علوم زمین
سال:1387 | دوره:18 | شماره:69 |تعداد مقالات:19

کانه زایی طلای هیرد در استان خراسان جنوبی در فاصله 140 کیلومتری جنوب بیرجند، در شمال بلوک لوت قرار دارد. در محدوده کانه زایی طلای هیرد، قدیمی ترین واحدهای سنگی مربوط به ژوراسیک و کرتاسه است که توسط توالی های آتشفشانی - رسوبی ترشیری پوشیده شده اند. توده های نفوذی گرانیت، گرانودیوریت - کوارتزدیوریت و گابرونوریت در توالی های ترشیری نفوذ کرده اند. ولی آثار کانه زایی تنها در درون و حاشیه استوک نیمه ژرف گرانودیوریت - کوارتزدیوریت با بافت پورفیری مشاهده می شود. با توجه به این که توده نیمه ژرف گرانودیوریت - کوارتزدیوریت مولد کانه زایی حاوی ایلمنیت و فاقد مگنتیت بوده و نیز دارای خاصیت مغناطیسی پذیری (1.5*10-4SI Units) کم و نسبت پایین Fe2O3/FeO(<0.5) است، لذا می توان آن را در رده گرانیتوییدهای ایلمنیتی یا کاهیده (Low fO2) قرار داد. کانه زایی در محدوده معدنی هیرد بر اساس فاصله از توده نفوذی به سه بخش اصلی کانه زایی با میزبان توده نفوذی، کانه زایی در حاشیه توده نفوذی و کانه زایی دور از توده نفوذی قابل تفکیک است. این سه بخش از نظر سنگ میزبان، دگرسانی، کانی شناسی، ساخت، بافت و محتوای فلزی با هم متفاوت است.در کانه زایی با میزبان توده نفوذی سنگ میزبان کانه زایی، توده نفوذی مولد کانه زایی، یعنی استوک نیمه ژرف گرانودیوریت – کوارتزدیوریت - است. سه نوع رگه - رگچه اصلی در کانه زایی با میزبان توده نفوذی دیده می شوند که شامل رگه - رگچه های تورمالین – کوارتز - سریسیت و سولفید (TQSS)، کوارتز - کلسیت و سولفید (QCS) و کوارتز - کلسیت (QC) با سولفید کمیاب است. این رگه – رگچه ها دارای آرایش صفحه ای و استوک ورکی است. کانه زایی حاشیه توده نفوذی در توالی های آتشفشانی - رسوبی که تحت نفوذ توده مولد کانه زایی قرار گرفته اند، مشاهده می شود. سولفیدها به صورت پراکنده، رگه - رگچه ای و حتی توده ای دیده می شوند. رگه - رگچه های استوک ورکی و به ندرت صفحه ای موجود در این کانه زایی دارای کوارتز، کلسیت و سولفید هستند. دگرسانی سریسیتی، سیلیسی و کربناتی مهم ترین دگرسانی های همراه با زون های عیاردار است. کانه زایی دور از توده نفوذی در پهنه های گسلی به صورت زون های سیلیسی و کربناتی به همراه اکسید و هیدرواکسیدهای آهن در سطح قابل شناسایی هستند.مقایسه مهم ترین ویژگی های کانه زایی طلای هیرد (از جمله جایگاه زمین شناسی، سنگ میزبان، کانی شناسی، پاراژنز کانی ها، محتوای فلزی، ساخت، بافت و دگرسانی) با ویژگی های تیپ های مختلف کانه زایی طلا در دنیا، نشان می دهد که کانه زایی طلای هیرد بیشترین شباهت را با ذخایر طلای مرتبط با توده های نفوذی گرانیتوییدی کاهیده دارد.

