اطلاع رسانی پزشکی نوین
سال:1403 | دوره:10 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

بارداری یکی از مهم ترین رویدادهای مهم و تاثیرگذار در زندگی زنان و خانواده است. اگرچه بارداری یک فرآیند فیزیولوژیکی طبیعی است، اما خطراتی برای سالمتی زنان و نوزادان دارد ]1[. در سطح جهانی، عوارض دوران بارداری، زایمان و دوران پس از زایمان، علت اصلی مرگ و میر و ناتوانی در زنان در سنین باروری می باشد. . . .

هدف: طب ایرانی در مقایسه با طب رایج دارای رویکردی متفاوت در فرایند درمان است و با انواع داده های بالینی و روش های مراقبتی، همراه می باشد. ایجاد سیستم اطالعات طب ایرانی نقش مهمی در جمع آوری، سازماندهی، پردازش و گزارش داده های طب ایرانی دارد. هدف از این مطالعه طراحی مدل مفهومی برای ایجاد سیستم اطالعات طب ایرانی است. روش ها: پژوهش حاضر مقطعی از نوع توسعه ای-کاربردی است که به روش کیفی انجام شد. در مرحله نخست، بررسی ویژگی های سیستم اطالعات طب سنتی در سایر کشورها، با استفاده از روش مرور متون انجام گردید. در مرحله دوم، جهت شناسایی وضعیت موجود مدیریت اطالعات طب ایرانی به روش هدفمند با 29 نفر از متخصصان و داروسازان طب ایرانی مصاحبه صورت گرفت. مرحله سوم مدل مفهومی با استفاده از نرم افزار. 34v ArgoUML ترسیم شد و در نشست خبرگان تعیین اعتبار گردید. نتایج: براساس نتایج استخراج شده از مرور نظام یافته، 22 مقاله مرتبط در بازه زمانی بین سال های 2000 تا 2024 شناسایی شدند. سپس از طریق مصاحبه وضعیت موجود مدیریت اطالعات طب ایرانی در قالب هشت طبقه شامل هدف، ساختار، منابع داده و شیوه گردآوری، مجموعه داده، پردازش داده، گزارش گیری داده، توزیع داده و دسترسی داده دسته بندی شد. در مرحله سوم، مدل مفهومی سیستم اطالعات طب ایرانی طراحی و اعتبارسنجی شد. نتیجهگیری: با وجود تنوع و گستردگی عناصر داده در سیستم مراقبت طب ایرانی، طراحی مدل مفهومی سیستم اطالعات طب ایرانی می تواند، در زمینه ایجاد نمونه اولیه سیستم اطالعات ملی، یکپارچه و کارآمد بسیار موثر باشد.

هدف: برنامه ریزی جهت پیشگیری از بیماری های دهان و دندان برای کودکان کم توان بسیار مهم است زیرا در صورت بروز پوسیدگی و یا بیماری دهانی، درمان دندانپزشکی در این کودکان مشکل خواهد بود. در زمینه بهداشت دهان و دندان کودکان، مادران از تأثیرگذارترین افراد هستند و افزایش سواد سالمت دهان مادران باعث ارتقا سالمت دهان کودکانشان می شود؛ بنابراین مطالعه حاضر باهدف تعیین سواد سالمت دهان در مادران کودکان و نوجوانان کم توان شهر کاشان در سال 1400 انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-مقطعی بود. جامعه ی پژوهش 45 نفر از مادران کودکان و نوجوانان کم توان تحت پوشش مراکز نگهداری کودکان کم توان در شهر کاشان در سال 1400 بودند. نمونه گیری به روش تصادفی انجام شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سواد سالمت دهان بالغین، استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نسخه بیستم نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمونه ای Test-T و ANOVA Way-One انجام شد. نتایج: نتایج نشان داد میانگین نمره کل پرسشنامه سواد سالمت دهان در مادران مورد مطالعه )10/07±4/17( از 17 نمره بود که از این تعداد تنها 19 نفر )42 درصد( دارای سواد سالمت دهان کافی )نمره 12-17( بودند. مادران با تحصیالت باالتر، شاغل و تنها که دارای یک فرزند کم توان به صورت معنادار سطح سواد سالمت دهان باالتری نسبت به سایر مادران داشتند )0/05 >P). نتیجهگیری: با توجه به سطح سواد سالمت دهان متوسط رو به پایین مادران طراحی و اجرای برنامه های آموزشی و مداخالت ارتقای سالمت دهان برای این گروه از مادران ضروری است. این برنامه ها باید برافزایش آگاهی از عوامل خطر، روشهای پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان و نحوه دسترسی به خدمات بهداشتی متمرکز باشند.

