مطالعات مدیریت ترافیک
سال:1402 | دوره:18 | شماره:4 |تعداد مقالات:6

زمینه و هدف: در سال­های اخیر علاقه مندی به استفاده از این وسیله نقلیه پرخطر بسیار افزایش یافته است و هم چنان در حال گسترش است و به تبع آن تولید موتورسیکلت نیز با رشد چشم­گیری مواجه شده است و در نتیجه، تعداد تصادفات آن نیز با رشد چشمگیری مواجه شده است؛ لذا با توجه به بالابودن میزان تصادفات موتورسواران و مرگ ومیر و مصدومان بالای حوادث ترافیکی این گروه از کاربران ترافیکی، هدف از تحقیق حاضر شناخت عوامل موثر بر پیشگیری از تصادفات موتورسیکلت سواران از دیدگاه کارشناسان تصادفات پلیس­راه و راهور در استان گلستان است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش کمی توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری در این تحقیق کارشناسان تصادفات شاغل در پلیس­راه و راهنمایی و رانندگی استان گلستان است. تعداد آنها 160نفر شد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه­ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده­ها، از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. یافته ­ها: بین عوامل موثر در پیشگیری از تصادفات موتورسواران با وقوع تصادفات آنان از دیدگاه کارشناسان تصادفات در استان گلستان رابطه معنا­داری وجود دارد و با توجه به تجزیه و تحلیل انجام شده متغیر عوامل موثر در پیشگیری از تصادفات موتورسواران می تواند تغییرات متغیر وقوع تصادفات موتورسواران را پیش­بینی کند. نتیجه­ گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که از دیدگاه کارشناسان تصادفات پلیس راه و راهور استان گلستان به ترتیب عوامل پیشگیری رشدمدار (32درصد)، تقویت مشارکت­های برون سازمانی (26درصد) و آموزش ویژه موتورسیکلت­سواران (24درصد) بیشترین تأثیر را در پیشگیری از وقوع تصادفات موتورسیکلت را دارند و کنترل هوشمند تخلفات موتورسیکلت سواران (18درصد) کمترین تأثیر را در پیشگیری از تصادفات موتورسواران داشته است.

زمینه و هدف: یکی از راه های کاهش خطرات ناشی از حوادث ترافیکی، استفاده از کمربند ایمنی است که می تواند علاوه بر بالابردن ضریب امنیت و سلامت تردد سرنشین در خودرو به عنوان یکی از شاخص های رعایت قانون و مقررات باشد. بنابراین هدف اصلی این تحقیق، شناسایی عوامل مؤثر برگرایش به استفاده از کمربند ایمنی سرنشینان عقب خودروهای سواری در جاده های برون شهری استان تهران است. روش: این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظرروش های کمی گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی است. جامعۀ آماری شامل  تمامی سرنشینان خودروهای سواری در حال تردد در  جاده های برون شهری استان تهران  تشکیل می دهند که تعداد 384 نفر به روش نمونه گیری منظم انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها، از ابزار پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ پرسش نامه، 840/0 محاسبه شده است که نشان دهنده پایایی بالای ابزار است. یافته­ ها: یافته­های تحقیق نشان داد که، عامل قوانین و مقررات حقوقی با میانگین 813/4، عامل اجرای قانون توسط پلیس راهور با میانگین 188/4، عامل آموزش رفتار ترافیکی با میانگین 938/3 و عوامل رفتاری و فرهنگی با میانگین 307/3 تأثیر معنا داری بر استفاده از کمربند ایمنی توسط سرنشینان عقب دارد. نتیجه­ گیری: اقدام های قاطعانه، روش مند و پایدار مجریان قانون و دستگاه موثر در استفاده از کمربند ایمنی عقب خودروهای سواری برای ایمنی ترافیک و کاهش مرگ ومیر ناشی از نبستن کمربند ردیف عقب موثر باشد. لذا توصیه می شود سیاست گذاری و مطالعات علمی مطلوب و دقیق براساس آمارهای موجود سال های قبل انجام شود.