نهشته های آهکی پرمین در نقاط مختلف ایران، دارای رخنمون بوده و بر اساس محتوای فسیلی روزن داران، سن این توالی ها بولورین؟، کوبر گاندین تا دوراشامین است. این رسوبات دریایی در بیشتر نقاط ایران غنی از فوزولینیده، روزن داران کوچک غیر فوزولینیدی و جلبک بوده و تعیین سن، زون بندی زیستی و تبیین الگوهای دیرینه جغرافیایی و دیرینه بوم شناسی زمین های پرمین به طور اساسی بر مبنای فوزولینیدها استوار است. توالی های آهکی پرمین در شمال باختر و شمال ایران بنا به دلایل چندی فقیر از روزن داران فوزولینیدی بوده و تعیین سن توالی ها و همبستگی بین آنها، بویژه برای توالی های پرمین پسین بر مبنای روزن داران کوچک و درشت فسیل ها انجام می گیرد.روزن داران تک ردیفی نقش مهمی در ایجاد سنگ های آهکی داشته و در نتیجه با معرفی جنس ها و اجتماعات شاخص، از این گروه می توان در تعیین سن توالی های دریایی و تعیین همبستگی توالی های پرمین در مقیاس ناحیه ای و محلی استفاده کرد. هدف این مقاله، معرفی مهم ترین شکل های روزن داران تک ردیفی و تجمعات آنها در توالی های پرمین میانی و پسین البرز و آذربایجان به منظور معرفی یک مدل تعیین سن و همبستگی برای نهشته های پرمین در بخش های مختلف ایران است.

گسل میامی از گسل های اصلی شمال خاوری ایران است که در تکوین حوضه های رسوبی و ریخت شناسی منطقه تاثیر مهمی داشته و پدیده های ریخت زمین ساختی گوناگونی به وجود آورده است. وجود این گسل در منطقه، موجب پیدایش ساخت های گوناگون شده و منطقه را از دیدگاه مطالعات زمین شناسی ساختاری، رفتار گسل ها و پایانه های آن، برهم کنش گسل ها و ارتباط میان چین خوردگی و گسلش به محدوده قابل توجهی تبدیل کرده است. برداشت های انجام گرفته در بخش باختری گسل میامی، راستای گسل ها را به طور کلی NE و با شیب بیش از 50 درجه و خط خش با میل کم نشان می دهد. راستای چین ها در این محدوده از روند کلی گسل ها پیروی می کنند. محور اصلی بیشینه محاسبه شده بر روی گسل ارمیان روند NE و در گسل میامی و گسل قدس روند SE دارد و افقی است. همچنین گسل میامی در بخش باختری، با گسل چاه سیدآباد پهنه برشی را ایجاد می کند که شکستگی های نوع X و R' و R در آن قابل تشخیص است.

فرسایش و رسوب گذاری پدیده هایی طبیعی هستند که تغییرات پیوسته ای در سطح زمین به وجود می آورند. این تغییرات می تواند مسایلی در راه توسعه و گسترش فعالیت های عمرانی در مناطق ساحلی از جمله ناحیه بندرانزلی موجب شود. بنابراین به منظور ارزیابی توان فرسایش پذیری منطقه عوامل اصلی موثر شناسایی شدند و بر اساس استفاده از روش شبکه بندی و وزن دهی و با بهره گیری از نرم افزار Arc-GIS نقشه پهنه بندی منطقه از دیدگاه خطر فرسایش پذیری تهیه شد. پنج عامل معرفی شده در این تحقیق شامل سنگ شناسی، شیب زمین، نوع گسل، شبکه آبراهه ها و کاربری زمین (پوشش گیاهی) بوده است. نتایج مطالعات نشان داد که دو عامل سنگ شناسی و پوشش گیاهی بیشترین تاثیر را در کنترل فرسایش منطقه داشته، در مقابل، عملکرد آبراهه ها در مناطق کوهستانی بیشتر بوده و تاثیر نوع گسل و شیب زمین کمتر است. از آنجا که زهکش حوضه های آبریز منطقه عمدتا مرداب انزلی است، بنابراین ویژگی های رسوبگذاری در آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش های زمین شیمیایی نشان دادند که درصد فراوانی اکسیدهای سیلیسیم، آلومینیوم و آهک در مقایسه با دیگر عناصر بیشتر است و این بازتاب کننده نوع سنگ شناسی حاکم بر منطقه است. از نظر دانه بندی نهشته ها در حد ماسه ریز دانه، سیلت و سیلت رس دار است.

