مهندسی دریا
سال:1402 | دوره:19 | شماره:41 |تعداد مقالات:10

1پسماندهای رادیواکتیو از پسماندهای ویژه و خطرناک هستند که باید با رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشتی دفع شوند تا از خطرات احتمالی آن ها برای سلامت انسان ها و محیط زیست جلوگیری شود. ضایعات کشتی ها و زیردریایی های هسته ای از جمله این پسماندها هستند که بایست به نحو صحیح دفع آن ها مدیریت شود. کشتی های نیروی دریایی زمانی غیرفعال می شوند که توانایی نظامی آن ها هزینه ادامه عملیات را توجیه نمی کند. هنگامی که تصمیم برای غیرفعال کردن کشتی هسته ای گرفته می شود، باید سوخت آن تخلیه شود و اقدامات مناسب برای دفع نیروگاه راکتور و باقیمانده کشتی انجام شود. در این مقاله در بخش اول برنامه ای که برای دفع این ضایعات اجرا شده است مورد بررسی قرار می دهد. این برنامه شامل مراحل سوخت زدایی راکتور، غیرفعال کردن کشتی، برداشتن اجزا و لوازم داخل آن، برداشتن محفظه راکتور برای دفع در زمین، بازیافت باقی مانده کشتی تا حداکثر ممکن و دفع مواد غیرقابل بازیافت باقی مانده می باشد. در بخش دوم مقاله کنترل و پایش مکان های با فعالیت هسته ای برای حفظ ایمنی، امنیت و حفاظت از محیط زیست که بسیار حائز اهمیت است مورد مطالعه قرار می گیرد. این فعالیت ها توسط مراکز و سازمان های مختلفی انجام می شود و نیازمند تخصص و دانش فنی در زمینه هسته ای است.

1افزایش تقاضای جهانی برای مصرف انرژی و چالش گرمایش زمین ناشی از سوخت­های فسیلی از عواملی هستند که باعث انگیزه محققان برای تحقیق در مورد تکنولوژی­های انرژی­های تجدیدپذیر شده است. یکی از منابع انرژی­های پاک با پتانسیل بالا امواج دریا است. انواع مختلفی از مبدل­های انرژی امواج توسط پژوهشگران تاکنون پیشنهاد شده است که مبدل نوسانی سرج از نوع فلپ لولاشده یکی از آنها است. در این تحقیق مبدل فلپ در شرایط امواج دریا در نرم افزار انسیس اکوا بر پایه حل معادله لاپلاس و جریان پتانسیل شبیه­سازی می­شود. با تحلیل فرکانسی ضرایب هیدرودینامیکی جرم افزوده، میرایی تشعشعی و ممان ناشی از نیروهای موج برخوردی و موج متفرق شده محاسبه می­گردد. سپس این نتایج به صورت ورودی در نرم افزار متلب برای حل معادله دینامیکی حاکم استفاده می­شود. تاثیر میرایی متغیر بهینه و پهنا، ارتفاع و همچنین تاثیر هندسه مستطیلی و هرمی و بیضی­گون شکل برای فلپ صلب روی چگالی توان تولیدی بررسی می­گردد. در ادامه با ارائه حالت جدید ماژوله شده تاثیر زوایای این ماژول­ها روی چگالی توان خروجی مبدل انرژی مورد بحث قرار می­گیرد و پیشنهادات برای حالت بهینه ارائه می­گردد.