زمینه و هدف: در دهه های اخیر هم زمان با گسترش خطوط ویژه در کنار شبکه سایر معابر عمومی شهرهای بزرگ، تعداد تصادفات وسایل نقلیه در خطوط ویژه با عابران پیاده هم افزایش پیدا کرده است؛ لذا با توجه به اهمیت تامین ایمنی عابران و این که عابران پیاده به عنوان آسیب پذیرترین کاربران ترافیکی محسوب می شوند، هدف از تحقیق حاضر، بررسی عوامل غیرانسانی موثر بر تصادفات عابران پیاده در خطوط ویژه منطقه 6  تهران است. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات با استفاده از روش کمی و به صورت کتابخانه ای، میدانی (پرسش نامه ای) و اسنادی (فرم های کام کروکی های ترسیمی) انجام گرفته است. جامعه آماری در روش کمی، تعداد 24 نفر از کارشناسان تصادفات و تعداد 26 نفر از رانندگان BRT و در روش اسنادی هم تعداد 39 فرم کام کروکی های تصادفات عابر و وسیله نقلیه در خطوط ویژه منطقه 6 تهران در بازه زمانی سال 1401 لحاظ شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که در خطوط ویژه منطقه 6 تهران، متغیرهای پژوهش شامل بریدگی ها و بازشوهای ناایمن و مازاد رفیوژ جداکننده، ارتفاع فعلی موانع و نرده های آهنی جداکننده، جانمایی فعلی محل احداث ایستگاه ها،گذرگاه های (هم سطح ) فعلی ویژه عابر، نوع وسایل نقلیه عبوری (مجاز- غیرمجاز) و قوانین و مقررات فعلی موجود، ارتباط مستقیم و معناداری با علل تصادفات عابر دارند و هم چنین در خطوط ویژه منطقه 6 تهران، عمده علت های تامه تصادفات عابر، عدم توجه به جلو رانندگان و حق تقدم عبور پیادگان در گذرگاه های عابر و انواع خطای عابران بوده و انواع وسایل نقلیه درگیر در تصادفات عابر شامل موتورسیکلت، خودرو و اتوبوس و هم چنین محل و مکان های تصادفات عابر در سه گروه محل گذرگاه های عابر، محل ایستگاه های اتوبوس و محل خارج از محدوده ایستگاه ها هستند. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن دارد، در خطوط ویژه منطقه 6 تهران از نظر کارشناسان تصادفات، «گذرگاه های فعلی عابر» و از نظر رانندگان BRT، «بریدگی ها و بازشوهای ناایمن و مازاد فعلی رفیوژهای جداکننده» مهم ترین عوامل غیرانسانی موثر فعلی بر تصادفات عابر هستند. ولی از نظر هر دو گروه، «جانمایی فعلی محل احداث ایستگاه ها» کم اهمیت ترین عامل غیرانسانی موثر بر تصادفات عابر است و هم چنین بیشترین علت تامه تصادفات عابر در خطوط ویژه منطقه 6 تهران، عدم توجه به جلو رانندگان و بیشترین کاربری وسایل نقلیه دخیل در تصادفات عابر، موتورسیکلت ها هستند که به صورت غیرمجاز وارد خطوط ویژه شده اند.

زمینه و هدف: قانون گریزی در رانندگی در ایران بسیار بالا است و این امر می تواند متاثر از عوامل اجتماعی روانی رانندگان باشد. یکی از این عوامل، ناکامی است. با توجه به این که این امر کمتر مورد بررسی قرار گرفته است، پژوهش حاضر به دنبال این است که رابطه بین ناکامی و قانون گریزی رانندگی در بین رانندگان را مورد بررسی قرار دهد.روش: این تحقیق، از نوع همبستگی است. جامعه آماری، رانندگان شهر شیراز هستند که 440 نفر از آنان به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای خوشه ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق جهت سنجش قانون گریزی رانندگی، پرسش نامه پژوهش گرساخته است که با استفاده از اعتبار محتوا تعیین اعتبار شد و با استفاده از ضریب کودر ریچاردسون تعیین پایایی شده است. به علاوه، ابزار تحقیق جهت سنجش ناکامی، پرسش نامه گیلبرت و آلن[1] (1998) است.یافته ها: براساس یافته های توصیفی تحقیق، میزان قانون گریزی رانندگی در سطح بالایی قرار دارد. به علاوه، براساس یافته های تحلیلی تحقیق، رابطه مثبت و معناداری بین ناکامی و قانون گریزی رانندگی وجود دارد. در مجموع، متغیرهای ناکامی، سن، جنس و میزان رانندگی، قادرند 26/0 تغییرات قانون گریزی در رانندگی را تبیین کنند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق، پیشنهاد پژوهش حاضر آن است که با آموزش مدیریت ناکامی و مواجهه سازگارانه با آن به رانندگان، می توان به رفع یا تسکین یکی از دغدغه های اساسی کشور یعنی قانون گریزی رانندگی، پاسخ مثبت داد.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت رانندگی و آسیب های ناشی از آن می توان به ارتباط ویژگی های انسانی با رفتارهای رانندگی اشاره کرد؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش پیش بینی رفتارهای پرخطر در حوادث رانندگی بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی و تکانش گری رانندگان متخلف انجام گرفت.روش: پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی و یک راهبرد توصیفی بود. جامعه آماری، کلیه رانندگان حادثه ساز 20 تا 65 سال ساکن شهر تهران بودند که 353 نفر از آن با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و وارد مطالعه شدند. بدین منظور داده ها پس از جمع آوری با پرسشنامه های تکانش گری بارات (1994)و رفتار پرخطر رانندگی منچستر (ریسن و همکارانش،1990) با استفاده از نرم افزار spss-26 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: مطابق نتایج به غیر از جنسیت، سایر متغیرهای پژوهش تاثیر معنی داری بر رفتارهای پرخطر داشتند. در بین متغیرهای زمینه ای تاثیر وضعیت تاهل، تحصیلات، تجربه رانندگی و سن بر رفتارهای پرخطر تایید شد (05/0>p). جهت تاثیر سن و تحصیلات بر رفتارهای پرخطر منفی بود اما تاثیر تجربه رانندگی بر رفتارهای پرخطر مثبت بود. همچنین افراد مجرد رفتارهای پرخطر بیشتری نسبت به افراد متاهل داشتند. نتایج نشان داد تاثیر هر سه مولفه تکانشگری بر رفتارهای پرخطر تایید شد(05/0>p). نتیجه گیری: با توجه به رابطه معنی دارو مستقیم بین تکانشگری و جمعیت شناختی با بروز حوادث ترافیکی، می-توان با ارتقای سلامت رانندگان از وقوع بخشی از تصادفات جاده ای جلوگیری کرد. با در نظر گرفتن اهمیت و حساسیت رانندگی در رخداد تصادفات جادهای، انجام ارزیابی های جامع تری در بین رانندگان قبل از دریافت گواهینامه و بعد از آن به صورت دوره ای ضروری به نظرمی رسد.