ارزیابی سیماهای زمین ساختی - ریخت شناختی مانند پشته های فشاری در امتداد گسل های راستالغز از جمله راه های قابل اعتماد برای تعیین جا به جایی گسل است. گسل فعال و راستالغز شمالی میشو با امتداد خاوری - باختری، خود ادامه گسل بزرگ تبریز است که فعالیت آن آثار ریخت شناختی متعددی را پدید آورده است. این تحقیق بر اساس تفسیر زمین ساختی - ریخت شناختی داده های میدانی حاصل از مشاهدات زمین شناسی و ریخت شناختی، به شناسایی پشته های فشاری محدوده حوضه آبریز باغلار به عنوان یکی از آثار فعالیت گسل راستالغز شمالی میشو پرداخته است. بر اساس نتایج این تحقیق، پشته های فشاری منطقه مورد مطالعه به نام های سیسده و تپه باشی در امتداد گسل شمالی میشو، نتیجه توسعه زمین ساختی - ریخت شناختی دراز مدت بویژه در کواترنری هستند و توسعه آنها در حال حاضر نیز ادامه دارد که نشانگر وجود و ادامه حرکات نوزمین ساخت در منطقه است. وقوع هر سه پدیده انحراف و گیراندازی (اسارت) و پسروی مرحله ای نقطه گیراندازی به طرف بالادست در یک محدوده کوچک از حوضه باغلار، به عنوان مهم ترین اثر دینامیک بالا و تداوم ناپایداری های دامنه ای پشته های مذکور بر سامانه رودخانه ای باغلار است. در هر حال، مطالعه موردی زیر، نمونه خوبی برای مطالعه تکامل زمین ساختی - ریخت شناختی طولانی مدت یک گسل راستالغز داخل قاره ای است.

در این پژوهش، تفکیک فازهای تنش دیرین در محدوده مرکزی گسل دهشیر با استفاده از تحلیل تنش دیرین بر اساس مطالعه داده لغزش گسلی ناهمگن و خطواره های لغزشی مربوط صورت گرفته است. این داده ها از سازندهای کرتاسه (آهک تفت)، ائوسن آغازی (کنگلومرای کرمان) وائوسن (سنگ های آتشفشانی) برداشت شده است. برای تعیین جهت لغزش، از شاخص هایی چون جدایش چینه شناسی، پله های تجمعی کانی ها، شکستگی های ریدل، شکاف های کششی استفاده شده است. گسل های منطقه مورد مطالعه بیشتر دو روند Nv و NW را نشان می دهند که روند NW چیره است. بر اساس مطالعه داده لغزش گسلی ناهمگن و خطواره های لغزشی مربوط به آنها با استفاده از روش وارون چند مرتبه ای می توان کمترین انتظار تاثیر دو فاز را در منطقه داشت که محور تنش بیشینه s1 به طور عمده در فازهای تفکیک شده روند NE را نشان می دهند. محور تنش کمینه s3 نیز روند NW را نشان داده که با توجه به موقعیت تنش s3 عملکرد گسل ها در منطقه بیشتر به صورت گسل های امتداد لغز و امتداد لغز با مولفه معکوس است. به علاوه شکل میدان تنش فازهای تفکیک شده در منطقه دوکی شکل است.

