طب پیشگیری
سال:1403 | دوره:11 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

1در دهه های اخیر نظام های سلامت در دنیا به دلایل متعدد و بعضا مشابه، بطور فزاینده ای با افزایش هزینه های هنگفت درمان روبرو بوده اند. مواردی همچون تورم و افزایش هزینه های عمومی، افزایش شیوع بیماری های مزمن ناشی از سبک زندگی، پیشرفت در فناوری و دانش پزشکی و افزایش میانگین سنی و مسن شدن جمعیت برخی از مهمترین علل مشترک در این زمینه در نظام های سلامت کشورها به شمار می رود. به طور نمونه سرانه هزینه های سلامت در ایران در بازه زمانی سال های 2000 تا 2019 میلادی به طور میانگین سالانه 3.7 درصد افزایش یافت و از 499 دلار به 868 دلار رسید. به علاوه کل هزینه های سلامت در ایران از 32 میلیارد دلار در سال 2000 به حدود 72 میلیارد دلار در سال 2019 رسید که این رقم معادل 6.7 درصد تولید ناخالص داخلی در این سال بود(1). در این بازه زمانی روند رشد هزینه های سلامت در سایر کشورهای دنیا نیز قابل رویت است، به گونه ای که میانگین هزینه های سلامت مردم دنیا از 598 دلار در سال 2000 به 1466 دلار در سال 2019 رسیده است(1). بررسی این هزینه ها خصوصا در کشورهای در حال توسعه نشان دهنده آن است که بیشترین سهم از این هزینه ها مربوط به حوزه درمان است. به بیان دیگر آنچه در این کشورها قابل مشاهده است تقدم «درمان محوری» بر «سلامت محوری»است. نظام سلامت ایران نیز از سالیان دور تاکنون با چنین چالشی روبرو بوده و همواره هزینه های بخش درمان از حوزه بهداشت به طرز معناداری بیشتر بوده است. به طور نمونه در حدفاصل سال های 1381 تا 1399، سهم خدمات بهداشت عمومی و پیشگیری تنها 4.7 % از کل هزینه های سلامت کشور را تشکیل داده است(2).

1هدف: ﻓﺮزﻧﺪآوری یکی از ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺟﻤﻌﯿتی اﺳﺖ و در ﺣﻮزه ﻣﺴﺎﺋلی اﺟﺘﻤﺎعی اﻫﻤﯿﺖ زیاد دارد. در ﻃﻮل ﺳﻪ دﻫﻪ گذشته، ﺑﺎروری در ایﺮان به طور بی سابقه کاﻫﺶ یﺎﻓته است. لذا بر آن شدیم که مطالعه ای را با هدف تعیین علل تمایل و عدم تمایل کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد به فرزندآوری و آگاهی آنان از پیری جمعیت را  انجام بدهیم. روش ها: ایﻦ پژوﻫﺶیک ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﯿفی-ﺗﺤﻠﯿلی است،که ﺑﻪ ﺻﻮرت مقطعی ، بر روی کارکنان دانشگاه  آزاد بجنورد در تابستان 1402انجام شد. ابزار گردآوری دادهﻫﺎ  پرﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت دﻣﻮگﺮاﻓﯿک و پرسشنامه های تمایل به فرزندآوری، عدم تمایل به فرزندآوری و آگاهی جمعیتی  بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS26  و به منظور توصیف داده ها از شاخص های آماری میانگین و انحراف معیار و توزیع فراوانی استفاده گردید. نتایج: درپژوهش حاضر 3/31 درصدافراد شرکت کننده سن بین 18-35 و  7/68 درصد سن بالای 35 سال داشتند. 7/32 درصد افراد کارمند و 3/67 درصد هیات علمی  بودند.هم چنین 7/53 درصد از این تعداد زن بودند. در بررسی دلایل تمایل به فرزندآوری، 7/41درصد  تمایلی به فرزندآوری نداشتند و 05/36 درصد تمایل مثبت داشتند. در بررسی آگاهی جمعیتی ،آگاهی نسبی در بین کارکنان دیده شد(9/50 درصد) نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده چالش های قابل توجهی در زمینه تمایل به فرزندآوری میان کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد است. با توجه به اینکه بیش از 41درصد از شرکت کنندگان تمایلی به فرزندآوری نداشتند، این موضوع نیازمند بررسی های عمیق تری در زمینه عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. علاوه بر این، آگاهی نسبی کارکنان از مسائل جمعیتی، با 50.9درصد نشان دهنده نیاز به برنامه های آموزشی و ترویجی بیشتر در این زمینه است.

