طب پیشگیری
سال:1403 | دوره:11 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

1هدف بیماری مالاریا یکی از خطرناک ترین عفونت های انگلی تک یاخته با آمار بالای مرگ و میر و ناخوشی در کشورهای در حال توسعه است. از آنجایی که مالاریا یکی از مسائل بهداشت عمومی، به خصوص در استان هرمزگان و بسیار تأثیرپذیر از مهاجرین بیگانه (پاکستانی و افغانی) است، مطالعه حاضر با هدف پیش بینی رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری مالاریا بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در مهاجرین افغانی بالای 15 سال ساکن پارسیان انجام شد. روش ها این مطالعه مقطعی بر روی 200 مهاجر افغان بالای 15 سال مراجعه کننده به 4 مرکز جامع خدمات سلامت شهرستان پارسیان انجام شد. نمونه گیری به روش تصادفی ساده از لیست پرونده های موجود در سامانه سیب انجام شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی جمع آوری شد. داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی، همبستگی پیرسون ، رگرسیون خطی و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سطح معنی داری 0/05 تعیین شد.  یافته ها 200 نفر در این مطالعه شرکت کردند که میانگین سنی آن ها 8/17±29/26 سال بود. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد همبستگی مثبت معنی داری بین رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری مالاریا و تمام سازه های مدل وجود دارد. سازه های خودکارآمدی، منافع درک شده و شدت درک شده از پیش بینی کننده های این مدل برای رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری مالاریا در مهاجرین افغان بودند (0/001>P).  نتیجه گیری با توجه به نتایج مطالعه پیشنهاد می شود برای بهبود رفتارهای پیشگیری کننده از مالاریا در مهاجرین افغان با تقویت خودکارآمدی، منافع درک شده و شدت درک شده و با استفاده از استراتژی های مناسب برنامه ریزی شود.

1هدف طرح پیشگیری از وابستگی به دخانیات (پاد) در 4 فاز و مبتنی بر روش اقدام پژوهی به عنوان یک پروژه مداخله ای مشارکتی، بر پیشگیری از مصرف دخانیات از دوران کودکی و نوجوانی تمرکز دارد. طرح پاد در فاز دوم مطالعاتی خود با هدف بررسی سطح آگاهی و نگرش دانش آموزان پادیار و غیرپادیار، اقدام به ارزیابی تأثیرگذاری فعالیت های پیشگیرانه طرح پاد در بین گروه آزمایش و کنترل کرده است. روش ها پژوهش حاضر به روش کمی و استراتژی شبه آزمایش در شهر ورامین در سال 1401 انجام شده است. روش نمونه گیری، طبقه ای نسبتی بود. نمونه مورد مطالعه را 200 نفر از دانش آموزان عضو طرح پاد به عنوان گروه آزمایش و 200 نفر دانش آموز به عنوان گروه کنترل تشکیل دادند. مداخله آموزشی در خصوص مواد دخانی برای گروه آزمایش انجام شد. آموزش از طریق تدوین کتابچه ، پمفلت ، بروشور، پوستر، فیلم های آموزشی، مسابقات علمی، فرهنگی و هنری، ارائه خدمات مشاوره ای و اردوهای تفریحی انجام شد. ابزار مورد استفاده، پرسش نامه 57 سؤالی سازمان بهداشت جهانی بود که بومی سازی و عملیاتی شد. داده ها در برنامه SPSS نسخه 23 و با استفاده از آزمون تی و آزمون آماری پیرسون در سطح معنا داری a=0/05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.  یافته ها بر اساس نتایج حاصل شده، تفاوت میانگین نمره آگاهی گروه آزمایش قبل و بعد از مداخله 0/32± 24/41 و در گروه کنترل 0/32± 21/02 (P <0/001) بود. همچنین تفاوت میانگین نمره نگرش گروه آزمایش قبل و بعد از مداخله 0/31± 18/156 و در گروه کنترل 0/31± 15/752(P <0/001) بود. نتیجه گیری اقدامات عملی و پیشگیرانه طرح پاد در راستای افزایش آگاهی و تغییر نگرش دانش آموزان پیرامون مصرف دخانیات با توجه به شرایط و محدودیت ها در محدوده زمانی شیوع کرونا مؤثر بوده است.

