نامه انجمن حشره شناسی ایران
سال:1398 | دوره:39 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

کرم ساقه خوار اروپایی ذرت، Hü bner Ostrinia nubilalis یکی از مهم ترین آفات ذرت است. در این تحقیق تاثیر تک کشتی ذرت (C)، تک کشتی اسپرس (S) و کشت نواری ذرت و اسپرس در چهار نسبت ردیفی: 2C: 2S، 2C: 4S، 2C: 6S و 2C: 8S بر تراکم کرم ساقه خوار اروپایی ذرت، تنوع و فراوانی دشمنان طبیعی آن و عملکرد هر دو محصول در مزرعه آزمایشی طی دو سال زراعی 1395 و 1396 بررسی شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در کشت های نواری ذرت و اسپرس به خصوص در نسبت های 2C: 6S و 2C: 8S در مقایسه با تک کشتی ذرت تراکم تخم ها و لاروهای آفت کاهش معنی داری یافت. شاخص تنوع شانون (H´ ) برای ترکیب گونه ای شکارگرها در کشت های نواری به طور معنی داری بالاتر از تک کشتی ذرت بود. علاوه بر آن، درصد تخم ها و لاروهای پارازیته شده در کشت های نواری به خصوص 2C: 6S و 2C: 8S به طور معنی داری بیشتر از تک کشتی ذرت بود. همچنین، درصد گیاهان آلوده در کشت های نواری 2C: 6S و 2C: 8S به طور معنی داری کمتر از بقیه تیمارهای مورد مطالعه بود. از سوی دیگر، مقادیر بالای شاخص برابری زمین (LER) در کشت های نواری 2C: 6S (16/1 در سال 1395 و 15/1 در سال 1396) و 2C: 8S (17/1 در سال 1395 و 16/1 در سال 1396) مشاهده شد. بنابراین می توان جمع بندی کرد که کشت های نواری 2C: 6S و 2C: 8S برای استفاده در برنامة مدیریت تلفیقی کرم ساقه خوار اروپایی ذرت در مزارع مفید هستند.

سرخرطومی حنایی خرما، (Rhynchophorus ferrugineus (Olivier، مهمترین آفت نخیلات است. در این تحقیق اثر بازدارندگی مواد استخراج شده از برگ های سه گیاه غیرمیزبان سرخرطومی حنایی خرما شامل اشورک (Eshvarak)، Rhazya stricta Decne. (Apocynaceae)، آنغوزه، (Ferula assa-foetida L. (Apiaceae و چریش، (Azadirachta indica A. Juss. (Meliaceae، و همچنین اثر سه ترکیب گیاهی آلفا-پینن، اوژنول و تیمول به روش انتخابی و با سه دز یک، 5 و 10 درصد روی تخمریزی آفت ارزیابی شد. برای این منظور در هر انتخاب به تفکیک، تعداد تخم های گذاشته شده در مدت 3 روز بر روی مغز درخت خرما (شاهد) با بستر تخمریزی آغشته به تیمار مقایسه شد. اثر تیمارهای مختلف با یکدیگر با استفاده از شاخص بازدارندگی تخمریزی مقایسه شدند. نتایج نشان داد که تعداد تخم ها روی بسترهای تخمریزی تیمار شده، به استثناء دز یک درصد عصاره های گیاه چریش و دز یک درصد اوژنول، به طور معنی داری کمتر از شاهد بود. کمترین تخمریزی پس از استفاده از دز 10 درصد تیمول (54/0± 5/1) و دز 10 درصد عصاره برگ اشورک (66/0± 6/1) مشاهده شد. از نظر شاخص بازدارندگی تخمریزی، ترکیب مستخرجه از گیاهان غیر میزبان و ترکیبات فرار گیاهی تفاوت معنی داری داشتند. آنغوزه با 6± 33 درصد کمترین شاخص بازدارندگی تخمریزی را داشت که به طور معنی دار کمتر از شاخص بازدارندگی تخمریزی در تیمول و اشورک بود. بیشترین شاخص های بازدارندگی تخمریزی مربوط به دز 10 درصد تیمول (75/4± 63/85 درصد) و دز 10 درصد اشورک (70/7± 32/83 درصد) بود که تفاوت معنی داری نداشتند. می توان از تیمول برای پوشاندن زخم های روی تنه درختان خرما برای جلوگیری از تخمریزی سرخرطومی حنایی خرما و در نتیجه کاهش آلودگی های جدید توسط آفت استفاده نمود.

