علوم زمین
سال:1387 | دوره:17 | شماره:67 |تعداد مقالات:22

منطقه ماکو در شمال باختر ایران و شمال استان آذربایجان غربی قرار دارد. مهم ترین منابع آبی موجود در این منطقه را آب زیر زمینی تشکیل می دهد، و بخش عظیمی از مصارف شرب و کشاورزی و صنعتی را در این مناطق تامین می کند. هدف از این تحقیق، مطالعه هیدرو شیمی، ارتباط هیدروژئولوژی آبخوانهای بازالتی و کارستی، بررسی بی هنجاریهای هیدرو شیمیایی موجود در آبهای زیرزمینی، تعیین منشا آنها و ارایه روشهای مناسب برای کاهش این بی هنجاریهاست. به این منظور، علاوه بر جمع آوری اطلاعات تجزیه شیمیایی از منابع و سازمانهای مختلف، 72 نمونه آب نیز از چشمه ها و چاههای موجود در منطقه در دو بازه زمانی پر آبی و کم آبی جمع آوری و تجزیه شیمیایی شدند. نتایج به دست آمده، بی هنجاری فلوئور را در منطقه نشان دادند. به منظور بررسی دقیق هیدرو شیمی منطقه و منشا بی هنجاریهای موجود از روشهای ترسیمی و موازنه جرم استفاده شد که هر دو روش، منشا آذرین این بی هنجاری را نشان دادند و ارتباط هیدروئولوژی آبخوانهای کارستی و بازالتی موجود در منطقه را تایید کردند. مطالعات سنگ شناختی وجود شرایط تشکیل کانی فلوئور و آپاتیت در بازالتهای منطقه و منشا فلوئور و آپاتیتی، غلظت بالای فلوئور در آنها را نشان می دهد. از روشهای متداول برای حذف یون فلوئور، مناسب ترین روشها در منطقه مطالعاتی، جذب فلوئور به وسیله Defluoron2 و تبادل یون کلر با فلوئور و توسط رزین آنیونی پیشنهاد می شود.

این مقاله نتایج مطالعات انجام شده به منظور اصلاح خاک با استفاده از آهک شکفته و زنده را ارایه می کند. نمونه های خاک با مقادیر متفاوت آهک مخلوط شدند. ویژگیهای ژئوتکنیکی بررسی شده بر روی نمونه ها، شامل ویژگیهای تراکمی، حدود اتر برگ، مقاومت فشاری و CBR است. مشاهدات نشان می دهند که بیشینه وزن مخصوص خشک خاک اصلاح شده با آهک شکفته کاهش و رطوبت بهینه افزایش می یابد. در صورتی که تغییرات قابل ملاحظه ای در وزن مخصوص خشک بیشینه و رطوبت بهینه خاک اصلاح شده با آهک زنده مشاهده نشد. شاخص خمیری نمونه ها روند کاهشی نشان دادند. اگر چه این روند در نمونه های اصلاح شده با آهک زنده مشهودتر است. افزودن مقدار درصدهای مختلف آهک موجب افزایش قابل ملاحظه در مقاومت فشاری نمونه با افزایش زمان شد. اما تاثیر آهک زنده در افزایش مقاومت فشاری نمونه های اصلاح شده مشهودتر بود، مشابه این روند در آزمایشهای CBR نیز مشاهده شد. مقادیر بهینه آهک شکفته و زنده به منظور اصلاح رفتار مقاومتی خاک ارایه شده است.

به منظور ارزیابی و تحلیل تنش دیرینه در منطقه سرخه حصار - خجیر، سطوح برشی دارا خش لغزش و صفحات گسلی اندازه گیری شده و تانسور تنش و تغییرات جهش تنش در واحد های سنگی محاسبه شده است. برای این منظور، حدود 170 صفحه گسلی و خش لغزشهای مربوطه در 16 ایستگاه انتخاب شد و پس از اندازه گیری آنها، تحولات تنش از تریاس پسین تا الیگوسن به کمک روش وارون سازی (Inversion Method) بررسی شده است. پس از گردآوری اطلاعات لازم، داده ها بر پایه رخداد های زمین ساختی دسته بندی شده و با استفاده از روش ذکر شده، محور های اصلی تنش و جهت مربوط به کشش و فشارش در هر ایستگاه به دست آمده است. با توجه به استریوپلاتها و نتایج حاصل، می توان جهت تنش فشارشی NE-SW را در سازند های مزوزوییک غالب دانست. از آنجا که این تنش در سنگهای جوان تر دوران سوم نیز دیده می شود، می توان گفت که پس از مزوزوییک تا الیگوسن، این تنش سبب دگرشکلی لایه های مزوزوییک شده و در زمان ترشیری ادامه یافته است. از سوی دیگر، تنش جدیدتر N-S که سنگهای کهن تر و جوان تر را تحت تاثیر قرار داده نیز مشاهده شده است که مربوط به یکی از فازهای کوهزایی آلپ پایانی است.

