پژوهش های زراعی ایران
سال:1398 | دوره:17 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

به منظور بررسی مدیریت کود بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک و جذب عناصر نیتروژن و فسفر توسط خرفه، دو آزمایش جداگانه در دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند با سه تکرار انجام شد. در آزمایش اول که به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد، چهار کود سبز شامل: شاهد (بدون کود سبز)، ماشک گل خوشه ای(Vicia villosa L. )، منداب (Eruca sativa L. ) و مخلوط منداب و ماشک گل خوشه ایبه عنوان عامل اصلی و سه سطح کود نیتروژن به صورت خالص شامل: صفر (شاهد)، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل فرعی بودند. در آزمایش دوم که به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد، تیمارهای آزمایش بر اساس ترکیبی از چهار منبع تامین کننده نیتروژن شامل: کود گاوی، ورمی کمپوست، کود شیمیایی (NPK) و شاهد (بدون اعمال هیچ گونه کودی) و نیز چهار نوع کود زیستی شامل: نیتروکسین (شامل ازتوباکتر و آزوسپیریلوم)، میکوریزا (Glomus intraradices)، بیوسولفور (شامل تیوباسیلوس همراه با گوگرد) و شاهد (بدون هیچ گونه کودی) بودند. صفات مورد مطالعه در این آزمایش شامل: درصد کربن آلی و نیتروژن خاک، میزان فسفر قابل جذب خاک، pH و EC خاک و درصد نیتروژن و فسفر زیست توده بودند. نتایج نشان داد که استفاده از کود سبز باعث افزایش درصد کربن آلی، نیتروژن خاک و میزان فسفر قابل جذب خاک و کاهش pH خاک شد. از بین تیمارهای کود سبز مورد مطالعه ماشک گل خوشه اینسبت به سایرین برتر بود. همچنین، استفاده از کود نیتروژن باعث افزایش میزان فسفر قابل جذب، هدایت الکتریکی خاک و عملکرد دانه و کاهش pH خاک شد. در بین منابع تامین کننده نیتروژن، تیمار کود گاوی بیشترین تاثیر را بر درصد کربن آلی، درصد نیتروژن و میزان فسفر قابل جذب خاک داشت. استفاده از کود شیمیایی (NPK) و کود گاوی نسبت به شاهد باعث افزایش 04/16 و 37/10 درصدی عملکرد دانه شد. اما نقش کاربرد کودهای زیستی به افزایش میزان فسفر قابل جذب خاک محدود شد. با توجه به اثر مثبت کودهای آلی و زیستی بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک، بیشترین درصد نیتروژن زیست توده خرفه از تیمار مخلوط منداب و ماشک گل خوشه ایو تیمار تلفیق کود گاوی و میکوریزا حاصل شد. همچنین، بیشترین درصد فسفر زیست توده خرفه متعلق به تیمار تلفیق کود گاوی و میکوریزا بود.

پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل نتایج پژوهش های صورت گرفته در کشور و پاسخ به این سوال کلی که آیا کاربرد این مواد به طور کلی موفقیت آمیز بوده یا خیر و اگر موفق بوده چه مقدار از آن قابل توصیه است، صورت گرفت. برای انجام این پژوهش، مقاله های منتشرشده با موضوع تاثیر مقادیر مختلف سوپرجاذب رطوبت بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان زراعی (شامل غلات، حبوبات، گیاهان دارویی و مرتعی) مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه فراتحلیل نشان داد که میانگین مصرف سوپرجاذب برای غلات، گیاهان دارویی، حبوبات و گیاهان مرتعی به ترتیب، 83، 322، 1031 و 210 کیلوگرم در هکتار بود و با مصرف این مقدار سوپرجاذب، میانگین عملکرد دانه در غلات، گیاهان دارویی و حبوبات در مقایسه با تیمار شاهد، به ترتیب 2/13، 2/11 و 5/27 درصد (معادل 1059، 345 و 452 کیلوگرم در هکتار) افزایش یافت. به طورکلی، نتایج نشان داد که تاثیر سوپرجاذب بر عملکرد دانه و ماده خشک معنی دار و بر شاخص برداشت ناچیز است. اندازه اثر کاربرد سطوح مختلف سوپرجاذب بر عملکرد ماده خشک در تمام سطوح بیشتر از اندازه اثر آن بر عملکرد دانه بود. بیشترین اندازه اثر بر عملکرد دانه، مربوط به مصرف 100 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار بود و مقادیر بیشتر از 200 کیلوگرم در هکتار، بر خلاف عملکرد ماده خشک، تاثیر قابل توجهی بر عملکرد دانه نداشت. با توجه به نتایج، به نظر می رسد که کاربرد 100 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار از نظر میزان تاثیر بر افزایش عملکرد دانه و ماده خشک و جنبه اقتصادی، مناسب ترین مقدار باشد.

