بوم شناسی جنگل های ایران
سال:1399 | دوره:8 | شماره:15 |تعداد مقالات:15

در این تحقیق وضعیت جنگل های شهرستان ایلام با هدف تهیه نقشه پراکنش مکانی تخریب جنگل های بلوط با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور دستیابی به میزان و موقعیت تخریب در منطقه مورد مطالعه، نقشه گستره جنگل مربوط به سال 1380 با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست هفت سنجنده ETM+ و نقشه گستره جنگل مربوط به سال 1392 با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست هشت سنجنده OLI، بازدیدهای میدانی و روش تعیین نمونه های تعلیمی تهیه شد. برای بررسی عوامل مؤثر بر تخریب، ابتدا متغیرهای مکانی شامل فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از جاده ها، شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا از نقشه های توپوگرافی 1: 50000 استخراج شد. سپس داده های موقعیت تخریب جنگل های منطقه با متغیرهای مکانی فیزیوگرافی و انسانی وارد مدل شد. برای مدل سازی و برآورد پراکنش مکانی تخریبجنگل های منطقه مورد مطالعه از رگرسیون لجستیک و از روش گام به گام پیش رونده پلکانی استفاده شد. طبق نتایج به دست آمده از مدل آماری، توسعه مناطق انسان ساخت، افزایش جمعیت، کاهش فاصله جاده ها از مناطق جنگلی، ارتفاعات میانی و کاهش درصد شیب که باعث فعالیت-های نظام تلفیق کشت و افزایش سطح اراضی کشاورزی می شود به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری بر وقوع تخریب جنگل های شهر ایلام داشتند. در واقع از 73349 هکتار مساحت جنگل های شهرستان ایلام، 5311 هکتار (2/7 درصد) آن کاهش یافته است، که از این رقم 2125 هکتار (9/2 درصد) مربوط به پدیده خشکیدگی بلوط و 3186 هکتار (3/4 درصد) آن مربوط به به احداث شهرک ها، راه سازی و غیره است. بر این اساس، نقشه پراکنش مکانی تخریب جنگل های شهرستان ایلام تهیه گردید. بر این اساس، نقشه پراکنش مکانی تخریب جنگل های منطقه مورد مطالعه تهیه شد.

بررسی ها نشان می دهد که بیست سال اخیر، میانگین دمای ناحیه رویشی خزری، 74/0 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. در این پژوهش برای کاهش عدم قطعیّت، رویشگاه های مطلوب فعلی و آینده گونه بلوط بلندمازو تحت تأثیر تغییر اقلیم با استفاده از یک چارچوب تلفیقی شامل پنج روش مختلف مدل سازی، پراکنش گونه بلوط بلندمازو مدل سازی شد. برای پیش بینی اثر تغییر اقلیم در پراکنش گونه بلوط بلندمازو از پنج مدل گردش عمومی جو تحت دو سناریوی خط سیر غلظت (RCP) استفاده شد. همچنین با استفاده از تحلیل تغییرات اندازه محدوده گونه بلوط بلندمازو، رویشگاه های افزایش یافته، کاهش یافته و حفظ شده تحت تأثیر اقلیم برای هریک از RCP ها در سال 2070 میلادی پیش بینی شد. نتایج نشان داد که در سال 2070 میلادی مساحت رویشگاه های مطلوب با قطعیّت بالا تحت سناریوی RCP 4. 5 معادل 80/16 درصد افزایش و تحت سناریوی RCP 8. 5 معادل 80/29 درصد کاهش خواهد یافت. همچنین 12/54 درصد از رویشگاه های مطلوب فعلی تحت سناریوی RCP 4. 5 پایدار خواهند ماند؛ درحالی که این مناطق تحت سناریوی RCP 8. 5 به 85/23 درصد کاهش خواهد یافت. همچنین در سال 2070 میلادی مساحت رویشگاه های مطلوب اضافه شده تحت سناریوی RCP 4. 5 برابر با 68/62 درصد و مساحت این مناطق تحت سناریوی RCP 8. 5 برابر با 36/42 درصد خواهد بود. پیشنهاد می شود تا تصمیم گیری های مدیریتی و حفاظتی در رابطه با این گونه با مدنظر قرار دادن اثر تغییر اقلیم و سازگار با این تغییرات در جنگل های هیرکانی انجام شود. همچنین در طرح های جنگل کاری و احیا با استفاده از این گونه اثرات تغییر اقلیم بر مطلوبیّت رویشگاه های انتخاب شده مدنظر قرار گیرد.

