معماری و شهرسازی آرمان شهر
سال:1403 | دوره:17 | شماره:49 |تعداد مقالات:10

جدایی حریم خانواده از دیگران و همچنین فضای مهمان در خانه های سنتی واجد اهمیت بوده و ظهور و بروز آن ها بسته به بسترهای اقلیمی، جغرافیایی، فرهنگی متفاوت است. بررسی الگوهای حریم گذاری در خانه های سنتی شهر اصفهان و مقایسه آن ها با خانه های معاصر این شهر نشان می دهد، درگذشته مسئله محرمیت بسیار بااهمیت بوده است که به مرور زمان در معماری امروزی جایگاه خود را از دست داده است. در این تحقیق خانه های سنتی که عمومیت داشته اند با خانه های معاصر در اصفهان مورد بررسی قرار می گیرد. روش پژوهش از نوع مطالعه تطبیقی بر اساس الگوی بردی می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی مفهوم حریم و تحلیل نحوه ظهور آن در خانه های سنتی و معاصر و ارائه راهکار جهت بهترشدن معماری امروز می باشد. این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سؤالات است، مفهوم حریم خصوصی، جنبه ها، ویژگی ها و نحوه بروز آن در معماری خانه های سنتی اصفهان به چه ترتیب بوده است؟ تحولات کالبدی خانه های معاصر اصفهان بر اساس معیارها و شاخصه های محرمیت به چه ترتیب بوده است؟ چگونه می توان راهکارهایی جهت بهترشدن رعایت محرمیت ارائه کرد؟ لذا با انتخاب تعدادی از خانه های سنتی و معاصر اصفهان و مطالعه الگوی رفتاری در این خانه ها به بررسی مفهوم حریم در آن ها پرداخته شده است. در نهایت با بررسی و مقایسه شباهت ها و تفاوت های این خانه ها در دو دوره زمانی متفاوت، مؤلفه های داخلی خانه های سنتی را معرفی کرده و سپس با بازتعریف این فضاها و نحوه ظهور در خانه های معاصر اصفهان راهکارهایی از جمله رعایت سلسله مراتب دسترسی میهمانان، جداسازی عرصه عمومی و خصوصی، استفاده از سطوح متخلخل مانند شباک، استفاده از گیاهان جهت کنترل دید همسایگان، طراحی فضای پیش ورودی، طراحی فضای باز و نیمه باز ارائه گردیده است.

امروزه توسعه میان افزا در بافت های تاریخی با چالش تعادل میان حفاظت و توسعه مواجه است. عدم توجه به این تعادل می تواند سرزندگی بافت تاریخی را کاهش داده و کیفیت بصری آن را مخدوش کند. یکی از شاخصه های مهم در توسعه میان افزا، حفظ و ارتقای حس مکان است که نقشی کلیدی در رضایتمندی ساکنین و پایداری بافت های تاریخی ایفا می کند. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل متغیرهای مؤثر بر حس مکان در راستای توسعه میان افزا و ارائه الگویی برای افزایش رضایتمندی مکان در بافت های تاریخی است. در این پژوهش، بافت تاریخی شهر سمنان به عنوان نمونه موردی انتخاب گردید و با بررسی پیشینه مطالعاتی، 27 متغیر مرتبط با حس مکان در سه بعد کالبدی- فیزیکی، ادراکی- معنایی و فعالیتی- عملکردی شناسایی شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه و مشارکت 21 متخصص گردآوری شدند و برای تحلیل روابط میان متغیرها از روش میک مک بهره گرفته شد. این روش امکان شناسایی متغیرهای کلیدی و طبقه بندی آن ها در پنج دسته: مستقل، تأثیرگذار، تأثیرپذیر، دووجهی (هدف و ریسک)، و تنظیمی را فراهم می آورد. یافته ها نشان داد که متغیرهای ارزش و فرهنگ (با امتیاز 537)، معنویت (498)، ثبات (467)، و خوانایی (444) در بعد ادراکی- معنایی و تناسب (428) در بعد کالبدی- فیزیکی بیش ترین تأثیرگذاری را دارند، در حالی که متغیرهای خاطره انگیزی (568)، امنیت (522)، ادراک و جهت یابی (514)، سرزندگی (491) و رضایتمندی (483) بیش ترین تأثیرپذیری را نشان دادند. این نتایج می تواند به برنامه ریزان و طراحان شهری در تدوین سیاست ها و طراحی پروژه های توسعه میان افزا کمک کند، به گونه ای که تعادل میان حفاظت از بافت تاریخی و ارتقای سرزندگی آن برقرار شود.