1هدف چاقی به عنوان یک معظل عمده بهداشت عمومی، به طور فزاینده ای در حال افزایش است. اختلالات خلق، به خصوص افسردگی از رایج ترین مشکلات مبتلایان به اضافه وزن و چاقی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط وزن و نمایه توده بدنی با امتیاز پرسش نامه افسردگی بک انجام شد. روش ها مطالعه مقطعی حاضر با هدف تعیین ارتباط وزن با امتیاز پرسش نامه افسردگی بک در 414 بیمار چاق مراجعه کننده به کلینیک های تغذیه شهرستان قیروکارزین در سال 1402 که واجد معیارهای ورود به مطالعه بودند انجام شد. جهت تعیین نمره افسردگی شرکت کنندگان از پرسش نامه افسردگی بک استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 در 2 بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی انجام شد. یافته ها براساس نتایج حاصل از گرسیون لجستیک با در نظر گرفتن متغیرهای سن، جنسیت و شاخص توده بدنی شانس ابتلا به افسردگی در زنان به اندازه 0/7 نمره بیشتر از مردان است (0/16=p)، به طوری که میانگین افسردگی در زنان به اندازه 2/64 نمره بیشتر از مردان است. براساس یافته های مطالعه حاضر 53/6 درصد افراد شرکت کننده در مطالعه فاقد افسردگی و یا دارای علائم خفیف افسردگی بودند و 46/4 درصد شرکت کنندگان در طبقه افراد مبتلا به افسردگی قرار داشتند. نتیجه گیری براساس نتایج مطالعه حاضر شیوع افسردگی به طور معناداری در زنان چاق / دارای اضافه وزن بالاتر از مردان دارای چاقی و اضافه وزن است. بنابراین به نظر می رسد ارتباط یافت شده بین چاقی و افسردگی تحت تأثیر جنسیت قرار دارد.

1هدف سرطان های دستگاه گوارش از سرطان های شایع در ایران هستند. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین کشیدن قلیان و تریاک و اثرات مصرف همزمان آن ها بر سرطان دستگاه گوارش در شرق هرمزگان در استان هرمزگان است.  روش ها مطالعه حاضر مورد شاهدی بود که بر روی 60 مورد (افراد مبتلا به سرطان های دستگاه گوارش) و120 شاهد از بین افراد سالم انجام شد. در این مطالعه برای ارزیابی تفاوت بین ویژگی های آزمودنی ها در دو گروه آزمایش و کنترل از آزمون کای دو و دقیق فیشر استفاده شد. همچنین با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک ارتباط بین مصرف قلیان و تریاک با ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش به عنوان پیامد اصلی مورد بررسی قرار گرفت.  یافته ها نتایج نشان داد مصرف دخانیات و تریاک به شدت خطر ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش را افزایش می دهند. به طوری که این خطر به ترتیب در افراد با مصرف فقط سیگار (OR=5/08) ، فقط قلیان (OR=17/71)، فقط تریاک (OR=31/05)، مصرف همزمان تریاک و قلیان (OR=65/81) ، مصرف همزمان تریاک و سیگار (OR=77/08) و مصرف همزمان سیگار، قلیان و تریاک  (OR=110/74) به طور قابل توجهی افزایش می یابد (P<0/05). نتیجه گیری این مطالعه ارتباط مثبت و معناداری را بین مصرف تریاک و دخانیات و سرطان های دستگاه گوارش نشان داد. با توجه به اینکه پیشگیری از سرطان ارزان ترین راهبرد در کنترل این بیماری است، یافته های این مطالعه با شناسایی برخی عوامل خطر سرطان های دستگاه گوارش به پیشگیری از این بیماری کمک خواهد کرد.