در این تحقیق به تعیین سن بهینه بهره برداری در جنگل کاری صنوبر دلتوئیدس (Populus deltoides) با توجه به ارزش خالص فعلی ترسیب کربن پرداخته شده است. برای تعیین ارزش خالص فعلی کربن از مدل فاستمن برای جنگل های همسال استفاده شده است. منطقه مورد مطالعه جنگل کاری صنوبر دلتوئیدس چوبر شفت واقع در غرب استان گیلان می باشد. در این مطالعه که در سال 1397 انجام شد، ابتدا یک قطعه نمونه یک هکتاری برداشت و سپس پانزده اصله درخت صنوبر دلتوئیدس در قطعه نمونه با پراکنش کافی در طبقات قطری انتخاب و برای انجام آنالیز تنه، قطع شدند. رویش حجم با انجام آنالیز تنه و میزان کربن اندام های هوایی با استفاده از روش احتراق مورد محاسبه قرار گرفت. سپس ارزش خالص فعلی ترسیب کربن برای دوره نامتناهی با استفاده از میزان رویش حجمی، اندوخته کربن، نرخ سود، قیمت تعدیل شده کربن و درآمد خالص محاسبه شد. سن بهینه بهره برداری با در نظر گرفتن هزینه های جنگل کاری 27 سال به دست آمد. بررسی حساسیت پذیری برای متغیرهای نرخ سود، هزینه جنگل کاری و قیمت کربن انجام شد. با افزایش نرخ سود، سن بهینه بهره برداری کاهش می یابد. با افزایش هزینه بهره برداری سن بهینه بهره برداری نیز افزایش و ارزش خالص فعلی کاهش می یابد. با افزایش قیمت کربن، سن بهره برداری بهینه کاهش و ارزش خالص فعلی افزایش می یابد.

دغدغک (Boiss Colutea persica) یکی از گونه های مهم و با ارزش درختچه ای ذخیره گاه جنگلی کندیرق خلخال است. پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط بین صفات رویشی این گونه با برخی از عامل های خاکی و فیزیوگرافی در منطقه جنگلی کندیرق خلخال انجام شد. در داخل هر یک از شکل های مختلف-زمین (یال، دامنه و دره) در چهار جهت جغرافیایی (شمال، جنوب، شرق و غرب) از حد ارتفاعی پایین تا بالا به صورت انتخابی، قطعات نمونه دایره ای شکل به مساحت 500 مترمربع انتخاب شد. در مجموع 32 قطعه نمونه برای اندازه گیری مشخصه های رویشی و در 12 قطعه نمونه مشخصه های خاک شامل بافت خاک فیزیکی (درصد رس، سیلت و شن) و شیمیایی (اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد ازت، درصد کربن آلی و درصد کربنات کلسیم) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که پراکنش این گونه از ارتفاع 1350 تا 1980 متر از سطح دریا متغیر است، به طور کلی جهت های جنوبی و شرقی در شکل های دره و دامنه رویشگاه های مناسبی از نظر ویژگی های کمّی هستند. بیشترین میانگین ارتفاع (75/1 متر) و قطر تاج درختچه ها (81/1متر) و زادآوری (169 اصله نهال در هکتار) در شکل دره و بیشترین تعداد جست ( 11/13 اصله) در فرم دامنه به دست آمد. خاک رویشگاه های دغدغک نیمه سطحی تا عمیق با اسیدیته (4/7 تا 1/8)، هدایت الکتریکی (21/0 تا 39/0دسی زیمنس بر متر) و بافت خاک لومی تا لومی-شنی است. تجزیه مؤلفه های اصلی نیز نشان داد بافت خاک و هدایت الکتریکی از عامل های مهم در پراکنش این گونه محسوب می شود، به طوری که در رویشگاه های دامنه ای و اغلب در جهت های جنوبی و شرقی حضور این گونه با مقدار سیلت ارتباط بیشتری دارد.

