مجله دانشکده پزشکی
سال:1396 | دوره:75 | شماره:7 |تعداد مقالات:12

زخم های پوستی و کاهش زمان بهبود آن ها، یکی از جنبه های مهم پزشکی محسوب می شوند. زخم به هر گونه گسستگی در انسجام لایه های پوست (اپیدرم، درم و زیرجلد) یا بافت های زیرپوستی گفته می شود که می تواند در اثر عوامل فیزیکی (برش جراحی، ضربه، فشار، اصابت گلوله) و یا عوامل شیمیایی (سوختگی با اسید) ایجاد شود. پروسه ترمیم زخم شامل فاز هموستاز، فاز التهاب، اپیتلیزاسیون، فاز تکثیر (فیبروپلازی) و در نهایت (تمایز بافتی) بازسازی بافت با شکل گیری کلاژن می باشد. زخم ها بر اساس زمان بهبودی به دو نوع حاد و مزمن تقسیم بندی می شوند. زخم حاد (Acute wound) شروع ناگهانی دارد و معمولا در فرد سالم روند بهبود آن به صورت طبیعی طی می شود و ظرف چهار هفته بدون بر جا گذاشتن عارضه بهبود می یابد. زخم های مزمن (Chronic wound) شروع تدریجی دارند و روند درمانی آن ها در اثر عواملی مانند دیابت، عدم خونرسانی مناسب، فشار موضعی، دیابت و غیره متوقف شده است و مرحله التهابی ترمیم زخم طولانی شده است (بیش از چهار هفته) با وجود پیشرفت های عمده در درمان زخم ها، کماکان تلاش در جهت یافتن روش های موثر در درمان زخم ها در کوتاه ترین زمان ممکن و با کمترین عارضه ادامه دارد. در این مطالعه مروری، پس از بیان ترمیم زخم و مراحل آن، همچنین بیان انواع بالینی زخم (زخم پای وریدی، زخم پای دیابتی، زخم فشاری) به صورت گذرا انواع متدهای ایجاد زخم حاد (زخم سوختگی، زخم برشی) و مزمن (زخم پای وریدی، زخم دیابتیک، زخم فشاری یا زخم بستر) در گونه های حیوانات آزمایشگاهی ارایه و جمع بندی می گردد تا با طراحی و اجرای هدفمندتر این پژوهش ها، وصول نتایج بالینی و کاربردی تسهیل گردد.

اسانس ها مخلوطی از ترکیبات روغنی فرار بوده که به عنوان یک متابولیت ثانویه در گیاهان دارویی ساخته می شوند. بر اساس نظریه سازمان استانداردسازی بین المللی، اسانس ها به عنوان محصولات استخراجی از منابع گیاهی یا میوه جات با استفاده از روش تقطیر با بخار یا آب در نظر گرفته می شوند. ترکیبات شیمیایی آن ها بر اساس فاکتورهایی همچون گیاه، محیط و روش استخراج بسیار متفاوت می باشد. اسانس ها به دلیل ویژگی ضد میکروبی، ضد اکسیدانی، ضد التهابی و ضد سرطان می توانند جایگزین مناسبی در زمینه های غذایی و دارویی باشند، امروزه با افزایش آگهی های تولیدکنندگان در به کارگیری مواد طبیعی به ویژه در مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی و دارویی اسانس ها محبوبیت بیشتری پیدا کرده اند. بررسی حاضر خلاصه ای جامع در مورد تعریف اسانس، روش استخراج از گیاهان دارویی، فعالیت بیولوژیکی و فارماکولوژیکی، بررسی ترکیبات شیمیایی و نیز مزایای بالقوه اسانس ها به منظور افزایش سطح سلامتی جامعه را ارایه می دهد. داده های مربوط به این پژوهش حاصل جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی مانند Science Direct، Elsevier، PubMed،Google scholar و SID از سال 2005 تا 2015 و با استفاده از کلیدواژه های اسانس، گیاهان دارویی، افزودنی طبیعی، خواص درمانی اسانس ها، Medicinal Plants،Essential Oil و Natural Additive می باشد. اسانس ها فعالیت های ضد میکروبی گسترده ای دارند و در بسیاری از موارد سبب از بین بردن باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها می شوند، بدون اینکه اثرهای نامطلوبی بر سلامت مصرف کننده داشته باشند. در این بررسی عمده ترین ترکیبات شیمیایی مشترک در اسانس های گیاهی شامل تیمول، آلفا پینن، بتا پینن، کارواکرول، لینالول، ژرماکرن و کومین آلدهید بود. همچنین اسانس ها فعالیت ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و بسیاری خواص فارماکولوژیکی با دامنه وسیع دارند که کاربرد آن ها را به عنوان فرآورده های طبیعی دوچندان می سازد. اسانس ها فعالیت های بیولوژیکی و فارماکولوژیکی بالقوه ای داشته و بنابراین دارای کاربردهای فراوانی در حوزه داروسازی و صنایع غذایی می باشند.