هدف: تحلیل استنادی ابزار مفیدی جهت ارزیابی تأثیر علمی مجالت و نویسندگان است که با استفاده از نرخ استناد به ارزیابی عملکرد تحقیق می پردازد. در همین راستا مطالعه حاضر باهدف تعیین وضعیت پژوهشی محققین دانشگاه علوم پزشکی آبادان از طریق تحلیل استنادی مقاالت منتشرشده در Scopus و تعیین حوزه های موضوعی آن ها مبتنی بر رده بندی NLM انجام شده است. روش ها: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با رویکرد علم سنجی و به روش تحلیل استنادی انجام شده است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش 148 مقاله منتسب به دانشگاه علوم پزشکی آبادان است که در سال 2023 در Scopus منتشرشده اند. محمل اطالعاتی مورد استناد، نویسندگان و مجالت پر تولید، مقاالت پر استناد و کشورهای مشارکت کننده ازجمله موارد مورد بررسی در این پژوهش می باشند. جهت گردآوری داده ها از پایگاه های Scopus و سایمگو استفاده شد و تجزیه وتحلیل داده ها با کمک SPSS نسخه، 26 چک فهرست های Excel و روش های آمار توصیفی انجام شد. نتایج: حجم باالیی از مقاالت به زبان انگلیسی منتشرشده بود. فرشید قنبری به عنوان نویسنده پر تولید و گروه علوم پایه به عنوان گروه آموزشی پر تولید معرفی شدند. ایاالت متحده آمریکا رتبه اول در میان کشورهای مشارکت کننده در تولید مقاالت را به خود اختصاص داد. از میان رده های رده بندی NLM رده WA حوزه موضوعی بهداشت عمومی به عنوان حوزه موضوعی پر تولید معرفی شد. ً مناسبی قرار نتیجهگیری: وضعیت پژوهشی محققین دانشگاه علوم پزشکی آبادان در سال 2023 در جایگاه نسبتًا داشت اما می توان با انجام برنامه ریزی های الزم از سوی سیاست گذاران مربوطه به ارتقا و بهبود این وضعیت کمک کرد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین و ترسیم نقشه هم نویسندگی تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در بازه زمانی 1983 تا 2024 است. روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-مقطعی است و بر اساس رویکرد کمی علم سنجی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در پایگاه استنادی Science of Web در بازه زمانی 1983 تا 2024 است. برای جمع آوری داده های پژوهش از جستجوی پیشرفته پایگاه Science of Web استفاده گردید و جستجو به نام دانشگاه محدود شد. با استفاده از گروه های موضوعی پایگاه Science of Web، مقاالت حوزه های مختلف تفکیک شدند. نتایج: شاخص چگالی شبکه برابر با 64 درصد است که نشان دهنده ی انسجام نسبی شبکه است. مقدار ضریب ً باال برای تشکیل خوشه های جدید است. شاخص میانگین خوشه بندی 0/72 به دست آمد که نشان از تمایل نسبتًا ً نامطلوب است. قطر فاصله 2/415 به دست آمد؛ بنابراین می توان ادعا کرد جریان انتقال اطالعات در این شبکه تقریبًا ً نامطلوب است. این شبکه هفت است که نشان می دهد سرعت برقراری ارتباط در این شبکه نسبتًا نتیجهگیری: در ارزیابی های پایگاه استنادی Science of Web، وضعیت موجود دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد یکجا و زیر یک نام واحد یا سازمان اصلی واحد مشاهده نمی گردد. این امر منجر به افت شدید رتبۀ دانشگاه در این پایگاه شده است.