مخروط آتشفشان دماوند، یکی از پدیده های مهم زمین شناسی ایران است. به رغم مطالعه های گسترده درباره این مخروط آتشفشانی، اطلاعات موجود از آن دارای مشکلاتی به شرح زیر می باشند: به صورت پراکنده موجود هستند، قابل استفاده مستقیم در سامانه های اطلاعاتی (مانند GIS) نیستند، دسترسی به آنان دشوار بوده و گاهی غیرقابل دسترس می باشند؛ به علاوه مطالعه های دقیق و روشنی از ویژگی های ژئومورفولوژیک - زیست محیطی دماوند در اختیار نیست. هدف از این مقاله، ایجاد بانک اطلاعات ژئومورفولوژیک و زیست محیطی دماوند و انتشار آن تحت WebGIS است. در این پروژه تحقیقاتی، ابتدا اطلاعات مکانی و توصیفی مورد نیاز شناسایی، سپس با بهره گیری از نقشه های موجود، تصاویر ماهواره ای، عکس های هوایی و عملیات میدانی اطلاعات مورد نیاز تولید و تکمیل شدند. در مرحله بعد بانک اطلاعاتی مورد نظر ایجاد و اطلاعات در آن ذخیره سازی شد. سپس یک سیستم WebGIS تعاملی (Interactive) طراحی و در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور پیاده سازی شد و در نهایت بانک اطلاعاتی مذکور از طریق آن انتشار یافت. هم اکنون WebGIS دماوند از طریق اینترنت سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور قابل دسترس بوده و امکان اتصال آن به اینترنت برای دسترسی عموم به اطلاعات به صورت مستقیم (On line) نیز وجود دارد. ایجاد چنین بانک اطلاعاتی برای دیگر اطلاعات مرتبط با علوم زمین و انتشار آن از طریق WebGIS به عنوان جدیدترین و مطرح ترین فناوری به اشتراک گذاری داده های مکانی، می تواند عمده مشکلات مربوط به این اطلاعات، از نظر پراکندگی و دشواری دسترسی و استفاده از آنان را مرتفع سازد.

توالی رسوبی مورد مطالعه در منطقه علی آباد قم با رخنمونی به ستبرای 255.35 متر و با سن اولیگوسن میانی از لایه های کربناتی/آواری وکربناتی/آذرآواری و آواری/ آذر آواری فسیل دار تشکیل شده است که به طور ناپیوسته بر روی نهشته های آذرآواری ائوسن و به طور هر شیب و با واسطه دوسیل آذرین در زیر لایه های دریاچه ای قدیمی قرار گرفته است. تنها اثر فسیلی تشخیص داده شده در این رسوبات اثر گونه (Rieth,1932) Thalassinoides suevicus، به شکل دهلیزهای لوله ای شکل شاخه ای با شبکه داربستی است. انشعابات به صورت Y شکل بوده و اندکی نیز T شکل هستند و با قطر 30 تا 50 میلی متر مشخص می باشند که به طور فعال توسط جانوران اثر ساز از رسوبات انباشته شده اند. شدت فعالیت زیستی مختلف در لایه های رسوبی منجر به تشخیص پنج درجه زیست آشفتگی با شماره های یک تا پنج شد که معادل شاخص های ایکنوفابریکی استاندارد یک تا پنج هستند. این ایکنوفابریک ها به ترتیب 40.37، 15.9، 8.85، 4.97 و 29.9 درصد از توالی را به خود اختصاص می دهند. تغییرات ایکنوفابریکی، 7 چرخه ایکنوفابریکی را نشان می دهند که به طور کلی در دو نوع قابل رده بندی هستند. نوع اول چرخه هایی که به تدریج به طرف بالا بر میزان آشفتگی آنها افزوده شده و در طول این افزایش تغییرات اندکی در وضعیت ایکنوفابریک لایه ها مشاهده می شود و در عین حال گسترش و پایداری شرایط زیست آشفتگی درجه بالا قابل توجه است. چرخه نوع دوم چرخه هایی را شامل است که در آنها مشابه چرخه های قبلی، به طرف بالای توالی بر میزان زیست آشفتگی افزوده می شود، ولی تغییرات ایکنوفابریکی در آنها سریع است و میزان زیست آشفتگی درجه بالا، پایداری و دوام کمتری را در طی شکل گیری لایه ها نشان می دهد. این وضعیت را می توان در ایکنوگرام لایه ها نیز مشاهده کرد به طوری که درصد فراوانی ایکنوفابریک ها از درجه یک تا چهار به تدریج کاسته شده و در مقابل، میزان ایکنوفابریک درجه پنج قابل ملاحظه است. شاید این مساله حاکی از آن است که در هنگام تشکیل رسوبات در دوره هایی، پایداری نسبی شرایط زیستی، فیزیکی و شیمیایی رخ داده و محیط مساعد و مطلوب برای تجمع جانوران تالاسینوییدس ساز فراهم شده است؛ ولی در شرایط حد واسط که امکان تغییر و ناپایداری شرایط یاد شده وجود داشته است، جانداران اثرساز فرصت کافی برای فعالیت بیشتر در دسترس نداشته اند. نمونه های تالاسینوییدس موجود در توالی مورد مطالعه در شرایط مشابه ایکنوفاسیس های کروزیانا تا گلاسیفانگیتس ایجاد شده اند.

