پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی
سال:1385 | دوره:6 | شماره:20 (ویژه اقتصاد) |تعداد مقالات:6

اخیرا تحقیقات زیادی در زمینه ساختار بازار صورت گرفته است. یکی از اجزای مهم ساختار بازار، اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام است. هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه میان اطلاعات مالی و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. این تحقیق، تعداد 156 شرکت از بین جامعه آماری که اطلاعات مورد نیاز برای دوره سه ساله مورد تحقیق (81-83) در مورد آن ها قابل دسترسی بود، انتخاب گردید. سپس اطلاعات مربوط به هشت متغیر مستقل مورد مطالعه قرار گرفته است. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام نیز به عنوان متغیر وابسته محاسبه گردید. به منظور آزمون فرضیه ها از تکنیک های آماری رگرسیون ساده و رگرسیون چند متغیره بهره گرفته شد. آزمون معنی دار بودن الگوها با استفاده از آماره های  Tو F صورت گرفت. نتایج تحقیق بیان کننده این مساله است که متغیرهای مستقل به کار گرفته شده در این تحقیق، بیش از 51 درصد تغییرات در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را اندازه گیری می کند.

برای بررسی تناسب سیاست های تشویق صادرات و سنجش موقعیت رقابتی کالاهای صادراتی صنعتی، محاسبه کشش های قیمتی عرضه و تقاضای صادرات اهمیت زیادی دارد. این مقاله با روش برآورد حداکثر راست نمایی توابع پویای تلفیقی (Panel Data) علاوه بر برآورد کشش های مذکور، سرعت واکنش عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان کالاهای صادراتی را به صورت تعادلی نیز به شیوه جملات تصحیح خطا یا تصحیح عدم تعادل (Error Correction) محاسبه می کند. محاسبه کشش ها نشان می دهد کالاهای صادراتی از موقعیت رقابتی خوبی برخوردارند؛ اما سرعت واکنش عرضه کنندگان بسیار بیشتر از تقاضا کنندگان است. بنابراین در شرایط شوک مثبت به طرف تقاضا، صادرات صنعتی گسترش یافته و حالت اینرسی می یابد؛ در حالی که در شرایط شوک منفی، موقعیت رقابتی کالاهای صادراتی به شدت به خطر می افتد و می تواند رابطه مبادله را نیز به خطر اندازد. بنابراین بحث جدیدی در مورد سیاست های تشویق صادرات ارایه شده است.

آزادی اقتصادی مهم ترین عوامل تعیین کننده در افزایش رقابت، سرمایه گذاری، کارآفرینی، مسوولیت پذیری مدیران و کاهش فساد مالی، رانت جویی، کاهش بخش غیر رسمی است. این عوامل به رشد اقتصادی و سطح درآمد سرانه کشورها مربوط می شود. این تحقیق در چارچوب روش شناسی لاکاتوش  (Lakatos)و با بهره گیری مدل اسکیپتون (Skipton) به بررسی اثر آزادی اقتصادی بر درآمد سرانه پرداخته و با استفاده از دو مدل که از ترکیب مدل های کارلسون (Carlsson) و لاند استروم (Lundstrom) و مدل داده های تلفیقی پویای وینهلد (Weinhold) به دست آمده اند به بررسی اثر آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی طی سال های 1980-2003  در 87 کشور به طور کلی و به تفتیک در کشورهای کم درآمد، با درآمد متوسط (شامل ایران) و پر درآمد پرداخته است. نتایج حاکی از اثر مثبت آزادی اقتصادی بر سطح درآمد سرانه و رشد اقتصادی کل نمونه است. از بین اجزای آزادی اقتصادی استقلال قضایی و امنیت حقوق مالکیت، پول سالم و ضوابط و قوانین مربوط به بازارکار، اعتبار و کسب و کار بیشترین اثر را بر درآمد سرانه دارند. هم چنین از بین اجزای آزادی اقتصادی استقلال قضایی و امنیت حقوق مالکیت و ضوابط و قوانین مربوط به بازارکار، اعتبار و کسب و کار بیشترین اثر را بر رشد اقتصادی دارد.