هدف این پژوهش، بررسی روش های مختلف تنک کردن سوییسی و دانمارکی در جنگل کاری های 20 ساله کاج بروسیا در شرق استان مازندران بود. این مطالعه در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و سه تیمار انجام شد. اطلاعات کمّی و کیفی درختان با آماربرداری صد در صد در هر عرصه انجام پذیرفت. به منظور بررسی تنوع گونه ای گیاهان در هر قطعه سه ریزقطعه نمونه 49 مترمربعی به صورت منظم تصادفی انتخاب شد. سپس با شناسایی کلیه گونه های گیاهی، مقدار پوشش هر یک از آنها تعیین و زادآوری طبیعی آن سطح نیز محاسبه شد. نمونه برداری تنوع بی مهرگان خاک زی از عمق صفر تا 10 سانتی متری مرکز هر ریزقطعه نمونه صورت گرفت. آماربرداری در سال های 1391 (پیش از انجام عملیات تنک کردن) و سال 1396 (پنج سال پس از تنک کردن) انجام شد. نتایج ارزیابی داده های کمّی در سال 1396 اختلاف معنی داری را نشان نداد. با این حال، متوسط قطر توده و قطر کاج بروسیا به ترتیب کاهش شامل تیمار دانمارکی (02/17 سانتی متر، 74/22 سانتی متر)، تیمار سوییسی (94/16 سانتی متر، 71/21 سانتی متر) و عرصه شاهد (59/15 سانتی متر، 53/19 سانتی متر) بود. از نظر متوسط ارتفاع توده و ارتفاع کاج بروسیا نیز به ترتیب کاهش شامل عرصه شاهد (44/11 متر، 58/13 متر)، تیمار دانمارکی (13/11 متر، 19/13 متر) و تیمار سوییسی (88/10 متر، 68/12 متر) تعیین شد. کیفیت درختان در عرصه های تنک شده بیشتر از عرصه شاهد بود (سطح احتمال 05/0). متوسط تنوع گونه ای گیاهان شانون در عرصه تنک کردن دانمارکی به شکل معنی داری بیشتر از عرصه های شاهد و تیمار سویسی شد. متوسط تنوع گونه ای گیاهان سیمپسون نیز علی رغم عدم اختلاف معنی دار به ترتیب کاهش شامل تیمار دانمارکی، عرصه شاهد و تیمار سوییسی تعیین شد. در ارتباط با تنوع گونه ای بی-مهرگان خاک زی نیز علی رغم عدم اختلاف معنی دار به ترتیب کاهش برابر با تیمار سوییسی، شاهد و تیمار دانمارکی شد. این تحقیق بر انجام عملیات تنک کردن در عرصه های جنگل کاری تأکید دارد و در مجموع در سطح جنگل کاری های بروسیا استفاده از شیوه تنک کردن دانمارکی را به دلیل افزایش متغیرهای کمّی و کیفی درختان و همچنین افزایش تنوع گونه ای گیاهان توصیه می نماید.

آگاهی از مشخصات کمّی و کیفی جنگل کاری ها به منظور برنامه ریزی بهتر توده های جنگل از اصول مدیریت جنگل است. پارک جنگلی لاله دزفول با مساحت 3/91 هکتار در فاصله 11 کیلومتری دزفول قرار گرفته است. توده های دست کاشت 23 ساله موجود در پارک مورد مطالعه شامل اکالیپتوس و کهور می باشند. جهت بررسی کمّی درختان، با توجه به سطح کوچک توده های خالص اکالیپتوس 9/1 هکتار و آمیخته با کهور 7/1 هکتار، روش آماربرداری صد در صد انتخاب و مشخصه های قطر برابر سینه و ارتفاع تمامی درختان اندازه گیری و ثبت شد. طبق نتایج حاصل از این بررسی، متوسط تعداد در هکتار گونه ها در توده خالص اکالیپتوس برابر 5/110 اصله در هکتار، متوسط قطر برابر سینه توده22/25 سانتی متر و متوسط ارتفاع کل 10/12 متر می باشد. همچنین متوسط تعداد در هکتار گونه ها در توده آمیخته اکالیپتوس و کهور برابر 6/70 اصله در هکتار، متوسط قطر برابر سینه توده32/27 سانتی متر و متوسط ارتفاع کل 57/9 متر می باشد. به منظور بررسی تأثیر گونه های اکالیپتوس و کهور روی خاک منطقه در هر توده خالص و آمیخته در مجموع 50 نمونه خاک از دو عمق 10-0 و 20-10 سانتی-متری گرفته شد و برخی از ویژگی های خاک شامل بافت، رطوبت و اسیدیته مورد بررسی قرار گرفت. بافت خاک هر دو توده لومی بود و هر دو توده از نظر میزان رطوبت نسبی هیچ گونه تفاوت آماری معنی داری باهم نداشتند. اسیدیته خاک در دو عمق 10-0 و20-10 سانتی متری خاک در توده خالص اختلاف معنی داری مشاهده شد که میزان آن در عمق 20-10 سانتی متر بیشتر بود.

