دانش کشاورزی و تولید پایدار
سال:1403 | دوره:34 | شماره:2 |تعداد مقالات:21

آزمایشی بصورت کرت های دو بار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 36 تیمار و سه تکرار در دانشگاه مراغه در سال های زراعی 1398 و 1399 اجرا گردید. فاکتور اصلی رژیم های مختلف آبیاری شامل پس از 25، 50 و 75 درصد حداکثر تخلیه مجاز رطوبتی از آب در دسترس بود. فاکتور فرعی الگوهای کشت (کشت خالص نعناع فلفلی، کشت خالص مریم گلی و کشت مخلوط یک ردیف نعناع فلفلی+ یک ردیف مریم گلی) و فاکتور فرعی فرعی منابع مختلف کودی شامل عدم مصرف کود به عنوان شاهد، نانو دی اکسید تیتانیوم (100 میلی گرم در لیتر)، قارچ میکوریزا و کاربرد تلفیقی قارچ میکوریزا + نانو دی اکسید تیتانیوم بودند.یافته ها: نتایج نشان داد که عملکرد ماده خشک نعناع فلفلی و مریم گلی در تنش ملایم به ترتیب 7/28 و 27 درصد و در تنش شدید به ترتیب 1/55 و1/64 درصد کاهش یافت. بیشترین عملکرد ماده خشک نعناع فلفلی و مریم گلی در کشت خالص با کاربرد تلفیقی قارچ میکوریزا+ نانو دی اکسید تیتانیوم بدست آمد. همچنین بیشترین درصد اسانس نعناع فلفلی در کشت مخلوط با کاربرد تلفیقی قارچ میکوریزا+ نانو دی اکسید تیتانیوم حاصل شد. بیشترین میزان نسبت برابری زمین معمولی، کاهش واقعی عملکرد و شاخص های اقتصادی کشت مخلوط در آبیاری نرمال با کاربرد تلفیقی نانو دی اکسید تیتانیوم + قارچ میکوریزا بدست آمد. علاوه بر این، بیشترین درآمد خالص دو گیاه در آبیاری نرمال در کشت مخلوط با کاربرد تلفیقی قارچ میکوریزا + نانو دی اکسید تیتانیوم بدست آمد که تفاوت معنی داری با کاربرد تلفیقی قارچ میکوریزا + نانو دی اکسید تیتانیوم در تنش ملایم و در کشت مخلوط نداشت.

به منظور مطالعه ی پتانسیل تولید و توان رقابتی گیاهان جو و ماشک در الگوی کشت مخلوط تحت تأثیر الگوهای مختلف کاشت و استفاده از کود نیتروژن، آزمایشی در سال زراعی 98-1397 در دو ایستگاه تحقیقاتی دیم سیساب و شیروان استان خراسان شمالی اجرا شد. نوع طرح آزمایشی بصورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی بود که فاکتور اصلی شامل کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور فرعی الگوهای مختلف کشت در پنج سطح (تک کشتی جو، تک کشتی ماشک، نسبت های افزایشی: 15، 30 و 45 افزایش تراکم ماشک به جو) و کشت از نوع درهم و افزایشی بود. نتایج نشان داد، بر اساس مقایسه میانگین اثر متقابل نیتروژن*اجزای کشت مخلوط بیشترین میزان خاکستر جو در تیمار کشت مخلوط 100:45 و در تیمار کودی 100 کیلوگرم نیتروژن حاصل شد در حالیکه کمترین مقدار این صفت مربوط به تیمارهای کشت مخلوط 100:15 و کشت خالص جو بود که در تیمار عدم استفاده از نیتروژن حاصل شد.. بر اساس نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل سه گانه بیشترین عملکرد دانه در کشت خالص جو و در تیمار نیتروژن 100 کیلوگرم (1675 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد که مربوط به منطقه سیساب بود و کمترین آن در کشت مخلوط 100:30 و تیمار کودی 50 کیلوگرم نیتروژن (790 کیلوگرم در هکتار) که در منطقه شیروان به دست آمد شاخص نسبت برابری زمین در تیمار کشت مخلوط 100:45 و کود نیتروژن 50 کیلوگرم بیشترین مقدار (158/1=LER) را داشت که در منطقه شیروان حاصل شد؛

نتایج نشان داد که اثرات متقابل کاربرد پومیس و محلول پاشی همزمان با عصاره جلبک دریایی و محلول هوگلند موجب افزایش 97 درصدی طول و 112 درصدی عرض غلاف، افزایش 73 درصدی وزن خشک گیاه، 39 درصدی تعداد دانه در بوته، و 55 درصدی عملکرد دانه نسبت به شاهد شد. ارتفاع گیاه تحت کاربرد 60 تن در هکتار پومیس با محلول پاشی به تنهایی و همزمان هر دو کود، افزایش یافت. محلول پاشی با محلول هوگلند و محلول پاشی همزمان هر دو ترکیب (محلول هوگلند و عصاره جلبک دریایی) در تیمار کاربرد پومیس، موجب افزایش تعداد گره، تعداد شاخه فرعی، وزن صددانه در گیاه شد. کاربرد پومیس (عدم کاربرد و 60 تن در هکتار) همراه با محلول پاشی به تنهایی و همزمان هر دو کود موجب افزایش محتوای نیتروژن گیاه گردید. محتوای پتاسیم در تیمار 60 تن در هکتار پومیس با محلول پاشی همزمان هر دو کود و محلول پاشی عصاره جلبک افزایش یافت. کاربرد پومیس (60 تن در هکتار) تعداد غلاف در بوته، محتوای فنل و فلاونوئید کل گیاه، محتوای کلسیم، منیزیم و منگنز گیاه را تحت تاثیر قرار داد. محلول پاشی با عصاره جلبک و محلول پاشی همزمان هر دو ترکیب موجب افزایش محتوای کلسیم، منیزیم، منگنز و فنل کل گیاه شد. محلول-پاشی همزمان با محلول هوگلند و عصاره جلبک موجب افزایش درصد پروتئین (40 درصد) و روغن دانه (21 درصد) شد. بین عملکرد دانه با محتوای عناصر، درصد روغن، وزن خشک ریشه و عملکرد بیولوژیکی همبستگی مثبت وجود داشته و نشان می دهد که برای حصول به عملکرد قابل قبول تغذیه متعادل گیاه با عناصر غذایی لازم است.

