تولید گیاهان زراعی
سال:1397 | دوره:11 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

سابقه و هدف: ارزن یکی از غلات سنتی در نواحی خشک و نیمه خشک مناطق گرمسیری محسوب می شود که از تحمل بالایی نسبت به تنش خشکی و شوری برخوردار است. شوری یکی از مهمترین تنش های غیر زنده است، کاهش اثرات محدود کننده تنش شوری، تاثیر مثبتی بر تولید محصولات کشاورزی دارد. مواد هیومیکی به عنوان مهم ترین و پایدارترین بخش ماده آلی به طور مستقیم روی رها سازی عناصر غذایی، ظرفیت تبادل کاتیونی، آزاد سازی فسفر و مهار فلزات سنگین و سمی نقش اساسی دارند ورمی کمپوست نوعی کمپوست تولید شده به کمک کرم های خاکی است که در نتیجه تغییر و تحول و هضم بازمانده های آلی، ضمن عبور از دستگاه گوارشی این جانوران بوجود می آید هدف از اجرای این تحقیق عبارتند از مقایسه تاثیر کود هیومیک گرانوله و ورمی کمپوست در افزایش عملکرد ارزن پروسو در شرایط شوری و بررسی تاثیرکاربرد کود اسید هیومیک گرانوله و ورمی کمپوست در کاهش اثرات شوری خاک بود. مواد و روش: به منظور بررسی اثر کاربرد کود های آلی از قبیل کودهای هیومیکی و ورمی کمپوست در بهبود شرایط خاک و اصلاح خاک های شور و همچنین کاهش یا حذف تدیجی مصرف کود های شیمیایی، آزمایش گلدانی در شهر یزد صورت گرفت. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی و در 4 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل فاکتور اول شامل شوری با دو سطح (1 و 10دسی زیمنس بر متر)، فاکتور دوم شامل سه سطح (صفر، 2 و 4 درصد وزنی)کود اسید هیومیک و فاکتور سوم شامل سه سطح (صفر، 5 و 10 درصد وزنی) کود ورمی کمپوست بودند که بر روی گیاه ارزن پرسو اعمال گردید یافته ها: نتایج نشان داد وزن خشک بوته تحت تاثیر درصد اسید هیومیک و ورمی کمپوست قرار گرفت. بر طبق نتایج بدست آمده کلروفیل تنها تحت تاثیر اسید هیومیک قرار گرفت و سطح برگ تنها تحت تاثیر ورمی کمپوست قرار گرفت. در این آزمایش اثرات متقابل ارتفاع بوته، عملکرد دانه، با ورمی کمپوست، شوری و اسید هیومیک معنی دار شد. طبق نتایج بدست آمده مصرف ورمی کمپوست باعث افزایش وزن خشک بوته شد و بیشترین وزن خشک بوته با مصرف 2 درصد اسید هیومیک بدست آمد. بنابراین به نظر میرسد با کاربرد کودهای آلی میتوان اثرات سوء ناشی از تنش شوری را تعدیل نموده و گیاهان نسبتا مقاوم به شوری را بدون کاهش معنی دار عملکرد کشت نمود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق، اسید هیومیک و ورمی کمپوست باعث افزایش برخی از ویژگی های رشدی در ارزن شد. اثر متقابل اسید هیومیک و ورمی کمپوست برعدد اسپد، وزن خشک بوته و عملکرد دانه، اثر معنی دار داشت. همچنین با اعمال تیمار شوری کمترین میزان عملکرد دانه بدست آمد که این امر تاثیر منفی شوری را بر گیاه نشان میدهد. هم زمان با کاربرد تیمار شوری در داخل خاک یون سدیم، فاز تبادلی برخی از کاتیون ها را اشغال کرده و غلظت آنها را در محلول خاک افزایش داد! که منجر به دسترسی آسان تر و جذب بیشتر آنها توسط گیاه گردید. بنابراین می توان از کودهای بیولوژیک به منظور کاهش اثرات ناشی از تنش شوری استفاده نمود.