ارزیابی ذخیره کانسارها یکی از مهم ترین پارامترهای لازم برای طراحی معدن بوده و روش های متعددی در این خصوص توسعه یافته است. علاوه بر روش های تحلیلی زمین آماری، روش های هوش مصنوعی مانند شبکه های عصبی برای برآورد ذخیره بسیار مناسب تشخیص داده شده اند. در این تحقیق مدل هندسی و بلوکی کانسار فسفات اسفوردی تهیه و میزان ذخیره برآورد شده است. مدل بلوکی محتوی حدود 100 هزار بلوک با ابعاد 25×25×5 است. برای برآورد عیار هر بلوک، از روش تحلیل زمین آماری و شبکه های عصبی استفاده شد. به منظور برآورد زمین آماری، روش کریجینگ معمولی مورد استفاده قرار گرفت. در روش شبکه عصبی یک شبکه چند لایه پرسپترون به کار گرفته شده و برای آموزش شبکه از روش آموزش LM استفاده شد. میزان ذخیره برای دامنه مناسبی از عیار حد برآورد شده است. با در نظر گرفتن عیار حد 6 درصد، میزان ذخیره 16.5 میلیون تن با عیار میانگین 11.44 درصد و 17.5 میلیون تن با عیار میانگین 11.83 درصد به ترتیب به کمک روش زمین آماری و روش شبکه های عصبی محاسبه شد. نتایج مشابه بوده و اختلافی کمتر از 6% دارند. مدل سازی و برآورد انجام شده، منبای لازم را برای اصلاح طرح استخراجی فعلی معدن فسفات اسفوردی با هدف استخراج انتخابی تا تراز 1720 فراهم می نماید.