1بندر انزلی یکی از سه بندر اصلی سواحل شمالی کشور است که با داشتن اسکله های متعدد، عمق آبخور مناسب و فضای بندری وسیع، دارای امکانات مناسبی برای سرویس دهی به انواع شناورهای تجاری، نفتی، مسافری، صیادی و نظامی می باشد. این بندر از ابتدا بر روی مصب روگاهای متصل به تالاب انزلی ساخته شده بود و از این رو، همواره در معرض رسوبات ورودی از سمت تالاب قرار داشته و عملیات لایروبی به طور پیوسته در آن انجام شده است. در سال های اخیر، با توجه به کاهش قابل توجه سطح آب دریای خزر و افزایش حجم رسوبات تالاب ناشی از شرایط بالادست، حجم رسوبات با منشا تالاب در بندر افزایش یافته است و پیشنهاداتی در خصوص حذف اسکله برگشتی (اسکله شماره 10 بندر) با هدف تسهیل عبور رسوبات از کانال بندر و جلوگیری از نشست آنها در حوضچه مطرح شده است. در این مقاله، تاثیر اسکله برگشتی بر عبور رسوبات از بندر و الگوی رسوبگذاری با استفاده از شبیه سازی ریاضی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داده است که حذف اسکله برگشتی، تنها تاثیرات موضعی بر سرعت جریان و نشست رسوبات در بندر داشته و الگوی کلی جریانات و رسوبگذاری در بندر را تغییر نمی دهد. حجم رسوبات ورودی و خروجی از بندر با حذف اسکله برگشتی تغییر محسوسی نخواهد داشت.

1چکیده حمل ونقل دریایی، از مهم ترین مباحث حقوق دریایی است و در این مبحث، اصلی ترین مقوله، موارد مسئولیت و معافیت متصدی حمل ونقل است. هدف اصلی این مقاله، ارائۀ راهکار کاهش مسئولیت متصدی حمل و نقل دریایی در مواجهه با امارۀ تقصیر می باشد. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه ای و برای گردآوری اطلاعات از قوانین، کتاب ها، پایان نامه ها، رساله ها، مقاله ها، بانک های اطلاعاتی (داخلی و خارجی) و سایر منابع کاغذی و دیجیتالی استفاده شده است. دراین مقاله چند پرسش کلیدی در مبحث خسارت وارده به کالا در حمل و نقل دریایی و مسئولیت متصدی حمل، بررسی شده است. نخست اینکه، درصورت تلف محموله در حمل و نقل دریایی، اصولاً مسئولیت جبران خسارت به عهدۀ کیست ؟ دوم اینکه آیا متصدی حمل و نقل دریایی، مسئول جبران خسارت می باشد؟ دراین صورت مسئولیت وی مبتنی بر امارۀ تقصیر[1] یا فرض تقصیر است؟ سوم اینکه موارد معافیت متصدی حمل و نقل دریایی یعنی موارد استتثناء که متصدی حمل ونقل فاقد یا معاف از مسئولیت است کدامند؟ و راهکارهای کاهش مسئولیت متصدی حمل و نقل دریایی در مواجهه با امارۀ تقصیریا فرض تقصیر چیست؟ برای پاسخ به پرسش های مذکور، ضمن بیان تعاریف و مبانی مسئولیت ها و معافیت های متصدی حمل، به بررسی و تبیین مبانی مسئولیت متصدی حمل در کنوانسیون های بین المللی حاکم بر حمل و نقل دریایی کالا، حقوق مدنی، حقوق تجارت وحقوق دریایی ایران پرداخته شده و مسئولیت ها و جهات معافیت متصدی حمل و نقل دریایی بیان گردیده است. درنهایت این نتیجه گیری به عمل آمد که صرف نظر از مبنا و ماهیت مسئولیت متصدی حمل و نقل دریایی, وی می تواند با استناد به بعضی از جهات معافیت که در کنوانسیون ها و مقررات بین المللی و قوانین داخلی نیز مورد اشاره قرار گرفته اند از مسئولیت رهایی یابد. در این زمینه، راهکارهایی برای کاهش مسئولیت متصدی حمل و نقل دریایی در مواجهه با امارۀ تقصیر، ارائه شده است. واژگان کلیدی: حمل و نقل، حمل و نقل دریایی، مسئولیت متصدی حمل ونقل دریایی ، موارد معافیت و تحدید مسئولیت متصدی حمل ونقل دریایی، امارۀ تقصیر   [1] -Presumption of Fault