هدف: این مطالعه به بررسی نگرش زنان در سنین باروری استان اصفهان نسبت به قانون جوانی جمعیت پرداخته است. روش ها: این پژوهش مقطعی، توصیفی بر روی 300 زن 15 تا 44 سال که به مراکز درمانی بهداشتی استان اصفهان در سال 1401-1402 مراجعه کرده اند، انجام شده است. نمونه گیری  به روش آسان و در دسترس و غیرتصادفی صورت گرفته و داده ها به روش آسان و در دسترس (سرشماری) و به صورت غیر تصادفی انجام شده و با استفاده از  پرسشنامه های محقق ساخته (دموگرافیک-باروری و نگرش به مشوق های فرزندآوری ) جمع آوری شد. پرسشنامه فرزندآوری شامل 12 گویه با نمرات 12 تا 60 بود. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 22 و استفاده از آمار توصیفی (میانگین و توزیع فراوانی) و آزمون های Anova و ضریب همبستگی اسپیرمن انجام گرفت. نتایج: میانگین نمره کلی نگرش به فرزندآوری 39. 8 بود (حداقل 12، حداکثر 55) و میانگین سن زنان 30. 02 سال بود. 37 درصد زنان مشکلات اقتصادی را به عنوان مانع اصلی فرزندآوری معرفی کردند، درحالی که مشکلات تحصیلی والدین 8 درصد و مشکلات طبی 4 درصد تأثیر داشت. همبستگی مثبت معناداری بین نگرش به مشوق های فرزندآوری و تمایل به بارداری وجود داشت. بالاترین همبستگی با مشوق تسهیلاتمالی (r=0. 724, p=0. 001) و کمترین با مشوق سبد رایگان غذایی بود (r=0. 598, p=0. 001). نتیجه گیری: قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نگرش مثبت زنان نسبت به بارداری را در اصفهان تقویت کرده است. این قانون با ارائه تسهیلات مالی و حمایتی، به ویژه در کاهش هزینه های زندگی، تأثیر مثبتی در بهبود نگرش ها داشته است؛ اما مشکلات اقتصادی همچنان مانع اصلی است.

1هدف: عقرب گزیدگی یکی از مشکلات بهداشت و پزشکی است که در مواردی می تواند سبب مرگ انسان شود. این مطالعه با هدف تعیین برخی جنبه­های اپیدمیولوژیک و شناسایی گونه های مختلف عقرب در شهرستان باشت انجام گرفت. روش ها: در این مطالعه توصیفی داده های اپیدمیولوژیکی موارد عقرب گزیدگی از پرونده های موجود در مرکز بهداشت شهرستان باشت طی سال های 1390 الی1396 استخراج گردید. همچنین در نیمه اول سال 1401 از عقرب های شهرستان باشت استان کهکیلویه و بویر احمد نمونه برداری گردید. نمونه های جمع آوری شده به آزمایشگاه گروه حشره شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز منتقل و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند. نتایج: تعداد 103 عقرب از چهار گونه مزوبوتوس اپئوس (Mesobuthus eupeus)، آندرکتانوس کراسیکودا (Androctonus crassicauda ) و همیسکورپیوس لپتروس (Hemiscorpius lepturus) بود. یشترین و کمترین فراوانی گونه ها به ترتیب Mesobuthus eupeus و Scorpio maurus بودند. نتایج این مطالعه نشان داد شیوع عقرب گزیدگی در مردان نسبت به زنان بیشتر است. سنین 10 تا 29 سال در مردان به عنوان جمعیت پرخطر شناخته می شوند. همچنین ارتباط آماری معنی داری بین عقرب گزیدگی و فصل تابستان مشاهده گردید. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه وضعیت هشدار بهداشتی و پزشکی را در منطقه نشان می دهد. با توجه به شیوع بالای عقرب گزیدگی و وجود عقرب های بسیار خطرناک در این منطقه در فصول گرم ، آموزش بهداشت در مورد راهکارهای پیشگیری از گزش و اقدامات پس از گزش به ساکنان منطقه ضروری به نظر می رسد.