ماش گیاهی مناسب برای تنوع بخشیدن به سیستم های زراعی به منظور بهره گیری از آثار اکولوژیکی مثبت است. تعداد چهل و هفت لاین منتخب از ژرم پلاسم ماش بانک ژن گیاهی ملی ایران همراه با ژنوتیپ های شاهد(رقم پرتو و لاین امیدبخش VC6173) در قالب طرح لاتیس مربع (لاتیس 7×7) در دو تکرار در سه محیط مختلف کشت شدند و با ارزیابی عملکرد دانه و صفات موثر بر عملکرد نظیر طول غلاف، تعداد خوشه در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف مورد مقایسه قرار گرفتند.نتایج نشان داد در هر سه شرایط محیطی اثر ژنوتیپ روی کلیه صفات مورد بررسی به استثنای صفت تعداد دانه در غلاف معنی دار بود. این موضوع نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی مطلوب بین لاین های مورد بررسی و تاکیدی بر امکان انتخاب مواد ژنتیکی مناسب برای پیشبرد اهداف به نژادی در این گیاه است. اگرچه با توجه به عدم واکنش یکسان ژنوتیپ ها به محیط های مختلف؛ انتخاب ضرورتا باید در محیط های مختلف به صورت جداگانه صورت پذیرد، با جمع بندی نتایج در سه محیط مختلف مشخص شد، لاین های24، 25 و 41 از نظر طول غلاف، لاین های 23 و 42 از نظر تعداد غلاف در بوته، لاین 43 از نظر تعداد دانه در غلاف، لاین های 5، 11 و42 از نظر تعداد خوشه در بوته در هر سه محیط در دسته لاین های برتر قرار داشتند. تنوع ژنتیکی بالا در این ژنوتیپ ها امکان معرفی ارقام جدید و توسعه سطح زیر کشت این گیاه برای مناطق مختلف با شرایط آب و هوایی متفاوت را فراهم می سازد.

اهداف: هدف آزمایش تعیین و شناسایی ارقام جدید جهت جایگزینی با ارقام قدیمی در دو اقلیم معتدل سرد (استان البرز) و معتدل گرم و مرطوب (استان گلستان) بود.مواد و روش ها: آزمایش طی دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 در دو استان البرز و گلستان با استفاده از 14 رقم بهاره و 10 رقم زمستانه کلزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد.نتایج: در منطقه گرگان، ارقام دی کی 7170، تراپر، هایولا 50، هایولا 401 و هایولا 420 با درجه روز فعال تجمعی کمتر برای آغاز گل دهی و شاخص های سطح برگ و سبزینگی بیشتر در مقایسه با رقم آرجی اس003 (شاهد) از پتانسیل عملکرد دانه بیشتری برخوردار بودند. در منطقه کرج، ژنوتیپ های زمستانه جدید و میان رس نفیس و لاین HL3721 با درجه روز فعال تجمعی کمتر برای آغاز گل دهی و طول دوره رشد، تعداد خورجین در بوته بیشتر، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، شاخص سطح برگ و شاخص سبزینگی بیشتر (تفاوت معنی دار) در مقایسه با رقم اوکاپی (شاهد) از عملکرد دانه بیشتری برخوردار بودند. نتیجه گیری: ارقام تراپر، هایولا 50 و دلگان با میانگین عملکرد دانه 2500 تا 3000 کیلوگرم در هکتار جهت کاشت در منطقه گرگان و رقم نفیس با میانگین عملکرد دانه 3200 تا 3300 کیلوگرم در هکتار جهت کاشت در منطقه کرج مناسب تشخیص داده شدند و جایگزین مناسبی به ترتیب برای ارقام قدیمی آرجی اس003 و اوکاپی شناخته شدند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات کمی و کیفی روغن استخراج شده از 19 لاین دابل هاپلوئید گیاه کاملینا در شرایط دیم کرمانشاه اجرا گردید. آزمایش بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 20 ژنوتیپ و سه تکرار در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود کرمانشاه اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل رقم سهیل به عنوان شاهد و 19 لاین دابل هاپلوئید می باشند.نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه (2/345 کیلوگرم در هکتار) هم در لاین 100DH بدست آمد که نسبت به رقم شاهد 5/43 درصد افزایش نشان داد. کمترین عملکرد دانه هم مربوط به لاین 105DH بود که نسبت به رقم شاهد 3/67 درصد کاهش نشان داد. علاوه بر این، بیشترین درصد و عملکرد روغن در لاین 100DH بدست آمد که نسبت به رقم سهیل 8/2 و 1/34 درصد افزایش نشان داد. آنالیز شیمیایی روغن کاملینا نشان داد که اسیدهای چرب غالب در روغن این گیاه شامل لینولنیک اسید (69/34-16/31 درصد)، لینولئیک اسید (93/18-74/16درصد)، اولئیک اسید (31/17-12/14درصد) و ایکوزنوئیک اسید (39/11-51/9) می باشد. بیشترین میزان اولئیک، لینولئیک و لینولنیک اسید در لاین 100DH مشاهده شد. علاوه بر این، بیشترین میزان ایکوزنوئیک اسید در لاین 10DH و پس از آن در لاین DH100 مشاهده شد. شایان ذکر است که میزان اسیدهای چرب غیراشباع اولئیک، لینولئیک، لینولنیک و ایکوزنوئیک نسبت به شاهد به ترتیب 9/10، 6/5، 4/6 و 7/8 درصد افزایش یافت.بطور کلی می توان نتیجه گرفت که لاین 100DH به دلیل بیشترین عملکرد و کیفیت روغن به عنوان لاین برتر جهت آزادسازی ارقام جدید از این گیاه دانه روغنی پیشنهاد می گردد.