انجام پروژه های اکتشافی مستلزم صرف مقادیر معتنابهی سرمایه گذاری است. این پروژه ها با مخاطرات فنی و اقتصادی متعددی همراه بوده و توجه به پارامتر های اقتصادی و میزان جاذبه اکتشافی پروژه ها در مراحل اولیه اکتشافی ضروری است. چنانچه در مراحل اولیه اکتشاف مشخص شود که میزان ذخیره ناکافی و غیر اقتصادی است و یا عیار آن پایین تر از حد مورد نظر است، می توان با اطمینان از ادامه اکتشاف صرف نظر کرد. حداقل هدف اکتشافی یکی از معیارهایی است که به وسیله آن می توان در آغاز پروژه با توجه به شرایط فنی و اقتصادی محیطی پروژه مورد نظر، جذابیت اقتصادی ذخیره را به طور مقدماتی برآورد کرد. حداقل ذخیره هدف قابل قبول اکتشافی، در واقع معرف ذخیره ای است که با توجه به شرایط پایه تعریف شده، استخراج آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. در این تحقیق، مدلی برای تعیین حداقل هدف قابل قبول ذخایر طلا بر اساس دو معیار حداقل اندازه و حداقل سود دهی ذخیره ارایه و با بهره گیری از اطلاعات معدن طلایی زرشوران اجرا و حساسیت نتایج نسبت به پارامتر های بحرانی مختلف ارزیابی شده است. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان الگوی تصمیم گیری در پروژه های اکتشاف طلا مورد استفاده قرار گیرد.

چابهار با داشتن اشکال زیبا و متنوع زمین شناسی، یکی از مهم ترین مناطق زمین گردشگری ایران است. این مناظر جذاب زمین شناسی، آن چنان تماشایی است که همواره گردشگران بسیاری را به این نقطه از ایران می کشاند. از جمله مهم ترین این چهره های زمین ریخت شناسی می توان به گل فشانها، غار تیس، کوههای مریخی، پرتگاههای ساحلی، تالابها، تپه های ماسه ای، ستونهای فرسایشی، لایه بندی و غیره اشاره کرد که بسیار جذاب و دیدنی است. در زیر به معرفی این جاذبه های زمین شناسی دیدنی پرداخته می شود.

سازند سرخ بالایی در برش ایوانکی از توالی کنگلومرا، ماسه سنگ، گلسنگ و افقهای تبخیری (gypsum) با برتری گلسنگهای ژیپس دار (gypsiferous mudstones) تشکیل شده است که در توالیهای ریز شونده به سمت بالا (fining upward) مرتب شده اند. این سازند خود به صورت یک بزرگ توالی (megasequence) ریز شوند به سمت بالاست، به گونه ای که نیمه زیرین با برتری ماسه سنگ و نیمه بالایی با چیرگی گلسنگ مشخص است. در قاعده این سازند لایه های ژیپس تا ستبرای 10 متر مشاهده می شوند. بخشهای مختلف این سازند، بویژه ماسه سنگها دچار هوازدگی شده اند. در لایه های ماسه سنگی بخشهای میانی این سازند آثار رد پای پستانداران یافت می شود که عمدتا به علت هوازدگی، تغییر شکل یافته و به صورت گودیهایی در سطوح لایه بندی باقی مانده اند. در این میان، دو اثر رد پای خوب حفظ شده مربوطه به راسته گوشتخواران (Crnivoripedida) تشخیص داده شد که یکی از آنها ایکنوجنس Chelipus isp. است که متعلق به گربه سانان می باشد. محیطهای رسوبگذاری رخساره های این سازند، مخروط افکنه های با فراوانی جریانهای خرده دار، سامانه رودخانه ای بریده بریده با برتری بار بستر شن و ماسه ای با دشتهای سیلابی گسترده و دریاچه های وسیع کویری همرا با باتلاقهای محلی تعیین شده است که اثر رد پای پستانداران به طور عمده در رسوبات نرم و شکل پذیر پشته های کناری و طولی درون کانالها، حاشیه کانالها (overbank) و خاکریزهای طبیعی (Levee) بر جای مانده است.

