زیست شناسی کاربردی
سال:1403 | دوره:37 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

مقدمه: تنش شوری یکی از مهم ترین تنش ها در مناطق خشک محسوب می شود و بر 20 درصد از زمین های قابل کشت در سراسر جهان تأثیر می گذارد و به دلیل تغییر اقلیم و فعالیت های انسانی به طور مداوم در حال افزایش است. روش ها: جهت بررسی اثر تنش شوری بر بعضی صفات فیزیولوژیکی ارقام مختلف گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار درگلخانه دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار انجام شد. در این آزمایش 15 رقم گندم در سه سطح شوری (0، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر) مقایسه شد. وزن خشک ریشه و ساقه، محتوای نسبی آب برگ، نشت الکترولیت، کلروفیلa،b و کل، میزان قند های محلول و اسید آمینه پرولین در ارقام مختلف اندازه گیری شد. نتایج: نتایج نشان داد افزایش شوری موجب کاهش وزن خشک ریشه و ساقه و کاهش غلظت کلروفیل شد. در شرایط تنش شوری کمترین مقدار محتوی نسبی آب برگ متعلق به رقم گاسگوژن با70/15درصد بود و بیشترین مقدار آن به رقم بم با میانگین 34/62 درصد اختصاص داشت. ارقام میهن و بم بیشترین میزان کلروفیل aو bرا داشتند. بیشترین میزان محتوای نسبی آب، اسید آمینه پرولین و قند های محلول در ارقام پیشتاز، بم و میهن مشاهده شد. نتایج تجزیه کلاستر نشان داد که ارقام میهن و بم بیشترین و ارقام روشن، گاسگوژن، بهار و چمران کمترین تحمل به تنش شوری، را داشتند.

مقدمه: گیاه پونه سای بینالودی با نام علمی Nepeta Binaludensis)) گونه ای چندساله و علفی از خانواده نعنائیان می باشد. این گیاه به دلیل وجود ترکیبات موثر در درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد اما از سویی به دلیل افزایش برداشت گیاه از عرصه، در خطر انقراض قرار گرفته است پس باید راه کار مناسبی جهت افزایش زیست توده گیاه در عین حفظ این گونه گیاهی در نظر گرفته شود. مواد و روش: در این پژوهش تاثیر گونه های مختلف قارچ میکوریز شامل Glomus hoi ، Glomus interaradis و Glomus mossea بر خصوصیات رویشی و میزان ترکیبات شیمیایی پونه سا بینالودی مورد بررسی قرار گرفت. گلدان های یک کیلوگرمی حاوی خاک باغچه به عنوان واحد آزمایشی در نظر گرفته شدند. گیاهان در شرایط فیتوترون با دوره نوری 16 و 8 ساعت به ترتیب روشنایی و تاریکی به مدت 20 هفته در دمای 25 درجه سانتی گراد رشد کردند. نتایج و بحث: نتایج نشان داد میکوریز و بویژه گونه G. intraradices تاثیر معنی داری بر اغلب صفات مورفولوژیکی گیاه داشت. در این مطالعه بیشترین میزان فنل کل (mg/100gDW 91/296)، فلاونوئیدکل (mg/100gDW 5/33) و ظرفیت آنتی اکسیدانی به گیاهان تلقیح شده با گونه G. intraradices مربوط بود. همچنین انباشت عناصر غذایی مانند کلسیم، پتاسیم، آهن، منیزیم و فسفر در گیاهان میکوریزی به صورت معنی داری بیشتر از گیاهان شاهد بود. نتایج این بررسی موید آن است که استفاده از قارچ های میکوریز به عنوان کودهای بیولوژیک و سازگار با محیط زیست می تواند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی باشند.