1هدف کاهش تمایل به فرزندآوری ، یکی از چالش هایی است که سراسر جهان با آن مواجه شده است. هدف از این مطالعه تعیین نگرش افراد متأهل ساکن شهر بندرعباس در رابطه با فرزندآوری و بررسی برخی از عوامل مؤثر بر نگرش آنان بود. روش ها این مطالعه مقطعی بر روی 348 نفر از متأهلین دارای 1 فرزند حداقل 24 ماهه مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت شهر بندرعباس انجام شد. انتخاب مراکز با روش نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای انجام شد. 10 مرکز به عنوان خوشه با حداکثر تنوع از نظر وضعیت اقتصادی و اجتماعی با روش نمونه گیری در دسترس به صورت تصادفی انتخاب شد. در رابطه با انتخاب مردان، از همسران زنان حاضر در پژوهش و کارکنان برخی از مؤسسات و ادارات علاقه مند به شرکت در مطالعه استفاده شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 26 و آزمون های آماری توصیفی و آزمون های کای دو و تی مستقل مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها میانگین سن زنان 6±29 سال و مردان 5± 32 سال بود. نتایج مطالعه نشان داد نگرش به فرزند آوری در 63 درصد زنان و 76 درصد مردان منفی بود. همچنین در این مطالعه بین نگرش افراد با سطح تحصیلات، شغل، مذهب و وضعیت اقتصادی ارتباط معنی دار وجود نداشت (0/05

1هدف در ایران طرح سلامت خانواده از سال 1388 به صورت آزمایشی در 2 استان فارس و مازندران در حال اجراست. در شهر میناب نیز این طرح با عنوان طرح سلامت خانواده اجرا شد، اما در حال حاضر چالش هایی دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی راهکارهای اجرایی برنامه سلامت خانواده در شهر میناب طراحی و اجرا شد. روش ها این مطالعه کیفی در شهر میناب استان هرمزگان با بهره گیری از کارشناسان خبره و کارشناسان ستادی برنامه سلامت خانواده انجام شد. روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به مرحله اشباع بود. روش گردآوری اطلاعات انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته و یادداشت برداری در عرصه بود. تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل محتوای کیفی به روش کد گذاری انجام شد. یافته ها در طی فرایند تحلیل داده ها، 5 درون مایه اصلی (تبیین نیروی انسانی، تبیین اعتبارات، تبیین قوانین، تبیین امنیت سیستم، تبیین الگوی استاندارد) و 10 طبقه (مشکلات مرتبط با کارکنان ، پزشکان و متخصصان، مدیران طرح، پرداخت حقوق، عوامل مرتبط با امکانات رفاهی، عوامل مرتبط با پزشکان و متخصصان، عوامل مرتبط بیماران، عوامل مرتبط با ماماها و مراقبین سلامت، امنیت کارکنان، سیاست گذاری مناسب نظام سلامت) و 20 زیر طبقه حاصل شد. نتیجه گیری طرح سلامت خانواده به دلایل عدیده ای نظیر بودجه ناکافی ، کمبود منابع انسانی ، مدیریت نامناسب و توجیه ناکافی کارکنان در حال حاضر با چالش هایی روبه رو شده است که با توجه به مزایایی که این طرح دارد می توان با حل این چالش ها زمینه موفقیت طرح سلامت خانواده را در میناب ایجاد کرد.