پژوهش حاضر به منظور مطالعه اثر قارچ تریکودرما، هومیک اسید و باکتری های محرک رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم رقم افق به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی طاهرآباد کاشان در سال زراعی 97-98 انجام گرفت. فاکتور اول باکتری های محرک رشد (ازتوباکتر کرکوکوم + آزوسپیریلیوم لیپوفروم + سودوموناس پوتیدا) در دو سطح مصرف و عدم مصرف، فاکتور دوم قارچ تریکودرما (مصرف و عدم مصرف) و فاکتور سوم شامل هیومیک اسید به میزان 200 کیلوگرم در هکتار و بصورت خاک کاربرد (مصرف و عدم مصرف) بود. نتایج نشان داد باکتری های محرک رشد، قارچ تریکودرما و هومیک اسید منجر به افزایش ارتفاع، کلروفیل a و b، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم گردید. باکتری های محرک رشد، تریکودرما و اسید هیومیک بترتیب منجر به افزایش 8/43، 7/21 و 6 درصدی عملکرد دانه در مقایسه با شاهد گردید. استفاده توام باکتری های محرک رشد، قارچ تریکودرما و هومیک اسید منجر به افزایش عملکرد دانه، اجزای عملکرد و شاخص برداشت در مقایسه با کاربرد منفرد و همچنین شاهد گردید. بیشترین عملکرد دانه با کاربرد توام باکتری های محرک رشد، قارچ تریکودرما و به میزان 7/7466 کیلوگرم در هکتار و بیشترین شاخص برداشت نیز با کاربرد توام کودهای زیستی و به میزان 3/32 درصد به دست آمد. به طور کلی با توجه به یافته های این پژوهش، می توان با کاربرد توام باکتری های محرک رشد، تریکودرما و اسید هیومیک افزایش عملکرد دانه معنی داری را در گندم به دست آورد.

مقدمه و اهداف: وابستگی بیش از حد به مصرف کودهای شیمیایی جهت تولید محصولات کشاورزی امروزه منجر به مشکلات عمده زیست محیطی شده است. لذا جهت کاهش آلودگی خاک و هزینه تولید کودهای شیمیایی استفاده از کودهای زیستی ضروری می باشد. این تحقیق با هدف تعیین مقدار مناسب کود شیمیایی فسفره در ترکیب با کودهای زیستی سویا انجام گرفت.مواد و روش: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. فاکتور اول شامل کاربرد کود شیمیایی فسفره (صفر،60، 120و 180 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل) و فاکتور دوم شامل کاربرد کود زیستی فسفره (شاهد، کود زیستی فسفاته به رشد، قارچ مایکوریزا، کود زیستی فسفاته به رشد + قارچ مایکوریزا بود.یافته ها: افزایش کود شیمیایی فسفره از صفر تا 180 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش معنی دار شاخص کلروفیل (17 درصد) ارتفاع بوته (5/8 درصد)، ، میزان نور جذب شده (6/1 درصد)، عملکرد بیولوژیک (24 درصد) و اجزائ عملکرد سویا شد. کودهای زیستی نیز افزایش معنی داری در صفات مذکور ایجاد نمود. برهمکنش کودهای شیمیایی و زیستی فسفره نیز بر شاخص سطح برگ و عملکرد دانه سویا معنی دار گردید و در هرسطح از مصرف کود شیمیایی بیشترین مقدار این صفات مربوط به کاربرد کود زیستی فسفاته به رشد+ قارچ مایکوریزا بود.نتیجه گیری: با افزایش مصرف کود شیمیایی فسفره از کارایی کاربرد کودهای زیستی در بهبود عملکرد دانه سویا کاسته شد. لذا می توان اظهار داشت در راستای دستیابی به تولید پایدار سویا بایستی از ترکیب کودهای زیستی و مقادیر پایین تر کود شیمیایی فسفره بهره برد.