زمینه و هدف: کارسینومای بافت سنگ فرشی (Squamous cell carcinoma) سر و گردن، سرطان بافت اپیدرمی ناحیه ی سر و گردن است. این عارضه شایعترین نوع سرطان های سر و گردن (حدود 90% موارد) است و همانند سایر بدخیمی ها، جهش در ژن های مسیر پیام رسانی RAS/MAPK یا همان مسیر گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی (EGFR)، بسیار رایج است. از علل اصلی ابتلا به این سرطان ها، جهش در ژن های KRAS و BRAF در بیش از (به ترتیب) 30% و 10% موارد است. مطالعه ی حاضر با هدف بررسی جهش های شایع این دو ژن در ناحیه ی سر و گردن انجام گردید.روش بررسی: این پژوهش مقطعی-توصیفی از آبان 1392 تا شهریور 1395 بر کدون های جهش پذیر 12 و 13 اگزون 2 ژن KRAS و کدون V600E ژن BRAF در کارسینومای بافت سنگ فرشی سر و گردن 40 نمونه ی تایید شده ی مبتلا به این سرطان در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران انجام شد و سه تکنیک استخراج DNA بر پایه فنل-کلروفرم،Multiplex-PCR و آزمون استریپ در این پژوهش به کار رفت.یافته ها: در 11 تن از بیماران جهش دو ژن KRAS و BRAF به میزان حدود %17.5 در ژن KRAS (%10 جهش تبدیل گلایسین به آسپارتات و %2.5جهش گلایسین به سرین در کدون 12 و 5% جهش تبدیل کننده ی گلایسین به آسپارتات در کدون 13) و 10% در ژن BRAF مشاهده شد. در یک بیمار نیز، همزمان، دو جهش در کدون 12 مشاهده شد که نشان از ناهمگن بودن توده ی سرطانی داشت.نتیجه گیری: با توجه به یافته های به دست آمده می توان دو ژن KRAS و BRAF را در زمره ی علل تاثیرگذار در ابتلا به سرطان سنگ فرشی سر و گردن به حساب آورد.

زمینه و هدف: روش های متعددی به منظور کاهش دوز مانند استفاده از سیستم کنترل خودکار تابش دهی، در تصویربرداری های سی تی اسکن ابداع شده اند. در این مطالعه تاثیر استفاده از این سیستم بر دوز دریافتی اندام های حساس به پرتو بیماران زن در سی تی اسکن قفسه سینه، ارزیابی شده است.روش بررسی: این پژوهش، مطالعه ای مقطعی، تحلیلی و کمی بوده که در بهار سال 1396 در بخش تصویربرداری بیمارستان فیروزگر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با ثبت پارامترهای تابش دهی به 54 بیمار زن هنگام سی تی اسکن قفسه سینه انجام شده است. 25 آزمون با سیستم کنترل خودکار تابش دهی و بقیه بدون این سیستم انجام شدند. شاخص دوز سی تی در مرکز و اطراف فانتوم استاندارد اندازه گیری و شاخص وزنی دوز سی تی محاسبه شد. همچنین دوز موثر اندام ها با استفاده از ( CT-Expo software, version 2 (Medizinische Hochschule, Hannover, Germanyو نویز به عنوان مشخصه ای از کیفیت تصویر در فانتوم آب برای هر دو گروه محاسبه و مقایسه شد.یافته ها: شاخص وزنی دوز سی تی، با استفاده از سیستم کنترل خودکار تابش دهی، 9.94 میلی گری (mGy) و دوز موثر، 5.4 میلی سیورت (mSv) بود. بدون استفاده از این سیستم، این مقادیر به ترتیب، mGy 12.46 و 6.3 mSv بودند. درحالی که نویز از 4.20 به 4.74 (%11.3) افزایش داشت. بیشترین دوز موثر دریافتی مربوط به پستان، مری، ریه و تیموس به ترتیب با میزان 15، 14، 14 و 14 mSv در پروتکل بدون سیستم کنترل خودکار تابش دهی بود.نتیجه گیری: استفاده از سیستم کنترل خودکار تابش دهی به منظور کاهش دوز بیمار در سی تی اسکن قفسه سینه زنان، به طور معناداری موثر بوده و نویز اضافه شده به تصویر در حد قابل قبولی می باشد.