امروزه تشخیص گیاه مبنا یکی از مهم ترین روش های تعیین وضعیت نیتروژن در گیاه می باشد. به منظور برقراری ارتباط بین داده های حاصل از کلروفیل متر و وضعیت نیتروژن در ژنوتیپ های گندم دیم در مدیریت های مختلف مصرف نیتروژن به عنوان ابزاری جهت دستیابی به عملکردهای مطلوب، آزمایشی به صورت کرت های دوبارخردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به اجرا درآمد. آزمایش شامل زمان مصرف نیتروژن (کل نیتروژن مصرفی در پاییز و مصرف تقسیطی آن به صورت در پاییز و در بهار در مرحله ZGS32) به عنوان عامل اصلی، چهار سطح نیتروژن (صفر، 30، 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به عنوان عامل فرعی اول و 7 ژنوتیپ گندم دیم به عنوان عامل فرعی دوم بود. در مراحل شروع پنجه (GS22)، پنجه کامل (GS29)، طویل شدن ساقه (GS32)، ظهور برگ پرچم (GS39) و گلدهی (GS60)، شاخص نسبی کلروفیل با استفاده از دستگاه SPAD قرائت و با اجزای کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل c و کاراتنوئیدهای اندازه گیری شده در شرایط آزمایشگاهی برازش داده شد. نتایج نشان داد، شاخص کلروفیل همبستگی مثبت و معنی داری با کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل c و کاراتنوئیدها داشت. مصرف تقسیطی نیتروژن توانست شاخص کلروفیل (3/8 درصد) و اجزای کلروفیل (کلروفیل کل، a، b و c به ترتیب 0/15، 1/11، 9/10 و 0/27 درصد) و پروتئین دانه (5/8 درصد) را به استثنای کاراتنوئیدها به طور معنی داری افزایش دهد. مصرف نیتروژن توانست تمامی شاخص های کلروفیل را در گیاه تحت تاثیر قرار داده و به طور معنی داری آنها را تغییر دهد. ایده آل ترین شرایط از لحاظ شاخص های کلروفیل در گیاه با مصرف 72 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. ژنوتیپ 1 مطلوب ترین و آذر 2 نامناسب ترین وضعیت را از لحاظ شاخص های کلروفیل و نسبت کلروفیل کل به کاراتنوئیدها (مطلوب 70-40) در گیاه به عنوان شاخص مقاومت به تنش به خود اختصاص دادند.

این پژوهش به منظور دستیابی به هیبریدهای مناسب از نظر صفات زراعی با شرایط اقلیمی مناطق تولید سیب زمینی کشور اجرا شد. تعداد 20 هیبرید سیب زمینی همراه با پنج رقم تجاری (ساوالان، آگریا، کایزر، لوتا و ساتینا)، در آزمایشی بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، خراسان رضوی، کرج، اصفهان و همدان در سال 94-1395 ارزیابی گردیدند. در طول دوره ی رشد و پس از برداشت محصول برخی از صفات از جمله ارتفاع بوته، تعداد روز تا غده زایی، تعداد ساقه اصلی در بوته، تعداد و وزن غده در بوته، عملکرد غده کل و درصد ماده خشک غده اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات مورد ارزیابی نشان داد که بین هیبریدهای سیب زمینی از لحاظ تمام صفات اختلاف معنی دار وجود دارد و اثر متقابل هیبرید × محیط در صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا غده زایی، تعداد و وزن غده در بوته، عملکرد غده کل و درصد ماده خشک غده معنی دار بود. هیبریدهای 5، 9، 17 و 19 بیشترین عملکرد غده کل و هیبرید 20 و رقم ساتینا دارای کمترین وزن غده در بوته بودند. در تجزیه عامل ها، 3 عامل مستقل از هم 74/75 درصد از تنوع را توجیه نمودند. عامل اول, عامل عملکرد عامل دوم، عامل غده زایی و عامل سوم عامل ساختاری بوته نام گذاری شد. سه عامل اول برای گروه بندی هیبریدها مورد استفاده قرار گرفتند. هیبریدهای 5، 17 و 19 به عنوان هیبرید برتر انتخاب گردید. هیبریدهای 1، 3 و 20 با دارا بودن بیشترین درصد ماده خشک برای فرآوری (چیپس) قابل توصیه می باشد. صفت وزن غده در بوته و تعداد غده در بوته دارای بیشترین شاخص پیشرفت ژنتیکی، وراثت پذیری، ضریب تغییرات ژنتیکی و فنوتیپی بودند. لذا، می توان این صفات را در برنامه های اصلاحی از طریق گزینش بهبود داد.