به منظور بررسی اثرات کاربرد کود بیوچار (صفر، 10 و 20 تن در هکتار) و محلول پاشی با عصاره جلبک دریایی Ascophyllum nodosum (صفر، 2 و 4 میلی لیتر بر لیتر)، بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیک شاهسپرم، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر مبنای طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه در طی سال های 1400-1399انجام شد.یافته ها: اثرات متقابل کاربرد بیوچار و محلول پاشی، وزن خشک گیاه، سطح برگ، محتوای پروتئین، فنل، فلاونوئید، محتوای اسانس، نیتروژن، فسفر و پتاسیم گیاه را تحت تاثیر قرار داد. بیشترین وزن خشک گیاه، سطح برگ، محتوای پروتئین، فنل، فلاونوئید، نیتروژن، فسفر و پتاسیم در تیمار کاربرد 20 تن در هکتار بیوچار همراه با محلول پاشی 2 و 4 میلی لیتر در لیتر عصاره جلبک و کاربرد 10 تن در هکتار بیوچار همراه با محلول پاشی 4 میلی لیتر در لیتر عصاره جلبک مشاهده شد. تیمار 20 تن در هکتار بیوچار با محلول پاشی 4 لیتر گرم در لیتر عصاره جلبک موجب افزایش ارتفاع گیاه به 76 سانتی متر شد که نشان-دهنده افزایش 59 درصدی نسبت به تیمار شاهد بود. بالاترین شاخص کلروفیل در تیمار کاربرد 10 و 20 تن در هکتار بیوچار همراه با محلول پاشی 4 میلی لیتر در لیتر عصاره جلبک مشاهده شد. 20 تن در هکتار بیوچار همراه با محلول پاشی 4 میلی لیتر در لیتر عصاره جلبک موجب افزایش عملکرد اسانس گیاه شد نتیجه گیری کلی: نتایج حاصل از بررسی حاضر نشان داد که کاربرد 20 تن در هکتار بیوچار همراه با محلول پاشی 4 میلی لیتر در لیتر عصاره جلبک تأثیر مثبت بر عملکرد اسانس شاهسپرم داشته و قابل پیشنهاد به بخش ترویج کشاورزی می باشد

آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعه ای واقع در شهرستان جیرفت اجرا شد. .تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح خاکپوش غیرآلی پلاستیک سیاه، پلاستیک سفید، خاکپوش آلی از نوع کاه و کلش گندم، وجین دستی و تیمار شاهد بودند. بیشترین ارتفاع سوخ (1/73 میلی متر)، قطر سوخ (69 میلی متر)، قطر گلوگاه (3/13 میلی متر) و عملکرد سوخ ( 55707 کیلوگرم در هکتار)، حداکثر دما و درصد رطوبت وزنی خاک در تیمار خاکپوش سیاه به دست آمد. بطوریکه عملکرد سوخ، قطر سوخ واسیدهای آلی در تیمار خاکپوش سیاه نسبت به شاهد به ترتیب 8/48، 6/46 و 3/31 درصد افزایش داشت و بیشترین مقدار گوگرد در تیمار کاه و کلش مشاهده شد که با تیمار خاکپوش سیاه تفاوت معنی داری نداشت. بیشترین و کمترین زیست توده علف های هرز به ترتیب در مرحله اول و سوم نمونه برداری در تیمار شاهد و خاکپوش سیاه حاصل شد. نتایج این پژوهش نشان داد بهبود صفات کمی و کیفی پیاز تحت تاثیر نوع خاکپوش مورد استفاده قرار گرفت به طوری که استفاده از خاکپوش مناسب در کاهش تعداد و زیست توده علف های هرز و تولید عملکرد مطلوب پیاز خوراکی نقش بسزایی داشت. با توجه به نتایج تحقیق تیمار خاکپوش پلاستیک سیاه بهترین تیمار جهت کنترل علف های هرز و تولید عملکرد مطلوب پیشنهاد می گردد.

روش های مختلفی برای کنترل علف های هرز در مزرعه گوجه فرنگی وجود دارد. در این میان استفاده از علف کش ها بسیار متداول است. اما به علت بروز مشکلات زیست محیطی، پرهزینه بودن، ایجاد مقاومت در علف های هرز و تهدید سلامت انسان و محیط زیست، استفاده از آن ها با شک و تردید مواجه شده است. استفاده از گیاهان پوششی را می توان جایگزین مناسبی برای خاک ورزی های بی رویه و استفاده از علف کش ها دانست. این پژوهش در سال 1399-1400 و در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه رازی اجرا شد. هدف این مطالعه، ارزیابی تأثیر گیاهان پوششی ماشک گل خوشه ای و شبدر ایرانی به صورت کشت خالص و ترکیبی بر عملکرد و کنترل علف های هرز مزرعه گوجه فرنگی بود. تیمار بقایای 50% ماشک + 50% شبدر و بقایای 100% شبدر در کنترل علف ها ی هرز و نیزعملکرد گوجه فرنگی نسبت به شاهد و سایر تیمار ها بهتر بودند. در تیمار شاهد کمترین عملکرد گوجه فرنگی و کنترل علف ها ی هرز مشاهده شد. عملکرد در تیمارهای 50% ماشک + 50% شبدر و بقایای 100% شبدر به ترتیب، 25/67 و 51/66 تن در هکتار بود، در حالی که عملکرد در تیمار شاهد 43/14 تن در هکتار مشاهده گردید. تراکم علف های هرز در تیمارهای 50% ماشک + 50% شبدر و بقایای 100% شبدر به ترتیب 9 و 8 بوته در متر مربع و در تیمار شاهد 30 بوته در متر مربع بود. ه طور کلی استفاده از گیاهان پوششی و بقایای آن ها در مزرعه می تواند روش زیست محیطی و اقتصادی مناسبی در جهت کنترل علف های هرز و کم کردن استفاده از مواد شیمیایی در مزرعه باشد.