مقدمه: Leptadenia pyrotechnica، گیاه دارویی، همیشه سبز و مقاوم به تنش کم آبی است که در مناطق گرم و خشک جنوب استان کرمان با تولید زیست توده بالا قابلیت رشد دارد، بنابراین در حفظ محیط زیست و خاک نقش مهمی ایفا می کند و می تواند یک منبع بالقوه برای متابولیت های ثانویه باشد. روش ها: در این پژوهش عوامل اکولوژیک خاک مناطق پراکنش گیاه، ریخت شناسی گیاه و برخی ترکیبات آنتی اکسیدانی در اندام های مختلف گیاه بررسی شد. نتایج و بحث: آنالیز خاک منطقه پراکنش گیاه نشان داد که خاک های شنی، غیر شور با اسیدیته خنثی تا کمی قلیایی و حاوی مقدار مناسبی از عناصر درشت و ریز مغذی مناسب برای رشد این گیاه می باشد. وجود گلپوش به نسبت ضخیم واجد کرک فراوان از ویژگی های سازشی در برابر شرایط سخت زیست محیطی است. ویژگی های قابل توجه دستگاه زایشی گیاه شامل ژینوستوژیوم و دستگاه پولینارویوم و نقش آن ها در گرده افشانی، ویژگی های تکاملی و پیشرفته گیاه را نشان می دهد. بیشترین محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و آنتوسیانین کل به ترتیب در گل، دانه و شاخساره مشاهده شد. تعداد و میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی شناسایی شده در بخش های مختلف گیاه متفاوت بود، ترکیب فنلی غالب در شاخساره، میوه و دانه، گالیک اسید و در گل، هسپردین می باشد. با توجه به اینکه اندام های مختلف این گونه گیاهی غنی از ترکیبات فنلی می باشد؛ بنابراین این گونه جهت استفاده در صنعت داروسازی پیشنهاد می شود.

مقدمه: تعداد قابل توجهی از باکتری های خاک دارای قابلیت تثبیت نیتروژن، محلول سازی فسفات و تولید اکسین هستند. چنین باکتری هایی می توانند نقش موثری در بهبود رشد گیاهان داشته باشند. هدف از این پژوهش، جداسازی، شناسایی و بررسی عملکرد چنین باکتری هایی بر میزان رشد گیاه عدس بود. مواد و روشها: . تعداد 30 نمونه باکتری ، از فیلوسفر و ریزوسفر گندم جداسازی شدند. از محیط کشت فاقد نیتروژن جهت شناسایی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن، و از محیط کشتNBRIP جهت بررسی توانایی محلول سازی فسفات نامحلول استفاده شد. توانایی جدایه ها در تولید اکسین با روش سالکوفسکی بررسی شد. همچنین تاثیر دو جدایه برتر، بر میزان رشد طولی ساقه و ریشه گیاه عدس بررسی شد.نتایج: از 14 جدایه فیلوسفری و 16 جدایه ریزوسفری، 2 جدایه الف و ب که به ترتیب از ریزوسفر و فیلوسفر گندم جداسازی شده بودند و بیشترین توانایی را در خصوص پارامتر های مورد نظر داشتند، براساس تعیین توالی بخشی از ژن 16S rDNA شناسایی شدند. جدایه الف با قابلیت تثبیت نیتروژن و محلول سازی فسفات به میزان 98 درصد مشابه باسیلوس سرئوس و جدایه ب با قابلیت تولید اکسین به میزان 99 درصد مشابه آرتروباکتر گلوبیفورمیس بود. جدایه A به میزان 8 درصد و جدایه B به میزان 50 درصد توانستند رشد طولی ساقه عدس را افزایش دهند. بحث و نتیجه گیری: ریزوسفر گندم دارای باکتری هایی با قابلیت تثبیت نیتروژن، محلول سازی فسفات و تولید اکسین است. به کارگیری چنین سویه هایی، می تواند نقش موثری در بهبود رشد گیاهان و کاهش مصرف کودهای شیمیایی داشته باشد.

مقدمه: تالاب رودبست در استان مازندران یکی از منابع مهم تأمین آب کشاورزی و پناهگاه زمستان گذرانی برخی پرندگان مهاجر است. شناسایی ترکیب فلورستیک و تنوع گیاهی اکوسیستم های تالابی یکی از شاخص های پایش تغییرات زیست محیطی است. روش: در این پژوهش طی مطالعات میدانی و آزمایشگاهی به جمع آوری، شناسایی و تعیین ترکیب فلورستیک، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان تالاب رودبست پرداخته شد. نتایج و بحث: تعداد 153 گونه گیاه آوندی در 123 سرده و 47 تیره گیاهی از منطقه موردمطالعه شناسایی شده است که از این میان تیره گندمیان (Poaceae) با 16 گونه (46/10 درصد) و تیره کاسنی (Asteraceae) با 15 گونه (8/9 درصد) به ترتیب غنی ترین تیره های گیاهی منطقه ازنظر تعداد گونه می باشند. بیشترین اشکال زیستی گونه ها در منطقه موردمطالعه مربوط به تروفیت ها یا یکساله ها و بیشترین تنوع گونه ها مربوط به عناصر چند ناحیه ای است. ازنظر نوع زیستگاه، بیشترین درصد فراوانی را گونه های رطوبت پسند (8/43 درصد) و پس ازآن گونه های حاشیه ای (6/38 درصد) به خود اختصاص داده اند.

