فرهنگ و ارتقاء سلامت
سال:1403 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

زمینه و هدف: مقدمه ارتقاء فرهنگ سلامت در آموزش و پرورش، شناخت اجزا و عناصر و ماهیت سیستم پرورش و آموزش و فرهنگ آن است و این مهم از طریق مدیریت راهبردی فرهنگ سلامت در آموزش و پرورش محقق می گردد. در این مقاله به نقش آموزش و پرورش در ارتقاء فرهنگ سلامت پرداخته می­شود. روش: این مطالعه مروری با استفاده از جستجوی کلیدواژه­ها در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و بین المللی و جمع بندی مطالب حاصل شده، صورت گرفته است. یافته ها: با رویکرد نوین سلامت، فرهنگ و سلامت دو مقوله درهم­ تنیده­اند و همه عناصر فرهنگی در آموزش و پرورش با سلامت دانش­آموز، مدرسه و جامعه گره می خورند. در رویکرد نوین، مدرسه به عنوان یک جامعه کوچک و تأثیرگذار با توجه به همه مؤلفه­های فیزیکی و اجتماعی تأثیرگذار بر سبک زندگی و سواد سلامت دانش آموزان می باشد. فرایند مدیریت و ارتقاء فرهنگ سلامت شامل دو جزء اصلی فرهنگ سازمانی و رفتار فردی دانش­آموز است. این دو جزء باید در تعامل سیستمی باهم باشند. رفتار فردی دانش­آموز باید مبتنی بر فرهنگ سازمانی مدرسه باشد. مدارس ارتقاء دهنده سلامت، رویکرد سیستمی و جامعی را در بر می­گیرد که همه ابعاد سلامت را در محیط آموزشی ادغام می­کند. هدف آنها ترویج فرهنگ سلامت در بین دانش­آموزان با پرداختن به عوامل فیزیکی، اجتماعی و محیطی است و از این طریق دانش و آگاهی را افزایش می­دهد. نتیجه گیری: رویکرد مدارس ارتقا دهنده سلامت نشان دهنده یک تغییر پارادایم به سمت یک مدل یکپارچه و مبتنی بر سیستم است که نیازمند ارزیابی مجدد فرآیندهای برنامه­ریزی، اجرا و ارزیابی فعالیت ها و برنامه های آموزش و پرورش برای تقویت موثر فرهنگ سلامت می­باشد.

زمینه و هدف: هدف پژوهش فهم پدیدارشناسانه نقش مدیریت و رهبری در ارتقاء سلامت جسمانی دانش آموزان است. روش: با استفاده از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی، نقش مدیریت و رهبری در ارتقاء سلامت جسمانی دانش آموزان بررسی شد. جامعه پژوهش شامل مدیران مدارس و کارشناسان تربیت بدنی بود که با روش­ نمونه گیری هدفمند از نوع در دسترس و بر اساس ­قاعده اشباع نظری 15 مشارکت کننده، به­عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. داده­های پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ­ساختارمند جمع­آوری و با روش کلایزی تحلیل شد. یافته ها: براساس تجارب مشارکت کنندگان، آموزش و آگاهی دهی، ایجاد محیط آموزشی سالم، تشویق و پشتیبانی، ارتباط مؤثر و ترویج فرهنگ سلامت در ارتقاء سلامت جسمانی دانش آموزان به عنوان عمده­ترین نقش های مدیریت و رهبری در ارتقا سلامت جسمانی دانش آموزان شناسایی شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که ارتقای سلامت و تأمین سلامت افراد جامعه، یکی از ارکان پیشـرفت جامعه به شمار می رود و ارتقای رفتارهای مرتبط با سلامت، منجر بـه حفـظ عملکـرد و استقلال افراد، افزایش کیفیت زندگی آن­هـا و کـاهش هزینـه های مراقبت هـای بهداشتی خواهد شد؛ بنابراین سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کودکـان و نوجوانـان به عنوان آینده سازان کشور، می تواند تضمین کننده سلامت حال و آینده جامعـه باشـد. ازاین رو، توجه به بهداشت این گروه، از اهمیت ویژه ای برخوردار اسـت؛ چراکه پایه گذاری رفتارهای بهداشتی در این سنین شکل می گیرد و با این کار می تـوان گام بزرگی در پیشگیری از بیماری ها در سنین بالا کـه هزینـه های زیـادی را بـر جامعه تحمیل می کند، برداشت.

