مطالعات دفاع مقدس
سال:1400 | دوره:7 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

از معضلات جهان امروزی و در واقع آخرالزمانی، استفاده از واژه معنویت به جای دین و دینداری توسط دین گریزان است. به همین خاطر آن ها با شعار «من معنوی هستم اما دین دار نیستم» به مقابله با اسلام و در نهایت دمیدن نگاه آخرالزمانی در اذهان هستند. مکتب سلیمانی با تأسی از اسلام ناب و تلمذ در مکتب ولی فقیه زمان و درس آموخته های دینی به مصاف چنین بدعتی رفت. این مقاله با نگاه مکتب سلیمانی در قالب پیشران و زمینه ساز ظهور از ابزارها، محرک ها و مقوم های موجود بهره گرفت تا برنامه های حرکت به سمت بستر سازی اقشار مختلف مردم و ایجاد ارتباط مستحکم و جامعی برای جهان اسلام فراهم سازد. سئوال اصلی این مقاله «پیشران های مکتب سلیمانی در زمینه سازی ظهور چیست؟» روش شناسی این مقاله برگرفته از آینده پژوهی با روش توصیفی- تحلیلی با بهره مندی از روش گردآوری داده ها؛ کتابخانه ای و ابزار آن ها استوار شده است. تحقیق از نظر هدف و نوع، کاربردی است. نتیجه ی مقاله منجر به احصای درس آموخته های دینی و راهنماهایی های مشهودی و سلوکی منطبق بر بایدها و نبایدها از مکتب شهید سلیمانی از نگاه حضرت امام خامنه ای است. که 7 مورد به پیشران های زمینه ی ظهور در این مقاله حاصل شد

اکثر پژوهش های انجام شده درخصوص انقلاب ایران یا به تاثیرات سیاسی آن در داخل و یا بازتاب های آن در سطح منطقه توجه نشان داده اند. یکی از وجوه مغفول در این پژوهش ها نقشی است که انقلاب اسلامی ایران در مکتب سازی ایفا کرده است. پژوهش حاضر قصد دارد در ادامه پژوهش هایی که به بررسی آثار و پیامدهای انقلاب اسلامی پرداخته اند به یکی از ابعاد کمتر شناخته شده آن یعنی نقش مهمی که انقلاب اسلامی در مکتب سازی ایفا کرده است و یکی از مصداق های متاخر آن یعنی مکتب شهید سلیمانی بپردازد. سوال اصلی پژوهش این است که مکتب سازی در انقلاب اسلامی ایران چگونه شکل گرفت و مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی به عنوان نمونه متاخر آن، از چه خصوصیات و ویژگی هایی برخوردار است؟ فرضیه پژوهش به نقش امام خمینی(رحمه الله علیه) در مکتب سازی در انقلاب اسلامی اشاره کرده و مکتب شهید سلیمانی را ادامه آن مکتب معرفی کرده است. برای انجام پژوهش از روش توصیفی_تحلیلی(اسنادی) استفاده گردید. یافته های پژوهش مکتب شهید سلیمانی را ادامه مکتب امام خمینی(رحمه الله علیه) معرفی نموده و آن را دارای خصوصیات زیر می داند: شهادت طلبی، شجاعت و شهامت، اخلاص و دینداری، آینده نگری، تکلیف گرایی، اخلاق مداری، خدمت رسانی به محرومان، دشمن شناسی و تمرکز بر هدف. یافته ها نشان می دهد تداوم انقلاب اسلامی مستلزم توجه بیشتر به بحث مکتب سازی و ترویج و گسترش مکتب امام خمینی(رحمه الله علیه) و شهید سلیمانی است.

علل و عوامل پیروزی در جنگ 33 روزه رژیم غاصب صهیونیستی علیه مقاومت حزب الله لبنان در سال 2006 میلادی با برخورداری از پیچیدگی های داخلی، منطقه ای و بین المللی کانون توجه جهانی بوده است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه­ای، با هدف بررسی علل و عوامل پیروزی حزب­ الله لبنان در جنگ 33 روزه سال 2006 میلادی بر اساس مدل مدیریت بحران مایکل برچر و با بهره­گیری از مؤلفه های چهارگانه این مدل (با تأکید برمرحله سوم این مدل) تجزیه و تحلیل شده است. نتیجۀ این تحقیق حاکی از آن است که شیوه جنگ نامتقارن مهم ترین علل و عوامل پیروزی حزب­الله لبنان در جنگ 33روزه  بود. حزب الله لبنان با ترکیب روش های خلاقانه و مهارت های خود در این جنگ با وجود برتری های تسلیحاتی و تجهیزات نظامی پیشرفته، ارتش رژیم غاصب صهیونیستی را به شکست کشاند و آنها را به تغییر دکترین نظامی خود در برابر حزب الله لبنان وادار کرد.

