مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال:1384 | دوره:23 | شماره:2 |تعداد مقالات:17

تاریخچه درمان بیماری ها از طریق قراردادن بیمار در اتاق ها با هوای فشرده با تاریخچه غواصی مرتبط است. تاریخچه غواصی از طریق حبس نفس، به 4500 سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. اشتیاق بشر به شناخت زیبایی های زیر آب باعث پیشرفت این رشد شد تا این که هم زمان با انقلاب صنعتی و در قرن نوزدهم غواصی با تجهیزات فنی شروع شد.با استفاده از این تجهیزات، غواصان در عمق های بیشتر و به مدت طولانی تری غوص می کردند ولی پس از آمدن به سطح آب دچار برخی علایم غیر طبیعی و بعضا کشنده می شدند. به تدریج با تحقیقات گسترده و بسیار پر خطر بیماری های غواصی شناخته شدند و درمان این بیمارها با درمان های اکسیژن پر فشار تاثیرات این روش موثر درمانی را در بسیاری از بیماری های دیگر مشخص نمود.مهمترین بیماری غواصان، بیماری برداشت فشار است. عامل اصلی این بیماری حل شدن بیش از حد نیتروژن در خون و تشکیل حباب های نیتروژن در خون و تشکیل حباب های نیتروژن است که با کم کردن عمق و کاهش فشار این حباب ها تبدیل به آمبولی در بافت های مختلف می شوند.

این مطالعه به بررسی نتایج استئوتومی های فوقانی ساق در درمان استئوآرتریت نیمه داخلی زانو طی یک دروه ده ساله در بیماران عمل شده در بیمارستان امام خمینی می پردازد. 27 بیمار با 30 استئوتومی مورد مطالعه قرار گرفتند که شامل 22 زن 5/81% و 5 مرد (5/18%) بودند. متوسط سن بیماران هنگام استئوتومی 51 سال و مدت متوسط پیگیری 6/5 سال بود. مدت متوسط وجود درد قبل از عمل 5/6 سال بود.میانگین واروس قبل از عمل 6 و زاویه والگوس به دست آمده و پیگیری نهایی 5 بود که به طور متوسط اصلاح حدود 11 به دست آمد. درجه متوسط استئوآرتریت از نظر رادیولوژی بر حسب Ahlback System اندازه گیری شد که قبل از عمل به طور متوسط 1/2 و بعد از عمل 6/1 بود که به طور متوسط 5/0 درجه کاهش در استئوآرتریت از نظر رادیولوژیک اتفاق افتاده بود. رتبه عملکردی زانو قبل از عمل به طور متوسط 42 بود که در پیگیری نهایی به طور متوسط به 60 ارتقا پیدا کرده بود که این افزایش به طور متوسط بر حسب 4 رتبه عملکردی عالی، خوب، متوسط و بد به میزان 6/1 درجه افزایش پیدا کرده بود.رتبه عملکردی زانو در پیگیری نهایی 17 بیمار عالی، 10 مورد خوب و 3 مورد متوسط بود و هیچ موردی از رتبه عملکردی بد وجود نداشت. هیچ موردی از تبدیل استئوتومی به آرتروپلاستی وجود نداشت. در مجموع پس از این پیگیری به مدت متوسط 6/5 سال، 90% بیماران دارای رتبه عملکردی خوب یا عالی بودند. رتبه عملکردی زانو از لحاظ آماری به طور معنی داری با افزایش سن بیماران در هنگام استئوتومی، افزایش مدت پیگیری و با کاهش زاویه والگوس به هنگام پیگیری، کاهش نشان می داد ولی ارتباط آماری معنی داری بین رتبه عملکردی با درجه رادیولوژیک استئوآرتریت وجود نداشت. با توجه به رتبه عملکردی خوب یا عالی در 90% بیماران، اگرچه اندیکاسیون های آرتوپلاستی در استئوآرتریت به جای خود محفوظ است؛ ولی استئوتومی ها را نباید در درمان استئوآرتریت فراموش کرد.