زمینه و هدف: امروزه از استعاره­های مفهومی، برای تبدیل موضوعات انتزاعی و پیچیدهبه مطالبی با مفاهیم عینی و ملموس که انسان به طور روزمره با آن سروکار دارد، استفاده شود.در علوم پزشکی استفاده از استعاره­های مفهومی می تواند به ارتباط بین پزشک، بیمار و خانواده های ایشان و یا در حوزه سیاست­گذاری­های مربوط به این علوم کمک کند. روش: این مطالعه مروری، یک مطالعه کتابخانه ای است که برای گردآوری مطالب از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و بین المللی با استفاده از کلیدواژه های مربوطه استفاده شد. یافته ها: استعاره مفهومی در تمام زندگی روزمره انسان جاری است چراکه حوزه­های زبان و عمل انسان، استعاری هستند. طرحواره­های تصوری به صورت پل ارتباطی امکان برقراری ارتباط میان تجربه­های فیزیکی انسان با حوزه شناختی پیچیده­تر مثل زبان را فراهم می­آورند.پیکره، مجموعه­ای از متون نوشتارییا گفتاری آوانویسی­شده است که بتوان آن را برای تحلیل­ها و توصیف­های زبانی به کار برد. استفاده از پیکره­ها در مطالعه این مفاهیم، جنبه­های سازوکار ذهنی انسان را به خوبی نشان می­دهند. از استعاره­های مفهومی در بیان بیماری های کرونا و سرطان استفاده شده و پژوهش های متعددی صورت گرفته است. نتیجه گیری: در این پژوهش به مطالعه و تحلیل اطلاعات ارائه­شدهدرمقاله­هایی با کلید واژه­های «استعاره» و «بیماری» پرداخته شد و بررسی پیکره­بنیاد اخبار و مقاله­های مربوط به بیماری­هایی چون سرطان و کووید-19 تحلیل استعاره های موجود در آن­ها صورت گرفت.

زمینه و هدف: هدف از مقاله حاضر، شناسایی عناصر و مؤلفه های نظام جامع ارتباطات سلامت در ایران با هدف ارتقای سلامت است. باوجود اهمیت بالای این حوزه، شناخت کافی از آن در بین مسئولان وجود ندارد و نوعی عدم انسجام در برنامه های ارتباطات سلامت در نظام سلامت نمایان است. ازاین رو طراحی مدلی برای انسجام بخشی برنامه های ارتباطات سلامت با در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف، همچنین فرصت ها و تهدیدها، اهمیت خود را در مسئله اصلی این پژوهش نمایان ساخت. روش: در این پژوهش از دو روش مصاحبه عمقی و سوات با تکنیک فاصله استفاده شده است. نمونه گیری نیز به روش نااحتمالی هدفمند از میان نخبگان حوزه سلامت و حوزه ارتباطات صورت گرفته است. یافته ها: میانگین کسب شده از محیط داخلی (نقاط قوت و ضعف) نظام جامع ارتباطات سلامت امتیاز بالایی است و امتیاز حاصل از محیط خارجی (فرصت ها و تهدیدها) در حد متوسط است. در محیط خارجی، چالش جدی تر پیاده سازی نظام جامع ارتباطات سلامت با محوریت مخاطب و آثار اجتماعی است. بدین منظور برای طراحی این نظام در گام اول باید تقویت عناصری باشد که معطوف به مخاطب و آثار اجتماعی مورد انتظار است. نتیجه گیری: استراتژی نظام سلامت کشور در حوزه ارتباطات سلامت، رقابتی یا تنوع است که در عین مقابله با تهدیدات محیط خارجی بایستی بر نقاط قوت داخلی تأکید کرد و اثرات ناشی از تهدیدات را کاهش داد. بر این اساس توجه به ویژگی های طیف وسیع مخاطبان و توجه به آثار اجتماعی برنامه های ملی ضروری است.