نگرش کمیت گرا در طراحی مسکن و روند رو به رشد تقاضای آن موجب گردیده است، در مجتمع های مسکونی مهر بابلسر توجه لازم به مسئله بنیادین سرزندگی و زیست پذیری محیط های مسکونی به معنای واقعی اعمال نشود. این مسئله به همراه تأثیر متقابل کیفیت زندگی ساکنان، ارائه مدلی جامع و نظام مند از سرزندگی و زیست پذیری محیط های سکونتی را بایسته می سازد. معماری مسکن بومی مازندران همواره راهکارهایی جهت پیوند مؤلفه های سرزندگی و زیست پذیری مؤثر بر زندگی روزمره مردم و شیوه زیست آنان را شامل بوده است. تدقیق در خصوصیات معماری مسکن بومی مازندران، شناسایی این مؤلفه ها و به کارگیری آنان در مسکن کنونی از این حیث، می تواند راهگشا باشد. هدف پژوهش حاضر، به منظور ارائه راه حل هایی برای کیفیت بخشی به فضاهای مسکونی شهر بابلسر براساس بازشناسی مؤلفه های سرزندگی و زیست پذیری از طریق معماری مسکن بومی استان مازندران می باشد. پس از مرور ادبیات، به ارائه الگوهای سرزندگی و زیست پذیری و تعمیم آن با معماری بومی منطقه از طریق جمع آوری اطلاعات میدانی پرداخته شد. با روش نمونه گیری تصادفی، نمونه 175 نفری از ساکنین چهار مسکن مهر در بابلسر انتخاب و پرسش نامه روی آن ها اجرا شد. پرسش نامه با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شد. یافته های تحقیق گویای آن است که در نتایج تحلیل عاملی از هفت عامل سرزندگی شناسایی شده (نشاط شهری، شاخص های فیزیکی، جنبه های روانی، ارتقا مطلوبیت فضایی- فعالیتی، توجه به انسان، امنیت و ایمنی، و ارتباط با طبیعت) که پنج عامل آن معنی دار بودند و عوامل چهار و هفت در ارزیابی ها به زعم اهمیت آن ها از نظر صاحب نظران معماری و شهرسازی، حذف گردیده است.

این پژوهش در پی آن است که به بررسی نحوه کاربست تکنیک ردیابی چشم در فهم بی واسطه ادراک بصری خیابان های شهری توسط کاربران بپردازد. به این منظور، ضمن انتخاب خیابان عفیف آباد شیراز به عنوان نمونه مورد مطالعه، با برداشت عکس های 360 درجه قابل کاربرد در آزمایشگاه واقعیت مجازی، مواجهه بصری پانزده نفر از دانشجویان معماری و شهرسازی با این تصاویر، به کمک هدست مخصوص و نرم افزار Fove برداشت شده و داده های حاصل به کمک نرم افزار Gaze Analysis مورد تجمیع و تحلیل قرار گرفته است. شاخص «توجه بصری» به کمک دو سنجه «تثبیت» و «ساکاد» و در قالب مؤلفه های «کف» ، «آسمان»، «مبلمان»، «پوشش گیاهی» و «ساختمان ها» تحلیل شده است. هم چنین به منظور افزایش اعتبار روش، پرسش نامه ای تدوین و ضمن بازدید میدانی و گشت هدایت شده توسط جامعه آماری مرحله قبل، تکمیل گردید. یافته های پژوهش ضمن ارائه تحلیلی از وضعیت ادراک بصری کاربران از خیابان عفیف آباد شیراز و مقایسه بخش ها (سکانس ها)ی مختلف این خیابان، بیان گر ظرفیت تکنیک ردیابی چشم در فهم ادراک بصری شهروندان به صورت بلاواسطه از فضاهای شهری است که می تواند در تحلیل ابعاد مختلف فضای شهری در نسبت با ادراک بصری شهروندان مورد کاربست قرار گیرد. یافته ها هم چنین اهمیت وجود ساختمان های نشانه ای در فرآیند ادراک خیابان های شهری، اهمیت توجه به تباین و تأکید در جداره های خیابان، تأثیر جداره همکف در مواجهه و تعامل فرد با بدنه خیابان و نیز تأثیر چیدمان و طراحی پوشش گیاهی در فرآیند ادراک خیابان های شهری را نشان می دهد. نتایج این پژوهش مؤید اهمیت استفاده از روش های بلاواسطه ی فهم ادراک بصری به عنوان مکمل روش های پیشین است و می تواند در طرح های سامان دهی منظر و بازطراحی خیابان های شهری توسط طراحان و برنامه ریزان شهری مورد کاربست قرار گیرد.

