زمین شناسی کاربردی پیشرفته
سال:1398 | دوره:9 | شماره:1 (پیاپی 31) |تعداد مقالات:8

این مقاله سعی دارد تاثیر فرایند دولومیتیزاسیون را در کیفیت مخزن بنگستان میدان نفتی اهواز مورد مطالعه قرار دهد. این مخزن اساسا آهکی است که تحت تاثیر دیاژنز متغیر قرار گرفته و فرآیندهای دولومیتی شدن، د دولومیتی شدن و چرتی شدن بترتیب صورت گرفته است. مطالعه 36 حلقه چاه نشان می دهد که بلورهای شکل دار دولومیت در بخش شمال غرب میدان بیشتر گسترش دارند. رخساره وکستون دارای بیشترین و گرینستون و پکستون دارای کمترین درصد بلورهای شکل دار دولومیت می باشند. نقشه های هم ضخامت و هم تخلخل افقهای دولومیتی شده نشان می دهد که در بخش شمال غرب، زونهای تولیدی بیشتر تحت تاثیر دولومیتی شدن قرار گرفته اند. افقهای دارای بلورهای شکل دار دولومیت، دارای مقادیر تراوایی بالاتری نسبت به سایر افقها می باشد. مطالعه نمودارهای پتروفیزیکی نیز افزایش تخلخل در اثر فرآیند دولومیتی شدن و کاهش تخلخل در اثر فرآیندهای د دولومیتی شدن و چرتی شدن را نشان می دهد. وجود استیلولیتهای فراوان همراه با تراکم بلورهای دولومیت، مدل تدفینی و هیدروترمالی را برای دولومیتی شدن مخزن تقویت می نماید. با توجه به اندازه بلورها حداقل دو مرحله دولومیتی شدن رخ داده است. بر اساس گسترش بیشتر دولومیت بویژه بلورهای شکل دار در بخش شمال غرب میدان در زونهای تولیدی C وE، جهت کاهش ریسک حفاری، و به لحاظ کیفیت مخزنی بهتر، پیشنهاد می شود چاههای بعدی در این بخش حفاری شوند.

ژئومکانیک مخازن هیدروکربنی، نقش مهم و فزاینده ای در ارزیابی و توسعه میادین نفت و گاز ایفا می کند. یکی از مسائل مهم در این زمینه تحلیل پایداری چاه های نفت می باشد. با توجه به اقتصادی بودن موضوع تعیین فشار گل جهت پایداری چاه باید با دقت انجام گیرد. مقدار و جهت تنش های اصلی، خصوصیات مکانیکی به همراه فشار منفذی پارامترهای مورد نیاز ورودی تحلیل می باشد. با انتخاب معیار شکست مناسب می توان تحلیل ها را با دقت مناسب انجام داد. هدف از این مقاله تحلیل پایداری یکی از میادین جنوب کشور می باشد. به منظور انجام این بررسی بررسی، 4 نقطه بحرانی انتخاب و تحلیل ها با استفاده از معیار شکست موهر-کلمب و در محیط نرم افزای Matlab صورت پذیرفته است. با توجه به مشخص بودن پارامترهای ورودی بررسی پایداری در شیب و آزیموت های مختلف ارزیابی شده است. پنجره گل ارزیابی شده برای نقاط 1 تا 4 به ترتیب برابر 27 تا 5/36، 29 تا 5/39، 41 تا 55 و 5/47 تا 55 محاسبه شده است. در ادامه حداکثر وحداقل چگالی گل حفاری نیز محاسبه گردید. همچنین در انتهای مقاله گسیختگی های ممکن در شیب و آزیموت های مختلف ارزیابی شده و تعدادی از آن ها گزارش شده است.

در مطالعه حاضر نهشته های ایگنیمبریتی سبلان و سهند مورد مطالعه و نمونه برداری قرار گرفته اند. هدف از این مطالعه بررسی ویژگیهای زمین شناسی، پتروگرافی و زمین شیمیایی این ایگنیمبریتها است. ایگنیمبریت های سبلان دارای درشت بلورهای پلاژیوکلاز، آمفیبول، پیروکسن، بیوتیت و قطعات سنگی از نوع پومیس و ابسیدین هستند. در صورتی که قطعاتی از درشت بلورهای پلاژیوکلاز، سانیدین، کوارتز، هورنبلند و بیوتیت در متن ایگنیمبریت های سهند به همراه شیشه وجود دارد. بافت غربالی در بلورهای پلاژیوکلاز و خوردگی حاشیه برخی از کانی ها در ایگنیمبریت های سبلان و سهند نشان می دهد که ماگمای اولیه تحت تأثیر فرایندهای ماگمایی از جمله آلودگی و اختلاط ماگمایی قرار گرفته است. از نظر زمین شیمیایی ایگنیمبریت های سبلان و سهند به ترتیب ترکیب تراکی داسیتی-ریولیتی و داسیتی-ریولیتی دارند. این سنگ ها در نمودارهای عناصر کمیاب به هنجار شده، دارای غنی شدگی از LREE و LILE به ترتیب نسبت به HREE و HFSE هستند. مقادیر بالای Sr/Y-Y و La/Yb-Yb نشان می دهد که این سنگ ها ماهیت آداکیتی سیلیس بالا دارند. با توجه به این ویژگیهای زمین شیمیایی و بر اساس نمودارSm/Yb دربرابر La/Yb ایگنیمبریت های سبلان و سهند از ذوب بخشی پوسته قاره ای پایینی با ترکیب آمفیبولیت گارنت دار ایجاد شده اند.