گیاه دارویی گل سازویی (Scrophularia striata) با نام محلی تشنه داری، گیاهی خودرو، چندساله و بومی ایران می باشد. یک مطالعه مزرعه ای به منظور شناخت بهترین بستر و تاریخ کاشت برای این گیاه و بررسی تاثیر این دو فاکتور روی تقویم رشد (فنولوژی) این گیاه به صورت طرح کرت های خردشده در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کرت های اصلی شامل تیمارهای تاریخ کاشت در پنج سطح]پانزدهم ماه های خرداد (D1)، شهریور (D2)، مهر (D3)، آبان (D4) و اسفند (D5)[و کرت های فرعی شامل بسترهای مختلف کاشت]پیت ماس، پیت ماس+ پرلیت (1: 1) و کوکوپیت + پیت ماس+ پرلیت (1: 1: 2)[در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از بررسی میزان درجه روز رشد (GDD) مورد نیاز برای رسیدن به مراحل مختلف فنولوژیک گل سازویی (گره اول و دوم ساقه، گل دهی، کپسول دهی، دانه بندی و رسیدگی) نشان دادند که در تیمار تاریخ کاشت خردادماه، گیاهان کمترین مقدار GDD را در بستر کاشت پیت ماس داشتند. با تاخیر تاریخ کاشت به سمت آبان ماه، گیاهان به GDD بیشتری برای مراحل مختلف فنولوژیک نیاز داشتند. در تاریخ کاشت اسفندماه نیز گیاهان درمرحله رویشی باقی ماندند و نتوانستند وارد مرحله زایشی شوند، که نشانگر نیاز گل سازویی به سرما برای ورود به فاز زایشی می باشد. بر اساس نتایج این تحقیق، خرداد ماه به عنوان مناسب ترین زمان برای کاشت گل سازویی تعیین شد. این نتایج می تواند در راستای اهلی سازی و کشت زراعی این گیاه اطلاعات مناسبی در اختیار بهره برداران قرار دهد.

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آبیاری و مالچ پلاستیکی بر عملکرد و اجزای عملکرد کدو پوست کاغذی و تاثیر مالچ پلاستیکی بر تعدیل اثر تنش خشکی، آزمایشی درسال زراعی 1394 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. عوامل آزمایش شامل سه سطح آبیاری (50، 75 و 100 درصد نیاز آبی) به عنوان کرت اصلی و دو سطح مالچ پلاستیکی تیره رنگ (وجود و عدم وجود مالچ) به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تغییرات آبیاری در تمام صفات مورد مطالعه به تغییر معنی دار(P <0. 01) منجر شد. همچنین کاهش 50 درصدی در میزان آبیاری باعث کاهش 68 درصدی عملکرد میوه در مقایسه با شاهد شد. تیمار مالچ تاثیر معنی داری بر ماده خشک کل، شاخص سطح برگ، عملکرد میوه، عملکرد دانه، شاخص برداشت و وزن هزار دانه نشان داد. برهمکنش آبیاری و مالچ پلاستیکی نیز اثر معنی داری بر ماده خشک، شاخص سطح برگ، شاخص برداشت و عملکرد میوه و دانه داشت. استفاده از مالچ باعث افزایش 7/14، 2/97 و 1/314 درصدی عملکرد دانه به ترتیب در آبیاری نرمال، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه شد. به طورکلی، نتایج نشان داد که انجام آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه می تواند نقش مهمی در افزایش عملکرد و اجزای عملکرد کدو پوست کاغذی داشته باشد و با توجه به اینکه بین تیمار 75 درصد نیاز آبی و تیمار آبیاری نرمال تفاوت معنی داری وجود نداشت، اعمال آبیاری به میزان 75 درصد نیاز آبی گیاه و کاربرد مالچ می تواند راهکار مناسبی در شرایط کم آبی باشد.

