کتابداری و اطلاع رسانی
سال:1399 | دوره:23 | شماره:3 (پیاپی 91) |تعداد مقالات:6

هدف: پژوهش حاضر در راستای معرفی نسخه های قرآنی مذهب عصر تیموری موزه های آستان قدس رضوی و آستانه مقدسه قم به بررسی مولفه های حاکم در صفحه آرایی نسخه های قرآنی عصر تیموری می پردازد. از طرفی ضمن تشریح میزان عملکرد و کارکرد تناسبات در اصول صفحه آرایی این نوع نسخه ها، میزان اندازه گیری های شاخص و غالب در صفحه آرایی نسخه های دو موزه نام برده را مورد ارزیابی، تحلیل و تطبیق قرار می دهد. در نهایت وجوه اشتراک و افتراق بین نسخه های قرآنی را مورد بررسی قرار می دهد. روش پژوهش/ جامعه آماری: این پژوهش ضمن توصیف آثار مورد نظر به روش پیمایشی انجام شده است و با رویکرد تحلیلی-تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است و از نظر هدف کاربردی می باشد. گردآوری مطالب از طریق منابع کتابخانه ای و جمع آوری نسخه های قرآنی مذهب به شیوه میدانی از موزه های مورد نظر به انجام رسیده است. به دلیل محدودیت تعداد اخذ نسخه ها از موزه های مورد نظر، انتخاب نمونه های مطالعاتی اندک بوده و با مشاوره کارشناسان خبره این بخش ها، به روش هدفمند، آثاری مورد مطالعه قرار گرفتند که دارای صفحات افتتاح و تزیینی باشند. لذا 5 مصحف مذهب قرآنی از هر موزه منتخب گردید. تجزیه و تحلیل آماری تناسبات نسخه ها با استفاده از نرم افزار SPSS و از طریق آزمون آنالیز واریانس محاسبات و درصدگیری های نسبت ها صورت گرفته شده است. یافته ها: تناسبات حاکم در اصول صفحه آرایی و قطع نسخه های قرآن های مورد مطالعه از موزه های مذکور بر مبنای تناسبات طلایی و مستطیل پویا است. با این تفاوت که تناسبات طلایی، مستطیل پویا با معیار و قطع صفحات آثار قم با 52/8 درصد بیشتر از آثار رضوی سنجیده شده است. در بررسی صفحه آرایی و تطبیق آن با دیگر کادرهای موجود صفحه میزان تناسبات حاکم بر اساس نسبت های مستطیل ایستا استنباط گردید به گونه ای که آثار رضوی با 57/6 درصد بیشتر از آثار قم از این مقیاس برخوردار است. نتیجه گیری: برآیند این پژوهش نشان داد، مهمترین و اصلی ترین عامل موثر در صفحه آرایی نسخه های قرآنی مذهب انتخاب قطع کاغذ بوده است. سایز خوشنویسی و کتابت نیز در میزان طراحی و مسطرکشی، نوع فرم و کارکرد تذهیب ها نیز نقش تعیین کننده ای در ترسیم داخلی آرایش صفحات دارند. ضابطه شاخص در اندازه گیری اوراق، تناسبات طلایی محاسبه شده است.

مسئله پژوهش: نقد و بررسی عناصر فرامتنی 42 پایان نامه فقهی و حقوقی با موضوع یکسان «پیوند اعضا» مسیله این پژوهش است. روش: روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و ابزار، سیاهه وارسی است. اهداف: بررسی میزان اختلاف دامنه موضوعی با استناد به عنوان آن ها؛ بررسی میزان مطابقت محتوای چکیده پایان نامه های مورد تحقیق با چکیده ساختار یافته؛ بررسی میزان مطابقت ساختار پایان نامه ها به لحاظ کمی و کیفی با تعداد و محتوای 5 فصل پایان نامه. یافته ها: 1-موضوع «پیوند اعضا» در90 درصد از پایان نامه های مورد پژوهش، موضوع اصلی و یکسان و رویکرد پژوهش در بالغ بر90 درصد از پایان نامه ها تقریبا یکسان و تکراری است؛ 2-نزدیک به 40 درصد از پایان نامه ها، 6 عنصر الزامی چکیده ساختار یافته را در بر دارند؛ 3-فقط 5 درصد از پایان نامه ها منطبق با تعداد و محتوای فصول پنجگانه بر اساس روش تحقیق بوده و 15 درصد هم مطابق با تعداد و نزدیک به محتوای فصول پنجگانه است و فصول 67/5 درصد از پایان نامه ها نیز کمتر یا بیشتر از 5 فصل بوده است. به لحاظ محتوایی، در 57/5 درصد از پایان نامه ها در هیچ فصلی، کلیات و روند پژوهش معرفی نشده و در 65 درصد از پایان نامه ها نیز اشاره ای به پیشینه پژوهش نشده و 50 درصد از پایان نامه ها فاقد ارایه پیشنهاد هستند.