هدف: با توجه به همه گیری بیماری کووید 19 و مرگ و میر ناشی از آن و تنوع در ویژگی های بالینی و علائم بیماری، تغییراتی که در سیر علائم بیماری مشاهده شدو اهمیت تشخیص زودرس و اقدامات درمانی زودهنگام، احتمال ویژگی های بالینی متفاوت در ساکنین جنوب ایران با شرایط جوی خاص و نیز عدم وجود مطالعات مشابه در این جمعیت، بر آن شدیم تا مطالعه ی حاضر را با هدف بررسی ویژگی های بالینی بیماران مبتلا به کووید 19 مراجعه کننده به بیمارستان پیامبر اعظم (ص) بندرعباس در سال1399 به انجام برسانیم. روش ها: مطالعه حاضر به روش توصیفی-تحلیلی بر روی بیماران بستری در بیمارستان بندرعباس از اول خرداد 1399 تا پایان مرداد ماه 1399 انجام شد. سپس علائم بالینی، علائم حیاتی، یافته های آزمایشگاهی، بیماری های همراه، مدت زمان شروع علائم، بروز تنگی نفس، مصرف فعلی سیگار و استروئید نیز مورد بررسی قرار گرفت. سپس شدت بیماری بر اساس دستورالعمل های درمان بیماران مبتلا به کووید-19 مشخص شد و در نهایت پیامد بیماری (مرگ یا بقا) مشخص شدند. نتایج: شایع ترین علائم بالینی تنگی نفس ( 57درصد)، سرفه (46. 9 درصد)، درد عضلانی ( 33. 1درصد)، ضعف (28. 5درصد)، بی اشتهایی (28درصد) سردرد (17. 5درصد)، تهوع (15. 1درصد)، تب (14. 6درصد) و استفراغ (14. 1درصد) بود. شایع ترین بیماری های همراه به ترتیب فشار خون بالا (31درصد)، دیابت (21. 9درصد) و بیماری عروق کرونر (16. 2درصد) بود. تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که بیماری شدید احتمال مرگ را 8/2 برابر افزایش می دهد (P=0. 039) و بیماری سیستم حیاتی شانس مرگ را. 75 برابر (P=0. 024) افزایش داد. نتیجه گیری: همان طور که مشاهده شد نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در بیماران مورد بررسی، تنگی نفس، سرفه و درد عضلانی شایع ترین علائم بالینی و پرفشاری خون، دیابت و بیماری عروق کرونر شایع ترین بیماری های همراه بودند. تقریباً یک پنجم بیماران فوت نمودند. بیماری شدید و حیاتی به عنوان مهم ترین عوامل پیش بینی کننده ی مرگ و میر و وجود درد عضلانی به عنوان مهم ترین عامل پیش بینی کننده ی بیماری شدید یا حیاتی شناخته شد.

1هدف: امروزه مقاومت آنتی بیوتیکی یک تهدید جدی سلامت به شمار می آید. آگاهی بخشی و تقویت نگرش درخصوص مصرف منطقی این داروها می توان تا حد زیادی این خطر را کاهش داد. لذا در این مطالعه ما به بررسی دانش و نگرش افراد مراجعه کننده به داروخانه نسبت به مصرف آنتی بیوتیک ها پرداختیم. روش ها: در این مطالعه تحلیلی که بر روی بیماران مراجعه کننده به داروخانه شماره 1 دانشکده داروسازی بندرعیاس جهت دریافت آنتی بیوتیک برای عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی از 1 تیرماه 1402 تا 1 دی ماه 1402 مراجعه داشته اند انجام شده است، داده های به وسیله یک پرسش نامه در سه بخش: اطلاعات دموگرافیک، میزان دانش و میزان نگرش در خصوص آنتی بیوتیک جمع آوری شده است. جهت آنالیز داده ها، از آزمون های آماری کای اسکوئر و آنالیز واریانس یک طرفه استفاده شده است. سطح معنی داری آزمون ها 05/0 در نظر گرفته شد. نتایج: از بین 274 نفر که در مطالعه ما شرکت کردند، 142 نفر (8/51 درصد) مرد بودند. میانگین سنی جمعیت موردمطالعه 01/44 ± 98/15 بود. سطح دانش (1/97 درصد) و سطح نگرش (8/89 درصد) عمده شرکت کنندگان در مورد مصرف آنتی بیوتیک ها در حد متوسط و مطلوب بود. سطح نگرش در افراد دارای تحصیلات دانشگاهی به طور معناداری بالاتر از سایرین بود (001/0 p <). همچنین 5/44 درصد از شرکت کنندگان در مورد مقاومت آنتی بیوتیکی آگاهی داشتند. نتیجه گیری: میزان دانش و نگرش اکثر مراجعین ، نسبت به مصرف داروهای آنتی بیوتیک برای عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی در حد متوسط و بالاتر بود. این موضوع در میان افراد شاغل و دارای مدارک تحصیلی به صورت معناداری بیشتر بوده است و ارتباط معناداری بین دانش مراجعه کنندگان و نوع مراجعه آنها وجود نداشته است.