توده آذرین نفوذی سیلیجر در شمال باختر ساوه به سن ائوسن بالایی - الیگوسن (39.2±3.2 میلیون سال) در کمان ماگمایی ارومیه - دختر از زون ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. این توده دارای طیف ترکیب سنگ شناختی پیوسته مشتمل بر آلکالی فلدسپار گرانیت، سینو تا مونزوگرانیت (گرانیتهای معمولی)، گرانودیوریت و دیوریت/ گابرو بوده، در سنگهای آتشفشانی و آذرآواری ائوسن تزریق شده است. روندهای تغییرات اکسید های عناصر اصلی، کمیاب و کمیاب خاکی نمونه های بخشهای مختلف این توده حاکی از پیوستگی طیف ترکیب سنگی و خویشاوندی آنهاست. روند های تغییرات در نمودار های عناصر سازگار و ناسازگار در برابر یکدیگر نشان می دهند که این ارتباط از نوع تبلور تفریقی است. تمامی نمونه ها دارای ماهیت متاآلومین و ماهیت کلسیمی - قلیایی پتاسیم متوسط - بالا هستند. مقادیر بالای عناصر Ba, Zr, Th, U, K, Sr, Rb، نسبتهای بالای K2O/Rb و FeO/MgO حاکی از شباهت سنگهای این توده با سنگهای توده های آذرین کمانهای ماگمایی حاشیه قاره هاست. نمودار های عنکبوتی چند عنصری این نمونه ها نیز حاکی از تهی شدگی آنها از عناصر Ti, P, Nb, Ta و غنی شدگی آنها از عناصر Cs, Ba, Rb, Sr, K می باشد. غنی شدگی نمونه ها از LILE و تهی شدگی آنها از HFSE بیانگر ماگماتیسم متا آلومین نوع I کمانهای آتشفشانی (VAG) است. مقادیر نسبتهای ایزوتوپی 87Sr/86Sr سنگ کل نمونه های این توده از 0.704759 تا 0.705166 متغیر بوده با مقادیر این نسبت در سنگ منشا گوشته ای و پوسته زیرین و مقادیر اندک آلایش ماگمای آنها با پوسته بالایی مطابقت دارد. وجود درشت بلور های فلدسپار پتاسیم و میانبار های میکروگرانیتویید مافیک در این توده فراوانی بالای Ce, La، غنی شدگی از عنصر V در نمونه های مافیک و نسبت پایین 87Sr/86Sr سنگ کل این توده گویای آن است که ماگمای این توده از ذوب بخشی گوه گوشته ای، پوسته اقیانوسی فرورونده (بازالت دگرگون شده) یا پوسته قاره ای زیرین (تونالیت دگرگون شده) حاصل شده است. نمودار های مختلف تمایز محیط زمین ساختی نیز حاکی از وابستگی این توده به ماگماتیسم نوع I کمانهای اتشفشانی حاشیه قاره هاست.