مقدمه: سرده بنفشگان (Viola L.) بزرگترین سرده از تیره بنفشه بوده و شامل 600-525 گونه است که 19 گونه از آن بومی ایران است. روش ها: تحقیق حاضر برای نخستین بار اقدام به بررسی ریز ریخت شناسی صفات برگ از قبیل شکل، ابعاد و تراکم روزنه و کرک در 6 گونه بنفشه با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) با هدف شناسایی صفات مفید جهت تفکیک و تشخیص گونه ها نمود. خصوصیات برگ از قبیل ابعاد و تراکم روزنه و کرک به وسیله نرم افزار Image J v 1.52 اندازه گیری شد. آنالیز داده ها از صفات ریزریخت شناسی برگ با نرم افزارSPSS v 26 انجام شد. برای تعیین میزان قرابت گونه ها از روش تحلیل خوشه ای WARD استفاده گردید. نتایج و بحث: نتایج آنالیز میکروسکوپی گونه ها را از لحاظ ویژگی های ریز ریختی، به 7 نوع تیپ کرکی و روزنه ها را به 4 گروه تفکیک کرد. نتایج آنالیز میکروسکوپی نشان داد که کرک ها در گونه های مورد مطالعه به شکل مخروطی، مثلثی شکل و بندبند و 3 حالت خوابیده، افراشته و نیمه افراشته وجود دارند بلندترین کرک در گونه V. hirta مشاهده شد. روزنه ها در همه گونه ها از لحاظ شکل به صورت تخم مرغی شکل دیده شدند. بزرگترین ابعاد روزنه مربوط به گونه V. occulta و بیشترین تراکم روزنه هم مربوط به گونه V. hirtaبود. نتایج نشان داد که صفات ریزریخت شناسی برگ در 6 گونه بنفشه به ویژه گونه V. hirta می تواند در شناسایی و تفکیک گونه ها مفید باشد.

مقدمه: ریسین یک سم گلیکوپروتئینی در گیاه کرچک می باشد که از دو زنجیره A (RTA) و B (RTB) تشکیل شده است. دو کاندید واکسن پروتئینی بر پایه زنجیره A شامل RiVax و RVEc بر مقابله با مسمومیت ناشی از این سم وجود دارد. اگرچه مطالعات مختلفی در مورد قدرت ایمنی زایی RiVax به تنهایی و با کمک ادجوانت انجام شده اما سیستم های با قابلیت رهایش کنترل شده نوین مانند نانوذرات، جهت بهبود ایمنی زایی این پروتئین تا امروز مورد استفاده قرار نگرفته است. هدف از این مطالعه ساخت نانوذرات پلی لاکتیک-کو-گلایکولیک اسید(PLGA) حاوی RiVax با سرعت رهایش آهسته و ارزیابی پارامترهای فیزیکوشیمیایی و پتانسیل ایمنی زایی این سیستم در مقایسه با پروتئین تنها می باشد. روش ها: ابتدا پس از خالص سازی RiVax، از روش امولسیون آب-روغن-آب برای بارگذاری RiVax در نانوذرات PLGA استفاده شد. پس از بررسی ویژگی های فیزیکوشیمیایی نانوذرات حاوی RiVax، آن ها به گروه های مختلف موشی تجویز شدند. یافته ها: نتایج نشان دهنده این بود که با توجه به استفاده از پلیمر PLGA با نسبت پلی لاکتیک اسید بیشتر نسبت به پلی گلایکولیک اسید، الگوی آزادسازی پروتئین از نانوذره آهسته بود (12 درصد پروتئین در 40 روز) و نتایج ایمن سازی تفاوتی در پاسخ ایمنی نانوذرات حاوی RiVax نسبت به RiVax تنها نشان نداد. نتیجه گیری: با وجود تحقیقات مختلف و نتایج مثبت در ارتباط با ماهیت ارتقاء ایمنی زایی توسط نانوذرات PLGA یکی از عوامل مهم در ارتقاء ایمنی زایی این نانوذرات نسبت اسید لاکتیک به اسید گلیکولیک تشکیل دهنده PLGA می باشد که تأثیر قابل توجهی بر میزان آزادسازی آنتی ژن و یا بر پاسخ ایمنی دارد.