استفاده از کورتیکو استروییدهای داخل مفصلی در درمان استئوآرتریت به ویژه در مواردی که با تجمع مایع در مفصل همراه باشد، توصیه شده است. براساس اطلاعات موجود این روش درمان فقط اثرات کوتاه مدت دارد و فقط بر درد موثر است. به منظور بررسی دامنه اثر درمانی استروییدهای داخل مفصلی بر علایم التهابی استئوآرتریت زانو مطالعه اخیر به صورت آینده نگر و بدون گروه شاهد انجام شده است.بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو براساس معیارهای بالینی و رادیولوژیکی کالج روماتولوژی آمریکا که با درد شدید و مداوم مفصلی همراه با تجمع مایع در مفصل مراجعه کرده بودند، وارد مطالعه شدند. پس از آسپیراسیون کامل مایع مفصلی، تریامسینولون داخل مفصل تجویز شد و بیماران از نظر درد (درد در استراحت و حرکت) ظرفیت حرکت مفصل، فعالیت فیزیکی قبل و پس از درمان با نرم افزار SPSS با انجام Wilcoxon matched airs signed rank test و آزمون کای مک نمار مورد مقایسه قرارگرفتند. 71 بیمار (26 زن، 45 مرد) با میانگین سنی 60±10 سال مورد بررسی قرار گرفتند. 100% بیماران درد مداوم و تجمع مایع مفصلی و 95% درد شبانه مفصل داشتند. محدودیت در ظرفیت حرکت مفصل در 75% بیماران و محدودیت فعالیت فیزیکی در 80% بیماران وجود داشت. 4 هفته پس از درمان، شدت درد مفصل (Lickert pain score) از 2.9.±0.9 به 0.96±1.2 (P<0.001) محدودیت ظرفیت حرکتی مفصل (Lequesne’s functional score) از 6.4 ±1.9 به 2.2±1.9 (P<0/001) و محدودیت فعالیت فیزیکی (WOMAC functional score) از 10.2±2.6 به 3.3±2.6  (p<0.001) کاهش یافت. در پایان مطالعه، درد شبانه مفصل زانو به 2%، تجمع مایع مفصلی به 5%، محدودیت ظرفیت حرکتی مفصل به 25% و محدودیت فعالیت فیزیکی به 45% کاهش یافت (P<0.001).در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو با علایم التهابی، تزریق داخل مفصلی کورتیکو استرویید سبب تسکین سریع درد و اختلال حرکتی می گردد.

آلوپسی سیکاتریسیل (اسکاردار) به معنای آلوپسی همراه با تخریب دایمی فولیکول هاست که منجر به تشکیل اسکار می شود. این بیماری ایجاد آسیب ظاهری غیر قابل برگشت برای بیمار می کند. بر حسب اطلاع ما تاکنون مطالعه ای از آلوپسی اسکاردار در ایران گزارش نشده است. هدف ما بررسی این بیماری در ایران بود.در یک مطالعه گذشته نگر، گزارش بیوپیسی های با تشخیص آلوپسی اسکاردار از فروردین 77 تا آخر اسفند 79 که در بایگانی پاتولوژی بیمارستان موجود بود، مورد بررسی قرار گرفت. از بین 9000 گزارش پاتولوژی، 207 بیمار مبتلا به آلوپسی اسکاردار بودند که مورد بررسی مجدد قرار گرفتند. اطلاعات مربوط، تشخیص های بالینی و اطلاعات دموگرافیک از پرونده ها جمع آوری شد.میانگین سنی بیماران 2/35 سال بود. از نظر توزیع جنسی 3/49 درصد بیماران زن و 7/50 درصد آنها مرد بودند. علل آلوپسی اسکاردار بترتیب فراوانی به قرار زیر بود:دیسکویید لوپوس اریتماتو، لیکن پلانوپیلاریس، پسودوپلادبروک، فولیکولیت دکالوانز، کارسینوم سلول بازال، تشخیص توام دیسکویید لوپوس اریتماتو و لیکن پلان (غیر قابل افتراق)، فولیکولیت عمقی، مورفه آ، تشخیص نامشخص، پمفیگویید سیکاتریسیل، موسینوز فولیکولر، آپلازی کوتیس کونژنیتال، آلوپسی کششی، فولیکولیت دیسکانت، گرانولوم، خال های اپیدرمال، نکروبیوز لیپوییدیکا و پسوریازیس.طبق این مطالعه، لوپوس اریتماتوی دیسکویید شایع ترین علت آلوپسی اسکاردار می باشد و در ردیف های بعدی لیکن پلانوپیلاریس، پسودوپلادبروک و فولیکولیت دکالوانز قرار می گیرند.