1در این مقاله به منظور بررسی اندرکنش ماسه کربناته و شمع، مجموعه­ای از آزمایش­های برش مستقیم انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، شمع­ها نیز به دوصورت فلزی و بتنی در نظر گرفته شده است. مصالح نماینده شمع در جعبه برش پایین و مصالح خاکی در جعبه برش بالا قرار گرفته است. متغیرهای اصلی این پژوهش عبارت است از مصالح شمع (فولادی و بتنی)، سطح تنش نرمال، دانسیته نسبی خاک، زبری سطح شمع و زاویه سطح برش نسبت به شیارهای ایجاد شده بر روی مصالح شمع. نتایج بدست آمده نشان می­دهد که پارامترهای مقاومت برشی بدست آمده در مرز بین شمع و خاک تابعی از عوامل مختلف همچون خصوصیات ژئوتکنیکی خاک و زبری سطح شمع است. به طوریکه با افزایش دانسیته نسبی خاک و افزایش زبری سطح شمع، مقدار زاویه اصطکاک بسیج شده در سطح بین شمع و خاک افزایش می­یابد. با یک سطح زبری یکسان، مقدار زاویه اصطکاک بین شمع و خاک در نمونه­های فولادی بیشتر از نمونه­های بتنی است. نتایج آزمایش­ها نشان می­دهد مقاومت برشی بین صفحات و ماسه در حالت جهت برش عمود بر جهت شیارهای صفحات بیشتر است. خردشدگی در ماسه کربناته بعد از اعمال تنش برشی در انتهای آزمایش در صفحات فولادی بیشتر از صفحات بتنی است.

1رایزر انعطاف پذیر، جزو تجهیزات ضروری در استخراج نفت و گاز از منابع دریایی عمیق به شمار می روند. فشار هیدرواستاتیک زیادی در عمق زیاد بر رایزر اعمال می شود که یکی از عوامل فروپاشی در این لوله ها است. مهم ترین لایه مقاوم در برابر فشار خارجی داخلی ترین لایه آن یعنی کارکس است. در این مقاله با روش اجزاء محدود ابتدا به بررسی فروپاشی مدل فعلی لایه کارکس تحت فشار خارجی پرداخته می شود، سپس طرح جدید با الهام از ساختار اسکلت خارجی یک نوع سوسک ارائه می شود که فروپاشی در آن بررسی می شود. مکانیزم اتصال اسکلت این سوسک به گونه ای است که در عین انعطاف پذیری حرکتی مورد نیاز، توانایی مقاومت در برابر فشارهای خارجی را دارد. پس از بررسی فروپاشی سازه جدید تحت فشار خارجی به مقایسه عملکرد دو سازه پرداخته می شود. با مقایسه نتایج، مشخص شد مقدار فشار بحرانی در طرح جدید نسبت به طرح قبلی افزایش قابل توجهی داشته است.

1بهینه سازی همواره از مباحث مهم در فرایند طراحی و ساخت مصنوعات دست بشر بوده است. با افزایش توان محاسباتی رایانه ها، الگوریتم های متعددی در این خصوص توسعه یافته اند. در این پژوهش به کمک الگوریتم بهینه ساز سوسک سرگین غلتان (DBO) که اخیراً توسعه یافته است، ابعاد اصلی کشتی های کانتینری بر حسب ظرفیت بارگیری و سرعت آنها با هدف حداقل مقاومت هیدرودینامیکی به همراه قیدهای متعددی از قبیل محدوده مجاز ابعاد اصلی، تعادل هیدرواستاتیکی و حجم زیرآبی مشخص، بهینه سازی شده است. بدین منظور، معادلات حاکم از روش تجربی هولتروپ استخراج شدند. برای صحت سنجی، نتایج بدست آمده از الگوریتم DBO با الگوریتم بهینه سازی موجود در تابع کتابخانه ای Optimization نرم افزار میپل مقایسه شدند. نتایج بهینه سازی بر روی ابعاد یک فروند شناور کانتینری با ظرفیت 1000 TEU نشان داد که مقاومت هیدرودینامیکی شناور بهینه شده در سرعت 15 knot می تواند تا حدود 14% و در سرعت 19 knot تا حدود 21% کمتر از سرعت شناور اولیه گردد. همچنین، در حجم جابجایی ثابت، با افزایش سرعت شناور، طول شناور بهینه شده افزایش، ولی آبخور آن کاهش می یابد.  بطور ویژه هدف این پژوهش معرفی توانمندی الگوریتم DBO و کاربرد آن در حل مسائل بهینه سازی در مهندسی دریا است.

