پژوهش در بهداشت محیط
سال:1398 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

زمینه و هدف: کاهش حجم لجن تولیدی تصفیه بیولوژیکی به روش لجن فعال، از اهمیت بالایی برخوردار است. واحد آبگیری، وظیفه جداسازی آب مازاد از لجن را به عهده دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر سیستم انتشار امواج اولتراسونیک بر مواد منعقد کننده در فرآیند آبگیری و افزایش جامدات کیک لجن انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه تجربی به صورت ناپیوسته و در مقیاس آزمایشگاهی انجام شد. در طی 2 فصل، تعداد 12 نمونه با فاصله زمانی 15 روزه از تصفیه خانه برداشت گردید. متغیرهای تحقیقات شامل: چگالی اولتراسوند (0/375، 0/75، 1، 1/3 و 2/5) بر حسب وات بر میلی لیتر، زمان (1، 5، 10، 15 و 30) بر حسب دقیقه و انرژی ورودی ویژه (208، 1041، 2083، 3124 و 6249) بر حسب کیلوژول بر کیلوگرم جامدات معلق بود. تأثیر امواج اولتراسونیک با استفاده از دستگاه سنجش اندازه ذرات بر روی مواد منعقد کننده مورد مطالعه قرار گرفت. یافتهها: میزان بهینه جامدات کیک لجن و زمان مکش موئینه برابر 26/4% و 86 ثانیه برای شرایط راهبری زمان و انرژی ورودی ویژه برابر 5 دقیقه و 1041 کیلوژول بر کیلوگرم جامدات معلق به دست آمد. میزان d10، d50، d90 و متوسط اندازه ذرات با اعمال امواج اولتراسونیک به ترتیب برابر 6/3، 44/2، 24/4 و 28/84 میکرومتر بود. نتیجه گیری: امواج اولتراسوند موجب ایجاد خلل و فرج در ساختار فیزیکی پلیمرها شده و با افزایش بارِ سطحی کاتیونی، موجب افزایش میزان جذب ذرات و بزرگ تر شدن لخته ها و سبب افزایش میزان جامدات کیک لجن و در نتیجه افزایش آبگیری می گردد.

زمینه و هدف: یکی از مسائل مهم در مدیریت کیفی منابع آب، یافتن رابطه بین پارامترهای مختلف فیزیکی و شیمیایی تأثیرگذار بر کیفیت پیکره های آبی است. پاسخ به این مسئله، گامی ضروری و مهم جهت بررسی دقیق تر منابع آلاینده و ارائه راهکار جهت کاهش اثرات منفی آن و در نهایت بهبود وضعیت کیفی منابع آب می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی روند و پیش بینی تغییرات برخی از پارامترهای کیفی آب رودخانه گاماسیاب با استفاده ازروش های آماری چندمتغیره و سری های زمانی انجام شد. مواد و روش ها: در این تحقیق از میانگین سالانه برخی پارامترهای کیفی مربوط به یک دوره آماری 6 ساله در دو ایستگاه پل چهر و دوآباستفاده شد. ابتدا عوامل کنترل کننده شیمی آب رودخانه گاماسیاب با استفاده از دیاگرام مثلثی و نمودار گیس تعیین شد، سپس جهت تعیین ارتباط خطی بین متغیرهای چندبعدی، از ضرایب همبستگی کانونیکال استفاده شد. در نهایت روند تغییرات پارامترهای کیفی آب در 5 سال آینده پیش بینی شد. یافته ها: در ایستگاه پل چهر، به جز پارامتر pH، سایر پارامترهای کیفی دارای روند افزایشی بودند، در حالی که در ایستگاه دو آب، تمامی پارامترهای کیفی به جز منیزیم و سولفات روند کاهشی داشتند. بر اساس دیاگرام های مثلثی و گیبس به ترتیب رخساره غالب آب در هر دو ایستگاه کلیم-منیزیم-بی کربنات و عامل اصلی کنترل کننده شیمی آب واکنش آب-سنگ بود. بر اساس نتایج، پارامترهای شیمیایی بی کربنات و منیزیم در ایستگاه پل چهر با ضرایب کانونی 0/983 و 0/933 در دسته اول متغیرهای کانونیک و سدیم با ضریب0/845 در دسته دوم متغیرهای کانونیک قرار گرفتند، در حالی که در ایستگاه دوآب متغیرهای شیمیایی بی کربنات و کلسیم با ضرایب کانونی 0/945 و 0/789در دسته اول کانونیک و سدیم و کلراید با ضرایب 0/930 و 0/800 در دسته دوم متغیرهای کانونیک قرار داشتند. منشأ دسته اول و دوم متغیرهای کانونیک را می توان به ترتیب به انحلال سنگ های آهکی و تبخیری مربوط دانست. نتایج پیش بینی روند تغییرات پارامترهای کیفی آب رودخانه گاماسیاب طی 5 سال آینده نشان داد که در ایستگاه پل چهر تمام پارامترها به جز pH روند افزایشی و در ایستگاه دوآب به جز منیزیم و سولفات، سایر پارامترهای کیفی روند کاهشی خواهند داشت. نتیجه گیری: واکنش آب-سنگ، مهم ترین عامل کنترل کننده شیمی آب در رودخانه گاماسیاب می باشد.