زمینه و هدف: سندرم درد پاتلوفمورال شایعترین علت درد جلوی زانو و اطراف پاتلا می باشد. با وجود شیوع زیاد این سندرم، عوامل زمینه ساز آن به خوبی شناخته نشده اند. اختلالات کنترل عصبی-عضلانی مجموعه کمری-لگنی و مفصل ران منجر به بی ثباتی و آسیب زنجیره حرکتی می شود. هدف مطالعه ی حاضر مقایسه ی فعالیت الکترومیوگرافی عضلات مرکزی و اطراف زانو در بیماران با افراد سالم حین راه رفتن می باشد.روش بررسی: این مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع مورد-شاهدی است که به مدت 10 ماه (اردیبهشت تا اسفند 1395) در دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد. شرکت کنندگان 17 نفر (10 زن، 7 مرد) مبتلا به سندرم درد پاتلوفمورال و 18 نفر (10 زن، هشت مرد) سالم بودند که به روش نمونه گیری غیرتصادفی ساده و در دسترس در مطالعه شرکت کردند. در دو گروه، فعالیت الکتریکی عضلات واستوس مدیالیس، اداکتورلانگوس، گلوتئوس ماگزیموس، اینترنال ابلیک و ترنسورس ابدومینوس، اکسترنال ابلیک و مولتی فیدوس حین راه رفتن ثبت شد. زمان شروع و پایان فعالیت، مدت زمان و شدت فعالیت عضلات فوق بین دوگروه مقایسه شد.یافته ها: مدت زمان فعالیت الکتریکی عضله گلوتئوس ماگزیموس (P=0.03) و شدت فعالیت آن (P=0.035)، زمان پایان فعالیت الکتریکی عضله اینترنال ابلیک (P=0.04) و عضله ترنسورس ابدومینوس (P=0.04) حین راه رفتن، بین دو گروه تفاوت آماری معناداری داشت. فعالیت الکتریکی عضلات اکسترنال ابلیک، مولتی فیدوس، اداکتور لونگوس و واستوس مدیالیس، بین دو گروه تفاوت آماری معنادار نداشت (P>0.05).نتیجه گیری: به نظر می رسد فعالیت الکترومیوگرافی برخی از عضلات مرکزی در افراد مبتلا به سندرم درد پاتلوفمورال در مقایسه با افراد سالم متفاوت است. در حالی که فعالیت الکترومیوگرافی برخی از عضلات اطراف زانو در افراد مبتلا با افراد سالم تفاوتی ندارد.