زمینه و هدف: سلامت اجتماعی مهم­تر و حساس­تر از جنبه­های جسمانی و روانی سلامت فرد است. سلامت زنان به­عنوان نیمی از جمعیت جامعه بر ابعاد سلامت مختلف خانواده و جامعه تأثیرگذار است. بنابراین اسنادبالادستی و قوانین می­تواند تأثیرات مثبتی بر سلامت تمام افراد جامعه داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف مشخص نمودن رویکرد اسناد بالادستی در جهت ارتقای سلامت اجتماعی زنان، خانواده و جامعه انجام شده است. روش: پژوهش حاضر مطالعه کیفی است. برای بررسی اسناد و مدارک بالادستی مرتبط با سلامت اجتماعی لیستی از اسناد بالادستی مرتبط تهیه (18 سند مرتبط) و توسط مجریان پژوهش مطالعه شده و در دو جلسه گروه علمی سلامت زنان، 15 نفر با تخصص­های گوناگون بحث گروهی انجام شد. یافته­ها: تحلیل اسناد بالادستی نشان داد؛ در قانون اساسی کشور به تمامی ابعاد سلامت اجتماعی زنان توجه شده است. برنامه سوم، چهارم و ششم توسعه ابعاد 5 گانه سلامت اجتماعی وجود دارد. در سیاست­های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش، منشور حقوق و مسئولیت­های زنان، سیاست های اشتغال زنان، سند ملی سلامت زنان رویکرد سلامت اجتماعی زنان و ارتقا سلامت اجتماعی جامعه دیده شده است. در سایر اسناد بالادستی برخی از ابعاد سلامت اجتماعی زنان کم رنگ تر هستند. نتیجه­گیری: اسناد بالادستی کشور بر سلامت اجتماعی زنان مترتب بوده و در اسناد جدیدتر نواقص قبلی برطرف شده است. می­توان با ابزارهای اجرایی مناسب، همکاری های درون و بین­بخشی، اصلاح فرهنگ مسئولان و خودباوری زنان به سوی ارتقای سلامت اجتماعی جامعه گام برداشت.