در این پژوهش رویشگاه های مهم گونه بید در استان چهارمحال و بختیاری، شناسایی و از کلن های موجود در این رویشگاه ها، سرشاخه های یک ساله برای تولید قلمه تهیه شد. سپس نهال های تولید شده در خزانه، به بستر اصلی پروژه منتقل شدند و به مدت هشت سال مورد بررسی قرار گرفتند. هر سال در پایان فصل رویش، ارتفاع و قطر برابر سینه و در پایان فصل رویش سال آخر، قطر متوسط تاج پوشش اندازه گیری شدند. آمار مربوط به آفات و امراض و زنده مانی درختان نیز به طور مستمر تهیه شد. نتایج شناسایی گونه های بید نشان داد که در این استان پنج گونه شامل Salix excelsa S. G. Gmelin، Salix acomphylla Boiss.، Salix alba L، Salix elbursensis Boiss و Salix issatisensis وجود دارد. بررسی های کمّی نشان داد که کلن Salix alba L (206) با 86/7 متر ارتفاع و 12/16 سانتی متر قطر برابر سینه و کلن Salix alba L (208) با 66/18 مترمربع سطح تاج پوشش، از بیشترین کمّیت رویشی برخوردار بوده و مقاومت بالایی را نیز نسبت به سرما و یخبندان از خود نشان داده اند. نتایج مربوط به آفات و بیماری ها نیز نشان داد که کلن های مختلف بید در ایستگاه مورد حمله هشت گونه آفت شته خالدار بید، گال جاروی جادوگر، گال کروی، پروانه گالزای صنوبر، شته سیاه بید، سنک بید، لیسه بید و سوسک چوبخوار که از اهمیّت نسبتاً بالائی برخوردارند، قرار گرفته اند.

کیفیت لاشبرگ و فعالیت های آنزیمی خاک شاخص هایی به منظور ارزیابی کیفیت و سلامت خاک می باشند. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر تیپ های مختلف در جنگل واز نور-استان مازندران (شامل راش-ممرز، راش-افرا شیردار، راش-بلوط و راش خالص) بر کیفیت لاشبرگ و فعالیت برخی از مهم ترین آنزیم های خاک (اوره آز، اسید فسفاتاز، آریل سولفاتاز و اینورتاز) بود. به همین منظور، در فصل رویش از هر تیپ هشت نمونه لاشبرگ و خاک از عمق 0 تا 15 سانتی متری جمع آوری شدند. تجزیه واریانس مشخصه های لاشبرگ، مشخصه های فیزیکوشیمیایی خاک و نرخ فعالیت آنزیم های خاک حاکی از وجود تفاوت آماری معنی دار در بین تیپ های مورد مطالعه می باشد. به طوری که، بیش ترین مقادیر ضخامت (15/15 سانتی متر) و نسبت کربن به نیتروژن لاشبرگ (08/79) به طور معنی دار (01/0 > p) به خاک تحتانی تیپ راش خالص و مقدار این مشخصه ها به ترتیب 09/8 سانتی متر و15/42 به خاک زیرین تیپ راش-ممرز اختصاص داشت. مطابق با نتایج، بالاترین نرخ فعالیت آنزیم های اوره آز (14/23 میکروگرم آمونیوم در گرم خاک در دو ساعت)، اسید فسفاتاز (12/521 میکروگرم پارانیتروفنیل در گرم خاک در یک ساعت)، آریل-سولفاتاز (129 میکروگرم پارانیتروفنیل در گرم خاک در یک ساعت) و اینورتاز (37/210 میکروگرم گلوکز در گرم خاک در یک ساعت) به طور معنی دار (01/0 > p) در خاک تیپ راش-ممرز مشاهده شد. یافته ها حاکی از آنست که خاک تیپ راش-ممرز نسبت به سایر تیپ های مورد بررسی از کیفیت بالاتری برخوردار می باشد. نتایج این تحقیق می تواند در خصوص اولویت بندی توده های جنگلی بر مبنای کیفیت بقایای گیاهی و خاک به مدیران کمک شایانی نماید.

