیکال پروستاتکتومی است که به روش های مختلف انجام می شود. حفظ باندل عصبی (Neurovascular Bundle, NVB)، اکسپوژر بهتر، آسیب به رکتوم پایین تر و احتمال مارژین مثبت کمتر از مزایای این روش می باشد. از این رو، در این مطالعه بر آن شدیم تا به بررسی نتایج استفاده از تکنیک (High Anterior Release, HAR) در اعمال جراحی رادیکال پروستاتکتومی باز در بیماران تحت این عمل جراحی بپردازیم. روش کار. مطالعه حاضر بصورت توصیفی-تحلیلی در میان 102 بیمار تحت رادیکال پروستاتکتومی با میانگین سنی 62/33 سال صورت گرفت. سطح PSA قبل و بعد از عمل آنها چک گردید. همچنین متوسط زمان جراحی خون از دست رفته و زمان بستری در بیمارستان مورد ارزیابی قرار گرفت. تمامی اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS ورژن 19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها. پنجاه و شش و نه درهم درصد بیماران Stage t2b داشتند. در طی 6 ماه بررسی پس از عمل جراحی بی اختیاری ادراری 5/70 درصد از بیماران رفع شد. تحلیل داده ها نشان داد که بین بی اختیاری ادراری با سابقه رادیوتراپی (0/001>P) و Stage بیماری (0/019=P) ارتباط مستقیمی وجود دارد. همچنین پس از عمل جراحی 61/8درصد بیماران از نعوظ ایجاد شده رضایت کافی داشتند. نتیجه گیری. نتایج این مطالعه نشان داد که بروز بی اختیاری ادراری و اختلال در نعوظ از عوارض نسبتاٌ شایع این جراحی هستند ولی در مقایسه با سایر مطالعات مشابه میزان بروز این دو عارضه کمتر است. پیامدهای عملی. باتوجه به اینکه بروز دو عارضه بی اختیاری ادراری و اختلال در نعوظ در مقایسه با سایر مطالعات کمتر گزارش شده است لذا تاکید بر آموزش صحیح روش آزادسازی قدامی فوقانی فاسیای لواتوربه دستیاران اورولوژی می گردد تا بروز این عوارض کمتر شود.