زمینه و هدف: اگرچه در اسناد بالا دستی بر حفظ و جذب نخبگان و مرجعیت علمی تأکید شده؛ ولی نرخ مهاجرت نخبگان و متخصصان بهداشت و درمان در سال های اخیر روند صعودی داشته و رشد کشور در راستای مرجعیت علمی مطلوب نبود است. کشور چین با هدف دستیابی به اقتدار علمی و مدیریت نخبگان، برنامه های متنوعی را اجرا کرده است که در این پژوهش به عنوان الگویی موفق مورد واکاوی قرار خواهد گرفت. روش: جمع آوری داده های این مطالعه براساس بررسی و سپس انتخاب مقالات، کتاب ها و اسناد انجام شد. علاوه براین، از پایگاه های داده داخلی و خارجی نیز برای استخراج داده های مورد نیاز استفاده شد. در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. یافته ها: دولت چین با اجرای چندین برنامه موفق و فراهم کردن زیرساخت ها و بودجه های لازم با بالا نگه داشتن سطح اعزام، میزان بازگشت نخبگان را به چین به شدت افزایش داده است. برنامه اول در جهت توانمندسازی داخلی در قالب اجرای سه طرح و برنامه دوم در راستای پرورش، حفظ، و جذب نخبگان در قالب 9 طرح اصلی بوده است. نتیجه گیری: با توجه به عدم کارآیی کافی برنامه های اجرا شده در داخل کشور و شتاب مهاجرت نخبگان و متخصصان و در راستای حرکت به سمت اقتدار علمی، اقداماتی مانند ارتقاء کیفیت سیستم آموزش عالی کشور، ارتقاء سطح همکاری های علمی بین المللی، بازنگری اسناد بالا دستی مرتبط با امور نخبگان و پایه گذاری ساختاری توانمند در مدیریت و هماهنگی اجرای برنامه ها پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: زیست سالم، زمانی حاصل می شود که ابعاد جسمی و روحی به صورت توأمان موردتوجه قرار گیرد و سلامت جسم در کنار پاکی روح، مدنظر باشد. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر شناخت گونه های بهداشت جسم و پاکی روح از منظر قرآن، برای استخراج مدل توصیفی آن ها در این رابطه بوده تا درنهایت مدل توصیفی زیست سالم برای تربیت انسانی استخراج شود. روش: برای دست یابی به این منظور و به دلیل چندوجهی بودن بحث، روش پژوهش، ترکیبی از مراحل پدیدارشناسی توصیفی در مرحله رجوع به آیات قرآن، تحلیل و کدگذاری داده ها به شیوه استراتژی داده بنیاد با نرم افزار MAXQDA در سه بخش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی و روش استنتاج از مبانی در بخش دلالت های تربیتی برای تربیت انسان با زیست سالم بوده است. یافته ها: پس از خوانش کامل آیات قرآن، داده های مستخرج را کدگذاری، دسته بندی و گونه شناسی نموده و مدل نهایی استخراج شده را جهت استنباط دلالت های تربیتی مورد استناد قرار داده اند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد در قرآن 28 کد باز در رابطه با بهداشت و پاکی جسم و روح وجود دارد که داشتن بینش توحیدی، لزوم عملکرد صحیح بهداشتی بر اساس اصول و قوانین الهی، نظر به ابعاد دوگانه خلقت انسان و تأثیر هم افزایی آن ها برهم، توجه به اصل درونداد پاک برای داشتن برونداد پاک و توجه به تک تک ابعاد و اجزای زیست سالم و حیات طیب در بخش دلالت های تربیتی مورد استنباط محققان قرار گرفت.

زمینه و هدف: با توجه به اینکه در همه گیری کووید-19 کنترل بیماری، ارتباط مستقیم با میزان مشارکت مردم دارد هر عاملی که بتواند مشارکت عموم جامعه را تقویت کند تأثیر بسزایی در مدیریت این بحران اجتماعی به منظور پیشگیری از انتقال و انتشار بیماری دارد. در این مطالعه مؤلفه های مشارکت مردم در کنترل کووید 19 مشخص شد. روش: در این مطالعه کیفی به روش تحلیل محتوا با کدگذاری باز با مصاحبه نیمه ساختاریافته با 12 متخصص رشته پزشکی و رسانه و ارتباطات و همچنین 10 نفر از مردم عادی کدهای اولیه، زیر طبقه ها، طبقه ها در درون مایه مشارکت استخراج شد. یافته ها: تحلیل داده ها منجر به ارایه 1012کد اولیه شد. پس از اینکه این کدهای اولیه مرور و دسته بندی شدند 200 کد تولید شد که در 21 زیرطبقه، 9 طبقه و به 3 درون مایه طبقه بندی شدند. درون مایه ها شامل: نقش رسانه، مشارکت مردم و کنترل کووید بود. درون مایه نقش رسانه 3 طبقه: اعتماد به رسانه، رسانه های یک سویه و رسانه های دو سویه را شامل شد. درون مایه مشارکت مردم 3 طبقه: مشارکت اجتماعی و مشارکت درمانی و نقش رسانه در مشارکت مردمی را شامل شد. درون مایه کنترل کووید 3 طبقه: دانش مردم و بار روانی بیماری و اثر رسانه بر کنترل کووید را شامل شد. نتیجه گیری: در نظر گرفتن مؤلفه های مشارکت مردم برای بهبود وضعیت استفاده از رسانه می تواند در کنترل همه گیری های بعدی نقش ارزشمندی داشته باشد.