آتش سوزی یک تهدید بزرگ منابع طبیعی در جهان محسوب می شود و یک عامل مهم تغییر در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می باشد. این پژوهش به منظور بررسی اثر آتش سوزی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگل های منطقه بدره واقع در 70 کیلومتری استان ایلام و مقایسه آن با خاک جنگل های نسوخته (شاهد) اجرا شد. نمونه برداری از خاک در دو عمق سطحی (5-0 سانتی متری) و تحتانی (20-5 سانتی متری) صورت گرفت. در جنگل های سوخته و شاهد پنج قطعه نمونه 50×50 متر طراحی شد و از هر قطعه نمونه به طور تصادفی پنج نمونه خاک از سطح و عمق خاک برداشته و برای انجام تجزیه های فیزیکی و شیمیایی به آزمایشگاه انتقال یافتند. بر اساس نتایج آتش سوزی، مقدار شن و سیلت را در مقایسه با خاک جنگل شاهد به ترتیب 56/15 و 18/15 درصد افزایش داد. اما مقدار رس تحت تأثیر آتش سوزی کاهش یافت. آتش سوزی میانگین وزنی قطر خاکدانه در عمق های سطحی و تحتانی را به ترتیب 61/10 و 81/17 درصد کاهش داد. بیشترین میزان ظرفیت تبادل کاتیونی (98/20 سانتی مول کاتیون در کیلوگرم خاک) و کمترین (56/16 سانتی مول کاتیون در کیلوگرم خاک) مقدار آن به ترتیب در خاک جنگل شاهد و سوخته حاصل شد. آتش سوزی مقدار کربن آلی را افزایش داد اما با افزایش عمق خاک کربن آلی کاهش یافت. آتش سوزی غلظت پتاسیم و فسفر قابل جذب را در خاک منطقه مورد مطالعه به طور معناداری افزایش داد. به طورکلی آتش سوزی باعث تغییر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک های جنگل بلوط منطقه بدره دراستان ایلام شد و در کوتاه مدت این پدیده باعث افزایش عناصر غذایی ضروری در خاک شد که نتیجه آن بهبود حاصلخیزی خاک منطقه می باشد.

خشکیدگی درختان جنگلی همواره به عنوان یکی از مشکلات اساسی بوم سامانه های مختلف مطرح بوده است. این پدیده امروزه در عرصه منابع طبیعی و جنگل های زاگرس به وقوع پیوسته و هر روز ابعاد گسترده تری می یابد. عوامل زنده و غیر زنده متنوعی در کشورهای مختلف به عنوان عامل اصلی و یا عوامل مؤثر در ضعف، خشکیدگی و مرگ درختان بلوط شناسایی و معرفی شده اند. اما در ایران هنوز عامل و یا عوامل اصلی خشکیدگی درختان بلوط در حوزه زاگرس به طور دقیق معلوم نشده اند. بروز و شدت این پدیده در سال های اخیر با توجه به اهمیت جنگل های استان ایلام از نظر سطح، مسائل زیست-محیطی و تبدیل شدن بخش اعظم آنها به کانون خشکیدگی بلوط ضرورت انجام بررسی و پژوهش در زمینه عوامل و شیوه های گسترش خشکیدگی را ایجاب نموده است. بدین منظور در تحقیق حاضر در فضای تصمیم گیری چند معیاره و استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) شش معیار اصلی و مجموع 28 زیر معیار مورد ارزیابی قرار گرفتند. درجه اهمیت (وزن) هر یک از معیارها و زیر معیارها با توزیع 30 عدد پرسش نامه ویژه متخصصین علوم جنگل و اخذ نظرات آنها و استفاده از نرم افزارver 11 Expert Choiceمحاسبه شد. نتایج نشان دهنده بیشترین وزن برای معیار خشک سالی و تغییر اقلیم (289/0) و کمترین وزن برای معیار مشخصات کمی و کیفی درخت و خصوصیات جنگل شناسی آن (097/0) بود. سایر معیارها به ترتیب میزان اهمیت شامل آفات و بیماری ها (194/0)، عوامل انسانی و دام (192/0)، آلودگی هوا (123/0) و کیفیت رویشگاه (105/0)، می باشند.