این تحقیق به منظور ارزیابی روش رهاسازی اشباعی جدایه مناسب قارچ Metarhizium anisopliae در کنترل میکروبی سوسک شاخدار خرما انجام شد. برای این منظور از یک طرح آشیانه ای استفاده شد. آشیان ها شامل رهاسازی حداقل، متوسط و حداکثر بود که به ترتیب در آن ها از تعداد 1، 2 و 4 تله در هر هکتار استفاده شد. رهاسازی ها به صورت روزانه و به مدت سه هفته ادامه داشت. نتایج نشان داد که بین کارایی قارچ M. anisopliae در حالات مختلف رهاسازی اشباعی براساس مقایسه 5 صفت آسیب دم برگ، آسیب دم خوشه، تعداد لارو و حشره کامل سالم و بیمار تفاوت معنی دار در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. بالاترین کارایی کنترل میکروبی سوسک شاخ دار خرما در کاهش جمعیت لارو، حشره کامل و آسیب به دم برگ و دم خوشه در شرایط رهاسازی حداکثر بود، به طوری که در هر 2 سال انجام بررسی، کارایی کنترل حدود 90 درصد بود. استقرار و انتشار قارچ M. anisopliae در شرایط رهاسازی حداکثر بالاتر از سایر روش های رهاسازی بود. در این تیمار از زمان رهاسازی تا 45 روز پس از آن، شاخص رشد قارچ روند افزایشی داشته است. نتایج این پروژه نشان داد که روش رهاسازی حداکثر علاوه بر کارایی بالای کنترل، از نظر اقتصادی، زیست محیطی و پایداری از شرایط مناسبی برخوردار بوده است.

زنبور انگل واره ی Habrobracon hebetor Say، یکی از انگل واره های خارجی مهم مرحله ی لاروی بسیاری از آفات بال پولک دار می باشد. در این تحقیق، تأثیر ذخیره سازی حشرات کامل در دمای 1± 4 درجه ی سلسیوس در مدت زمان های مختلف شامل 10، 20 و 30 روز به همراه تیمار شاهد (بدون ذخیره سازی) روی زادآوری، درصد تفریخ تخم و واکنش تابعی وابسته به سنّ این انگل واره در مدت زمان 10 روز روی لاروهای سنّ آخر بید آرد، (Anagasta kuehniella (Zelle مورد بررسی قرار گرفت. لاروها در تراکم های 2، 4، 8، 16، 32، 64 و 128 به صورت جداگانه در اختیار زنبورهای انگل واره قرار داده شدند. آزمایش در شرایط دمایی 1± 27 درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5± 60 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. تعداد لاروهای فلج شده توسط هر زنبور ماده و تعداد تخم های گذاشته شده و تفریخ شده به مدت 10 روز به صورت روزانه در هر یک از تراکم ها و تیمارها ثبت شد. نتایج نشان داد که نوع واکنش تابعی در همه ی تیمارها و در تمام 10 روز آزمایش از نوع دوم می باشد. بیش ترین و کم ترین نرخ حمله به ترتیب در روز دهم تیمار شاهد (0129/0± 0816/0 بر ساعت) و روز ششم تیمار 30 روز ذخیره سازی (0083/0± 0474/0 بر ساعت) تخمین زده شد. بیش ترین و کم ترین زمان دستیابی به ترتیب در روز هشتم تیمار 30 روز ذخیره سازی (1217/0± 5849/1 ساعت) و روز اول تیمار شاهد (0176/0± 3155/0 ساعت) محاسبه شد. کم ترین مقدار زادآوری، تفریخ تخم زنبور و درصد لاروهای فلج شده ی میزبان در تیمار 30 روز ذخیره سازی به دست آمد.

اثر عصاره متانولی برگRosmarinus officinalis روی لارو سن سوم کرم غوزه پنبه (Helicoverpa armigera (Hü bner مورد مطالعه قرار گرفت. LC50 و LC20 آن به ترتیب برابر 12347و 5138 پی پی ام تخمین زده شد. 100 میکرولیتر از عصاره رزماری (با غلظتppm 5138) به 9/0 گرم غذای مصنوعی اضافه شد. پس از 72 ساعت، کارایی تبدیل غذای خورده شده (ECI)، کارایی تبدیل غذای هضم شده (ECD)، نرخ مصرف نسبی (RCR) و نرخ رشد نسبی (RGR) کاهش یافت ولی میزان شاخص تقریبی هضم شوندگی غذا (AD) اضافه شد. علاوه بر این میزان فعالیت آنزیم های آلفا آمیلاز، پروتئاز و لیپاز نیز در لارو سن سوم H. armigera کاهش نشان داد. قرار دادن معده میانی در بافر محتوی نوروپپتید فعال کننده قلب سخت پوستان (CCAP) میزان فعالیت آنزیم لیپاز را افزایش داد. تغذیه از غذای مصنوعی حاوی عصاره رزماری میزان نوروپپتید فعال کننده قلب سخت پوستان را در مغز، همولنف و معده میانی کاهش داد. نتایج نشان داد، تغذیه از ماده غذایی حاوی عصاره رزماری، مانع آزاد سازی CCAP در معده میانی و مغز می شود که این موضوع به نوبه خود منجر به کاهش میزان فعالیت آنزیم های آلفا آمیلاز، پروتئاز و لیپاز شد.