کانسار مس چهل کوره، در منطقه کوه لونکا، در 120 کیلومتری شمال باختر زاهدان (جنوب خاور ایران) قرار دارد. سنگهای میزبان کانی سازی، توربیدیتهای ائوسن (فلیش)، شامل گری وک، سیلتستون و شیل است که در منطقه مورد مطالعه، یک تاقدیس با روند N-S را تشکیل داده اند. پهلوی خاوری این چین دارای ریز چینهای متعددی است. چندین استوک و دایک گرانودیوریتی، کوارتزمونزودیوریتی و گرانیتی در نهشته های توربیدیتی نفوذ کرده اند و به طور محلی هورنفلس ایجاد شده است. این توده های نفوذی به موازات گسلهای اصلی با جهت NW-SE قرار دارند. توده معدنی در چهل کوره، به صورت عدسیها و رگه های متعدد با شکل نامنظم است. محدوده ذخیره مس دارای امتداد کلی N 23° W با طول 1500 متر است و توسط گسلهای خاوری - باختری جابه جا شده است. کانی سازی در مناطق شکستگی و گسلی صورت گرفته و شامل کوارتز، دولومیت، آنکریت، سیدریت و کلسیت، همراه با پیروتیت، ارسنوپیریت، پیریت، کلکوپیریت، اسفالریت، گالن، گالن غنی از Se، مارکازیت، مولیبدنیت، ایلمنیت و روتیل است. به رغم مقادیر بالای میانگین عیار فلز های پایه شامل 1.4% مس، 1.77% روی، 0.85% سرب (Cu+Zn+Pb%4.1)، با توجه به داده های حاصل از 35 گمانه، مقدار میانگین نقره 22 ppm و طلا 0.14 ppm (در 45 نمونه است). یک نمونه مرکب از سنگهای میزبان چهل کوره، شامل ماسه سنگ و شیل، به عنوان نمونه ای با کمترین دگرسانی برای مقایسه با نمونه های کانی سازی شده به کار رفته است. محاسبات موازنه جرم (Mass balance) برای تعیین کمی تغییرات شیمیایی مراحل مختلف دگرسانی انجام شده است. با توجه به تحرک بسیار کم و تغییرات پایین (Al2O3) Al در سنگهای میزبان رسوبی نسبتا دگرسان شده، این عنصر به عنوان جز نامتحرک، برای محاسبه موازانه جرم به کار برده شده است. در دگرسانی کلریتی، یک افزایش جرم در Fe2O3 و MgO و یک کاهش جرم در K2O, SiO2, Na2O, CaO وجود دارد. دگرسانی کربناتی با افزایش Fe2O3T و MgO و کاهش SiO2 و Na2O همراه بوده است که دلالت بر چیرگی آنکریت، سیدریت و دولومیت از میان کانیهای کربناتی دارد. SiO2 در نمونه های سیلیسی شده، غنی و در دیگر انواع دگرسانی، تهی شده است. همراه با کائولینیتی شدن، تغییری در Zn, Cu, Pb دیده نمی شود، اما این عناصر در سایر دگرسانیها غنی شده اند. Hg در تمامی دگرسانیها به استثنای دگرسانی کائولینیتی غنی شده است و حتی در بعضی نمونه ها تهی شدگی جزیی نشان می دهد. نمونه های گوسان، با دگرسانی سیلیسی، یک افزایش در Zn, SiO2, Fe2O3, Cu, Pb, Hg و یک کاهش در CaO, K2O, MgO, Na2O نشان می دهند. تغییرات بالای مقادیر بعضی از عناصر کمیاب و اصلی در دگرسانیهای مختلف، پیچیده تر از آن هستند که تفسیر شوند، مانند Co, Rb, P2O5, MnO, Ni. در نمونه مرکب چهل کوره، غنی شدگی از LREE در مقایسه با HREE صورت گرفته است و یکی تهی شدگی نسبی در مقدار Eu و Ho مشاهده می شود. به طور کلی، نمونه های همراه با دگرسانی کربناتی (سیدریت و آنکریت) و کائولینیتی به طور توام، دارای غن شدگی از REE هستند، ولی در دیگر دگرسانیهای سنگهای دیواره مانند دگرسانیهای دولومیتی، کلریتی، کائولینیتی، سیلیسی و سریسیتی از لحاظ REE تهی شدگی وجود دارد. بر اساس مطالعات انجام شده با دستگاه SEM-EDS، علت غنی شدگی REE در دگرسانی توام کربناتی (سیدریت و آنکریت) و کائولینیتی را می توان حضور فسفاتهای حامل REE و Th، نظیر مونازیت دانست.

در این پژوهش تاثیر دما، زمان استخراج، سرعت دور همزن، غلظت اسید و اندازه ذرت بر آهنگ انحلال کانیهای مننزیت در اسید نیتریک در آزمایشگاه تحقیق شد و نتایج آن نشان داد که آهنگ انحلال با کاهش اندازه ذرت و بالا رفتن دما افزایش می یابد. افزایش غلظت اسید در ابتدای واکنش منجر به افزایش سرعت انحلال شده و در غلظتهای بالاتر نه تنها تغییرات قابل توجهی در روند انحلال مشاهده نشد بلکه در مجموع، باعث افزایش زمان عملیات استخراج نیز گردید. این امر به دلیل تشکیل لایه محصولات بر سطح ذرات کانی در حین واکنش و در نتیجه مقاومت در برابر انحلال کانی است، که در مورد غلظتهای پایین و با ذرات ریزتر، تاثیر کمتری را نشان می دهد. نتایج سینتیکی به دست آمده بیانگر این است که اسید شویی کانی منیزیت در اسید نیتریک از مدل سینتیکی 1-2/3x-(l-x)2/3=kt پیروی می کند و شرایط بهینه آزمایشها، در دمای 30 درجه سانتی گراد، با غلظت اسید نیتریک 50 درصد، اندازه ذرات 297-250 میکرون، سرعت همزن 300 دور در دقیقه و زمان واکنش 170 دقیقه است.