این پژوهش به منظور بررسی قدرت رقابت چهار رقم برنج در رقابت با علف‏هرز سوروف و انتخاب رقم مناسب با توانایی رقابتی بالاتر در برابر این علف هرز انجام شد.چهار سطح رقم برنج (طارم هاشمی، شیرودی، دیلمانی و حسنی) و شش سطح تراکم علف هرز سوروف (صفر، 10، 20، 30، 40 و 50 بوته در متر مربع)، فاکتورها بودندبیشترین و کمترین میزان زیست توده سوروف به ترتیب در تیمارهای طارم هاشمی در تراکم 50 بوته سوروف و شیرودی در تراکم 10 بوته در متر مربع سوروف (به ترتیب 3/301 و 3/68 گرم در متر مربع) مشاهده شد. بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه و بیولوژیک برنج، به ترتیب در تیمارهای رقم شیرودی در شرایط عاری از علف هرز و رقم حسنی در تداخل با تراکم 50 بوته سوروف در متر مربع مشاهده شد. میزان کاهش عملکرد دانه در شرایط تداخل با تراکم های بررسی شده علف هرز سوروف نسبت به عدم تداخل این علف هرز، 30-6/2، 8/18-2/3، 5/31-8/2 و 8/30-6/5 درصد، به ترتیب در ارقام طارم هاشمی، شیرودی، دیلمانی و حسنی بود.برازش داده های عملکرد ارقام برنج در رقابت با تراکم های سوروف حکایت از توان رقابتی بسیار بالا برای رقم شیرودی نسبت به سایر ارقام بررسی شده داشت، لذا این رقم را می توان در شالیزارهای با سابقه آلودگی بالای علف هرز سوروف برای کشت توصیه نمود تا با استفاده از قدرت رقابتی بالاتر آن در برابر علف هرز سوروف سبب کاهش مصرف علفکش ها و به حداقل رساندن مضرات ناشی از مصرف آنها شد و گامی در جهت رسیدن به کشاورزی پایدار برداشت.

این تحقیق به منظور امکان کاهش یا جایگزینی کود فسفات با اسید هیومیک در جهت بررسی بر خصوصیات-رشدی، عملکرد دانه وجذب عناصرغذایی پرمصرف و کم مصرف در گیاه گلرنگ در راستای کاهش هزینه ها و افزایش برداشت انجام گردید. برای این منظور ازکود سوپرفسفات تریپل و اسید هیومیک (لئوناردیت) در تیمارهای ترکیبی و جداگانه در کشت گلرنگ استفاده شد.کشت گلرنگ رقم گلدشت با 9 تیمار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. صفات ریخت شناسی، رویشی، عملکردی و عناصرغذایی در برگ گیاه گلرنگ اندازه گیری شد. تیمار P50H100 در ارتفاع بوته، قطرساقه، تعدادشاخه اصلی، فتوسنتز، کلروفیل، هدایت روزنه ای، تعداد طبق، وزن صددانه، عملکرد دانه، وزن خشک اندام هوایی، شاخص برداشت، درصد روغن و محصول روغن بیشترین مقدار را داشت. بعد از تیمار P50H100 تیمار H200 و P25H150 نتایج بیشتر و معنی داری در این شاخص ها داشتند. تیمار P50H100 بیشترین درصد نیتروژن برگ، تیمار P50H100 و P50 بیشترین درصد فسفر برگ، تیمارهای H200، P25H150 و P50H100 بیشترین مقدار پتاسیم برگ، تیمار H200 بیشترین مقدار کلسیم برگ، تیمار P25H150 بیشترین مقدار منیزیم برگ، تیمار H200 بیشترین مقدار آهن و روی برگ، تیمارهای H200 و P25H150 بیشترین مقدار منگنز برگ و تیمار P25H150 بیشترین مقدار مس برگ را داشت.این تحقیق نشان داد با تیمار P50H100 می توان به بیشترین عملکرد معنی دار دست یافت. بعد از این تیمار، تیمارهای H200 و P25H150 نتایج معنی داری داشت و مناسب بود. تیمارهای P100 و P50 و همچنین تیمار H100 و P25H50 نتایج معنی داری نسبت به تیمارهای برتر نداشتند. استفاده همزمان لئوناردیت با فسفر نتایج بیشتر و معنی داری نسبت به کاربرد فسفر به صورت تنهایی داشت.