هدف: با توجه به پیشرفت های فناوری و اهمیت سواد دیجیتال در زندگی روزمره، این مطالعه به بررسی تأثیر سواد دیجیتال بر قصد کارآفرینی دانشجویان رشته فناوری اطالعات سالمت پرداخته است. هدف آن تعیین نقش سواد دیجیتال در بهره مندی از فرصت ها و توسعه ایده های کسب وکار است. روش ها: مطالعه حاضر، از نوع توصیفی-تحلیلی و به صورت مقطعی، در سال 1403 در دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان انجام شد. داده های سواد دیجیتال و قصد کارآفرینی دانشجویان از طریق پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS به صورت توصیفی و استنباطی تحلیل شد. برای تعیین رابطه بین متغیرهای سواد دیجیتال و قصد کارآفرینی، همبستگی و رگرسیون و برای تعیین میزان مهارت ها از آزمون های فرض آماری مرتبط با میانگین جامعه استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که دانشجویان در برخی از ابعاد سواد دیجیتال نمره باالتر از سطح میانگین سه کسب کرده اند؛ مانند بعد امنیت شخصی )3/3800(، بعد انتقادی )3/3440( و بعد مهارت ارتباطی )3/3250(، اما در مهارت اطالعاتی نیازمند تقویت هستند )2/3480(. همبستگی بین سواد دیجیتال و قصد کارآفرینی، نشان دهنده یک رابطه ضعیف و غیر معنادار بود )0/05

هدف: هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای برنامه آموزشی دوره کارشناسی پیوسته کتابداری و اطالع رسانی پزشکی مصوب سال 1396 براساس توانمندی های مندرج در متن برنامه آموزشی بود. روش ها: پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوای کّّمی انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دروس پایه، اختصاصی اجباری، اختیاری و کارآموزی های مندرج در برنامه درسی رشته کتابداری و اطالع رسانی پزشکی مصوب سال 1396 تشکیل می داد. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی بود. تجزیه وتحلیل داده ها از طریق کدگذاری و آمار توصیفی شامل فراوانی و میزان مطابقت انجام شد. نتایج: یافته ها نشان داد که درس های سرفصل کارشناسی کمترین انطباق را با مؤلفه های پژوهش و نگارش مقاالت علمی، تفکر انتقادی و مهارت های ارتباطی دارند و بیشترین تطابق را با مؤلفه های ارتباطات و آموزش مربوط به توانمندی های اختصاصی داشتند و مؤلفه های پژوهش، فناوری، ارزیابی علم و مشاوره تنها در دروس مرجع انعکاس ً خوبی داشتند. همچنین نتایج نشان داد مهارت های پژوهشی کتابداران پزشکی، مورد بی توجهی قرارگرفته است. نسبتًا دروس پایه و دروس مرجع کمترین تطابق را با مهارت های عملی مورد انتظار داشتند. مؤلفه های جستجوی اطالعات ً خوبی با دروس مورد تحلیل داشتند. و سازمان دهی، تطابق نسبتًا نتیجهگیری: یافته های مطالعه حاضر حاکی از آن است که توانمندی ها و به ویژه مهارت های مورد انتظار در درس های سرفصل مقطع کارشناسی رشته کتابداری و اطالع رسانی پزشکی به خوبی انعکاس نیافته اند. بر این اساس، بازنگری در آموزش این رشته در ایران و گنجاندن واحدهای نظری و عملی در سرفصل های رشته که به آموزش مهارتهای تخصصی کتابدار پزشکی و بالینی بپردازد، ضروری است.