رویت پذیری موجب ایجاد تصویر یک عنصر شهری در ذهن مخاطب شده و ادراک محیطی او را ارتقا می دهد. امروزه در شهرها کمبود بناهای نشانه ای که به واسطه رویت پذیری موجب خوانایی شهر و ارتقاء ادراک مخاطب از شهر می شوند، کاملا حس می شود. پس طراحی بناهای نشانه ای بر مبنای کیفیت رویت پذیری می تواند یکی از اهداف معماران در سطح شهر باشد. حال این پرسش مطرح می شود که شاخصه های بناهایی که به واسطه رویت پذیری نشانه شهری می شوند، چیست؟ در راستای پاسخ به این پرسش در نوشتار حاضر ابتدا طی پژوهشی با رویکرد کیفی به توضیح مبانی نظری و تبیین پنج شاخص مهم بناهای رویت پذیر با بهره گیری از اسناد و مدارک کتابخانه ای و بررسی نظریه های موجود پرداخته شد. سپس طی یک پیمایش میدانی با استفاده از ابزار پرسش نامه 14 بنای نشانه ای با کاربری تجاری- نمایش و مشخصات تاریخی و معنایی مشابه در مقیاس منطقه ای شهر تهران انتخاب شد و از 60 نفر خواسته شد با رجوع به تصاویر ذهنی خود بناهایی را که می شناسند، نام برده و دلیل ثبت بنا در حافظه تصویری خود را در میان پنج شاخص توسط طیف لیکرت (از بسیار کم تا بسیار زیاد) انتخاب نموده و در صورت امکان کروکی از محل احداث بنا رسم نمایند. داده های حاصل از پرسش نامه ها، با استفاده از آمار توصیفی، در محیط نرم افزار SPSS تحلیل شد. برای آزمودن سطح معناداری شاخص های فرضیه از تحلیل واریانس استفاده شد، که سه شاخص فرم و شکل بنا، مکان استقرار بنا و تفاوت ظاهری با بناهای اطراف در 14 بنا، دارای سطح معناداری بالای 95 درصد بودند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که، پنج شاخص فرم و شکل بنا، مکان استقرار بنا، تفاوت ظاهری با بناهای اطراف، نورپردازی خاص در شب و مصالح به کار رفته در بنا، بر مبنای فراوانی انتخاب به ترتیب در رویت پذیری این 14 بنا توسط افراد نقش داشتند. تمایز فرم و شکل بنا گاه موجب تفاوت ظاهری با بناهای اطراف می شود و گاه تفاوت ظاهری با بناهای اطراف به واسطه رنگ، ریتم و سایر خصوصیات ظاهری بنا حاصل می شود. در این میان با توجه به این که در اکثر پژوهش های اخیر بیش تر توجه به بناهای رویت پذیر، در راستای آدرس یابی صورت گرفته و معمولاً مخاطب با سرعت نسبتاً زیاد از کنار آن ها می گذرد، مصالح به کار رفته در بناهای نشانه ای مورد توجه قرار نگرفته است. نورپردازی خاص در شب موجب می شود بنای نشانه ای در حیات شبانه نیز واجد کیفیت رویت پذیری باشد.