زمینه و هدف: بخش مهمی از آلودگی های هوا ناشی از ذرات معلق، گرد و غبار و ریزگرد هاست که روزانه توسط دودکش کارخانه ها و نیروگاه ها در محیط اطراف رها می گردند و جوامع را با چالش زیست محیطی مهمی روبه رو می سازند. مطالعه حاضر با هدف تعیین کمی و کیفی غبار صنعتی عرصه اطراف شرکت فولاد یزد برای کنترل و نظارت بهتر بر روی غبار تولیدی این کارخانه در جهت بهبود وضعیت محیط زیست انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه، مقادیر عناصر و ترکیبات شیمیایی غبار ریزشی در سه ماه بهمن و اسفند 1394 و فروردین 1395 در دو ایستگاه رسوب سنجی قبل و دو ایستگاه رسوب سنجی بعد کارخانه با توجه به جهت باد جمع آوری و اندازه گیری شد. نمونه گیری با استفاده از دستگاه رسوب گیر تیله ای انجام شد. سپس نمونه ها به آزمایشگاه تجزیه عنصری منتقل و میزان عناصر و ترکیبات شیمیایی تشکیل دهنده غبار توسط دستگاهفلورسانس اشعه ایکس اندازه گیری شد. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل شیمیایی غبار ریزشی کارخانه فولاد، بیشترین مقدار مربوط به SiO2(اکسید سیلیسیم)، 32/9 گرم بر متر مربع در اسفند ماه و کمترین مقدار مربوط به SrO(اکسید استرانسیوم)، 0/0014 گرم بر متر مربع در بهمن ماه بود و نسبت تقریبی فراوانی عناصر و ترکیبات شیمیایی عمده در گردوغبار به صورت: SiO2، CaO، CO2، Al2O3، MgO، Fe2O3، K2O، Na2O، SO3، TiO2، Cl، P2O5، MnO، ZnO، Pt، Au، SrO بود. نتیجه گیری: بین میزان این عناصر و ترکیبات شیمیایی در ایستگاه های قبل و بعد کارخانه اختلاف معناداری وجود دارد، لذا انجام اقدامات مدیریتی و پایش دقیق تر جهت حفاظت از محیط زیست در صنعت مذکور الزامی است.

زمینه و هدف: با توجه به مواردی همچون تغییر اقلیم گسترده و در نتیجه افزایش خشکسالی، رشد جمعیت انسانی و به تبع آن افزایش تقاضای جهانی برای انرژی و آب، پروژه های بزرگ سدسازی افزایش یافته است. با این وجود بدون تحقیقات جامع، یک پروژه بزرگ مانند سد، اثرات برگشت ناپذیر و پیش بینی نشده زیادی را روی محیط زیست خواهد گذاشت. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات زیست محیطی سد ایوشان در دو فاز ساختمانی و بهره برداری بر محیط های بیولوژیکی، فیزیکی-شیمیایی، اقتصادی-اجتماعی، فرهنگی و استراتژیکی انجام شد. مواد و روشها: در مطالعه ارزیابی اثرات زیست محیطی سد ایوشان با توجه به توسعه و تکامل و همچنین کاربرد فراوان ماتریس ها در پروژه های عمرانی، از روش ماتریس لئوپولد اصلاح شده و ماتریس ارزیابی اثرات سریع استفاده شد. جهت ارزیابی فعالیت های مرحله ساختمانی و بهره برداری بر روی اجزای محیط زیستی هر یک از گزینه ها، از روش بازدید میدانی و پرسشنامه استفاده شد. یافته ها: بر اساس نتایج، بیشترین اثرات و پیامدهای منفی در فازهای ساختمانی و بهره برداری برای هر دو ماتریس لئوپولد اصلاح شده و ماتریس ارزیابی اثرات سریع مربوط به محیط فیزیکی-شیمیایی و بیشترین اثرات مثبت مربوط به محیط اقتصادی-اجتماعی برای هر دو فاز بود. نتیجهگیری: با مقایسه آثار مثبت فراوان ساخت و بهره برداری سد از نظر اقتصادی-اجتماعی نسبت به آثار منفی فیزیکی-شیمیایی، می توان گزینه ساخت سد را گزینه ای مناسب محسوب نمود. همچنین در نتایج هر دو ماتریس تطابق بسیار مناسبی به دست آمد که می تواند صحت نتایج را در ارزیابی زیست محیطی سد ایوشان در دو مرحله ساختمانی و بهره برداری تأیید نماید.