توالی های رسوبی آواری و کربناتی سازندهای سرخ شیل و شتری به ترتیب به سن تریاس پیشین و میانی و با مجموع ستبرای 870 متر در ناحیه بهاباد، شهرستان بافق در ایران مرکزی به صورت هم شیب و تدریجی بر روی یکدیگر قرار دارند. توالی سنگ های شیلی، سیلتستونی و ماسه سنگی سرخ شیل به تدریج به رخساره آهک های دولومیتی شده مربوط به پهنه کشندی سازند شتری ختم می شوند. توالی ستبر لایه تا توده ای سنگ های به طور عمده دولومیتی سازند شتری نیز به صورت تدریجی توسط آهک های نازک تا ستبر لایه به نام عضو آهک اسپهک پوشیده شده اند. در مطالعات سنگ شناسی چهار نوع مختلف دولومیت (از نظر شکل و اندازه بلورها، پراکندگی اندازه بلورها در متن سنگ و اشکال مرزهای بلوری) تشخیص داده شده است. دولومیت نوع یک، در شرایط دمای سطحی و در مراحل اولیه رسوبگذاری تشکیل شده و دولومیت دیاژنتیکی اولیه به شمار می آید. سایر دولومیت ها به ترتیب درشت شدن اندازه بلور آنها، در محیط های کم ژرفا تا ژرف تدفینی تشکیل شده اند. تغییر ترکیب سیال های دولومیت ساز در طی مراحل گوناگون دیاژنز (اولیه تا تاخیری) سبب چنین تنوعی در تشکیل دولومیت های این سازند شده است. بر اساس مطالعات زمین شیمیایی (تجزیه های عنصری Fe, Na, Sr, Mg, Ca و Mn و ایزوتوپی d18O و d13C) تشکیل این دولومیت ها به طور عمده در محیط کاهیده و طی افزایش تدریجی دما در مراحل مختلف تدفین رخ داده است. منبع اصلی تامین یون منیزیم در مورد دولومیت های بسیار دانه ریز اولیه آب دریا و در مورد سایر انواع دولومیت ها دیاژنز کانی های رسی لایه های زیرین (سازند سرخ شیل) و شوراب های حوضه ای پیشنهاد می شود. نتایج مطالعات XRD و XRF بر روی کانی های رسی کلریتی و مونت موریلونیتی سازند سرخ شیل حاکی از کاهش به ترتیب 36 و 84 درصدی محتوای MgO در مقایسه با کانی های رسی استاندارد مشابه است. این کاهش نشانه دیاژنز کانی های رسی موجود در شیل ها و خروج منیزیم در نتیجه فشردگی لایه های بالایی است که تامین کننده بخشی از Mg برای دولومیتی شدن کربنات ها بوده است. با اندازه گیری مقدار کربن آلی در دولومیت ها و آهک ها مشخص شد که تمرکز این ماده در دولومیت ها چندین برابر آهک ها می باشد. این مطلب گویای مستعدتر بودن آهک های غنی از مواد آلی برای فرایند دولومیتی شدن است. در این سازند ساختارهای زیستی چون استروماتولیت ها در به دام انداختن مواد آلی نقش مهمی داشته اند. دمای تشکیل دولومیت های اولیه (Early diagenetic) سازند شتری حدود 39 درجه سانتی گراد و دولومیت های ثانویه (Late diagenetic) 179 درجه سانتی گراد محاسبه شده است.

این مطالعه ناحیه بین 50o-51o 30' در امتداد کمربند چین خورده و رانده زاگرس را در بر می گیرد. الگوی دگر شکلی در کمربند زاگرس مرتفع به خاطر همگرایی مورب صفحه عربی نسبت به ایران مرکزی به صورت تسهیم کرنش کامل (Complete strain partitioning) مطرح شده است. در این الگو گسل عهد حاضر زاگرس (MRF) در حاشیه شمالی کمربند، از نظر سینماتیکی تمام مولفه جابه جایی به موازات کمربند ناشی از حرکت مورب صفحه عربستان را جذب می کند و گسل زاگرس مرتفع (HZF) به همراه دیگر گسل ها و چین خوردگی ها، پذیرای مولفه عمود بر کوهزاد جابه جایی در این حرکت است. با استفاده از وارون سازی خط لغزش هایی که اغلب بر صفحات گسلی که رسوبات جوان کنگلومرای بختیاری را در امتداد گسل زاگرس مرتفع متاثر ساخته، نقش بسته، تنسور تنش و شکل نسبی بیضوی تنش (R) در 29 ایستگاه محاسبه شده است. شواهد زمین ریختی و سینماتیک گسل نشان دهنده آن است که بخش اعظم گسل زاگرس مرتفع دارای مولفه امتداد لغز است. بر اساس این سینماتیک، گسل زاگرس مرتفع نیز در انتقال دگر شکلی مولفه موازی کوهزاد زاگرس مشارکت می کند. در نتیجه ساز و کار جدید تشخیص داده شده، تسهیم کرنش از نوع بخشی (Partial strain partitioning) را برای زاگرس مرتفع باختری پیشنهاد می کند. انتقال دگر شکلی مولفه موازی کوهزاد توسط گسل عهد حاضر و زاگرس مرتفع، ممکن است دلیلی موجه برای کاهش آهنگ لغزش در امتداد گسل عهد حاضر پس از سازماندهی دوباره برخورد مورب صفحه عربستان باشد.