سازند غیر رسمی مراغه در دامنه سهند گسترش زیادی دارد. این سازند از نظر سنگ شناسی و رخساره رسویی به دو عضو زیرین و بالایی تقسیم می شود. عضو زیرین در منطقه مردق تا آغاجری شامل تناوبی از مارن، توف، ماسه سنگ توفی و دارای چندین افق فسیل مهره دار است. عضو بالایی گسترش و ستبرای زیادی نسبت به عضو زیرین دارد و در این عضو، لایه های توفی افزایش می یابد که دارای دیاتومیت و آثار فسیل ماهی است. در دوره گرگ در شمال روستایی مردق چهار سایت زمین شناسی حفاری شد و فسیلهای متنوعی از مهره داران کشف و استخراج شد. از فسیلهای یافت شده در این پروژه می توان به دندان اسب، عاج فیل ماستودونت، عاج فیل فیومیا، دندان میمون و نیز قطعاتی از اسکلت فیل، گوزن، آهو، هیپاریونها و غیره اشاره کرد. توالی سازند مراغه حاصل ته نشینی رسوبات رودخانه ای، مردابی، دریاچه ای و دشت سیلابی است و با توجه به مجموعه فسیلی یافت شده همچون انواع هیپاریونها و مقایسه آنها با فسیلهای دیگر نقاط جهان، سن 12.5 تا 7.5 میلیون سال پیش را می توان برای زمان تشکیل رسوبات منطقه در نظر گرفت.

برای انجام این تحقیق از معدن دولومیت زفره نمونه برداری شد. سپس برای شناسایی ماده خام آزمایشهای تجزیه شیمیایی، پراش پرتو ایکس و مطالعات میکروسکوپی صورت پذیرفت. نمونه های خام تا 1700 درجه سانتی گراد حرارت داده شدند که طی آن دولومیت (Ca, Mg) (CO3)2 به دولوما (CaO, MgO) تبدیل شد. برای تهیه نمونه های دولومیت زیر کنیایی از زیرکن (ZrSiO4) (آفریقای جنوبی) استفاده شد. نمونه های حاوی درصد مختلفی از زیرکن و زیر کنیا تا 1600 درجه سانتی گراد در زمان معین حرارت داده شدند. آزمایشهای تعیین درصد تخلخل ظاهری، وزن مخصوص، پراش پرتو ایکس، استحکام فشاری سرد، مقاومت آبگیری و مطالعات میکروسکوپ الکترونی (SEM) روی نمونه های پخته شده انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که نمونه های تهیه شده از زیر کنیا نسبت به زیرکن کیفیت بالاتری دارند.

سازند ایلام در جنوب باختر خرم آباد به ستبرای 204 متر عمدتا از تناوبهای یکنواخت سنگ آهک در طی یک رسوب گذاری پیوسته در زمان تورونین میانی تا کامپانین پیشین تشکیل شده است. این سازند در برش مورد مطالعه با مرزی تدریجی بر روی سازند سورگاه قرار گرفته و توسط سازند گورپی نیز با مرزی تدریجی و پیوسته پوشیده شده است. در مطالعات حاضر 9 جنس، 30 گونه و 2 زیست زون از روزن داران پلانکتون تشخیص داده شد. سازند ایلام در برش مورد مطالعه از یک رخساره شیلی و سه ریزه رخساره کربناتی به نامهای گل سنگ، و کستون و پکستون دارای روزن داران شناور ساخته شده است. رخساره شیلی و ریز رخساره های نام برده در بخش ژرف دریای باز ساخته شده اند به گونه ای که شیل در شرایط آرام محیطی نهشته شده است و انرژی محیطی از ریز رخساره با بافت گل سنگ، سوی ریز رخساره های با بافتهای وکستون و پکستون افزایش یافته است. با توجه به این که ریز رخساره های وابسته به بخشهای کم ژرفای فلات قاره مانند سد، تالاب و پهنه های کشنده در برش مورد مطالعه شناسایی نشده اند، بنابراین ناحیه مورد مطالعه ژرف ترین بخش حوضه رسوبی در زمان تورونین میانی - کامپانین پیشین بوده است.