استفاده از واقعیت مجازی در آموزش علوم پزشکی به منظور ایجاد فرصت­های یادگیری متنوع و جدید با حفظ ایمنی و سلامت بیمار به سرعت در حال گسترش است. بررسی وضعیت فعلی استفاده از واقعیت مجازی در آموزش پزشکی نشان می­دهد که استفاده از این روش شبیه سازی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور همپای کشورهای توسعه یافته رشد نکرده است و ساختارها و نهادهای مسئول، به دلیل نداشتن تولیت واحد، نبود امکانات و زیرساخت­های فنی و عدم یکپارچگی و هماهنگی، قادر به پاسخگویی به نیازهای آموزشی دانشجویان نیستند. با توجه به اهمیت استفاده از فناوری­های نوین در آموزش علوم پزشکی در این خلاصه سیاستی راهکارها و سیاست­های لازم برای رفع این مشکل ارائه شده­اند. این خلاصه سیاستی یکی از نتایج طرح تحقیقاتی آینده پژوهی استفاده از واقعیت مجازی در آموزش علوم پزشکی است که در سطح دانشگاه­ها و دانشکده­های علوم پزشکی کشور انجام شده است. این خلاصه سیاستی به مدیران و دست­اندرکاران آموزش علوم پزشکی کمک می کند تا با استفاده از واقعیت مجازی، در تغییر آموزش از حالت منفعلانه به آموزش­های فعال، کاهش هزینه­های آموزش و کاهش آسیب به بیمار برنامه­ریزی کنند.

زمینه و هدف: پرستاران شاغل در بخش های مختلف بیمارستان به دلیل شرایط سخت کاری، در معرض مشکلات بهداشت روان قرار دارند، بنابراین شناسایی متغیرهای کمک کننده برای بهزیستی روانی آنان مهم و ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضربا هدف بررسی رابطه جهت گیری مذهبی با تحمل آشفتگی باتوجه به نقش میانجیگری سلامت معنوی در پرستاران انجام شد. روش شناسی: پژوهش حاضر همبستگی از نوع الگویابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه پرستاران شهر شیراز بود. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 377 نفر تعیین شد که با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس تحمل آشفتگی سیمونزوگاهر (2005)، مقیاس جهت گیری مذهبیگلریز و براهنی (1353) و مقیاس سلامت معنوی پالوتزیان و الیسون (1982) بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با روش تحلیل مسیر و به کمک نرم افزار AMOS و SPSS-21 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل پیشنهادی از برازش خوبی برخوردار است. براساس نتایج مدل معادلات ساختاری، جهت­گیری مذهبی هم به طور مستقیم باعث افزایش تحمل آشفتگی در پرستاران می­شود و هم به طور غیرمستقیم و از طریق افزایش سلامت معنوی باعث افزایش تحمل آشفتگی در پرستاران می­شود. نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش مبنی بر تأثیر مثبت جهت­گیری مذهبی و سلامت معنوی در مقابله پرستاران با تحمل آشفتگی، می­توان با تقویت معنویات و سلامت معنوی پرستاران، به ارتقای تحمل آشفتگی آنها کمک مؤثری کرد.

تمرکز نظام سلامت کشور حفظ و ارتقاء سلامت جامعه است، به طوریکه بسترهای لازم برای تحقق شرایط مناسب جسمی. . .

فرهنگ مجموعه ای از باورها، آداب، سنن و رفتارهای جمعی از مردم با مرزبندی مشخص به عنوان کشور و مؤکد روشهای زیستی است. . .