هدف: در پژوهش حاضر، ساختار مدارک علم اطلاعات و دانش شناسی ایران در وبگاه علوم از منظر تحلیل الگوهای نویسندگی، هم نویسندگی، و شاخص های مدل نفوذ علمی مورد بررسی قرارگرفته است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی انجام گرفته است. رکوردهای پژوهش بر مبنای مقالات انتشاریافته پژوهشگران ایران در 35 مجله علم اطلاعات و دان ش شناسی نمایه شده در وبگاه علوم در خلال سال های 1970 تا 2016 گردآوری شده است. ترسیم و تحلیل ساختار منتج از تحلیل هم نویسندگی بر اساس نرم افزار سایت اسپیس، و محاسبه شاخص های مرکزیت، اچ، جی و اچ. سی، به ترتیب به کمک نرم افزارهای یو. س. ی آی. نت، بایب اکسل و اکسل صورت پذیرفته است. یافته ها: نتایج بررسی ها نشان داد که الگوی نویسندگی غالب در رکوردهای علم اطلاعات و دانش شناسی ایران، الگوی دونویسندگی است. جمالی با 25 مقاله و کوشا با 481 استناد، به ترتیب، عنوان پرتولیدترین و پراستنادترین نویسندگان را در بین نویسندگان علم اطلاعات و دانش شناسی ایران به خود اختصاص داده اند. عنوان بیشترین سهم همکاری با موسسات خارجی در بین دانشگاه های ایران به دانشگاه آزاد اسلامی تعلق گرفت. بر اساس شاخص های مدل نفوذ علمی، جمالی در مجموع شش ملاک، شاخص ترین پژوهشگر مطالعات ایران در بازه زمانی مورد بررسی محسوب می شود. همچنین بررسی ها نشان داد که قریب به نیمی از مقاله های بخش ایران (46/3 درصد) با همکاری نویسندگانی از سایر کشورها تهیه شده است و پژوهشگران ایرانی علم اطلاعات و دانش شناسی، در بین کشورهای آسیایی، بیشترین همکاری را با پژوهشگران مالزیایی داشته اند. نتیجه گیری: وجود ارتباط معنی دار میان دو شاخص توان علمی (Productivity) و تاثیر نشان داد که نویسندگان مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسی ایران، در عین توجه به افزایش تعداد مقاله ها و سطح توان علمی خود، به کیفیت مقاله ها نگاشته شده نیز توجه داشته اند. نتایج نشان داد که صرف میزان استنادهای دریافتی یک نویسنده، به تنهایی، معیار مناسبی برای قضاوت در مورد میزان اثرگذاری یک نویسنده نیست.

هدف: پژوهش حاضر، با هدف کشف مولفه های مدیریت دانش موثر بر استارت آپ های حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی صورت گرفت. روش پژوهش: پژوهش در دو بخش کیفی (فراترکیب و دلفی) و کمی (تحلیل عاملی اکتشافی) صورت گرفت؛ ابتدا مولفه های مدیریت دانش برای استارت آپ ها با روش فراترکیب شناسایی گردید و مولفه های شناسایی شده از طریق روش دلفی احصا شد. به منظور تلخیص و دسته بندی مولفه ها از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. جامعه آماری در بخش دلفی 30 نفر از صاحبنظران حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیریت دانش، رشته مدیریت و برخی شرکت های مرتبط با استارت آپ های در زمینه علم اطلاعات و دانش شناسی بودند و در بخش اکتشافی نیز از نظرات 300 نفر از مدیران و کارشناسان استارت آپ ها در این حوزه بهره برده شد. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تحلیل داده ها از آزمون های توصیفی میانگین، انحراف معیار، آزمون بارتلت و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که مولفه های مدیریت دانش استارت آپ های رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در نه مولفه اصلی شامل: شناسایی دانش، خلق دانش، ساماندهی دانش، ارایه دانش، تسهیم دانش، کاربست دانش، توسعه دانش، تغییر دانش و حفاظت از دانش قرار می گیرند، که جمعا 70/096 درصد از واریانس مدیریت دانش استارت آپ های رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را تبیین می کنند. بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، مولفه های کاربست دانش، تسهیم دانش و خلق دانش به ترتیب مهمترین مولفه های مدیریت دانش در استارت آپ های علم اطلاعات و دانش شناسی هستند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش می تواند به عنوان الگویی برای پیاده سازی