سندرم روده تحریک پذیر، یکی از شایع ترین اختلالات عملکرد روده ای است که پزشکان عمومی و متخصصان گوارش با آن مواجه می شوند. هدف از انجام این مطالعه تعیین فراوانی علایم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و عوامل موثر بر آن روی تعدادی از دانشجویان پزشکی دانشگاه بقیه اله (عج) می باشد.این پژوهش به روش توصیفی – مقطعی روی تعداد از دانشجویان پزشکی این مرکز انجام شد. روش نمونه گیری غیر احتمالی از نوع تسهیل شده بود. دانشجویانی که وارد مطالعه شدند بر اساس سن، جنس، وضعیت تاهل، محل سکونت و معیارهای تشخیصی رم (Rom II) مورد ارزیابی قرار گرفتند.داده های گردآوری شده با کمک نرم افزار SPSS ویرایش 10 وارد کامپیوتر و با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های T student ، مجذور کای و آزمون دقیق فیشر و رگرسیون چند لجستیکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.197 دانشجو با میانگین سنی 4/22 سال (انحراف معیار= 7/10 سال) وارد مطالعه شدند. نمونه مورد مطالعه شامل 1/73% مذکر، 9/71% مجرد، 9/74% ساکن خوابگاه دانشجویی بود. میزان شیوع علایم سندروم روده تحریک پذیر 17% تعیین گردید. 3/20% مردان و 2/8% از زنان مورد مطالعه مبتلا بودند. 20 (5/64%) از مبتلایان سن 25 سال یا کمتر و 11 نفر (5/35%) سن بالای 25 سال داشتند. ابتلای دانشجویان مجرد و متاهل به ترتیب 21 نفر (2/16درصد) و 10 نفر (6/19درصد) بود. 26 نفر (8/83%) از مبتلایان ساکن خوابگاه و تعداد 5 نفر (2/16%) ساکن خارج خوابگاه بودند. در این مطالعه با کمک مدل رگرسیون چند لجستیکی، نسبت شانس ابتلا در مردان، گروه سنی بالای 25 سال دانشجویان مجرد و سکونت در خوابگاه دانشجویی با فاصله اطمینان 95درصد به ترتیب 23/3 (39/10-01/1)، 79/2 (07/8-96/0)، 30/0 (93/0-10/0) و 07/2 (63/6-65/0) تعیین گردید.با توجه به این که برداشت غلط از این مجموعه علایم بیماری و درمان های نادرست می تواند سبب اختلال در کارآیی افراد نظیر افت تحصیلی دانشجو و کاهش توجه و مشارکت وی در فعالیت های آموزشی و پژوهشی و حتی تشدید علایم و عوارض ناشی از آن شود، توصیه می گردد دانشجویان پزشکی به دلیل طولانی بودن مدت تحصیل و مواجهه با عوامل بروز دهنده بیماری، بایستی از همان ابتدای تحصیل مورد توجه قرار گیرند.

بیماری میلوم یکی از بدخیمی های خونی می باشد که در آن پلاسما سل های مغز استخوان به صورت مونوکلونال شروع به تزاید نموده و به ترشح پروتیین های غیر طبیعی می پردازند.با بررسی پرونده بیمارانی که در فاصله سال های 1370 تا 1379 در بیمارستان های دکتر شریعتی و امام خمینی تهران بستری شده بودند؛ پراکندگی شاخص های اپیدمیولوژیک، بالینی و درمانی مهم در این بیماران اندازه گیری شد و میزان توجه به ثبت این شاخص ها به صورت درصد نقص اطلاعات در هر مورد ارزیابی گردید.در میان شاخص های اپیدمیولوژیک، فقط در مورد سن و جنس بیماران ثبت اطلاعات کامل بود. در مورد مصرف سیگار نقص اطلاعات 9/22% و در بقیه موارد بیش از 90% نقص اطلاعات مشاهده شد. در ثبت اطلاعات بالینی بین 2/46% تا 1/93% نقص اطلاعات وجود داشت. در ثبت شاخص های درمانی، نقص در ثبت علل تغییر رژیم درمانی و نقص در پیگیری بیماران بارز است.ایجاد یک ساختار مدون برای ثبت هدف دار اطلاعات بیماران بر پایه شاخص های اپیدمیولوژیک، بالینی و درمان ویژه بیماری ضروری به نظر می رسد تا بتوانیم در سیاستگذارهای بهداشتی – درمانی برای پیشگیری و درمان بیماران فوق، براساس اطلاعات دقیق و با روش علمی پیش برویم.