زمینه و هدف: مشخص شده که مایوکاین آیریزین (Irisin) در تنظیم تعادل انرژی و وزن بدن نقش دارد. از این رو، هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر دو شیوه تمرین ورزشی بر میزان آیریزین سرمی و بیان ژن گیرنده فعال شده تکثیری پروکسی زومی PGC-1a در بافت عضلانی رت های نر بود.روش بررسی: این پژوهش تجربی در تابستان 1395 در دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله انجام شد. به این ترتیب که 32 سر رت نر ویستار ( با سن هشت هفته و میانگین وزن 250±55 g به طور تصادفی و مساوی در چهار گروه کنترل پایه (CO)، کنترل هشت هفته (CO8w)، تمرین تداومی متوسط (MICT) و تمرین تناوبی شدید (HIIT) تقسیم شدند. گروه CO در شروع مطالعه کشته و گروه CO8w همزمان با گروه های تجربی نگهداری شدند اما در هیچ تمرین ورزشی شرکت نکردند. گروه های MICT و HIIT نیز به مدت هشت هفته تحت فعالیت های تدوامی متوسط (15-60 دقیقه با سرعت 15-30 m/min) و تناوبی شدید (4-8 تناوب شدید یک دقیقه ای با سرعت 28-55 m/min به همراه 3-7 تناوب آهسته یک دقیقه ای با سرعت 12-30 m/min) قرار گرفتند. جهت اندازه گیری مقادیر آیریزین سرم از روش ELISA و برای بررسی بیان نسبی mRNA ژن PGC-1a از روش Real-time PCR استفاده شد.یافته ها: میزان بیان mRNA ژن PGC-1a در هر دو گروه تناوبی شدید و تدوامی متوسط نسبت به گروه های کنترل افزایش معنا دار پیدا کرده است (P=0.001). در حالی که سطوح سرمی آیریزین تفاوت معنا داری نداشت (P=0.20).نتیجه گیری: نتایج نشان داد که این دو شیوه تمرین ورزشی احتمالا با فعال سازی مسیرهای بالا دستی توانستند رونویسی از ژنPGC-1a (تنظیم کننده اصلی متابولیسم انرژی) در عضله اسکلتی را افزایش دهند، اما تغییر قابل ملاحظه ای در سطوح آیریزین سرمی ایجاد نکردند.

زمینه و هدف: یکی از راه های مقابله با اثرات نامطلوب فشار اکسایشی ناشی از فعالیت های ورزشی استفاده از مکمل های ضد اکسایشی خوراکی و یا به کارگیری راه کارهای طبیعی است. سزامین به عنوان یک مکمل تغذیه ای است که اثر آنتی اکسیدانی دارد. پژوهش حاضر با هدف تاثیر 10 هفته مکمل دهی سزامین و تمرین هوازی بر سطوح پلاسمایی ظرفیت آنتی اکسیدانی تام و گلوتاتیون پراکسیداز مردان ورزشکار انجام شد.روش بررسی: این مطالعه نیمه تجربی دو سوکور از دی تا اسفند 1395 در دانشگاه شهید مدنی آذربایجان شهرستان تبریز انجام شد. 40 آزمودنی مرد ورزشکار با دامنه سنی 20-25 سال به صورت آزمودنی های در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در چهار گروه دارونما (10 نفر) و تمرین هوازی (10 نفر)، تمرین هوازی+ سزامین (10 نفر) و سزامین (10 نفر) قرار گرفتند. پروتکل تمرین هوازی (10 هفته/ چهار روز/ 30-35 دقیقه) بود.یافته ها: مصرف مکمل سزامین و تمرین هوازی تفاوت معناداری در سطوح پلاسمایی ظرفیت آنتی اکسیدانی تام و گلوتاتیون پراکسیداز در گروه های مکمل، تمرین هوازی و ترکیبی نسبت به گروه دارونما ایجاد کرد (P=0.001)، (P=0.004). همچنین تغییرات ظرفیت آنتی اکسیدانی تام و گلوتاتیون پراکسیداز در مراحل پس از مداخله (مراحل 4، 5 و 6) نسبت به مراحل پیش از مداخله (1، 2 و 3) تفاوت معناداری وجود داشت (P=0.001). همچنین اثر تعاملی گروه و زمان در ظرفیت آنتی اکسیدانی تام و گلوتاتیون پراکسیداز نیز معنادار بود (P=0.001).نتیجه گیری: با توجه به افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی تام و گلوتاتیون پراکسیداز پس از مداخله در مطالعه فوق و همچنین به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی مکمل سزامین، می توان گفت که تمرین هوازی و مکمل سزامین برای بهبود سلامت سیستم ایمنی مردان ورزشکار روش موثری می باشد.