به منظور بررسی همبستگی و روابط علت و معلولی بین برخی از صفات با عملکرد ذرت دانه ای سینگل کراس 704 در شرایط مختلف آبیاری و نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده طی دو سال در دانشگاه رازی اجرا شد. فاکتور اصلی، آبیاری (تامین 60، 80، 100 و 120 درصد نیاز آبی) و فاکتور فرعی، نیتروژن (تامین 40، 70، 100 و 140 درصد نیاز گیاه) بود. نتایج همبستگی، رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت تا حدی موید یکدیگر بودند و نشان دادند که روابط صفات با عملکرد دانه تحت تاثیر وضعیت دسترسی به آب و نیتروژن قرار می گیرد. در تمام شرایط محیطی، صفات وارد شده به مدل های رگرسیونی بیش از 95 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. بر اساس نتایج تجزیه علیت، در شرایط بیش آبیاری و آبیاری کامل، وزن صد دانه و تعداد دانه در ردیف، در تنش ملایم کم آبی، وزن صد دانه و ارتفاع بوته و در تنش شدید کم آبی، عمق دانه و فاصله گرده افشانی تا کاکلدهی به دلیل اثرات مستقیم و غیر مستقیم قابل توجه بر عملکرد، به عنوان شاخص های مناسبی جهت بهبود عملکرد دانه معرفی شدند. در تمام سطوح نیتروژن، انتخاب بر اساس وزن خشک کل و شاخص برداشت مفید خواهد بود. تعداد دانه در ردیف و وزن صد دانه نیز به دلیل اثرات غیر مستقیم بالا بر عملکرد دانه در برخی از سطوح نیتروژن باید مورد توجه قرار گیرند.

زیست توده گیاهی بالای سطح زمین را می توان به صورت حاصل ضرب تابش تجمعی دریافت شده (IPAR) توسط سایه انداز گیاهی و کارایی استفاده از تابش (RUE) بیان نمود. در این مطالعه تاثیر تیمارهای مصرف نیتروژن (N) بر IPAR و RUE دو رقم کلزای بهاره (Hyola 401 و دلگان) بررسی شد. آزمایش مزرعه ای در سال زراعی 96-1395 به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. میزان مصرف N در هفت سطح صفر، 50، 100، 150، 200، 250 و 300 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل اصلی و نوع رقم کلزا در دو سطح به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که پاسخ زیست توده بالای سطح زمین به فراهمی N در هر دو رقم کلزای مطالعه شده به تغییر هردوی IPAR و RUE مربوط بود. کل IPAR تجمعی در طی دوره رشد در دو رقم Hyola 401 و دلگان در شرایط مصرف 200 کیلوگرم N در هکتار به ترتیب در حدود 27 و 35 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. در هر دو رقم کلزا، IPAR به شدت به LAI و LAD وابسته بود. به این معنی که، مصرف N با افزایش LAI و LAD منجر به افزایش IPAR شد. مصرف N تاثیری بر ضریب استهلاک نوری (K) سایه انداز گیاهی نداشت و این ضریب برای رقم Hyola 401 معادل 65/0 (± 02/0) و برای رقم دلگان معادل 73/0 (± 02/0) برآورد شد. بسته به فراهمی N، برآورد RUE برای رقم دلگان بین 02/2 (تیمار شاهد) تا 25/3 گرم بر مگاژول (200 کیلوگرم N در هکتار) و برای رقم Hyola 401 بین 86/1 (تیمار شاهد) تا 62/3 گرم بر مگاژول (300 کیلوگرم N در هکتار) متغیر بود.