بررسی رشد و عمل کرد جنگل کاری ها بر مدیریت بهتر این توده ها و موفّقیت جنگل کاری های بعدی تأثیرگذار است. مطالعه حاضر نیز به منظور بررسی وضعیت جنگل کاری های 32 ساله بلند مازو (C. A. Mey. Quercus castaneifolia) و کاج تدا (Pinus taeda L. ) در حوضه 25 شن رود در استان گیلان انجام شد. در هر منطقه پنج قطعه نمونه چهار آری به صورت منظم با ابعاد شبکه 50×100 متر پیاده و در آن قطر، ارتفاع کل، ارتفاع تنه بدون شاخه و برخی صفات کیفی درختان از جمله وضعیت تقارن-تاج، دوشاخگی و انحناء تنه در هر قطعه نمونه ثبت شد. همچنین پنج نمونه خاک از چهار ربع و وسط قطعه نمونه از عمق صفر تا 30 سانتی متری برداشت، ترکیب و به منظور بررسی خصوصیات خاک به آزمایشگاه انتقال داده شد. نتایج نشان دهنده عدم معنی داری اختلاف میانگین های خصوصیات کمّی دو توده از جمله میانگین ارتفاع، سطح مقطع، حجم و ضریب قدکشیدگی درختان بود. امّا میانگین طول تنه بدون شاخه توده کاج تدا (33/11) از بلندمازو (20/6، متر) بیشتر بود. همچنین دو توده از نظر تقارن تاج اختلاف معنی داری نداشتند؛ ولی توده کاج تدا درختان دارای انحناء (%14) و دوشاخگی کمتری (%16) نسبت به توده بلندمازو (به ترتیب 35 و 37 درصد) بود. نتایج بررسی خاک نشان داد که درصد شن، چگالی حقیقی و ظاهری و درصد کربن آلی بین دو توده اختلاف معنی داری (در سطح پنج درصد) وجود ندارد؛ ولی در مشخصه های فیزیکوشمیایی و زیستی خاک مانند رس و سیلت (28/42 و 26/29 درصد)، تنفس میکروبی (86/1 گرم دی اکسید کربن در خاک در روز)، pH (71/5)، تخلخل (%21) و رطوبت اشباع (% 95/37) در توده کاج با توده بلند مازو (به ترتیب 09/25، 70/48، 79/2، 29، 31/6 و 33/18) اختلاف معنی دار (در سطح پنج درصد) دیده شد. در نهایت با توجه به مشابه بودن سایر شرایط، بافت خاک عامل اصلی محدود شدن رشد کاج تدا معرفی شد. با توجه به نتایج مطالعه حاضر، کاشت کاج تدا به دلیل تولید حجمی بالاتر در مناطق با بافت متوسط، سبک و با زهکشی مناسب و کاشت بلوط برای احیای مناطق آبگیر و مخروبه پیشنهاد می شود.