اهداف: ارزیابی تأثیر تیمارهای نانوسوپرجاذب و کودهای زیستی بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزای بهاره تحت سطوح مختلف فراهمی آب از اهداف این تحقیق بود.مواد و روش ها :دو آزمایش مزرعه ای در سال های 1397 و 1398 به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل براساس طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل آبیاری در سه سطح، آبیاری بعد از تبخیر 70 ،120 و 170 میلی متر تبخیر از تشتک کلاسA در کرت های اصلی و تیمارهای نانوسوپرجاذب در دو سطح (0 و 45 کیلوگرم در هکتار) و تیمارهای کودی در چهار سطح: شاهد، کیتوزان، باکتری های محرک رشد و کیتوزان + باکتری های محرک رشد به-صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. یافته ها: محتوای نیتروژن و فسفر، درصد آب برگ، درصد پوشش سبز، محتوای کلروفیل، ارتفاع بوته، تعداد شاخه و برگ در بوته، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، محصول بیولوژیکی و به تبع آن ها محصول دانه کاهش یافتند، اما دمای برگ های کلزا افزایش یافت. کاربرد تیمارهای کودی به ویژه تیمار تلفیقی کودهای زیستی + نانوسوپرجاذب تحت تمامی سطوح آبیاری منجربه بهبود این صفات و محصول دانه کلزا به خصوص در تنش شدید گردید. کاربرد نانوسوپرجاذب به تنهایی فقط تحت تنش متوسط و شدید منجربه بهبود این صفات نسبت به عدم کاربرد آن شد. نتیجه گیری: بهبود صفات مورفوفیزیولوژیکی و اجزای محصول درنهایت موجب افزایش محصول دانه گیاهان کلزا شد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که کاربرد تلفیقی نانوسوپرجاذب با کودهای زیستی می تواند روشی مؤثر در بهبود محصول کلزا شرایط تنش خشکی باشد.

به منظور ارزیابی اثر تراکم کشت و مرحله برداشت بر تولید علوفه خشک در یونجه، آزمایشی طی دو سال زراعی 1397-1396 و 1398-1397 در دانشگاه بوعلی سینا همدان به اجرا درآمد.آزمایش به صورت کرت های خرد شده نواری با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد.عامل تراکم کاشت در سه سطح و عامل زمان برداشت علوفه در چهار مرحله فنولوژیکی مطالعه شدند.نتایج مقایسه میانگین نشان داد که برداشت علوفه در مرحله 10 درصد گلدهی منجر به افزایش معنی دار عملکرد علوفه خشک در چین اول و چین دوم و عملکرد علوفه سالیانه در مجوع دو سال گردید.نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل تراکم کشت و تاریخ برداشت علوفه در سال اول نشان داد که افزایش فاصله ردیف به 50 و 60 سانتیمتر و برداشت علوفه در مرحله 10 درصد و 50 درصد گلدهی منجر به افزایش معنی دار عملکرد علوفه خشک در چین دوم و عملکرد علوفه سالیانه گردید.در این مطالعه در هر دو سال آزمایش تأخیر در زمان برداشت علوفه منجر به افزایش معنی دار ارتفاع بوته گردید.برداشت در اوایل دوره گلدهی منجر به افزایش معنی دار ارتفاع کانوپی نسبت به برداشت در مرحله اوایل غنچه دهی می گردد.کاهش تراکم کشت از طریق افزایش فاصله ردیف به 50 و 60 سانتیمتر و نیز برداشت علوفه در مرحله 50 درصد گلدهی منجر به افزایش معنی دار عملکرد علوفه خشک در چین اول گردید.بنابراین کشت با تراکم کمتر و تأخیر در زمان برداشت علوفه تا 50 درصد گلدهی،با هدف افزایش عملکرد علوفه خشک سالیانه توصیه می شود.

چکیده اهداف: این تحقیق با هدف بررسی اثر کاربرد سطوح کود نیتروژن و پیش کاشت گیاهان پوششی بر برخی صفات رویشی و عملکرد گیاه برنج انجام شد.مواد و روش ها: آزمایش در طی دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به صورت کرت‏های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل سظوح صفر، 120، 240، 320 و 400 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در کرت‏های اصلی و انواع گیاهان پیش‏کاشت در چهار سطح (بدون گیاه پیش‏کاشت، کلزا، شبدر برسیم و چاودار) در کرت‏های فرعی قرار گرفت. یافته ها: طبق نتایج، عملکرد برنج در زمان استفاده از پیش کاشت گیاه پوششی شبدر برسیم به طور معنی داری مطلوب تر از دیگر پیش کاشت های گیاهان پوششی بود. استفاده از کود نیتروژن در سطوح 320 و 400 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش صفات رویشی، عملکرد و اجزای عملکرد از جمله شاخص سطح برگ و تعداد پنجه و در نهایت افزایش عملکرد شد. نتایج نشان داد که استفاده از گیاهان پوششی به ویژه بقولات علوفه ای مانند شبدر برسیم به صورت پیش کاشت و کاربرد کود نیتروژن به میزان320 تا 400 کیلوگرم در هکتار جهت کسب عملکرد مطلوب تر توصیه می-گردد. نتیجه گیری: از آنجا که در بین دو سطح 320 و 400 کیلوگرم در هکتار در بسیاری از صفات اندازه گیری شده تفاوت زیادی وجود نداشت، بنابراین توصیه می شود از سطح 320 کیلوگرم در هکتار برای کوددهی مورد استفاده قرار گیرد.