با توجه به اهمیت ژئوپلتیک یمن، تحولات سیاسی - امنیتی یمن از اهمیت بالا با پیچیدگی و عدم قطعیت همراه شده است. هدف این تحقیق، شناسایی و تحلیل تاثیر متقابل عوامل موثر بر تحولات سیاسی– امنیتی یمن و سناریوهای پیش­رو تحولات سیاسی– امنیتی یمن می­باشد. پژوهش این مقاله به لحاظ هدف؛ توسعه­ای- کاربردی و به لحاظ روش؛ موردی – زمینه­ای و به لحاظ ماهیت؛ آمیخته می­باشد. داده های مورد نیاز تحقیق به شیوه­های کتابخانه­ای و فیش برداری، انجام مصاحبه حضوری با تعداد 20 نفر از خبرگان یمن، برگزاری گروه کانونی و در ادامه اخذ نظرات 37 نفر از مدیران و مسئولین درگیر در حوزه تحولات سیاسی – امنیتی یمن با رویکرد تمام شمار با استفاده از پرسشنامه به شیوه نمونه­گیری هدفمند، جمع آوری گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از روش تحلیل اثرات متقاطع و از نرم افزار میک­مک و برای تجزیه وتحلیل داده­ها از آمار توصیفی و تحلیل آماری و میانگین رتبه­ای نظر خبرگان در خصوص اهمیت متغیرهای تاثیرگذار، تاثیرپذیر، دووجهی و تنظیمی با آزمون فریدمن با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته ها نشان می­دهد از 34 عوامل کلیدی 19 عامل به عنوان مهمترین عوامل کلیدی موثر بر تحولات سیاسی– امنیتی یمن، از منظر خبرگان می­باشند که بیشترین تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را در تحولات دارند. مبتنی بر این عوامل، عدم­قطعیت­ها شناسایی و سناریوهای 4 گانه برای آینده تحولات سیاسی- امنیتی یمن به همراه نشانگرهای آن تدوین و ارائه گردید.

انقلاب اسلامی، به عنوان عامل اصلی شکل‏‏گیری، تداوم و گسترش مقاومت در برابر قدرت‏‏های استکباری و استعماری، موجب زنده شدن روحیه استکبارستیزی ملل مسلمان و مستضعف و دولت‏های مستقل در دهه‏های پایانی قرن گذشته و قرن جاری در منطقه و جهان شده است. جمهوری اسلامی ایران توانست به عنوان یک نظام سیاسی با به صحنه آوردن اسلام، استضعاف‏زدایی و استکبارستیزی در انسجام ملی، منطقه‏ای، حفظ و بسط امنیت الگویی الهام‏بخش ایجاد نماید. همبستگی و انسجام در سطوح و لایه‏‏های مختلف طی چهار دهه‏‏ پس از پیروزی انقلاب، جبهه مقاومت را از جمهوری اسلامی به منطقه‏ای گسترده‏تر از غرب آسیا و شمال آفریقا گسترش داده است. جبهه مقاومت در حرکت رو به رشد انقلاب اسلامی جهت تداوم آرمان‏‏ها و دست‏‏یابی به اهداف آن، ظرفیت‏ها و فرصت‏‏های گسترده‏‏ای را در اختیار انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی قرار داده است. هدف اصلی در این مقاله آن است که با مطالعات اسنادی معتبر و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی؛ شکل‏‏گیری، تقویت و گسترش جبهه مقاومت در حرکت رو به رشد انقلاب اسلامی را تبیین و جایگاه آن در تأمین امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را تحلیل نماید. نتایج حاصل از پژوهش، نشان می­دهد که بهره‏گیری از ظرفیت‏ها و قابلیت‏های جبهه مقاومت، به عنوان یکی از عوامل اصلی قدرت و اقتدار انقلاب اسلامی بوده، این عاملِ تعیین کننده به ایجاد، تأمین، گسترش و ارتقاء امنیت جمهوری اسلامی ایران در منطقة ‏پرآشوب غرب آسیا انجامیده است.

یکی از ابعاد سیاست گذاری عمومی ایران از منظر سیاست خارجی، بهره گیری از ظرفیت های کشورهای اسلامی در جبهه مقاومت به عنوان راه حل کاهش رفع اثرات تحریم است. این پژوهش با بکارگیری روش تحلیلی، منابع کتابخانه ای و انجام مصاحبه از اساتید متخصص و نخبگان حوزه تحریم و سیاست گذاری قصد دارد به تحلیل سیاست گذاری عمومی ایران در وضع موجود با توجه به بهره گیری از جبهه مقاومت در مقابله با تحریم های یکجانبه آمریکا بپردازد. به عبارتی هدف این مقاله بررسی چگونگی سیاست گذاری عمومی ایران در مقابل تحریم های یک جانبه آمریکا است. و می خواهد به این پرسش پاسخ دهد که نقش جبهه مقاومت در سیا ستگذاری عمومی ایران در مقابله با تحریم های یکجانبه آمریکا چگونه است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ایران به نوعی تحریم را فرصتی قرار داده است تا علاوه بر حفظ موقعیت خود در منطقه غرب آسیا، آن را تحکیم نیز نماید و از سوی دیگر، از فرصت های جبهه مقاومت اسلامی در مقابله با تحریم های یک جانبه آمریکا، بهره می گیرد. جبهه مقاومت اعم از کشورهایی نظیر فلسطین، لبنان، سوریه، عراق، یمن و در رأس آن ها ایران، با ایجاد یک باشگاه مقابله با تحریم ها در تلاش هستند تا نه تنها در مقابل تحریم های آمریکا بایستند، بلکه با حمایت ایران، هم این کشور را از اثرات تحریم های یکجانبه آمریکا مصون کنند، و هم خود از حمایت ایران برخوردار باشند. سطوح تحریم این کشورها شامل سطح دولتی و سطح غیردولتی است.