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل تاریخچه تنش دیرینه در محدوده کن- کرج است. فازهای تنش دیرینه با استفاده از تعدادی گسل متوسط مقیاس دارای خطواره های لغزشی، تعیین و دسته بندی شدند. نتایج حاصل، با توجه به برخی پدیده های زمین شناسی دیگر همچون سطح محوری چینها، صفحات تزریق، و صفحات استیلولیت کنترل شدند. موقعیت محورهای اصلی تنش (σ3, σ2, σ1) و شکل هندسی بیضوی تنش (Ф) در فضای تنش چهار بعدی توسط تعیین محور چرخش در هر محدوده با توجه به نظریه اندرسون تحلیل شده است. دو فاز تنش متفاوت شناسایی و وضعیت هندسی مسیرهای تنش بیشینه فشارشی روی نقشه ساختاری نمایش داده شد. مسیرهای تنش محاسبه شده روند شمالی - جنوبی داشته و همگرایی محسوسی به سمت شمال نشان می دهند که نشان دهنده افزایش شدت تنش در حین فعالیتهای سامانه گسلی است.

سازند شیر گشت یکی از واحد های پر فسیل ایران مرکزی است که در محل برش الگو در قالب سه پاره سازند (غیر رسمی) معرفی شده است. این سازند به طور عمده شامل سنگ آهک، مارن، سیلت سنگ، شیل و دولومیت بوده که به صورت هم شیب و با گذر ظاهرا تدریجی بر روی سنگ آهکهای حاوی فسیل بازو پایان (Billingsella limestone) بخش بالایی سازند در تجال قرار گرفته است و خود توسط سنگهای آتشفشانی و سنگ آهکهای ماسه دار حاوی فسیل بخش زیرین سازند نیور پوشیده می شود.به منظور انجام مطالعات زیست چینه نگاری و میکروپالئونتولوژی بر اساس کتودونتهای موجود، 99 نمونه سنگی مناسب از پاره سازند های اول و دوم برش الگوی سازند شیر گشت برداشت شد. زیادی کنودونتی به دست آمده از بخش زیرین پاره سازند اول آن، گونه هایی Priibeitidus, Furnishina, Westergaardodina را شامل می شود که شاخص زمان کامبرین پسین هستند. وجود گونه های مختلفی از جنسهای Proconodontus, Drepanodus, Oistodus, Cordylodus و Paroistodus در فاصله بخش میانی پاره سازند اول تا اواخر پاره سازند دوم این برش هم نشان دهنده زمان ترمادوسین - آرنیگین برای این سازند است.مطالعه کنودونتهایی سازند شیر گشت در محل برش الگو حاکی از وجود هفت زیست زون تجمعی کنودونتی (Conodont Assemblage Zone) است که سن کامبرین پسین - اردوویسین پیشین را برای پاره سازند های اول و دوم آن نشان می دهند. زیست زونهای تشخیص داده شده در این پاره سازند ها عبارتند از: 1- Furnishina-Westergaardodina Assemblage Zone.2- Proconodontus-Oneotodus Assemblage Zone.3- Cordylodus proavus-Cordylodus oklahomensis Assemblage Zone.4- Cordylodus lindstromi Assemblage Zone.5- Cordylodus angulatus Assemblage Zone.6- Drepanodus-Paltodus deltifer Assemblage Zone.7- Paroistodus proteus Assemblage Zone. زیست زونهای کنودونتی فوق، معادل زیست زونهای استاندارد جهانی Proteus, Deltifer, Cordylodus spp. می باشند. برخلاف نوشته های پیشین که گذر کامبرین - اردویسین را در حد فاصل سازند های در نجال و شیر گشت معرفی می کردند، این مرز درون پاره سازند اول این سازند قرار گرفته است و لذا سازند شیر گشت در محل برش الگو، یک سازند دو زمان است. 