1هدف با توجه به اهمیت تماس پوست به پوست مادر و نوزاد در ساعت اول تولد و تأثیرات مثبت آن بر سلامت نوزاد، ارزیابی نحوه اجرای این فرایند به عنوان یک گام حیاتی برای ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی ضروری است. مطالعه حاضر با هدف تعیین فاکتورهای پیشگویی کننده عملکرد کارکنان شاغل در بیمارستان آیت الله موسوی زنجان در پیاده سازی دستورالعمل تماس پوست با پوست مادر و نوزاد و شروع تغذیه با شیر مادر در ساعت اول تولد انجام شد. روش ها مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی بود که بر روی 99 نفر از کارکنان درمانی و 386 نفر از مادران زایمان کرده بیمارستان آیت الله موسوی زنجان در سال 1401 انجام شد. عملکرد کارکنان از طریق خود ارزیابی و مصاحبه با مادران زایمان کرده با استفاده از سؤالات پایش عملکرد کارکنان در پیاده سازی دستورالعمل تماس پوستی و تغذیه نوزاد در ساعت اول بعد از تولد که به تأیید وزارت بهداشت رسیده است، جمع آوری و با شاخص های آمار توصیفی، آزمون کای دو و مدل رگرسیون خطی در سطح اطمینان 95 درصد تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها خود ارزیابی کارکنان از عملکردشان نشان داد 32/3 درصد عملکرد خوب داشتند. بیش از 40 درصد مادران عملکرد کارکنان را در حد خوب ارزیابی کرده بودند. نتایج رگرسیون خطی نشان داد محل خدمت در بلوک زایمان به طور معناداری با عملکرد خوب کارکنان مرتبط است (β = 0/24 ، P = 0/001). این بدان معناست که کارکنانی که در بلوک زایمان خدمت می کنند، به طور متوسط 24/0 واحد عملکرد بهتری نسبت به سایر کارکنان دارند. همچنین عدم شرکت در دوره آموزشی با کاهش عملکرد مرتبط بود (β = -0/65 ، P = 0/001)، به این معنا که افرادی که در دوره آموزشی شرکت نکرده بودند، به طور متوسط 0/65 واحد عملکرد پایین تری داشتند. ضریب تعیین R² برای این مدل 0/50 بود که نشان می دهد 50 درصد از تغییرات در عملکرد کارکنان توسط متغیرهای محل خدمت و شرکت در دوره آموزشی توضیح داده می شود. نتیجه گیری می توان نتیجه گیری کرد عملکرد کارکنان در پیاده سازی دستورالعمل تماس پوستی مادر و نوزاد و برقراری شیردهی در ساعت اول تولد در وضعیت نسبتاً مطلوب قرار دارد. هر چند در بخش آموزش، کارکنان از وضعیت مطلوب فاصله دارند.

1هدف سرطان کولون به عنوان یک مشکل عمده بهداشتی، چهارمین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان است. آگاهی و توانمندی دانشجویان پزشکی در باره این بیماری می تواند در درمان سریع و پیشگیری از مرگ و میر آن مؤثر باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی آگاهی دانشجویان پزشکی در مورد سرطان کولون و عوامل مرتبط با آن در دانشگاه علوم پزشکی اهواز بود. روش ها این مطالعه توصیفی مقطعی در سال 1401 در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز انجام شد. جامعه موردبررسی دانشجویان پزشکی مقطع بالینی بودند که 210 نفر از آنان به روش نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه معتبر و پایای محقق ساخته مشتمل بر 25 گویه درباره سرطان کولون و عوامل مرتبط با آن جمع آوری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 و آزمون تی مستقل تحلیل شد. یافته ها حدود 55 درصد دانشجویان پزشکی نسبت به سرطان کولون و عوامل مرتبط با آن آگاهی ضعیفی داشتند. میانگین نمرات آگاهی دانشجویان پزشکی نسبت به سرطان کولون بر حسب جنس، وضعیت تأهل و مقطع تحصیلی از نظر آماری معنی دار نبود. اما میانگین نمرات آگاهی دانشجویان با معدل تحصیلی بالاتر به طور معنی داری بیشتر بود ( 4/3± 20/91 در مقابل 5/1± 17/86، P<0/001) نتیجه گیری یافته های مطالعه حاکی از آن بود که آگاهی دانشجویان پزشکی در مورد سرطان کولون و عوامل مرتبط با آن رضایت بخش نیست. با توجه به نقش و جایگاه مهم دانشجویان پزشکی در آینده و در تشخیص و پیشگیری از بیماری ها، انتظار می رود اقدامات مناسبی جهت ارتقای دانشجویان پزشکی در مورد سرطان کولون شود.