1هدف: پرستاری یکی از مشاغلی است که روی مراقبت از سلامت بیماران تمرکز دارد. شیفت کاری شب باعث مشکلات متنوعی در پرستاران می­شود . یکی از این مشکلات، سلامت دهان و دندان پرستاران می باشد. لذا این مطالعه با هدف بررسی پیش­بینی کننده­های رفتار بهداشت دهان و دندان مبتنی بر تئوری رفتار برنامه­ریزی شده در پرستاران بیمارستان­های آموزشی شهر بیرجند در سال 1401 انجام شد. روش ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی بر روی 267 پرستارکه به صورت تصادفی  از بیمارستان­های آموزشی شهر بیرجند انتخاب شدند، در سال 1401  انجام گرفت. جمع آوری داده ها  از طریق پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن تایید شد. پرسش نامه شامل اطلاعات دموگرافیک و  سوالات سازه­های تئوری رفتار برنامه­ریزی شده بود. داده ها پس از ورود به نرم افزار spss  نسخه 26 با کمک آمارهای توصیفی و آزمون­های رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی داری 05/0 آنالیزشد. نتایج: نتایج مطالعه نشان داد با توجه به ضریب استاندارد شده بتا از بین سازه های تئوری رفتار برنامه­ریزی شده، سازه قصد رفتاری (581/0=β ) قوی­ترین پیش­بینی کننده رفتار بهداشت دهان و دندان بود.    نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه، قصد رفتاری و کنترل رفتاری از پیش­بینی کننده­های اصلی رفتار خودمراقبتی بهداشت دهان و دندان می­باشد.

1هدف: شهرستان خمیر بدلیل دارا بودن شرایط جغرافیایی و آب و هوایی گرمسیری محیط بسیار مناسبی برای فعالیت گونه های مختلف عقرب می باشد. شناخت گونه های عقرب منطقه و عوارض ناشی از نیش زدگی آنها برای انتخاب پروتکل درمانی مناسب لازم است. به همین دلیل، صید و شناسایی گونه های عقرب در مناطق مختلف شهرستان خمیر انجام شد. روش ها: در یک مطالعه توصیفی مقطعی، جمع آوری نمونه های عقرب به صورت شبانه به کمک چراغ ماوراء بنفش و نیز در روز با جست و جوی پناهگاه های عقرب از سال 1400 تا 1402 انجام شد. نمونه های صید شده با نصب برچسب در ظرف محتوی اتیلیک 80 درصد نگهداری شد. نمونه ها با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر با بررسی صفات ریخت شناسی مورد شناسایی قرار گرفتند. نتایج: بررسی تعداد 191 نمونه عقرب جمع آوری شده از مناطق مختلف شهرستان خمیر منجر به شناسایی نه گونه متعلق به دو خانواده گردید. دو گونه دارای زهر بسیار خطرناک و کشنده شامل Hemiscorpius acanthocercus و He. enischnochela در مناطق مختلف این شهرستان شناسایی شدند. گونه He. enischnochela دارای جمعیت غالب در شهرستان خمیر می باشد. این گونه بومی این شهرستان بوده و با پراکنش بسیار محدود در سایر مناطق استان هرمزگان گزارش شده است. نتیجه گیری: جمع آوری و انتشار اطلاعات عقرب شناسی در مناطق پر خطر از نظر عقرب زدگی، جهت ارائه آموزش به عموم مردم و نیز پرسنل بخش بهداشت و درمان به منظور پیشگیری از عقرب زدگی و مدیریت درمان آن از نظر عقرب زدگی ضروری می باشد.

1هدف: تمرین ورزشی به همراه مصرف چای سبز، به عنوان شیوه ای مهم در کنترل و پیشگیری از چاقی و عوارض ناشی از آن مانند دیابت و مقاومت به انسولین توصیه شده است. هدف فراتحلیل حاضر، اثر تمرین ورزشی و مکمل چای سبز بر بهبود شاخص های گلیسمیک در بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاق بود. منابع اطلاعات یا داده ها: جستجوی سیستماتیک مقالات انگلیسی و فارسی منتشر شده از پایگاه های اطلاعاتیPubMed ،Web of Science ، Scopus، Sid و Magiran تا ژوئن سال 2024 انجام شد. روش های انتخاب برای مطالعه: تفاوت میانگین و فاصله اطمینان 95% (CI) با استفاده از مدل اثر تصادفی محاسبه شد. ناهمگونی با استفاده از آزمون (I2) و سوگیری انتشار با تحلیل بصری فونل پلات و آزمون Egger بررسی شدند. ترکیب مطالب و نتایج: در مجموع 11 مطالعه و 245 آزمودنی بزرگسال دارای اضافه وزن و چاق وارد فراتحلیل حاضر شدند. ترکیب تمرین ورزشی و مکمل چای سبز سبب کاهش معنادار گلوکز ]001/0P= ،(673/4- الی 124/1-) 899/2-=[WMD نسبت به گروه کنترل در بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاق شد. ترکیب تمرین ورزشی و مکمل چای سبز سبب تغییر معنادار انسولین ]232/0P= ،(348/4- الی 053/1-) 648/1-= [WMD و HOMA-IR ]627/0P= ،(151/2- الی 297/1) 427/0-= [WMD نسبت به گروه کنترل در بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاق نشد. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که ترکیب تمرین ورزشی و مکمل چای سبز سبب کاهش معنادار گلوکز می شود. بنابراین ترکیب این دو مداخله می تواند به عنوان یک راهکار غیردارویی و کاربردی برای کنترل دیابت پیشنهاد می شود.