در این تحقیق جهت بررسی تغییرات کیفی و مدلسازی تغییرات غلظت و پیش بینی TDS در آبخوان ورامین، نرم افزار GMS 10. 0. 11 استفاده شد. در این راستا، پس از جمع آوری اطلاعات زمین شناسی، هواشناسی، هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی، آزمایشات ژئوفیزیکی و گمانه های اکتشافی، آمار بارندگی و تراز سطح آب زیرزمینی در چاه های بهره برداری یک پایگاه داده در نرم افزار ArcGIS10. 5 تشکیل و با انتقال این اطلاعات به محیط نرم افزارGMS، مدل مفهومی ساخته شد. سپس براساس مدل مفهومی ایجاد شده، اقدام به شبیه سازی، واسنجی و صحت سنجی سطح آب زیرزمینی با استفاده از کد Modflow2000 در نرم افزار GMS گردید. نتایج واسنجی گویای انطباق بسیار مناسب داده های سطح آب مشاهده ای و محاسبه ای توسط مدل در حد99/0R2= می باشد. پس از این مرحله، مدل انتقال آبخوان به منظور بررسی تغییرات غلظت TDS توسط زیربرنامه MT3DMSتهیه گردید. نتایج مطالعه نشان داد که اگر وضعیت بهره برداری و همچنین ورود فاضلاب به مناطق غربی و جنوب غربی آبخوان به همین صورت ادامه داشته باشد در انتهای بازه پیش بینی، غلظت حتی به7000 میلی گرم در لیتر نیز خواهد رسید و وضعیت نامناسبی برای استفاده از آبهای این مناطق جهت مصارف شرب و کشاورزی بوجود خواهد آمد.

آنومالی C جنوبی از آنومالی های بخش غربی معدن آهن سنگان است که در پی نفوذ توده های گرانیتوییدی به درون سنگ های کربناته، متحمل کانی سازی اسکارن کلسیمی غنی از مگنتیت شده است. در اسکارن ها و کانسنگ آهن به ترتیب میزان فراوانی LREE از 59/26-91/305 و 95/54-14/147 و HREE از 79/5-86/45 و 95/54-14/147 پی پی ام در تغییر است. نسبت های N(La/Yb) و N(Gd/Yb) در اسکارن ها به ترتیب 38/18-38/3 و 69/8-2/2 و در کانسنگ آهن به ترتیب 36/0-86/0 و 8/5-16/10 است که نشان می دهد اسکارن ها از عناصر نادر خاکی سبک بیش از عناصر نادر خاکی سنگین غنی شده اند. بالا بودن نسبت LREE/HREE در اسکارن ها و کانسنگ آهن، احتمالاً بیانگر غنی تر بودن سیال کانی ساز از Cl نسبت به F می باشد. همچنین نسبت La/Y اسکارن ها و کانسنگ آهن به ترتیب بین 44/0-95/5 و 5/0-4/2 در تغییر است که نشان دهنده تشکیل اکثر نمونه ها در محیطی با pH قلیایی است. نسبت Ce/Ce* در اسکارن ها و کانسنگ آهن به ترتیب بین 18/0-84/0 و 02/0-15/0 در تغییر است و حضور یک آنومالی منفی مشخص از Ce وجه مشخصه الگوهای REE است. براساس مقادیر Ce/Ce* و N(Pr/Yb) می توان نتیجه گرفت که سیالات عامل کانی سازی، عمدتا متشکل از آب های ماگمایی به همراه مقادیر کمتری آب های جوی بوده اند.