در این تحقیق در ابتدا مطالعات شناسایی از دیدگاه فرآوری و سپس امکان افزایش نسبت مدول آلومینا به سیلیس با کمک آزمایشهای فرآوری بر روی نمونه های بوکسیت دیاسپوری منطقه بلبلویه کرمان بررسی گردید. نتایج به دست آمده از مطالعات شناسایی نشان داد که کانیهای اصلی تشکیل دهنده کانسنگ دیاسپور و هماتیت می باشند و درصد SiO2, Al2O3, Fe2O3 به ترتیب برابر 36.6، 27.20 و 20.32 درصد است که با توجه به میزان Al2O3 و SiO2 نسبت مدول آلومینا به سیلیس برابر 1.8 محاسبه گردید. مطالعات کانی شناسی بر روی مقاطع نشان داد که در تمامی نمونه ها بافت کلاستیک شامل ائولیتها و پیزولیتهای بوکسیتی در درون یک زمینه ریز بلور که خود مخلوطی از هماتیت و کانیهای رسی و بوکسیت می باشد، قابل مشاهده است. در بخش مطالعات فرآوری، روشهای فیزیکی شامل خردایش انتخابی، واسطه سنگین و میز مورد بررسی قرار گرفت. با کمک خردایش انتخابی نمونه در درون آسیای گلوله ای و پس از حذف ذرات کوچک تر از 45 میکرون، نسبت مدول با بازیابی 69.3 درصدی آلومینا از 1.80 به 1.91 افزایش یافت. در بخش مطالعات واسطه سنگین با انتخاب چگالی 3.22 گرم بر سانتی متر مکعب نسبت مدول در بخش سنگین با بازیابی 64.02 آلومینا به 3.32 افزایش یافت. در بخش مطالعات میز با وجود افزایش نسبت مدول در بخش کنسانتره 2.64، بازیابی آلومینا به کمتر از 21 درصد تقلیل یافت.

امروزه مبحث پایداری یکی از پارامتر های اصلی و تعیین کننده در اقتصاد و ایمنی معادل رو باز است. اختصاص یک شیب برای کل دیواره های معدن در بیشتر معادن درست نیست چرا که دیواره های معدن معمولا از مصالح مختلف و با شرایط ساختاری متفاوت تشکیل شده اند و بنابراین، باید طراحی شیب پس از تعیین پارامتر های ژئوتکنیکی، سنگ شناسی مختلف و مشخص شدن محدوده های ژئوتکنیکی گودال معدن (پیت) تعیین شود. در این پژوهش، با استفاده از روشهای MRMR، روش بیشاپ (نرم افزار SlopeW 2004) و روش عددی (نرم افزار Flac 4.0) و مقایسه نتایج آنها، شیبهای بهینه برای دیواره نهایی معدن به دست آمده است. بدین منظور با تهیه نقشه زمین شناسی و زمین ساخت معدن، حفر 5 حلقه گمانه ژئوتکنیکی به طول 1049.10 متر در اطراف گودال، برداشت مغزه های حاصل (ثبت حدود 130000 ویژگی)، تهیه نمودار ژئوتکنیکی گمانه ها، نمونه گیری از مغزه های به دست آمده و انجام آزمایشهای مکانیک سنگ بر روی نمونه ها و همچنین برداشتهای سطحی، گودال معدن چادر ملو به پنج محدوده ژئوتکنیکی تقسیم شد که تفکیک 5 محدوده ژئوتکنیکی در معدن بر اساس 1- سنگ شناسی و ساختار، 2- جهت یابی دیواره های گودال و 3- شرایط، کیفیت و امتیاز توده سنگ، صورت گرفته است.در این مقاله، پایداری نهایی دیواره شمال باختری معدن (محدوده 4 ژئوتکنیکی) مورد بررسی قرار خواهد گرفت. دلیل انتخاب محدوده 4 ژئوتکنیکی، نهایی شامل بخش زیادی از این دیواره و حایز اهمیت بودن آن از لحاظ موقعیت و دسترسی از این دیواره به دامپها و محدوده های 2 و 3 است.این محدوده از سنگهای متاسوماتیت، آلبیت متاسوماتیت و ماده معدنی تشکیل شده است. ساختار محدوده با گسلهای نازک پر شیب با جابه جایی زیاد که در برخی موارد سنگ آهک برشی دیده می شود، مشخص شده است. گفتنی است از 5 حلقه گمانه ژئوتکنیکی، 1 حلقه گمانه به ژرفای 208 متر در این محدوده حفر شده است. برای این محدوده مطع ژئوتکنیکی همراه با مقاطع زمین شناسی به روز شده تهیه شد. نتایج مدل سازی و مطالعات نشان داد که شیب نهایی این محدوده می تواند از 52 درجه به 60 درجه افزایش یابد.

توده های نفوذی البرز مرکزی با پراکندگیهای خاص، به شکل سیل، لوپولیت، فاکولیت، استوک و پلاگ در درون سنگهای آذر آواری سازند کرج و معادل آن جای گرفته اند. توده های مذکور از نظر سنی به بعد از ائوسن پسین تعلق داشته و فاز کوهزایی معادل پیرنه، بستر مناسبی را برای تشکیل آنها ایجاد کرده است. با توجه به بررسی نتایج تجزیه شیمیایی نمونه هایی که توسط محققان مختلف برداشت شده است، ضمن نامگذاری و تعیین سری ماگمایی و مدل سازی توده های گرانیتوییدی و گابرویی، مشخص شد که این توده ها از نوع I هستند و دارای ماهیت کلسیمی - قلیایی تا قلیایی هستند. از نظر محیط زمین ساختی همه توده ها از نوع همزمان با کوهزایی هستند. انواع مدلهای زمین ساختی آن، در قالب گرانیتوییدهای کمان قاره ای (CAG) قرار می گیرند.