مقدمه: غلظت بالای نیترات در آب آشامیدنی برای سلامت مضر است بطوریکه در معده کودکان نیترات به نیتریت احیا شده و بیماری متهموگلوبینما را سبب می گردد. بنابراین حذف نیترات آبهای آلوده ضرورت دارد. هدف از این مطالعه تعیین کارایی جاذب پوست سخت گردو در حذف نیترات از محلولهای آبی است. مواد و روش ها: مطالعه بنیادی – کاربردی حاضر در مقیاس آزمایشگاهی و به صورت ناپیوسته انجام گرفته است. ابتدا پوست سخت گردو جمع آوری شده و در کوره در دمای 700 درجه سانتیگراد به مدت یک ساعت سوزانده شد. جادب حاصل پس از خرد نمودن در هاون، با الک 20 و 100 مش دانه بندی گردید. تاثیر pH، زمان تماس، دوز جاذب و غلظت اولیه نیترات بر عملکردجذب مورد بررسی قرار گرفت. غلظت نیترات در طول موج های 220 و 275 نانومتر توسط دستگاه اسپکتوفتومتر UV به روش استاندارد متد اندازه گیری شد. pHPZC جاذب نیز اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که pH بهینه 9 می باشد بطوریکه در pH بالاتر و پائین تر از بهینه به ترتیب درصد حذف افزایش و کاهش می یابد. راندمان حذف تا زمان تماس تا 120 دقیقه افزایش ولی بعد از 120 دقیقه درصد حذف کاهش یافت. افزایش دوز جاذب و غلظت اولیه ی آلاینده به ترتیب سبب افزایش و کاهش راندمان جذب گردید. در شرایط بهینه راندمان حذف نیترات 78 درصد بود. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که جادب پوست سخت گردو می تواند به عنوان یک جاذب ارزان و موثر جهت حذف نیترات مورد استفاده قرار گیرد. فرآیند حذف در محیط قلیایی موثرتر است.

زمینه و هدف: مگس خانگی قادر به انتقال ارگانیسم های بیماری زا از مواد آلوده به انسان هستند. نقش مگس در انتقال بسیاری از بیماری ها به اثبات رسیده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان آلودگی باکتریایی مگس های خانگی موسکا دومستیکا در منابع مختلف شهرستان جویبار انجام شد. مواد و روش ها: از 5 منبع شامل زباله های شهری و روستایی، محوطه بیمارستانی، مناطق ساحلی و کشتارگاه ها در مجموع 384 عدد مگس خانگی جمع آوری گردید. نمونه ها پس از انتقال به داخل ظروف شیشه ای استریل، به آزمایشگاه میکروبیولوژی دانشکده بهداشت منتقل شده و آزمایشات استاندارد، جهت جداسازی و شناسایی گونه های باکتریایی انجام شد. یافته ها: اشرشیاکلی گونه غالب در نمونه ها بود. از کل نمونه های مناطق 46% آلوده به ایکلای، 19% آلوده به استافیلوکوکوس اورئوس، 9/98% نمونه ها آلوده به استافیلو کوکوس اپیدرمیدیس و16/66% نمونه ها آلوده به انتروباکتر آئروژنز بودند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه، وجود این حشرات در مراکز عمومی را به عنوان عامل مزاحم و ناقل عوامل بیماری زا تأیید می نماید. با توجه به اینکه مکان های عمومی و بخش های مختلف محیط، نباید محل ایجاد و انتشار عفونت و آلودگی باشند، لذا بهسازی و انجام اقدامات مهندسی بهداشت و کنترل این حشرات به منظور تأمین اهداف اساسی سلامت و ایجاد محیطی سالم و بی خطر، ضروری به نظر می رسد.