همزمان با درمان سل ریه و خارج ریه با داروهای ضد سل عوارض ناخواسته از جمله هپاتیت، راش، سندرم فلو، نوروپاتی و... به ویژه با سه داروی ایزونیازید، ریفامپیسین و پیرازینامید اتفاق می افتد. هپاتوتوکسیسیته عارضه مهمی است که می تواند منجر به نارسایی حاد کبد شده و گاه در صورت عدم انجام پیوند کبد منجر به مرگ بیمار شود.برای تعیین فراوانی و عوامل مستعد کننده عوارض دارویی این داروها در بیمارانی که با داروهای ضد سل درمان می شوند، یک مطالعه گذشته نگر مورد شاهدی را در بیمارستان امام خمینی انجام دادیم.360 بیمار را در این مطالعه بررسی شدند که 120 نفر در گروه بیماران مورد بوده و عوارض ناشی از داروهای ضد سل را پیدا کرده بودند و 240 نفر در گروه شاهد قرار داشتند که با داروهای ضد سل هیچ گونه عارضه ای پیدا نکرده بودند.شایع ترین عارضه دارویی، هپاتیت 8/35% و بعد از آن به ترتیب افزایش آنزیم های کبدی (کمتر از 5 برابر بدون علایم بالینی) 3/18 درصد، راش پوستی 6/11 درصد، تهوع و استفراغ 3/8 درصد، آرترالژی 58 درصد سندرم فلو 5% بوده است.سن بالاتر از 65 سال (P=0.047)، بیماری مزمن کبدی (P=0.008)، نارسایی کلیه (P=0.009)، فرم شدید بیماری سل (P<0.001) و HIV/ ایدز (P=0.039) عوامل مستعد کننده عوارض ناشی از داروهای ضد سل در این مطالعه بودند. با توجه به یافته های فوق، درمان با داروهای ضد سل در افراد مسن، بیماران مزمن کبدی و کلیوی، فرم های شدید بیماری سل و در بیماران با عفونت HIV/ ایدز باید تحت مراقبت دقیق و پیگیری باشد.

زن حامله در معرض تغییرات زیست شناختی و روانشناسی قابل ملاحظه ای قرار می گیرد. از سوی دیگر در زنانی که جهت مراقبت های پزشکی حاملگی مراجعه می کنند، مشکلات روانپزشکی عامل و یا ریشه اصلی بیماری ها هستند. ترس از زایمان باعث بالا رفتن میزان سزارین انتخابی و به وجود آمدن مشکلاتی در زایمان و عوارض پس از آن می گردد.هدف از این مطالعه تعیین شیوع اضطراب و ترس پس از زایمان در زنان زایمان شده مراجعه کننده به بیمارستان های منتخب بود. جمعیت مورد مطالعه زنان مراجعه کننده به درمانگاه های مامایی بیمارستان های حضرت زینب (س)، شهید مصطفی خمینی، شهدای تجریش و بوعلی بودند. این مطالعه از فروردین تا مرداد ماه 1382 انجام گرفت. روش کار بدین ترتیب بود که 300 پرسشنامه در اختیار 300 زن که 20 تا 45 روز از زایمانشان می گذشت قرار داده شد. سپس اطلاعات به دست آمده جمع آوری و مورد آنالیز قرار گرفتند.شیوع ترس از زایمان، 70/59 درصد به دست آمده و شیوع اضطراب زایمان به صورت زیر بود: 7/14 درصد خفیف، 26 درصد متوسط پایین، 23 درصد متوسط بالا، 7/23 درصد نسبتا شدید و 7/12 درصد شدید. هم چنین نشان داده شد که با بالاترین رفتن سن، میزان اضطراب و ترس از زایمان کاهش می یابد. هم چنین میزان اضطراب و ترس از زایمان در شاغل ها بیشتر از خانه دارها بود و نیز نشان داده شد که با بالاتر رفتن تعداد حاملگی و تعداد زایمان، میزان اضطراب و ترس از زایمان کاهش می یابد. میزان اضطراب و ترس از زایمان در زنانی که زایمان مشکل داشتند، بیشتر از بقیه بود. همچنین میزان اضطراب و ترس از زایمان در زنانی که سزارین کرده بودند بیشتر از زنانی بود که زایمان طبیعی داشتند. هم چنین زنانی که زایمان را تجربه مثبتی می دانستند، آنها که با زایمان درد و رنجشان کاهش یافته بود، آنهایی که رضایت زیادی از کادر درمانی داشتند و زنانی که حمایت پزشکان، پرستاران و همسرانشان را زیاد عنوان کردند، اضطراب و ترس کمتری داشتند.میزان اضطراب و ترس از زایمان با افزایش سن، تعداد حاملگی و تعداد زایمان قبلی کاهش می یابد و میزان ترس از زایمان در زنانی که در خواست سزارین دارند، بالاتر است.