امروزه با رشد روزافزون شهرنشینی و عدم تناسب زیرساخت های حمل و نقل با تقاضای استفاده از خودروی شخصی، اتخاذ برنامه های مناسب به منظور ایجاد تناسب مابین تقاضا و عرضه موجود حائز اهمیت است. در این راستا، برنامه ریزی حمل و نقل مبتنی بر اشتراک مدهای مختلف یک روش مناسب برنامه ریزی متناسب با فضا و طراحی المان های شهری است که بر اساس 10 اصل بنیادین بنا نهاده شده است. این مقاله سعی در تعیین میزان اهمیت هر یک از آن ها در حوزه برنامه ریزی حمل و نقل شهری زیست پذیر دارد. بدین منظور از ترکیب روش بهترین- بدترین با الگوریتم ژنتیک وزن بهینه هر یک از اصول تعریف شده تخمین زده شده است. جهت پیاده سازی روش پیشنهادی، کلان شهر تهران به عنوان یکی از پرتراکم ترین شهرهای خاورمیانه به عنوان نمونه موردی مدنظر قرار گرفت. برای جمع آوری نظرات خبرگان در ابتدا پرسش نامه شناسایی بهترین (بااهمیت ترین) و بدترین (کم اهمیت ترین) اصل طراحی و جمع آوری شد و در ادامه، پرسش نامه دوم به منظور بررسی وزن هریک از 10 اصل معرفی شده در منابع استفاده شد. نتایج پرسش نامه اول نشان داد که از بین 10 اصل معرفی شده، برای شهر تهران، اصل برنامه ریزی حمل ونقل و شهر توأمان بیش ترین و اصل تعیین نرخ کرایه عادلانه مدهای مختلف حمل ونقلی کم ترین میزان اهمیت را داشته اند. مطابق با تحلیل پرسش نامه دوم و اجرای الگوریتم ژنتیک تا رسیدن به پایداری پاسخ ها، مشخص شد که اصل برنامه ریزی حمل ونقل و شهر توأمان حدوداً سه برابر سایر اصول اهمیت دارد و در برنامه ریزی های حمل ونقل شهری باید به آن توجه ویژه ای شود. دلیل این موضوع می تواند فاصله ی قابل توجه شهر تهران از اصول زیست پذیر باشد و لذا هم افزایی در راه کارهایی که از دید یکپارچه و توأمان به دست خواهد آمد می تواند راهگشای حل مسائل پیچیده شهری باشد.

رویکرد مشارکتی یکی از شیوه های طراحی معماری است که بر مشارکت کاربران در فرآیند شکل گیری بنا و محیط تاکید دارد. به دلیل گستردگی آثار پژوهشی این حوزه، پژوهشگران نیاز دارند تا درک جامعی از پژوهش های انجام شده داشته باشند. با هدف درک بهتر مفهوم معماری مشارکتی و ایجاد ساختاری بر اساس مفاهیم موجود در آن، این پژوهش مقالات حوزه معماری مشارکتی را از سال 2010 تاکنون مورد توجه قرار داده است. پژوهش سوالات خود را معطوف به یافتن حوزه های شکل گیری مقالات و اهداف آن ها، کشف متغیرها و مفاهیم موجود در مقالات و نحوه تکامل زمانیشان کرده است. در این پژوهش، مقالات مربوط در دو حوزه کلی مفاهیم انتقادی (شامل تعاریف و مولفه ها، ارزش های اجتماعی و زمینه های تاریخی) و پژوهش های تجربی- آموزشی (شامل ابزارهای مشارکت، آموزش، سلامت اجتماعی، نیازهای کاربران و حفظ میراث) دسته بندی شدند. بررسی محتوای مقالات نشان داد که بیان یک مشکل و ابزارهای غلبه بر آن، بررسی جمعیت های هدف، بررسی مقیاس های متنوع و کشف مفاهیم مرکزی مهم ترین موضوعات و متغیرهای مطرح شده بودند. پرتکرارترین مشکلاتی که منجر به شکل گیری مشارکت شدند، عدم وجود زیرساخت های مناسب شهری و روستایی و وجود مشکلات اجتماعی، سیاسی هستند. پژوهشگران از ترکیبی از ابزارهای انسان پژوهی (شناسایی و ارزیابی وضعیت موجود و نیازهای پیدا و پنهان گروه های مردم) و عملی (طراحی و ساخت مشارکتی نمونه های اولیه و نهایی) برای غلبه بر این مشکلات استفاده کرده اند. بیش ترین گروه مورد مطالعه افراد بحران زده (کم درامد، سیل و زلزله زده، مهاجران غیرقانونی و غیره) و جمعیت های حساس اجتماعی (سالمندان، کودکان، زنان باردار و غیره) بودند که بیش ترین تکرار را در مقیاس شهر، شهرک ها و زاغه ای شهری داشتند. همچنین بررسی شبکه کلیدواژه ها و مفاهیم به کار رفته در مطالعات نشان دهنده وجود سه مفهوم اساسی تمرکزدایی، جوامعِ به حاشیه رانده شده و پتانسیل های معنایی محیط است. این مفاهیم را می توان در زیرمجموعه ای از واژگان مرتبط، در شبکه ای از روابط قرار داد تا اصلی ترین سازه های مفهومی مشارکت را نمایش دهند. همچنین مفاهیم روی نمودار زمانی قرار گرفتند تا سهم هر کدام در شکل دادن به ادبیات موضوع در دوره های زمانی مشخص شود. در نتیجه مشخص شد زیرمفهوم های هویت یابی کاربران، زندگی روزمره و میراث فرهنگی بیش ترین رشد را در سال های گذشته داشته اند. با توجه به مطالعه انجام شده درباره متغیرها و مفاهیم، جهت گیری های آینده این حوزه در زمینه های مشکلات (مانند کاهش فاصله میان ایده آل های بین نسلی و وجود فضاهای تبعیض آمیز)، گروه های هدف (مانند اقلیت های نژادی و فرهنگی و افراد آسیب دیده از جنگ ها)، مقیاس (مانند طراحی اشیای کوچک روزمره و فضاهای باز خارج شهر) و ابزار (مانند پرینترهای سه بعدی بزرگ و هوش مصنوعی) پیشنهاد شده است.