سازند پابده از نهشته های ابتدای تر شیری در زون زمین ساختی زاگرس است که در این مطالعه، علاوه بر بررسی کانیهای رسی این سازند در توالی چینه ای، نتایج مرتبط با کانی رسی در این نهشته ها در دو زیر زون فروافتادگی دزفول شمالی (برش سطحی در مقطع تیپ) و میانی (برشهای زیر سطحی) مقایسه شده است. با کلسیم سنجی نمونه های سازند پابده در برش تیپ این سازند، واقع در تنگ پابده، تفکیک لایه های مارن شیلی و مارنی سازند انجام شد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی (SEM) نمونه های انتخابی از این نهشته ها، حاکی از وجود کانی رسی کلریت با ساختار مشخص و از منشا دیاژنزی (حاصل تبدیل ایلیت به کلریت) است و احتمال وجود دیگر کانیهای رسی (همچنین کلریت) با منشا تخریبی نیز وجود دارد. تجزیه پراش پرتو ایکس (XRD) تجزیه و تحلیل کیفی داده ها، نوع کانی رسی را در مارنهای شیلی این سازند، مونت موریلونیت، ایلیت و کلریت نشان می دهد. همچنین تجزیه و تحلیل نیمه کمی این داده ها حاکی از روند کلی کاهش میزان رس، کاهش مونت موریلونیت و افزایش ایلیت و کلریت به سمت بالای این سازند است. با توجه به منشا تخریبی دو کانی مونت موریلونیت و ایلیت در سازند پابده، روند کانیهای ذکر شده، همراه با روند کلی کاهش میزان رس سازند، می تواند بیانگر سرد شدن تدریجی آب و هوا و کم ژرفا شدن حوضه در هنگام نهشت رسوبات سازند پابده به سمت بالای این سازند باشد. همچنین، نبود کانی مونت - موریلونیت در بالاترین نمونه انتخابی و فراوانی غالب ایلیت در این نمونه، می تواند در ارتباط با فاز کوهزایی پیرنه زون فرو افتادگی دزفول شمالی باشد. از سوی دیگر، تعیین کانی رسی در دو برش زیر سطحی میدان نفتی کوپال (چاههای شماره 12 و 38)، با استفاده از نمودار های چاه پیمایی NGS (پیکهای Th-K و Th/K)، حاکی از وجود کانی رسی مونت موریلونیت و ایلیت است. روند کانی رسی و درصد شیل در این چاهها، بیانگر روند کم و بیش ثابتی است که تنها در بخشهای انتهایی سازند افزایش چشمگیری نشان می دهد. این افزایش همراه با وجود بیشینه مشخصی از اورانیم در نمودارهای چاه پیمایی، می تواند در اتباط با عملکرد فاز کوهزایی پیرنه در زون فرو افتادگی دزفول میانی باشد.

در منطقه جنوب کهریزک، سنگهای آتشفشانی ائوسن در بخش شمالی زون ایران مرکزی رخنمون دارند. این مجموعه شامل سنگهای آذرآواری (توف و ایگنیمبریت) و گدازه ها (ریولیت، تراکی آندزیت، تراکی آندزیت بازالتی و بازالت) است. سنگهای آتشفشانی در محدوده مورد مطالعه، شواهد سنگ نگاری (زون بندی، بافت غربالی و گرد شدگی سطح بلور در بلورهای پلاژیوکلاز و پیروکسن) عدم تعادل ماگما هنگام تبلور را نشان می دهند. بررسیهای زمین شیمیایی نشان می دهد که گدازه های منطقه در قلمرو نیمه قلیایی و قلیایی قرار می گیرند. غنی شدگی LREE در مقایسه با HREE و بالا بودن مقدار عناصر ناسازگار LILE نسبت به HFSE همچنین بی هنجاری شاخص Ta, Nb, Ti در گدازه های منطقه، از نشانه های سنگهای مربوط به فرو رانش است. گرایش گدازه های منطقه به سمت سری قلیایی، به گمان نشانگر یک رژیم کششی مشابه حوضه های پشت کمان است.