هدف این مطالعه بررسی نقش ارتفاع از سطح دریا بر پهنای حلقه های رویشی درختان ارس است. جنس ارس (Juniperus) یکی از گونه های اصلی بوم سامانه های طبیعی جنگل های کوهستانی ایران به شمار می رود. گسترش کوهستان های مرتفع در استان کرمان سبب شکل گیری رویشگاه های ارس شده است که می توانند برای مطالعات گاه شناسی مناسب باشند. با این وجود بیشتر مطالعات گاه شناسی درختی در ایران مربوط به رویشگاه های زاگرس، البرز و جنگل های شمال کشور بوده و در استان کرمان پژوهشی انجام نگرفته است. پژوهش حاضر در ارتفاعات شمالی استان کرمان، بین سه شهرستان راور، زرند و کوهبنان انجام گرفت. در این پژوهش تعداد 128 نمونه از 64 پایه درخت ارس در چهار رویشگاه ارس منطقه با استفاده از مته رویش سنج برداشت شد. این چهار رویشگاه به نام های کوه گاو، بیدشیخ، رودکر و گلوبند شناخته می شوند. اختلاف ارتفاع از سطح دریای محل نمونه برداری درختان در این چهار رویشگاه به ترتیب 349، 401، 478 و 215 متر است. پس از آماده-سازی نمونه ها و بالا بردن وضوح بصری آن ها، تعداد و پهنای حلقه ها به وسیله میزکار LINTAB و نرم افزار TSAPWin با دقت 01/0 میلی متر شمارش و اندازه گیری شد. تطابق زمانی بین دو منحنی رویشی هر درخت با نرم افزار TSAP انجام گرفت و نتایج آماره های GLK، CDI، GSL، CC و T-v مربوط به ارزیابی تطابق، کیفیت مطلوب تطابق زمانی منحنی های رویشی به دست آمده را برای بیشتر درختان نشان داد. ارتباط بین تغییرات ارتفاعی و متوسط پهنای حلقه ها با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن برای سه رویشگاه و کل درختان سنجیده شد. نتایج ضرایب پیرسون (رویشگاه کوه گاو 67/0-، بیدشیخ 75/0-، رودکر 59/0-، کل درختان 45/0-) و اسپیرمن (رویشگاه کوه گاو 70/0-، بیدشیخ 79/0-، رودکر 33/0-، کل درختان 30/0-)، نشان داد که بین متغیرهای ارتفاع و متوسط پهنای حلقه های رویشی در دو رویشگاه اول همبستگی منفی بالا و در رویشگاه سوم و همچنین کل درختان همبستگی منفی متوسط وجود دارد.

برآورد زمان و هزینه پروژه، از موضوعات و چالش های پیش روی کارفرمایان و پیمانکاران به ویژه در بخش جنگل می باشد. یکی از کارآمدترین ابزارهایی که در پیش بینی های احتمالی و آنالیز ریسک از آن استفاده می شود، آنالیز مونت-کارلو است که بر اساس تولید اعداد تصادفی مقدار تک تک اجزاء یک مجموعه را محاسبه و تأثیر آن ها را بر کل مجموعه تعیین می کند. در نگرش سنتی به کنترل پروژه که در اکثر پروژه-های ملی همچنان حاکم است، برآورد زمان احتمالی و بودجه احتمالی پروژه هنوز برای مدیران و کارشناسان تا حدودی ناشناخته است. در این پژوهش تلاش شد با یک مطالعه موردی و با استفاده از قابلیت های نرم افزاری (Primavera Pertmaster)، الگویی برای در نظر گرفتن احتمال و ریسک در برآورد زمان معین و هزینه تکمیل پروژه به صورت کاربردی در مناطق جنگلی ارائه شود. نتایج توزیع احتمال هزینه نشان داد که احتمال دستیابی به بودجه پیش بینی شده با توجه به شبیه سازی مونت کارلو در حدود 13 درصد بوده است. این در حالی است که اختلاف بین مقدار بیشینه و کمینه از 39 تا 65 میلیون تومان متغیر بوده است؛ که این نتیجه بیانگر ریسک بالای پروژه عملیات خاکی می باشد. 57 میلیون تومان هزینه واقعی در منطقه مورد مطالعه در نمودار توزیع هزینه، دارای احتمال برآورد 90 درصد بوده است؛ که این نتیجه نیز تأییدی بر ریسک زا بودن پروژه ساخت جاده دارد. درنهایت روش شبیه سازی مونت کارلو با پیش بینی موفق ریسک انجام پروژه عملیات خاکی نشان-داد که راهکار مطمئنی پیش روی پیمانکاران و طراحان جاده های جنگلی به منظور مقابله با طبعات منفی پروژه وجود دارد. نتایج به دست آمده از این تحقیق می تواند به عنوان راهنمایی در مدیریت بهینه مناطق جنگلی بخصوص جاده های جنگلی در عملیات آینده استفاده گردد.