مدیریت دانش استفاده شده و بدین ترتیب زمینه را برای رشد و توسعه هرچه بیشتر این گونه استارت آپ ها را فراهم کرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه میزان استناد، دانلود، اشاره و نشانه گذاری کتاب های الکترونیکی منتشر شده از سوی اشپرینگر در چهار حوزه موضوعی علوم پایه، مهندسی، علوم پزشکی و علوم اجتماعی در یک بازه زمانی سه ساله پس از انتشار کتاب ها انجام گرفته است. روش پژوهش: این پژوهش نوعی مطالعه توصیفی-همبستگی است که با استفاده از شاخص های استنادی، دگرسنجی و کاربرد انجام شده است. نمونه پژوهش شامل 1184 کتاب الکترونیکی در چهار حوزه موضوعی علوم پایه، علوم اجتماعی، مهندسی و پزشکی که در سال 2013 توسط موسسه انتشاراتی اشپرینگر منتشر شده اند. داده های پژوهش از طریق بوکمتریکس، پلتفرم اختصاصی اشپرینگر جهت نمایش عملکرد کتاب های الکترونیکی، گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین میزان استناد به کتاب های علوم پایه تعلق دارد، بیشترین میزان اشاره در رسانه های اجتماعی به کتاب های علوم پزشکی و بیشترین میزان دانلود و نشانه گذاری به کتاب های مهندسی تعلق داشته است. تمامی کتاب های مورد بررسی حداقل یک بار دانلود شده اند، در حالی که سهم کتاب های نشانه گذاری شده معادل 90/2 درصد، سهم کتاب های استناد شده معادل 67/9 درصد و سهم کتاب های اشاره شده در رسانه های اجتماعی تنها معادل 19/5 درصد بوده است. همچنین بیشترین سهم دانلود کتاب های الکترونیکی در هر چهار حوزه موضوعی، شش ماه تا هجده ماه بعد از انتشار کتاب ها اتفاق افتاده است. نتایج آزمون همبستگی نشان دهنده وجود رابطه آماری معنی دار و مثبت میان تعداد استناد، دانلود، اشاره و نشانه گذاری کتاب های الکترونیکی در هر چهار حوزه موضوعی مورد مطالعه است. نتیجه گیری: شاخص های جایگزین مانند میزان دانلود، اشاره و نشانه گذاری کتاب های علمی می توانند در کنار شاخص های سنتی استنادی، جهت مطالعه اثرگذاری کتاب های الکترونیک مورد استفاده قرار گیرند. از این رو آشنایی کتابداران و جامعه پژوهشی کشور با شاخص های جایگزین حایز اهمیت است.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین امنیت شغلی و رفتار اشتراک دانش با میانجی فرهنگ سازمانی در بین کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی است. روش شناسی: روش پژوهش، روش پیمایشی تحلیلی است. جامعه پژوهش، کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه های دولتی استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی (155 نفر) می باشند که به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. روش گردآوری داده ها، پرسشنامه بود. تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی (توسط نرم افزارهای اس پی اس اس و لیزرل) در قالب جدول و نمودار صورت گرفت. یافته ها: یافته ها نشان دادند بین امنیت شغلی و رفتار اشتراک دانش رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (ضریب مسیر0/73). همچنین بین امنیت شغلی و فرهنگ سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (ضریب مسیر 0/88). بین رفتار اشتراک دانش و فرهنگ سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (ضریب مسیر 0/80). همچنین با توجه به معنی دار شدن اثر مستقیم امنیت شغلی بر رفتار اشتراک دانش به واسطه حضور متغیر فرهنگ سازمانی (ضریب مسیر 0/79)، می توان نتیجه گرفت بین امنیت شغلی، اشتراک دانش و فرهنگ سازمانی رابطه معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: مهمترین ویژگی در جهان رقابتی تغییر است و آنچه تغییر نخواهد کرد خود تغییر است، سازمان ها با تکیه بر افراد سازمان به عنوان مهمترین سرمایه سازمان، آن ها را به درک، فهم و ارایه دانسته ها و ایده های جدید و استفاده علمی از آن ها در پیشبرد مقاصد سازمان تشویق کنند، این امر نیازمند ایجاد فرهنگ سازمانی به عنوان عامل تشکیل دهنده شخصیت سازمان ها و جهت دهی به رفتار کارکنان می باشد.