شهرها تلاقی گاه روایت ها هستند، اما لزوماً همه روایت ها به یک اندازه بر مکان ها، فعالیت ها، زندگی و سرنوشت یک شهر تأثیر نمی گذارند. برخی روایت ها غالب هستند و برخی دیگر درحاشیه، پنهان و سرکوب شده. ادبیات نظری و تجربه های عملیِ رشته ی شهرسازی بر این نکته صحه می گذارند که هیچ یک از روایت ها به اندازه ی اسناد تخصصی شهرسازی بر تکوین شهرها تأثیر نمی گذارند. اسناد شهرسازی صرفاً متونی فنی نیستند، بلکه نوعی «روایت» محسوب می شوند و از تمامی امکان های روایی برای متقاعد کردن مخاطب و به کرسی نشاندن ایده هایشان بهره می برند. سوال اصلی این است که بررسی کیفیت های روایی اسناد شهرسازی چه اهمیتی دارد؟ چگونه انجام می شود؟ و چه نتایجی در پی خواهد داشت؟ هدف پژوهش حاضر واکاوی اسناد شهرسازی از بعد روایی است تا از این رهگذر به کارکردهای بلاغی - رواییِ این اسناد پی ببرد و بتواند درکی نو از نقش شهرساز به مثابه راوی و جایگاه سند به منزله ی روایت پیدا کند. پژوهش حاضر به کمک روش تحلیل محتوای کیفی، به مرور متون نظریِ مرتبط با دو حوزه ی روایت و شهرسازی می پردازد تا از طریق سنتز آن ها چارچوبی مفهومی را برای شناسایی مولفه ها و مضامین روایت و ردیابی و تحلیل آن ها در اسناد تخصصی شهرسازی تدوین کند. بازخوانی اسناد شهرسازی از لنز روایت نشان می دهد که چطور در این اسناد، واقعیت های شهری به شیوه ای معین قاب گرفته و تفسیر می شوند، و از این رهگذر نسخه ای ویژه و انحصاری از آینده ای مطلوب ترسیم می گردد. ملحوظ داشتن شهرسازی از منظر رویکرد روایی و بازخوانی اسناد شهرسازی از لنز روایت، ضرورت تجدیدنظر در اهداف نظری و عملیاتی دانش شهرسازی و عوامل مشروعیت بخش آن را پیش می کشند. در پرتو یک بنیان معرفتی تازه، نقش و جایگاه شهر، شهرساز و شهرسازی از نو تعریف خواهند شد.