به منظور بررسی کارایی شاخص های نمونه برداری در تعیین الگوی مکانی چهار گونه چوبی بلوط ایرانیQuercus brantii) )، زالزالک (Crataegus aronia )، بنه) (Pistacia atlantica و کیکم (Acer monspessulanum) در جنگل های زاگرس مرکزی، محدوده ای به مساحت 500 هکتار ازمنطقه کلخانی کوهدشت لرستان انتخاب شد. شبکه ی آماربرداری منظم با ابعاد 300×100 متر در محیط ArcGIS طراحی و با نقطه شروع تصادفی روی نقشه محدوده مطالعاتی قرار داده شد. موقعیت جغرافیایی 141 مرکز قطعات نمونه دایره ای 15 آری (که نقطه شروع روش های فاصله ای نیز می باشد) وارد دستگاه سیستم موقعیت یاب جهانی ) GPS) شد. تعداد، نوع گونه و سطح تاج پوشش پایه های هر گونه برای تحلیل الگوی مکانی یادداشت شد. تجزیه و تحلیل داده ها با شاخص های قطعه نمونه شامل: نسبت واریانس به میانگین، گرین، خوشه بندی، موریسیتا و استاندارد شده موریسیتا و شاخص های فاصله ای شامل: جانسون و زایمر، ابرهارت، هاینز، هاپکینز و C با استفاده از نرم افزار Ecological Methodology انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین تعداد پایه درختی به ترتیب مربوط به گونه بلوط ایرانی و بنه است. بیشترین سطح تاج پوشش متعلق به بلوط ایرانی و کمترین سطح تاج پوشش مربوط به گونه زالزالک می باشد. نتایج حاصل از تحلیل الگوی مکانی چهار گونه با شاخص های قطعه نمونه الگوی کپه ای را برای کل گونه ها نشان داد. از بین شاخص های فاصله ای، ابرهارت و هاینز نتایج بهتری را ارائه کردند. به طور کلی شاخص های قطعه نمونه بهتر از شاخص های فاصله ای الگوی مکانی گونه ها را در این تحقیق برآورد نمودند. مقایسه نتایج شاخص های دو روش نمونه برداری مشخص می کند که در مطالعات آینده، با توجه به هدف و امکانات قابل دسترس از کدام شاخص می توان استفاده کرد.

پژوهش ها درزمینه تنوع بتا منجر به ارائه شاخص های فراوانی شد. گوناگونی شاخص های مزبور باعث سردرگمی در استفاده از آنها است. این پژوهش به دنبال ارزیابی و تعیین روابط بین 18 شاخص مختلف تنوع بتا بر اساس مقادیر داده های حضوروغیاب ترکیب پوشش گیاهی جوامع شمشاد هیرکانی در دو استان گلستان و مازندران بود. نتایج طبقه بندی به روش خوشه ای نشان داد که شاخص های 18 گانه مزبور را می توان در چهار گروه طبقه بندی کرد. ارزیابی گروه های حاصل از روش خوشه بندی توسط تجزیه تطبیقی قوس گیری شده (DCA) نشان داد که شاخص های چهار گروه تجزیه خوشه ای در سه گروه مجزا قابل تفکیک می باشند. بررسی انطباق گروه های به دست آمده از تحلیل تشخیص بر مبنای مقادیر شاخص های تنوع بتا با تعداد چهار اتحادیه گیاهی که با روش سنتز جدولی براون-بلانکه شناسایی شدند، انطباق 1/64 درصد را نشان داد. همچنین نتایج تحلیل تشخیص مشخص کرد که از میان 18 شاخص تنوع بتا که در تحلیل تشخیص وارد شدند، تنها هفت شاخص Bm، Bc، B-2، Brlb، Bco، BI و Be در توابع تشخیص قرارگرفته که از این تعداد چهار شاخص Bm، Bc، BI و Be همبستگی تطبیقی بالایی با سه تابع تحلیل تشخیص داشتند. به طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که بسیاری از شاخص های تنوع بتا که بر اساس داده های حضور و غیاب محاسبه می شوند، عملکرد مشابهی دارند و مقادیر عددی این شاخص ها ابزاری مناسب برای شناسایی جوامع گیاهی است به شرطی که عمل کرد حضور و غیاب گونه ها در این جوامع گیاهی بالا باشد.