هدف: پیش بینی مدت بقا در بیماران مبتال به سرطان معده با استفاده از مدل های دقیق و قابل تفسیر می تواند نقش مهمی در تصمیم گیری های بالینی و مدیریت درمان داشته باشد. در این مطالعه، مدلی ترکیبی مبتنی بر الگوریتم رگرسیون بردار پشتیبان )SVR )و روش توضیح پذیر LIME برای پیش بینی مدت بقا در بیماران مبتال به سرطان معده ارائه شده است. روش ها: این مطالعه به صورت گذشته نگر بر روی داده های مربوط به 384 بیمار مبتال به سرطان معده، در بازه زمانی 20 ساله انجام شد. برای پیش بینی مدت بقا، از مدل رگرسیون بردار پشتیبان )SVR )با کرنل RBF استفاده گردید. مدل SVR به دلیل توانایی باال در مدل سازی روابط غیرخطی پیچیده در داده های پیوسته انتخاب شد. به منظور افزایش تفسیرپذیری نتایج، الگوریتم LIME برای تحلیل تأثیر متغیرها به کار گرفته شد. عملکرد مدل با استفاده از شاخص هایی مانند Index-C، میانگین خطای مطلق )MAE )و میانگین مربعات خطا )MSE )مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج: مدل SVR به ترتیب Index-C معادل، 0/87 MAE برابر با 45/3 روز و MSE برابر با 56/7 را نشان داد. تحلیل LIME نشان داد که متغیرهایی مانند درمان ترکیبی، پاتولوژی آدنوکارسینوما، سطح تحصیالت و سن در زمان تشخیص تأثیر مثبت و عواملی مانند اعتیاد، سابقه خانوادگی سرطان معده و علت مرگ تأثیر منفی در پیش بینی مدت بقا داشتند. نتیجهگیری: ترکیب الگوریتم SVR با تحلیل LIME، مدلی تفسیرپذیر برای پیش بینی مدت بقا در بیماران مبتال به سرطان معده ارائه داد. تفسیرپذیری این مدل، آن را به گزینه ای مناسب برای استفاده در محیط های بالینی تبدیل می کند که در آن شفافیت و اعتمادپذیری در تصمیم گیری اهمیت باالیی دارد.

هدف: با افزایش جمعیت سالمندان، کیفیت زندگی آ نها تحت تأثیر قرار م یگیرد. این مطالعه به بررسی فناوری های پایش از راه دور بمنظور بهبود مراقبت های خانگی سالمندان م یپردازد. منابع اطلاعات یا داد هها: در این مطالعه، جست جوی اطلاعات مرتبط در پایگاه داده های PubMed، Scopus و ScienceDirect و موتور جست وجوی Google Scholar انجام گرفت. روشهای انتخاب برای مطالعه: این مطالعه مروری روایی در سال 2023 و به روش کتابخانه ای و با جست وجوی کلیدواژه های پایش از راه دور، مراقبت در منزل، سالمند و فناوری در پایگاه داده های PubMed، Scopus و ScienceDirect انجام گرفت. ترکیب مطالب و نتایج: در این پژوهش، بیست مقاله بررسی و نه فناوری شناسایی گردید. هفت مقاله به سیستم های نظارت از راه دور، هفت مقاله به خانه های هوشمند و اینترنت اشیا، دو مقاله به دستگاه های پوشیدنی، و بقیه به سلامت همراه، پشتیبانی تلفنی، هوش مصنوعی، حسگرها و روباتیک پرداخت هاند. جمع آوری و نظارت بر علائم حیاتی از مهم ترین عملکردهای فناوری های پایش از راه دور بود. پانزده مطالعه نتایج مثبتی از جمله کاهش هزینه های مراقبت های بهداشتی و بهبود کیفیت زندگی بیماران را نشان دادند. نتیجه گیری: فناوری های پایش از راه دور با ایجاد ارتباط موثر بین سالمندان و مراقبین سلامت، نظارت بر علائم حیاتی، مصرف دارو، فعالیت و شرایط عاطفی، وضعیت سلامت سالمندان را پیش بینی و در صورت خطر هشدار می دهند. این فناوری ها با کاهش بستری در بیمارستان، کاهش هزینه ها و بار مراقبین، بهبود نتایج مراقبت های بهدا شتی و افزایش رفاه سالمندان، کیفیت زندگی آنان را به بود می بخشند.