امروزه ابزارهای هوشمند (هوش مصنوعی) هدایت کننده اصلی شهرهای هوشمند هستند. آن ها تسهیل کننده روندهای پیچیده طراحی و سرعت بخش جریانات شهرهای امروزی هستند؛ اما مشکل اساسی استفاده از هوش مصنوعی در فرآیندهای طراحی، عدم حداکثر استفاده از ظرفیت های هوش جمعی است امروزه فقدان بهره مندی از ظرفیت های هوش جمعی یکی از کمبودهای اساسی در زمینه طراحی شهری است.«هوش جمعی به ظرفیت و توانایی ترکیبی یک گروه یا یک تیم برای انجام طیف گسترده ای از وظایف و حل مشکلات مختلف اشاره دارد». با توجه به این تعریف آیا می توان بدون استفاده از ظرفیت های هوش جمعی و بازخوردهای مناسب شهروندان، فضاهای شهری مناسبی را طراحی کرد. حضور و مشارکت شهروندان (خرد جمعی) در فرآیند طراحی با استفاده از هوش مصنوعی الزامی است چراکه آنان صاحبان اصلی فضاهای شهری هستند. هدف اصلی این پژوهش استفاده از هوش جمعی و تجربیات واقعی شهروندان در طراحی خیابان نیاوران است. همچنین استفاده از روش های نوین هوش مصنوعی در جمع آوری و تجزیه وتحلیل داده ها یکی دیگر از اهداف این پژوهش کمی به شمار می آید. ما 107 نفر از شهروندان را به یک آزمایش واقعی در خیابان نیاوران دعوت کردیم. داده های پژوهش همان داده های مکانی (طول و عرض جغرافیایی) افراد از حضور و گردش در خیابان هستند که به وسیله یک اپلیکیشن ردیاب (Geo-Tracker) طراحی شده توسط پژوهشگر جمع آوری شده اند. سپس داده ها در قالب یک فایل JSON کدنویسی شدند. با واردکردن این داده های پردازش شده در قسمت کدنویسی یک سایت هوش مصنوعی به نام (Geojason) مسیرهای طی شده توسط افراد روی نقشه سایت ترسیم می شوند. با قرارگیری این مسیرها بر روی یکدیگر، بررسی و شناخت محدوده هایی از خیابان که همپوشانی و گره مسیرها در آن نقاط بیش تر دیده شدند، صورت پذیرفت. نتیجه آن شد که این نقاط بیش تر موردتوجه شرکت کنندگان پژوهش قرار گرفته است.

خانه، بیانگر عقاید و ارزش های فرهنگی و اجتماعی است. خانه مکانی است که نیازها و انتظارات خانواده را برآورده می سازد؛ لذا بررسی و تعمق در سیر تحولات معماری خانه، می تواند باعث شناخت بهتر از فرهنگ، شیوه زندگی و معماری گذشته گردد. باتوجه به عدم مطالعات کافی در خصوص خانه های تاریخی کرمانشاه، تا کنون کم تر به ارزش های معنایی و عملکردی این خانه ها پرداخته شده است. درصورتی که تدبر در آن ها که بر اساس نیازهای فرهنگی، بومی و محیط ساخت خلق شده اند، می تواند ما را در بازتعریف یک معماری اصیل و پیشرو و در امتداد معماری ارزشمند گذشته یاری نماید. این پژوهش با هدف شناخت اثرات عوامل فرهنگی، مدرنیزاسیون و معماری غربی بر شکل گیری خانه های قاجاری کرمانشاه تدوین شده است. پژوهش حاضر از نوع کمی- کیفی و روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری پژوهش، مطالعه 10 مورد از خانه های قاجاری کرمانشاه از میان خانه های ثبت شده در فهرست آثار ملی و با اولویت ارزش های معماری و هنری است و جامعه آماری خبرگان، نیز شامل 18 نفر از خبرگان معماری و اساتید دانشگاه بوده که به شیوه هدفمند و با اشباع نظری 11 نفر انتخاب شده اند. ابزار پژوهش حاضر مصاحبه و استفاده از پرسش نامه های دلفی بوده و شیوه تجزیه وتحلیل از نوع تحلیل مضمون و روش AHP فازی است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که مقوله عوامل فرهنگی، از طریق مؤلفه های مختلفی از جمله بهره گیری از مفاهیم معماری سنتی، استفاده از سبک فرنگی یا اروپایی و حضور اسباب و وسایل زندگی غربی و مقوله مدرنیزاسیون و معماری غربی از طریق مضامینی چون؛ خانه های برونگرا و راه پله محور، محوطه سازی انگلیسی و فرانسوی با چمن کاری وسیع، ستون و سرستون های فرنگی، بام شیب دار فلزی، کاشی خشتی و هفت رنگ، آجرکاری تزیینی و پیشانی شاخص بنا به تقلید از غرب، در شکل گیری خانه های قاجاری کرمانشاه مؤثر بوده اند.