سابقه و هدف: یکی از مشکلات اساسی تولید گیاهان زراعی در کشور ما اختلاف بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابل حصول (خلاء عملکرد) می باشد. بنابراین شناسایی عوامل محدود کننده عملکرد و خلا عملکرد بسیار حایز اهمیت است. تخمین میزان خلا عملکرد و تعیین عوامل به وجود آورنده ی آن مستلزم به کارگیری روش های مناسب می باشد. آنالیز خط مرزی یک روش آماری است که به کمک آن می توان واکنش عملکرد به یک عامل محیطی یا مدیریتی را در شرایطی که سایر عوامل نیز متغیر هستند و ثابت نشده اند، کمّی نمود. در واقع روش آنالیز خط مرزی پاسخ عملکرد به عامل مورد نظر را در شرایطی که سایر عوامل مناسب باشند، مشخص می کند و به منظور تعیین عوامل و متغیرهای تاثیر گذار بر کاهش عملکرد انجام می شود مواد و روش ها: این پژوهش، به منظور بررسی خلاء عملکرد پنبه و در روستاهای شهرستان های علی آباد کتول و آق قلا از استان گلستان در سال های 93 و 94 انجام شد. جامعه آماری، کشاورزان پنبه کار این دو شهرستان بود و 100 کشاورز به صورت تصادفی در طی این دو سال انتخاب شد و عوامل مدیریتی مورد بررسی شامل میزان کود نیتروژن مصرفی به صورت پایه و سرک، کود فسفر(P2O5)، مقدار بذر مصرفی، تراکم، تعداد دفعات آبیاری، تاریخ کاشت و تاریخ برداشت بودند. با رسم پراکنش داده های عملکرد در مقابل متغیرهای مختلف مدیریتی، بالاترین عملکرد ها در سطوح مختلف هر نهاده یا مدیریت خاص انتخاب شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین عملکرد کشاورزان (عملکرد واقعی) و عملکرد قابل حصول (عملکردی که می توانند برداشت کنند) 1425 کیلوگرم در هکتار فاصله (خلاء) وجود دارد. نتایج نشان داد که 80 درصد از مزارع مورد بررسی از نظر تاریخ کاشت، 70 درصد از نظر کود نیتروژن، 64 درصد از نظر فسفر(P2O5)، 63 درصد از نظر بذر مصرفی، 71 درصد از نظر تراکم، 74 درصد از نظر آبیاری و 16 درصد از نظر تاریخ برداشت خارج از حد بهینه بودند. نتیجه حاصله این بود که درحالی که متوسط عملکرد کشاورزان 2657 کیلوگرم است، آن ها می توانند با بهبود مدیریت زراعی به عملکرد 4082 کیلوگرم در هکتار دست یابند و برای این منظور اقدامات زیر مد نظر قرار گیرد: 1) مصرف حداقل 65 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار 2) مصرف حداقل 40 کیلوگرم کود فسفر 3) حداقل چهار نوبت آبیاری 4) تراکم بوته بین 7 تا 8 بوته در مترمربع 5) حداقل دو نوبت وجین 6) کشت در اوایل اردیبهشت ماه و یا قبل از آن و 7) تاریخ برداشت اواسط مهرماه و 8) مقدار بذر مصرفی، 50 کیلوگرم در هکتار. نتیجه گیری: به طور کل نتایج این تحقیق نشان داد که خلاء عملکرد منطقه مورد مطالعه حدود 35 درصد بوده و با اصلاح برخی از روش های مدیریتی می توان سطح عملکرد پنبه را در منطقه مورد مطالعه افزایش داد. علاوه بر این، استفاده از آنالیز خط مرزی در مطالعات خلاء عملکرد می تواند به خوبی پاسخ های عملکرد به عوامل مدیریتی را نشان دهد و با استفاده از این پاسخ ها می توان بهترین مدیریت ها را جهت رسیدن به بالاترین عملکرد مشخص کرد.