به منظور بررسی تاثیر بیوچار و پرایمینگ بذر با آب و سالیسیلیک اسید توام با محلول پاشی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن گلرنگ در شرایط دیم، آزمایشی به صورت اسپلیت-اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اراک انجام شد. عوامل آزمایشی شامل بیوچار در سه سطح (عدم مصرف، 5 و10 تن در هکتار)، پرایمینگ بذر در سه سطح (بدون پرایمینگ، پرایمینگ بذر با آب مقطر و پرایمینگ بذر با محلول 5/0 میلی مولار سالیسیلیک اسید) و محلول پاشی در دو سطح (با آب و محلول 1 میلی مولار سالیسیلیک اسید) بودند. نتایج نشان داد با مصرف 5 و 10 تن در هکتار بیوچار، درصد ظهور گیاهچه نسبت به شاهد به ترتیب 7/23 و 4/40 درصد افزایش یافت. پرایمینگ بذر همراه محلول پاشی با آب تعداد طبق بارور در بوته را نسبت به شاهد 9/13 درصد افزایش داد. بیشترین تعداد دانه در طبق از مصرف 5 تن در هکتار بیوچار و پرایمینگ با آب مقطر حاصل شد. با مصرف 5 تن در هکتار بیوچار همراه پرایمینگ با آب یا سالیسیلیک اسید، عملکرد دانه به ترتیب 4/22 و 7/8 درصد نسبت به شاهد (عدم پرایمینگ و عدم مصرف بیوچار) افزایش یافت. بیشترین درصد روغن از مصرف 5 تن در هکتار بیوچار و پرایمینگ با آب توام با محلول پاشی با سالیسیلیک اسید حاصل شد. به طور کلی نتایج نشان داد که با مصرف 5 تن در هکتار بیوچار و پرایمینگ با آب توام با محلول پاشی می توان به عملکرد کمی و کیفی مطلوب گلرنگ در شرایط دیم دست یافت.

به منظور بررسی نقش کودهای نانو کلات آهن و روی بر عملکرد و غلضت عناصر دانه ارقام دیم گندم نان، آزمایشی در سال زراعی 95-1394 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مغان به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. عامل اول محلول پاشی در چهار سطح شامل شاهد و محلول پاشی با آهن، روی و آهن + روی بودند و عامل دوم ارقام در چهار سطح شامل دو رقم آفتاب (G1)، کریم (G2) و دو ژنوتیپ جدید (G3 و G4) بودند. غلظت محلول پاشی آهن و روی به ترتیب با نسبت 2 و 5/1 در هزار در سه مرحله پنجه دهی، اوایل سنبله دهی و شیری بودن دانه ها صورت گرفت. ویژگی های مورد مطالعه شامل تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبلچه، و وزن هزار دانه در سنبله اصلی، عملکرد دانه در متر مربع، غلظت روی، غلظت آهن، مقدار اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی و آهن دانه بودند. نتایج نشان داد که رقم G3 به همراه ژنوتیپ G2 و G4 نسبت به رقم G1 به طور معنی داری عملکرد بیشتر تولید کردند. این افزایش عملکرد عمدتا به علت تعداد سنبلچه بیشتر، تعداد دانه در سنبلچه بیشتر و یا هر دو بود. ارقام G1 و G2 غلظت روی دانه بیشتری در مقایسه با ژنوتیپ های جدید داشتند. کمترین مقدار اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی و آهن در رقم G1 و بیشترین مقدار آنها در ژنوتیپ G4 حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه در متر مربع (7/400 گرم)، غلظت روی دانه (4/33 میلی گرم در کیلوگرم) و غلطت آهن دانه (4/87 میلی گرم در کیلوگرم) به ترتیب با کاربرد برگی آهن + روی، روی و آهن حاصل شد. کاربرد روی در مقایسه با سایر سطوح محلول پاشی کمترین مقدار اسید فیتیک (5/6443 میلی گرم در کیلوگرم) و نسبت مولی اسید فیتیک به روی (1/19 میلی گرم در کیلوگرم) را داشت. بنابراین، کاربرد عنصر آهن و به خصوص روی در مناطق دیم با بهبود قابلیت فراهمی زیستی آهن و روی و عملکرد گندم می تواند نقش زیادی در فراهمی عناصر روی و آهن مورد نیاز داشته باشد.