سزارین امروزه یکی از شایع ترین روش های جراحی است و مطالعات بسیاری نشان داده که درصد زیادی از این سزارین ها در موارد غیر ضروری انجام می شوند. انجام سزارین گرچه در بسیاری از موارد نجات دهنده جان مادر و جنین اوست؛ ولی امروزه مشکلات و عوارض ناشی از آن بیش از پیش روشن شده است. تامین، حفظ و ارتقای سلامت مادران و نوزادان به عنوان دو گروه آسیب پذیر جامعه در خدمات بهداشتی و درمانی جایگاه ویژه ای دارد. از این رو ترویج زایمان طبیعی در تمام سطوح خدمات بهداشتی و درمانی کشور باید به عنوان سیاستی اساسی همواره مورد توجه قرار گیرد.این پژوهش با هدف بررسی فراوانی زایمان طبیعی، سزارین و علل انجام آن در بیمارستان های دانشگاهی شهر اصفهان در سال 1381 انجام شد. براساس یک مطالعه توصیفی – مقطعی و گذشته نگر، کلیه زایمان های انجام شده در بیمارستان های دانشگاهی شهر اصفهان (6855 مورد) با استفاده از یک پرسشنامه خود تنظیمی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. شیوع زایمان طبیعی و سزارین در بیمارستان های دانشگاهی شهر اصفهان در سال 1381 به ترتیب: 6/46 درصد و 4/53 درصد برآورد گردید. شایع ترین علل انجام سزارین به ترتیب: دیستوشی (4/32 درصد)، سزارین قبلی (30 درصد)، زجر جنین (8/14 درصد)، فشار خون القا شده در حاملگی (3/9 درصد)، مکونیوم غلیظ (5 درصد)، جدا شدن زودرس جفت (4 درصد)، کاهش حرکت جنین (3/3 درصد)، سزارین الکتیو (2/3 درصد) و پاره شدن زودرس کیسه آمنیون (8/2 درصد) بودند.با توجه به افزایش روز افزون انجام سزارین و عوارض ناشی از آن در مادران و هزینه بالای انجام آن، بررسی علل اصلی انجام سزارین و تجزیه و تحلیل نتایج آن می تواند منجر به ارایه راهکارها و راهبردهایی به منظور جلوگیری از انجام سزارین های غیر ضروری و کاهش میزان شیوع سزارین گردد.