این محدوده با وسعت 8.5 کیلومتر مربع در 35 کیلومتری خاور جلفا به سمت سیه رود واقع است. اکتشافات زمین شیمیایی به صورت نمونه خاک در مسجد داغی در سال 82 آغاز شد و دلیل انتخاب این روش شرایط زمین شناسی، توپوگرافی و آب و هوایی محدوده بوده است. شبکه نمونه برداری 100m×100m و 100m×200m است و نمونه ها برای 13 عنصر تجزیه شدند.بررسی های زمین شناسی محدوده مورد مطالعه نشان دهنده مجموعه ای از فلیش های ائوسن، سنگ های آتشفشانی (آندزیت - تراکی آندزیت)، کوارتز مونزونیت و آگلومرا (الیگومیوسن) است. رگه های سیلیسی - باریتی برشی و کانی سازی هایی از نوع سولفیدهای مس، سرب، روی و انواع پیریت در محدوده شناسایی شده است.داده های حاصل از نمونه ها پس از کنترل خطای آزمایشگاهی به وسیله نمونه های تکراری داده پردازی شدند. داده پردازی تک متغیره نشان دهنده توزیع نرمال عناصر Ni, Be, Mn است و بقیه عناصر تابع توزیع لگاریتمی دارند. داده پردازی چند متغیره نشان دهنده انطباق دو روش تحلیل عاملی (آنالیز فاکتوری) و همبستگی عناصر (با استفاده از استانداردسازی داده ها [x-`x/s] در ایجاد هاله های مرکب با یکدیگر است. نتایج حاصل از بررسی ها نشان دهنده تمرکز بی هنجاریهای طلا و نقره و باریم در بخش خاور محدوده و گسترش بی هنجاری های مس و مولیبدن در بخش باختر دره آرپاچای است. توجه به سنگ شناسی و انطباق آن با بی هنجاری های زمین شیمیایی محدوده نیز احتمال وجود کانی سازی مس از نوع پورفیری در سمت خاور و وجود کانی سازی طلا را در رگه های سیلیسی –باریتی به صورت اپی ترمال با سولفید بالا را نشان می دهد.

این مقاله روش های مختلف را به منظور ارزیابی زمین لغزش طالقانی که تحت تاثیر بارندگی در شهرستان گرمی استان اردبیل در سال 1382 رخ داد، توصیف می کند. در اثر این لغزش، حدود 300 منزل مسکونی آسیب دید و تعدادی از آنها تخریب شدند. به رغم شرایط همگن زمین شناسی و ریخت شناسی، هیچ گونه گسیختگی در مناطق مجاور ملاحظه نشده است. مشاهدات میدانی نتایج نشان داد که تغییرات تراز آب زیرزمینی از مهم ترین عوامل در تحریک زمین لغزش است. لذا این مطالعات بر نقش تغییرات تراز آب زیرزمینی تکیه می کند. شیب لغزش در قسمت تاج بسیار تند و به سمت پاشنه بسیار ملایم و یکنواخت می شود.بررسی های میدانی با روش های ژئوالکتریک به روش سونداژ قائم، حفاری چاهک های اکتشافی، مشاهدات صحرایی و زمین ریخت شناسی انجام و با نرم افزارهای Rockwork 2004 و Arc GIS تحلیل شدند. روش ژئوالکتریک ساختار کلی زمین لغزش از جمله ستبرای خاک سطحی، ژرفای استقرار سنگ کف، ستبرای لایه اشباع و نقاط مسیر ورود آب زیرسطحی به منطقه مورد مطالعه را ارایه کرد. برای به دست آوردن اطلاعات دقیق زیرسطحی بر اساس مشاهدات صحرایی و نتایج حاصل از روش ژئوالکتریک، 21 چاهک دستی حفر شد. نمونه های معرف مصالح ساختگاه مورد مطالعه، انتخاب و آزمایش شدند. بر اساس نتایج حاصل از مطالعات آزمایشگاهی، تحلیل شیب با استفاده از نرم افزار Slide انجام و راهکارهای تثبیت ارایه شد.