روابط کشورهای حاشیه خلیج فارس و رژیم صهیونیستی دارای فرازوفرودهای فراوانی بوده و مسیری از تقابل تا ائتلاف و سازش را در پیموده است. به طور هم زمان، روابط تاریخی ایران و این رژیم شکلی معکوس داشت و از همکاری و دوستی در دوره پهلوی به خصم و دشمنی در دوره جمهوری اسلامی گرایید و انقلاب اسلامی در سال 1357 ایران را به عنوان مهم ترین درگیری هویتی رژیم صهیونیستی تبدیل کرد. پژوهش حاضر تلاش می کند تا با بررسی روابط رژیم صهیونیستی و کشورهای حوزه ی خلیج فارس بر اساس نظم کنونی، مختصات سیاسی آن را احصاء کرده و با برشمردن شاخص های آن، تأثیرات این روابط بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را مورد واکاوی قرار دهد. روش مورداستفاده ما تحلیل تماتیک یا مضمون خواهد بود. بر همین اساس با استفاده از حجم نمونه 15 نفر و جامعه آماری متخصصان حوزه غرب آسیا و طی عملیات کدگذاری به صورت دستی و با استفاده از نرم افزار Nvivo مصاحبه ها تلخیص شده و مضامین آن استخراج شد. نتایج حاصله از پژوهش نشان می-دهد اهداف رژیم صهیونیستی و اعراب خلیج فارس از عادی سازی روابط را می توان ذیل سه مضمون اصلی «ایجاد کمربند امنیتی در مقابل ایران، اهداف نظامی و تسهیل در فرایند سازش» صورت بندی کرد. در مقابل راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در مقابل تهدیدات امنیتی را ذیل سه محور «موازنه میان آرمان گرایی و واقع گرایی، گسترش همکاری های منطقه ای و افزایش توان نظامی و قدرت ملی» باید قرار داد.

ز زمان استقرار رژیم صهیونیستی در اراضی فلسطین اشغالی، مناسبات پُرفرازونشیبی میان کشورهای جهان اسلام -به ویژه کشورهای حوزه ی شرقی آن، که در منطقه ی جغرافیایی غرب آسیا و شمال آفریقا قرار می گیرند- با این رژیم شکل گرفت. این مقاله درصدد است به بررسی راهبردهای سیاسی و امنیتی رژیم صهیونیستی در قِبال این کشورها بپردازد. براین اساس، سئوالی را که درصدد پاسخ به آن هستیم عبارت است از اینکه «راهبردهای سیاسی و امنیتی رژیم صهیونیستی در قبال کشورهای جهان اسلام در منطقه ی غربِ آسیا و شمال آفریقا کدامند؟». برای پاسخ به این سئوال از روش کیفی با رویکرد تحلیلی بهره جسته ایم و داده های مورد نیاز را به صورت فیش برداری از منابع کتابخانه ای و اینترنتی گردآوری نموده ایم. نتیجه آنکه، همواره صهیونیست ها دو راهبرد را در مواجهه با کشورهای جهان اسلام در منطقه ی غرب آسیا و شمال آفریقا دنبال نموده اند: راهبرد نخست، عادی سازی روابط با برخی از این کشورهاست که با دکترین اتحاد پیرامونی و ارتباط با ایران عصر پهلوی، ترکیه، کُردها و ... آغاز می شود و با طرح معامله ی قرن و انعقاد توافقنامه ابراهیم میان این رژیم با کشورهای امارات، بحرین، مراکش و سودان با میانجی گری آمریکا ادامه می یابد؛ و راهبرد دیگر، تهاجم همه جانبه به جریان مقاومت است که نماد آن را می توان در جنگ های سی وسه روزه ی لبنان، بیست ودو روزه و هشت روزه ی غزه، تلاش برای سرنگون نمودن دولت قانونی سوریه، ترور فرماندهان مقاومت و انهدام مواضع ایشان در سوریه و بالاخره، تلاش برای تضعیف و سقوط نظام جمهوری اسلامی ایران از طریق اتخاذ تاکتیک های گوناگون –که آخرین آن، مرگ با هزاران جراحت است- مشاهده نمود.