کمردرد دومین دلیل مراجعه به پزشک عمومی و سومین دلیل جراحی می باشد که باعث کاهش کیفیت زندگی می گردد. تاکنون مداخلات زیادی نظیر برنامه های آموزشی بهداشت کمر (Back School) روش های فیزیوتراپی و ورزش درمانی با هدف کاهش درد و روزهای غیبت از کار و افزایش توانایی صورت گرفته در حالی که آنچه امروزه از برنامه آموزشی بهداشت کمر انتظار می رود، ارتقای کیفیت زندگی است. لذا نظر به این که در ایران تاکنون مداخله ای در این خصوص صورت نگرفته است، این مطالعه کارآزمایی بالینی یک سوکور با هدف ارتقا کیفیت زندگی انجام گرفت. جهت انجام این پژوهش تعداد 102 بیمار مراجعه کننده به مرکز تحقیقات روماتولوژی که واجد شرایط مطالعه یعنی ابتلا به کمر درد بیش از 90 روز و عدم سابقه جراحی روی ستون فقرات در عرض دو سال گذشته و سن بالای 18 سال بودند از طریق تخصیص تصادفی به دو گروه کنترل (52 نفر) و گروه مداخله (50 نفر) تقسیم شدند. گروه کنترل صرفا تحت درمان دارویی بوده و گروه مداخله علاوه بر درمان دارویی تحت آموزشی برنامه آموزشی بهداشت کمر نیز قرار گرفتند. در طول پژوهش 11 نفر حذف گردیدند و نهایتا مطالعه با 47 نفر از گروه کنترل و 44 نفر از گروه مداخله انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات برگه مصاحبه مشخصات دموگرافیک، برگه مشاهده و پرسشنامه استاندارد SF-36 بود.نتایج پژوهش بعد از گذشت سه ماه از آموزش نشان داد میانگین نمرات 8، بعد کیفیت زندگی افراد گروه مداخله به طور چشمگیری بالاتر از گروه کنترل می باشد که این اختلاف از نظر آماری معنی داری بود (P<0.01). همچنین افراد بیشتری از گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل رعایت وضعیت صحیح بیومکانیک بدن را می نمودند که این تفاوت از نظر آماری معنی دار بود. لذا برنامه آموزشی بهداشت کمر می تواند در جهت تغییر سبک زندگی افراد و ارتقای کیفیت زندگی آنان موثر باشد.

سندرم QT طولانی مادرزادی در واقع یک گروه از ناهنجاری هاست که با طولانی شدن رپولاریزاسیون قلبی و با یک فاصله QT طولانی شده در الکتروکاردیوگرافی مشخص می شود و تمایل به پیشرفت به سمت تاکی کاردی بطنی پلی مرفیک را دارد که خود ممکن است به فیبریلاسیون بطنی تبدیل شود. با توجه به اهمیت تشخیص بیماری و اقدامات مقتضی جهت پیشگیری از وقوع مرگ ناگهانی قلبی، آشنایی با تظاهرات بالینی و پاراکلینیک بیماری ضروری به نظر می رسد.در این مقاله یک مورد سندرم QT طولانی در یک پسر 14 ساله بدون هیچ گونه سابقه بیماری قبلی گزارش می گردد که در نهایت 2ICD+pacing جهت بیمار کار تعبیه شد.

امروزه مسافرت های بین المللی به منظور گردشگری و تجارت به طور شایعی صورت می گیرد و پزشکان با تعداد زیادی مسافر دچار سندرم های ناآشنا و بیماری های عفونی مواجه می گردند. لذا آشنایی پزشکان با توصیه ها و دستورالعمل های جاری در مورد طب مسافرت و پیشگیری از عفونت ها امری ضروری است.تب، اسهال مسافرت، ضایعات جلدی، بیمای های دستگاه تنفسی و عصبی، از جمله بیماری های عفونی و غیر عفونی در مسافران بازگشته از سفر به شمار می آیند که باعث مراجعه مسافران بیمار به پزشکان می گردند. انجام مشاوره و ویزیت مسافران قبل از سفر به منظور ایمن سازی، توصیه به پیشگیری از اسهال مسافرت و بیماری های منتقله از راه خون و تماس جنسی و پیشگیری از ابتلا به مالاریا از جمله اقداماتی است که می تواند توسط پزشکان صورت گیرد. آشنایی با عوامل سبب ساز و اپیدمیولوژی بیمای های ناشی از مسافرت و نیز دانستن وضعیت ایمنی مسافران و مقصد آنان از بروز عوارض و مرگ و میر حاصل از ابتلا به بیماری های عفونی در مسافران جلوگیری می کند.