در این تحقیق با استفاده از مقاطع میکروسکوپی و تهیه تصاویر رقومی پیوسته 33 نمونه از اسکارن منطقه، مدل سه بعدی کانی ها ساخته شده است. لایه نازک 1 سانتی متر از سطح نمونه ها برداشت شده و پس از هر مرحله لایه برداری تصویر رقومی مقطع میکروسکوپی تهیه شد. تصاویر تهیه شده در نرم افزار متلب پردازش شده و از آن جا که هدف پژوهش بررسی کانی های کلینتونیت، دیوپسید، وزوویانیت، گارنت و اپیدوت است، باند رنگی مربوط به هرکدام استخراج شد. ارزش های اجزاء تصویری این باندها به همراه مختصات سه بعد هر جزء تصویری برای مدل سازی سنگ در نرم افزار راک ورکس استفاده شد. شبکه هر کدام از کانی ها از حذف زمینه سنگ مدل با استفاده از انحراف معیار داده ها ساخته شد و با استفاده از نسبت حجم مدل فیلتر شده به حجم مدل اولیه مقدار هر کدام از کانی ها محاسبه شده است. مجموع مقادیر حجمی 5 کانی گزینش شده، برابر 58. 77 درصد می باشد. در نتیجه باقیمانده درصد حجمی عبارت است از: آپاتیت، کوارتز، ترمولیت به مقدار کم، ولاستونیت، کلسیت به میزان قابل توجه و کانه های فلزی.

در این مطالعه تخمین نتایج آزمایش نفوذ استاندارد به روشهای احتمالاتی و نیز شبکه عصبی مصنوعی با استفاده از خصوصیات خمیری و فیزیکی لایه های رسی و با مطالعه موردی خاکهای رسی شهر تبریز انجام شده است. در این تحقیق دو گمانه ماشینی تحقیقاتی به عمق تا 8 متری حفاری شده و آزمون های آزمایشگاهی و صحرایی نفوذ استاندارد بر روی نمونه های تهیه شده انجام گرفت. با استفاده از نتایج آزمایشات و داده های موجود، بانک اطلاعاتی مشتمل بر 112 سری از خصوصیات لایه های رسی تهیه گردید. به کمک روش تحلیل احتمالاتی سه سیگما محدوده های احتمالاتی برای هرکدام از متغیرهای تحقیق شامل فعالیت، درصد رطوبت، شاخص استحکام، درصد عبوری الک 200 و دامنه خمیری به منظور تخمین نفوذ استاندارد تصحیح شده پیشنهاد گردید. بهترین رابطه مربوط به نفوذ استاندارد براساس شاخص استحکام با شیب همبستگی 015/1می باشد. همچنین مناسب ترین نتیجه شبکه عصبی مصنوعی مربوط به دولایه پنهان با تعداد 10و 5 نرون مخفی به ترتیب با ضریب تبیین و خطای ریشه میانگین مربعات برابر 805/0 و063/0 در مرحله تست ارزیابی گردید. نتایج روش شبکه عصبی نسبت به روش احتمالاتی به صورت آماری مقایسه گردیده و مناسبتر بوده است.

هدف از این مطالعه ارزیابی غلظت فلزات سنگین در خاک و برنج مزارع شهرستان های اهواز و باوی و شناسایی منابع فلزات سنگین است. 14 نمونه خاک و برنج جمع آوری شد. پس از آماده سازی، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین در نمونه های خاک و برنج به ترتیب از دستگاه هایICP-MS وICP-OES استفاده شد. میانگین غلظت نقره، آرسنیک، کادمیم و آنتیموان از استاندارد پوسته بالایی بیشتر است. براساس میانگین شاخص های ارزیابی ریسک زیست محیطی بیشترین آلودگی مربوط به نقره، آرسنیک، کادمیم و آنتیموان است که بیانگر ورودی های انسانزاد به خاک کشاورزی همچون استفاده از کود های شیمیایی و آفت کش ها در منطقه مورد مطالعه، می باشد. فلزات کروم، آهن، سرب، نیکل و وانادیم دارای منشا طبیعی، آنتیموان و کادمیم دارای منشا انسانزاد، آرسنیک و مولیبدن هم دارای منشا طبیعی و انسانی می باشند و نقره دارای منشا انسانزاد است. . احتمال خطر سلامتی ناشی از سرب و آرسنیک با مصرف برنج در منطقه وجود دارد. بیشترین میانگین غلظت فلزات در نمونه های برنج مربوط به سرب و کمترین مربوط به وانادیم است. سرب نمونه های برنج از استاندارد WHO مقادیر بیشتری را نشان داد و آرسنیک نیز نزدیک به مقدار استاندارد WHOاست. میزان خطر غیرسرطانی در بزرگسالان و کودکان برای آرسنیک و سرب خطر متوسط است.