زمینه و هدف: براساس آمار، 6/69 درصد وسایل نقلیه موجود در ترافیک صبحگاهی، خودروهای سواری هستند. عوامل متعددی از جمله، ارتفاع از سطح دریا، شیب جاده، دما، رطوبت، محتویات سوخت، سرعت متوسط ناوگان، میزان استفاده از سیستم تهویه مطبوع، مسافت پیموده شده و سن ناوگان بر میزان انتشار از خودروهای سواری اثرگذارند؛ که کیفیت و خصوصیات سوخت از مهم ترین آن ها است. هدف از پژوهش حاضر، تعیین تأثیر میزان گوگرد، بنزن، سرب و ترکیبات اکسیژن دار موجود در بنزین بر انتشار آلاینده های مبنا، گازهای گلخانه ای و آلاینده های خطرناک است. روش: در این پژوهش جهت تعیین میزان حساسیت مقادیر انتشار نسبت به عوامل یادشده، از روش تحلیل حساسیت یک عامل در هر نوبت استفاده شده است. جهت نیل به هدف مذکور از نرم افزار تخمین انتشار IVE بهره برداری شده است. به نحوی که با تغییر جداگانه مقدار غلظت گوگرد، بنزن، سرب و ترکیبات اکسیژن دار در محدوده موجود در نرم افزار و ثابت نگه داشتن دیگر عوامل مؤثر بر انتشار، اقدام به ثبت مقادیر انتشار شده است. با بهره گیری از این مقادیر، کردار مربوط به میزان انتشار روزانه هر یک از آلاینده ها و گازهای گلخانه ای رسم شده و میزان تأثیر محتویات سوخت بر انتشار با استفاده از شیب خط مربوطه مشخص شده است. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که مقدار بنزن موجود در سوخت، گذشته از انتشار آلاینده بنزن تأثیری بر سایر آلاینده ها و گازهای گلخانه ای ندارد. افزایش گوگرد موجب افزایش خطی انتشار با حداقل ضریب تعیین 92/. می شود. لیکن گوگرد تأثیری بر انتشار ذرات معلق، دی اکسید کربن و متان ندارد. افزایش ترکیبات اکسیژن دار سبب افزایش انتشار ذرات معلق، متان، بوتادین، استالدهید، فرمالدهید و بنزن با حداقل ضریب تعیین 74/0 می شود. با افزایش مقدار سرب انتشار تمامی آلاینده ها و گازهای گلخانه ای به جز ذرات معلق و آمونیاک افزایش می یابد. نتیجه گیری: کاهش مقدار گوگرد، بنزن، سرب و ترکیبات اکسیژن دار، میزان انتشار از خودروهای سواری را به شکل خطی و به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد. از آن جایی که افزایش مصرف بنزین موجب ایجاد اثرات زیان بار بر سلامت شهروندان خواهد شد؛ تصویب قوانین محدودکننده مصرف بنزین، تولید خودروهایی با مصرف بهینه سوخت و استفاده از سوخت های جایگزین می تواند به عنوان راه کارهایی در جهت کاهش میزان انتشار در نظر گرفته شود.