چکیدهاهداف: هدف از این تحقیق، انتخاب لاین های امیدبخش گندم دوروم از نظر پایداری و عملکرد دانه بالا با ترکیب روش های BLUP و AMMI و با استفاده از شاخص های مختلف مبتنی بر REML/BLUP بود.مواد و روش ها:در این تحقیق تعداد 20 ژنوتیپ گندم دوروم در پنج ایستگاه تحقیقاتی کرج، کرمانشاه، خرم آباد، دزفول و داراب در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و در دو فصل زراعی (1400-1398) مقایسه شدند. یافته ها:نتایج نشان داد که برهمکنش اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای عملکرد دانه معنی دار است. مقایسه میانگین های پیش بینی شده عملکرد دانه با روش BLUP و همچنین آماره های HMGV، PRGV و HMRPGV نشان داد که ژنوتیپ های G10، G8، G18، G9 و G14 با داشتن بیشترین میانگین پیش بینی شده نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتر هستند. برمبنای بای پلات نوع سوم، ژنوتیپ های G1، G8، G10، G18 و G19 با عملکرد بالاتر از متوسط کل و مقدار پایین WAASB، جزء ژنوتیپ های برتر بودند. بر مبنای بای پلات چند ضلعی ژنوتیپ های G19، G1 و G10 با کمترین شیب خط از پایداری بیشتری برخوردار بودند. بر مبنای نقشه حرارتیWAASB/GY ژنوتیپ های G8، G19، G18، G4، G10 و G1 به عنوان ژنوتیپ های برتر معرفی شدند. مقایسه بین آماره های پایداری و شاخص های مبتنی بر BLUP نشان داد انطباق بالایی بین نتایج آنها وجود دارد.نتیجه گیری: در مجموع با توجه به نتایج بیشتر روش های مبتنی بر BLUP و آماره های تجزیه پایداری، ژنوتیپ های G8، G10، G18 و G19 به عنوان ژنوتیپ های پایدار معرفی شدند و می توانند نامزد معرفی به عنوان رقم جدید باشند.

این پژوهش به منظور مقایسه روش های خاک ورزی حفاظتی در مقایسه با خاک ورزی مرسوم بر مقدار نگهداری رطوبت، ماده آلی و چگالی ظاهری خاک انجام یافت. آزمایش ها بر روی بسترهای بلند دائمی، بی خاک ورزی با دستگاه های SFOGGIA و Jab Planter، در یک تناوب گندم-کلزا-ذرت، طی سال های زراعی 99-1397، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. از ارقام برزگر، نپتون و هیبرید SC704 به ترتیب برای گندم، کلزا و ذرت استفاده گردید. خصوصیات مورد بررسی شامل سطوح رطوبتی خاک، چگالی ظاهری و مقدار ماده آلی خاک بود. نتایج نشان داد که متوسط میزان ماده آلی خاک از 23/0 درصد در ابتدای آزمایش به 53/0، 67/0 و 48/0 درصد در پایان آزمایش به ترتیب در تیمارهای کاشت بر روی بسترهای بلند دائمی (PRB) و بی خاک ورزی با دستگاه های SFOGGIA (NT) و Jab Planter (JP) افزایش یافت. میزان ماده آلی خاک در خاک ورزی مرسوم در پایان آزمایش 49/0 درصد بود. بیشترین مقدار آب قابل دسترس بترتیب در تیمارهای PRB (207/0 درصد)، CT (193/0 درصد) و JP (163/0) مشاهده گردید. کمترین مقدار این پارامتر نیز در تیمار NT (143/0 درصد) مشاهده شد. کمترین مقدار میانگین جرم مخصوص ظاهری خاک در تیمار CT (47/1 گرم بر سانتی متر مکعب) و بیشترین مقدار آن در تیمار NT (60/1 گرم بر سانتی متر مکعب) مشاهده شد. کاربرد روش های خاک ورزی حفاظتی و حفظ بقایا در مزرعه می تواند به بهبود ماده آلی خاک کمک نماید. میانگین جرم مخصوص ظاهری، ظرفیت نگهداری آب خاک به شدت متأثر از اعمال روش های مختلف خاک ورزی می باشد.

اهداف: با توجه به کشت وسیع گندم در دیم زارهای استان کرمانشاه و عدم مدیریت صحیح بقایای گیاهی توسط کشاورزان شرایط اقتضا می نماید تا برای مدیریت صحیح بقایا و کشت گندم چاره اندیشی شود. به همین منظور آزمایشی با هدف بررسی تأثیر سامانه های مختلف خاک ورزی بر ویژگی های فیزیکی خاک و صفات کمی ارقام مختلف گندم در اراضی دیم منطقه دالاهو انجام شد.مواد و روش ها: آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. سامانه-های خاک ورزی (خاک ورزی مرسوم، بی خاک ورزی، خاک ورزی کاهشی) به عنوان کرت های اصلی و 26 ژنوتیپ گندم به-عنوان کرت های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. ویژگی های فیزیکی خاک و عملکرد و اجزای عملکرد گندم مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد ویژگی های فیزیکی خاک، تغییر ماده آلی خاک، عملکرد و اجزای عملکرد گندم به طور معنی داری تحت تأثیر سامانه های خاک ورزی، ژنوتیپ و اثر متقابل خاک ورزی در ژنوتیپ قرار گرفتند. نتایج نشان داد با افزایش عمق، دمای خاک کاهش و رطوبت خاک افزایش یافت.نتیجه گیری: در کشت بی خاک ورزی تغییر ماده آلی خاک کمتر از سایر سامانه های خاک ورزی بود. بیشترین مقدار عملکرد دانه گندم (6658 کیلوگرم در هکتار) تحت اثر متقابل مربوط ژنوتیپ Mirzabey (Durum) (ژنوتیپ 24) در سامانه بی خاک ورزی بود. خاک ورزی حفاظتی اهمیت بقایا در سطح خاک را در حفظ رطوبت در مناطق دیم اثبات می کند و احتمالاً در مناطق دالاهو، روش های خاک ورزی حفاظتی جهت بهبود عملکرد بهتر باشند.