1هدف از این مقاله بررسی پیشینه مطالعات طرح ایرانرود (طرح اتصال دریای خزر به دریای جنوب) و بررسی سایر کانال های بین دریایی است که در جهان اجرا شده است. ایده این طرح اولین بار در زمان قاجار مطرح شد و از آن زمان تاکنون نقد و نظرات زیادی در مورد آن صورت گرفته ولی هنوز به شکل علمی در مورد امکان اجرایی شدن آن بررسی دقیقی نشده است. بی تردید اجرای چنین طرح عظیمی علاوه بر مزایای زیادی از قبیل درآمد های بازرگانی و کشتی رانی و رفع مشکلات آب در مناطق بیابانی شرق کشور، همراه با مشکلاتی نیز خواهد بود ولی باتوجه به این­که پیش از این کانال هایی مثل پاناما، سوئز و ولگا-دن در جهان ساخته و به طور موفق بهره برداری شده­اند می توان با تجربه و اطلاعاتی که در مورد ساخت آن کانال ها وجود دارد برای بررسی و اجرایی شدن طرح ایرانرود بهره برد. کارشناسان و محققان و صاحب نظران بسیاری روی این طرح کارکرده­اند. با توجه به جمع بندی نظر کارشناسان و سابقه اجرای طرح های این چنین عظیم و بزرگ، مرکز پژوهش­های مجلس نیز تحقق این طرح را با وجود مشکلات و موانع موجود، ممکن دانسته­است و محققان و پژوهشگران را به مطالعه و پژوهش بیش­تر در این زمینه فرا می­خواند.

1در مطالعات ابتدایی بر روی توربین های بادی شناور، چالش های زیادی وجود دارد. بررسی دقیق این سازه ها، نیازمند تحقیقات جامع در آیرودینامیک توربین های بادی، هیدرودینامیک سکوهای شناور و دینامیک خطوط مهار می باشد. صفحه هیو بهینه شده برای پشتیبانی از توربین بادی شناور با ظرفیت 5 مگاوات در آب های عمیق نزدیک بندر جاسک مدلسازی شده است. برای آنالیز پاسخ های دینامیکی ترکیبی سیستم توربین بادی شناور به بارهای موج، جریان، جزر و مد و باد از شبیه سازی عددی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که پاسخ های دینامیکی ترکیب شده با الزامات عملیاتی در شرایط عادی و سخت سازگار هستند و صفحه هیو بهینه شده با ابعاد کوچکتر عملکرد مناسبی در تعامل غیرخطی سازه و موج دارد.

1دریایی خزر پس از فروپاشی شوروی به محل رقابت بین کشورهای تازه به استقلال رسیده تبدیل شده که افزایش کمی و کیفی شناورهای نوین دریایی از جمله اقدامات این کشورها بوده است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و از لحاظ نحوه ی گردآوری و تحلیل اطلاعات، از نوع پیمایشی می باشد. داده های به دست آمده در بستر نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد بین سطح و کلاس شناورها، کمیت و تعداد شناورها، تجهیزات و امکانات شناورها و ارتقای امنیت مرزهای دریای خزر رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج به دست آمده نشان می دهد، جمهوری اسلامی ایران در بین پنج کشور حاشیه ی دریای خزر، کمترین میزان رشد هزینه های نظامی و امنیتی در بحث شناوری را داشته، این در حالیست که روسیه بهترین شناورها، تجهیزات و امکانات شناوری را دارا بوده و می‎تواند الگوی مناسبی برای جمهوری اسلامی ایران در تقویت شناوری گارد ساحلی و نحوه ی کنترل و پایش مرزهای دریایی خزر باشد.