زمینه و هدف: خودکشی یکی از مشکلات اساسی بهداشتی در جوامع مختلف بوده و با عوامل خطر متعددی مرتبط می باشد. نتیجه یک اقدام به خودکشی مستقیم به انتخاب روش خودکشی بستگی دارد. خودکشی های تهاجمی جز روش های خشن خودآزاری شناخته شده و دارای الگوهای سنی و جنسی متفاوتی هستند، از این رو هدف این مطالعه بررسی نتایج و تنوع خودکشی با روش تهاجمی در یک دوره طولانی مدت در استان ایلام بود.روش بررسی: در این مطالعه گذشته نگر، داده های مورد نیاز شامل متغیرهای جمعیت شناختی، پیامد و نوع روش تهاجمی از سیستم جامع ثبت موارد خودکشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام برای بررسی خودکشی های تهاجمی از اول فروردین سال 1372 تا آخر اسفند سال 1392 بوده است، استخراج و مورد آنالیز قرار گرفت. مجوزهای لازم برای دسترسی به داده ها از کمیته اخلاق و شورای پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام دریافت گردید.یافته ها: در کل از 1516 مورد خودکشی تهاجمی، 643 مورد (%42.6) ناموفق و 867 مورد (%57.4) موفق بود. روش خودسوزی بالاترین فراوانی خودکشی (موفق و ناموفق) را به خود اختصاص داده بود. بالاترین فراوانی خودکشی موفق در زنان (%52.8) و ناموفق در مردان (%63.6) رخ داده بود. گروه سنی 25-34 سال و گروه سنی بالاتر از 65 سال به ترتیب بیشترین فراوانی خودکشی های ناموفق و موفق را به خود اختصاص داده بودند.نتیجه گیری: زنان و افراد مسن از جمله گروه های پرخطری بودند که اقدام به خودکشی تهاجمی موفق کرده اند و روش خودسوزی که از جمله روش های دردناک خودکشی محسوب می شود، بالاترین فراوانی را در خودکشی تهاجمی منجر به مرگ در استان ایلام داشت.

زمینه و هدف: ولوواژینیت کاندیدایی عفونت شایعی است که حدود %75 زنان دست کم یک بار به آن مبتلا می شوند. این مطالعه با هدف شناسایی گونه های کاندیدای جدا شده از زنان مبتلا به ولوواژینیت کاندیدایی توسط روش مولکولی در شهر اراک انجام گرفت.روش بررسی: این مطالعه توصیفی-مقطعی از خرداد ماه 1394 تا فروردین 1395 بروی 210 بیمار مبتلا به ولوواژینیت مراجعه کننده به کلینیک های شهر اراک به روش نمونه برداری واژن توسط سواب های مرطوب استریل انجام شد. سواب ها بروی محیط کشت سابرودکستروز آگار حاوی کلرامفنیکل کشت داده شدند. ایزوله های مخمری توسط روش Polymerase chain reaction-restriction fragment length polymorphism (PCR-RFLP)، شناسایی شدند.یافته ها: از 210 بیمار مبتلا به ولوواژینیت، 95 بیمار (%45.2) مبتلا به ولوواژینیت کاندیدایی یودند. شایعترین گونه های جدا شده کاندیدا آلبیکنس (%70.5)، کاندیدا گلابراتا (%20)، کاندیدا تروپیکالیس (%7.4) و کاندیدا پاراپسیلوزیس (%2.1) بودند.نتیجه گیری: در این مطالعه، کاندیدا آلبیکنس شایعترین گونه جدا شده از بیماران مبتلا به ولوواژینیت کاندیدایی بود و تقریبا %30 از این عفونت توسط گونه های غیرآلبیکنس ایجاد شده بود.

زمینه و هدف: چسبندگی غیرطبیعی جفت عبارت است از نفوذ بافت جفت به داخل میومتر و حتی سروز رحم که ممکن است از رحم نیز فراتر رفته و به احشاء مجاور مانند مثانه و حتی روده ها تهاجم پیدا کند. از عوارض این بارداری ها خونریزی شدید حین سزارین و حتی نیاز به هیسترکتومی می باشد. هدف از این مطالعه گزارش دو مورد آمبولیزاسیون شریان های رحمی پیش از سزارین در زنان باردار مبتلا به انواع پرخطر این چسبندگی ها می باشد.معرفی بیمار: در شهریور 1395 در بیمارستان قائم مشهد دو مورد خانم باردار با تشخیص جفت سرراهی و چسبندگی غیرطبیعی جفت که تمایل شدید جهت حفظ باروری داشتند پیش از سزارین تحت آمبولیزاسیون دو طرفه شریان های رحمی قرار گرفتند.نتیجه گیری: در موارد چسبندگی غیرطبیعی جفت، انجام آمبولیزاسیون شریان های رحمی پیش از سزارین می تواند از طریق کاهش قابل توجه میزان خونریزی حین عمل امکان حفظ رحم و باروری را در این موارد فراهم نماید.