با توجه به تحولات نظام ارزی ایران طی سال های گذشته و تاثیراتی که این تحولات در ایجاد انحراف از مسیر تعادلی نرخ ارز واقعی فراهم کرده است، شناخت مساله انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی و تاثیر آن بر متغیر های کلان اقتصادی، می تواند راهکاری در اختیار سیاست گذاران اقتصادی قرار دهد که از آن برای برنامه ریزی های اقتصادی استفاده کنند. در این مقاله سعی شده است بعد از نشان دادن وجود انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی با استفاده از تعاریف متناسب انحراف نرخ ارز و هم چنین تبیین مدل های رشد اقتصادی، تاثیر این متغیر بر رشد اقتصادی در ایران بررسی شود. برای این منظور با استفاده از داده های سالانه 1338-1383به کمک مدل اتو رگرسیو برداری و مدل تصحیح خطای برداری ارتباط کوتاه مدت و بلند مدت بین دو متغیر انحراف از مسیر تعادلی نرخ ارز و رشد اقتصادی بررسی شده و نشان داده شد که در ایران بین انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی و رشد اقتصادی در کوتاه مدت رابطه مستقیمی وجود دارد. هم چنین برآوردها نشان داد که در بلند مدت به دلیل آثار تورمی، انحراف نرخ ارز تاثیر منفی بر رشد اقتصادی دارد. بنابراین چون رشد اقتصادی در بلند مدت مورد توجه است، ایجاد ثبات در بازار ارز می تواند سیاستی مهم در برنامه ریزی های اقتصادی باشد.

استفاده از ابزارهای تعرفه ای و غیر تعرفه ای یکی از مهم ترین روش های حمایت از اقتصاد داخلی به شمار می رود. اما موضوعی که در دهه های اخیر توجه بسیاری از اقتصاددانان و نظریه پردازان را در حوزه اقتصاد سیاسی بین الملل به خود جلب کرده است، تاثیر جریانات سیاسی داخلی و انگیزه های نفع طلبانه فردی و گروهی در روند شکل گیری این سیاست ها است که اصطلاحا تحت عنوان «درونزایی حمایت» خوانده می شود. نظریه پردازان، مکانیسم شکل گیری سیاست های تجاری را به ساختارهای بازار تشبیه می کنند که دو بخش عرضه و تقاضا در آن، قابل تفکیک است. عرضه سیاست ها در این بازار، تابعی است از ترجیحات سیاست گذاران و نهادهای جامعه. اما در بخش تقاضا می توان از ترجیحات رای دهندگان و فشار گروه های نفع طلب، به عنوان مهم ترین مولفه های تاثیر گذار بر استراتژی های حمایتی نام برد. مقاله حاضر ضمن مرور بر نظریات مختلف در این، ساز و کار شکل گیری سیاست های حمایتی و ماهیت جریان های اثرگذار را بر آن باره، مورد بررسی و کنکاش قرار می دهد. این مساله در شفاف سازی فضای سیاست گذاری ها و عناصر تاثیرگذار بر آن، و همین طور در تحلیل عملکرد نهادهای جامعه مفید خواهد بود.

بسیاری از کالاها و خدمات محیط زیستی در بازار خرید و فروش نمی شوند. این موضوع پیامدهای جدی برای تصمیم گیرندگان بخش خصوصی دارد. اقتصاد دانان از روش هایی برای ارزشیابی کالاها و خدمات ارائه شده از سوی محیط زیست استفاده می کنند. در این مقاله، از روش هدانیک برای تخمین تمایل نهایی به پرداخت خانوارها برای بهبود کیفیت هوا در کلان شهر تبریز استفاده شده است. نتایج به دست آمده از 1023 خانوار نمونه نشان می دهد که تکنیک فوق به خوبی انجام شده است. آلودگی هوا اثر منفی قابل ملاحظه ای بر ارزش دارایی ها در مناطق آلوده دارد. میانگین تمایل نهایی به پرداخت خانوارها برای کاهش در آلاینده های هوا حدود 110000 ریال برآورد شده است. این مطلب نشان می دهد که خانه های مسکونی واقع در مناطق آلوده دارای اجاره بهای کمتری نسبت به سایر مناطق غیر آلوده است.