به منظور بررسی اثر کودهای مختلف بر ویژگی های کمی و کیفی نعناع فلفلی (Mentha piperita L. )، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در زمان بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار و در دو چین در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی 1396 اجرا شد. عامل اصلی تیمارهای مختلف کودی شامل 100 درصد کود شیمیایی NPK، قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae)، قارچ مایکوریزا+50 درصد کود شیمیایی، نانو کود (ماکرو+ میکرو)، 50 درصد نانو کود+50 درصد کود شیمیایی و نانو کود+ مایکوریزا و عدم مصرف کود (شاهد) و عامل فرعی زمان برداشت (چین اول و دوم) بودند. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه ی جانبی در بوته، شاخص کلروفیل، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن کل ماده خشک، درصد اسانس، عملکرد اسانس و صفات کیفی اسانس بودند. نتایج نشان دادند که صفات ارتفاع بوته، شاخص کلروفیل، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن کل ماده خشک و درصد اسانس تحت تاثیر معنی دار اثر متقابل نوع کود و چین در سطح احتمال یک درصد قرار گرفتند. علاوه بر این، اثر تیمارهای مختلف کوددهی و چین بر تعداد شاخه ی جانبی و عملکرد اسانس به ترتیب در سطح احتمال پنج و یک درصد معنی دار بودند. بیشترین عملکرد کل ماده خشک (6/382 گرم در مترمربع) به تیمار 100 درصد کود شیمیایی و به دنبال آن در تیمارهای 50 درصد کود شیمیایی+ مایکوریزا و 50 درصد کود شیمیایی+ 50 درصد نانو کود در چین دوم به دست آمد. از سوی دیگر، بیشترین (1/6 گرم در مترمربع) و کمترین (9/2 گرم در متر مربع) عملکرد اسانس نیز به ترتیب در تیمارهای 50 درصد کود شیمیایی+ مایکوریزا و شاهد به دست آمد. تجزیه شیمیایی اسانس نشان داد که در تمامی تیمارها منتول، منتون، 1، 8 سینئول، نئو ایزومنتول، نئو منتول، منتوفوران و پی-منس-یک-این-9-ال جزء ترکیب های غالب اسانس بودند. بیشترین میزان منتول در تیمار نانو کود و در چین دوم به دست آمد. علاوه براین، در هر دو چین مونوترپن های هیدروکربنه جزء اصلی اسانس بودند. به طور کلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که کاربرد تلفیقی 50 درصد کود شیمیایی+ 50 درصد نانو کود و 50 درصد کود شیمیایی+ قارچ مایکوریزا می تواند در بهبود کمیت و کیفیت اسانس نعناع فلفلی و کاهش کودهای شیمیایی موثر باشد.

استفاده موثر از کود نیتروژن و بهینه نمودن مدیریت مصرف آن در تولید گیاهان به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت به سزایی برخوردار می باشد، در این راستا به منظور ارزیابی تاثیر تقسیط کود نیتروژن و جهت های کاشت بر عملکرد و صفات فیتوشیمیایی چای ترش، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال زراعی 1396-1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل جهت های کاشت در دو سطح شمالی-جنوبی و شرقی-غربی به عنوان عامل اصلی و تقسیط کود نیتروژن از منبع اوره در4 سطح یک سوم قبل از کاشت، یک سوم مرحله چهار برگی، یک سوم مرحله ساقه رفتن؛ یک دوم قبل از کاشت، یک دوم مرحله چهار برگی؛ یک دوم مرحله چهار برگی، یک دوم مرحله ساقه رفتن؛ یک سوم مرحله چهار برگی، یک سوم مرحله ساقه رفتن، یک سوم مرحله گلدهی به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل جهت کشت و تقسیط کود نیتروژن برای تمامی صفات اندازه گیری شده در آزمایش معنی دار (1 درصد) بود. بیشترین عملکرد کاسبرگ (784 کیلو گرم در هکتار) از جهت شمالی-جنوبی و استفاده از یک سوم کود نیتروژن در مرحله چهار برگی، یک سوم در مرحله ساقه رفتن و یک سوم در مرحله گلدهی و بیشترین مقدار آنتوسیانین کاسبرگ (98/2 میلی گرم در گرم کاسبرگ) با کاربرد یک سوم قبل از کاشت، یک سوم مرحله چهار برگی و یک سوم در مرحله ساقه رفتن از جهت کاشت شمالی-جنوبی حاصل شد. زمان بندی صحیح مصرف کود مهم تر از کل مقدار کود به کار رفته می باشد، تقسیط زمانی مصرف کود نیتروژن به صورت کاربرد یک سوم مرحله چهار برگی، یک سوم مرحله ساقه رفتن، یک سوم مرحله گلدهی، باعث افزایش ویژگی های کیفی و عملکردی چای ترش شد که در نتیجه می تواند کاهش هزینه های کودی و آلودگی محیط زیست را به دنبال داشته باشد.