اهداف: این تحقیق به منظور بررسی تأثیر کینتین و سالیسیلیک اسید بر کاهش تنش های یونی، اسمزی و اکسیداتیو در شرایط شوری انجام شد. مواد و روش ها: آزمایش بر اساس طرح فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای شامل شوری (0، 4، 7 و 10 دسی زیمنس بر متر) و هورمون ها (50 میکرو مولار کینتین: و 1 میلی مولار سالیسیلیک اسید( بودند. تعداد 20 عدد بذر رقم M7 در عمق 3 سانتی-متری هر گلدان حاوی کیلوگرم پرلیت کاشته شدند. محلول پاشی هورمون ها در مرحله رشد رویشی و زایشی انجام گرفت. یک هفته پس از تیمار نهایی آزمایشات انجام گرفتند.یافته ها: شوری محتوای سدیم ریشه ها و برگ ها، مقدار پراکسید هیدروژن و مالون دی آلدئید، فعالیت کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، آلفا-توکوفرول و محتوای قندهای محلول و پرولین برگ گیاهان سویا را افزایش داد. این در حالی است که محتوای یون های پتاسیم، کلسیم و منیزیم، محتوای کلروفیل، شاخص سطح برگ، شاخص پایداری غشا، محتوای نسبی آب برگ و عملکرد دانه را کاهش داد. محلول پاشی هورمون ها، سبب کاهش محتوای سدیم ریشه ها و برگ ها، مقدار پراکسید هیدروژن، مالون دی آلدئید و پرولین برگ شد، در حالیکه محتوای یون های پتاسیم، کلسیم و منیزیم، محتوای کلروفیل، شاخص سطح برگ، فعالیت آنتی اکسیدان ها، شاخص پایداری غشا، مقدار قندهای محلول و محتوای نسبی آب برگ را بهبود بخشیدند. برتری تیمار Kin+ SA در رابطه با پارامترهای مورد بررسی به افزایش قابل توجه عملکرد بذر گیاهان سویا منجر گردید.نتیجه گیری: محلول پاشی هورمون ها، از طریق کاهش سمیت یونی و بهبود فعالیت آنتی اکسیدان-ها، به افزایش رشد و عملکرد بذر گیاهان سویا منجر گردید

اهداف: کشت های جالیزی در ثبات و تعادل اکوسیستم زراعی منطقه سیستان نقش به سزایی دارد. با عنایت به اهمیت غذایی، اقتصادی و اشتغال‎زایی بررسی این بوم نظام‎ها حائز اهمیت می‎باشد.مواد و روش‎ها: در این مطالعه، پنج نظام تولید محصولات جالیزی شامل قندک، سفیدک، پشمک، هندوانه و خربزه در سطح منطقه سیستان، با استفاده از شاخص‎های امرژی و اقتصادی، ارزیابی شد. اطلاعات این پژوهش با استفاده از پرسش‎نامه و اندازه‎گیری‎های میدانی از 45 مزرعه برای قندک، 53 مزرعه برای سفیدک، 37 مزرعه برای پشمک، 60 مزرعه برای هندوانه و 82 مزرعه برای خربزه جمع‎آوری شد.یافته‎ها: کل انرژی حمایت کننده نظام‎های تولید قندک، سفیدک، پشمک، هندوانه و خربزه به ترتیب 1016×83/5، 1016×56/5، 1016×45/3، 1016×48/6 و 1016×83/5 ام‎ژول خورشیدی در هکتار در سال تخمین زده شد. در مطالعه حاضر درصد تجدیدپذیری امرژی (R%) نظام های تولید قندک، سفیدک، پشمک، هندوانه و خربزه به ترتیب 40/3، 57/3، 21/5، 06/3 و 40/3 درصد محاسبه شد. بزرگ‎تر بودن R% در نظام تولید پشمک نسبت به سایر نظام‎ها به دلیل سهم زیاد استفاده از کود آلی می‎باشد. در این مطالعه کمترین میزان تجدیدپذیری محیطی بین پنج نظام، مربوط به نظام هندوانه بود که نشان می‎دهد در این نظام درصد بالایی از امرژی مورداستفاده به منابع تجدیدناپذیر محیطی وابسته است.نتیجه‎گیری: پایداری اکولوژیکی نظام تولید هندوانه بیشتر از سایر نظام‎های موردمطالعه می‎باشد، همچنین ارزیابی‎های انجام شده بر اساس محاسبه 13 شاخص امرژی و اقتصادی حاکی از آن است که جلوگیری از فرسایش و کاهش کاربرد کودهای شیمیایی می‎تواند در پایداری اکولوژیکی این نظام‎ها مؤثر باشد.