امواج زمین لرزه و انفجار گذرا و غیر ایستا هستند. در لرزه شناسی همانند مهندسی زلزله، هنوز اغلب داده ها با تحلیل فوریه پردازش می شوند. به دلیل تفاوت در ویژگی های غیرخطی و غیر ایستای این داده ها، روش تحلیل فوریه نمی تواند جزییات اطلاعات را در پراش امواج، دگر شکلی شکل موج و توزیع انرژی - بسامد آشکارسازی کند. در این مقاله، یک روش جدید برپایه تجزیه مد تجربی (Empirical Mode Decomposition) حوزه زمانی ارایه شده است که تحلیل ساختارهای بلند و کوتاه دوره این امواج را آسان می سازد و بینشی در مورد بسامدهای ذاتی را فراهم می آورد. پس از اعمال آن روی داده های لرزه ای، مدهای نوسانی امواج زمین لرزه و انفجار با هم مقایسه می شوند، رابطه ای برای هر گروه از داده های همنوع و همچنین تفاوت هایی بین امواج غیر همنوع بر اساس توابع مد ذاتی (Intrinsic Mode Functions) تولید شده، به دست می آید. از بررسی های به عمل آمده نتیجه می شود که ترسیم ماکزیمم بسامدهای IMF مختلف هر لرزه نگاشت بر حسب محل قرارگیری آنها، یک عامل تشخیصی بسیار موثر است و به این ترتیب انفجارها و زمین لرزه ها به راحتی از یکدیگر قابل تفکیک هستند. همچنین نشان داده می شود که روش مورد نظر نسبت به روش های پیشرفته ای مانند روش احتمالاتی غیرمارکوفی گسسته، کارآیی بیشتری دارد.

توده مافیک– اولترامافیک قره آغاج در فاصله 36 کیلومتری شمال باختر ارومیه قرار دارد. این توده از لحاظ سنگ شناسی از دو بخش اصلی شامل سنگ های مافیک بدون کانی سازی و سنگ های اولترامافیک غنی از Fe-Ti-P (سنگ های FTP) تشکیل یافته است. بخش مافیک به طور غالب حاوی گابروی درشت بلور، میکروگابرو و متاگابرو با مجموعه کانیایی ساده (پلاژیو کلاز + کلینوپیروکسن و ایلمنیت) و ارتوآمفیبولیت است. بر اساس روابط صحرایی، شواهد سنگ نگاری و زمین شیمیایی، این سنگ ها رابطه بسیار نزدیکی با یکدیگر داشته و هم ماگما محسوب می شوند. بخش اولترامافیک از تعداد زیادی لایه و توده سیل مانند به ستبرای 5 سانتی متر تا چند متر تشکیل یافته، به گونه ای که به طور کامل توسط گابروها احاطه شده و با میزبان، همبری ناگهانی، موازی و هم شیب دارد. این سنگ ها در مقایسه با سنگ های اولترامافیک متعارف، مجموعه کانیایی (غنی از اولیوین، آپاتیت، ایلمنیت و مگنتیت) و همچنین ترکیب شیمیایی غیرعادی نشان می دهند SREE~10-340 ppm, Cr~40-160 ppm, Ni~7-73 ppm, SiO2~21-30 wt%, MgO~9-20 wt%, TiO2~5-11 wt%, Fe2Ot3~26-42 wt%, P2O5~0.1-5.1wt%. سنگ های FTP اغلب بر گوارگی ماگمایی داشته و در مجموع گسترش آنها از روند عمومی توده قره آغاج (NW-SE) پیروی می کند. شواهد صحرایی، سنگ نگاری و داده های زمین شناسی حاکی از این است که سنگ های FTP و میزبان گابرویی آنها با یکدیگر ارتباط ژنتیکی مشخصی ندارند، به گونه ای که انواع FTP (مشتق از ماگمای فروبازالتی غنی از P) به صورت تاخیری به درون سنگ های میزبان در حال دگرشکلی پلاستیک دمای بالا در یک زون برشی محلی نفوذ کرده اند.