در این پژوهش اثر کنه کشی روغن و عصاره ی متانولی بذر منداب Eruca sativa (Miller) (Brassicaceae) روی کنه Tetranychus urticae (Red form)(Acari: Tetranychidae)در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. تلفات کنه های بالغ بعد از 24 ساعت ارزیابی و مقادیر LC50 روغن و عصاره محاسبه شد. این مقادیر برای روغن و عصاره ی متانولی بذر منداب به ترتیب 3062 و 5674 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. اندازه گیری میزان ایزوتیوسیانات روغن و عصاره متانولی بذر منداب با روش کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) نشان داد که میزان ایزوتیوسیانات اروسین در روغن منداب نسبت به عصاره متانولی آن بالاتر می باشد. همچنین آنالیز اسیدهای چرب روغن بذر منداب با استفاده از کروماتوگرافی گازی (GC) وجود 12 نوع اسید چرب را در روغن نشان داد که سطح اسید های چرب آراشیدونیک، اولئیک و گاما لینولنیک در آن بالا بود. با توجه به پایین بودن میزان ایزوتیوسیانات اروسین و اسیدهای چرب در عصاره متانولی بذر منداب می توان علت کنه کشی بیشتر روغن منداب را به نوع و مقدار ایزوتیوسیانات و اسیدهای چرب آن نسبت داد. بنابراین یافته های ما نشان داد که حضور فیتوکمیکال های فعال در روغن E. sativa نقش مهمی در اثر بخشی آن علیه کنه T. urticae دارد.

نور به عنوان یک عامل محیطی، ویژگی های زیستی، فیزیولوژیکی و رفتاری حشرات را تحت تأثیر قرار می دهد. در مطالعه حاضر میزان شکارگری کفشدوزکHippodamia variegata و همچنین میزان پارازیتیسم زنبور Lysiphlebus fabarum روی شته جالیز Aphis gossypii، در شرایط تاریکی و روشنایی ارزیابی شد. بدین منظور جمعیت هم سن از مراحل مختلف رشدی کفشدوزک و زنبورهای ماده تهیه و به طور جداگانه به پوره های سن سوم میزبان (20 پوره برای لارو سن دوم کفشدوزک و زنبور ماده؛ 30 پوره برای سایر مراحل رشدی کفشدوزک) مستقر روی یک برگ خیار، معرفی شدند. نتایج نشان داد که فعالیت شکارگری لاروهای سن دوم متأثر از شرایط روشنایی و تاریکی نبود، در حالی که تعداد شته های کُشته شده (مجموع شته های نیمه و کامل خورده شده) توسط لاروهای سن چهارم، افراد بالغ نر و ماده کفشدوزک در شرایط روشنایی به طور معنی داری بیشتر از تاریکی بود. در شرایط تاریکی، نرخ مصرف ناتمام طعمه (نسبت شته های نیمه خورده شده به شته های کُشته شده) در لاروهای سن چهارم به طور معنی داری بیشتر از لاروهای سن دوم بود. افراد بالغ ماده در شرایط تاریکی در مقایسه با روشنایی به طور معنی داری نسبت بیشتری از طعمه ها را به صورت ناتمام مصرف نمودند. همچنین در هر دو شرایط نوری، این نرخ در افراد بالغ ماده بیشتر از نر بود. زنبورهای پارازیتوئید در شرایط تاریکی شته های کمتری را پارازیته کردند. با توجه به کارایی به نسبت بالای کفشدوزک در شرایط تاریکی، می توان گفت که کاربرد همزمان زنبور و کفشدوزک، امکان فعالیت توأم آن ها را طی روز فراهم نموده و از سوی دیگر روند کاهش جمعیت آفت با فعالیت شکارگر در طول شب نیز ادامه می یابد.