سابقه و هدف: روش های سنتی تخمین پارامترهای بیوفیزیکی گیاهان (از جمله زیست توده) در قالب نمونه برداری های محدود یا توزین نهایی محصول برداشت شده علاوه بر صرف وقت و هزینه زیاد، مشکل می باشد. در سالیان اخیر استفاده از تصاویر ماهواره ای و فناوری سنجش از دور برای تخمین این پارامترها مورد توجه قرار گرفته است. تاکنون شاخص های گیاهی متعددی برای ارزیابی و برآورد پارامترهای بیوفیزیکی و بیوشیمیایی گیاهان توسعه داده شده و مورد استفاده قرار گرفته اند. به دلیل سهولت استفاده از این شاخص ها، این روش یکی از متداولترین تکنیک های سنجش از دور برای برآورد چنین پارامترهایی می باشند. با توجه به اینکه تاکنون چنین مطالعاتی در استان کرمانشاه انجام نگرفته است مطالعه کنونی به منظور برآورد زیست توده ذرت علوفه ای در یکی از دشت های استان کرمانشاه (ماهیدشت) با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 8 انجام شده است. مواد و روش ها: وزن خشک گیاه (زیست توده) در زمان گذر ماهواره لندست 8 از 15 مزرعه در سطح منطقه مطالعاتی(دشت ماهیدشت کرمانشاه) اندازه گیری شد. در طول دوره رشد ذرت 8 تصویر ماهواره لندست (سنجنده OLI) وجود داشت که از سایت زمین شناسی آمریکا دانلود شد. در پژوهش حاضر 17 شاخص پوشش گیاهی (NDVI، TNDVI، MNDVI، SAVI، OSAVI، NRVI، RVI، PD321، PD312، PD311، VI3، VI2، VI1، IPVI، DVI، NIR* و MIRV1) که در مطالعات قبلی همبستگی قابل قبولی با مقدار زیست توده داشتند مطالعه شدند. از ضریب همبستگی میان زیست توده اندازه گیری شده و مقدار متناظر شاخص های گیاهی جهت ارزیابی دقت عملکرد این روش ها استفاده شد. برای هر بازدید شاخص با همبستگی بالاتر به عنوان شاخص مطلوب برای آن مرحله از رشد گیاه تعیین و یک رابطه رگرسیونی بین مقدار زیست توده ذرت و شاخص مطلوب ارایه گردید. در نهایت مقادیر اندازه گیری شده زیست توده و برآورد شده بر اساس روابط رگرسیونی برازش یافته با استفاده از آماره جذر میانگین مربعات خطای نرمال شده (NRMSE) مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته ها: مقادیر اندازه گیری شده زیست توده در ابتدای دوره رشد کم بود و به تدریج تا بازدید هفتم (4 شهریور) افزایش و سپس در بازدید آخر (20 شهریور) کاهش یافت. میانگین زیست توده در مزارع 15 گانه در بازدیدهای هفتم (4 شهریور) و هشتم (20 شهریور) به ترتیب با 40195 و 36741 کیلوگرم در هکتار اندازه گیری شد. نتایج بررسی شاخص ها بیانگر این بود که شاخص های PD311 برای بازدید اول، PD312 برای بازدید دوم و مراحل ابتدایی رشد، *NIR برای بازدید های سوم، ششم، هفتم و هشتم، VI3 برای بازدید چهارم و NRVI برای بازدید پنجم بیشترین ضریب همبستگی را با مقادیر زیست توده اندازه گیری شده داشتند. ضریب همبستگی شاخص مطلوب در بازدیدهای 8 گانه مراحل رشد برابر با 42/0، 5/0، 58/0، 71/0، 73/0، 66/0، 57/0 و 47/0 بدست آمدند. در مجموع شاخص NIR* با میانگین ضریب همبستگی 51/0 مطلوب ترین شاخص برای کل دوره رشد تعیین شد. همچنین با توجه به آماره NRMSE می توان نتیجه گرفت که روابط برازش یافته قادر هستند که مقدار زیست توده ذرت را به جز در مرحله اول رشد با دقت متوسط تا خوب برآورد نمایند. میزان NRMSE در بازدیدهای چهارم، پنجم، ششم، هفتم و هشتم نشان دهنده تطابق خوب بین داده های مشاهداتی و برآورد شده می باشد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر بیانگر این بود که زیست توده ذرت را می توان با استفاده از شاخص های گیاهی مستخرج از تصاویر ماهواره ای با دقت قابل قبولی تخمین زد. دقت این روش برای دوره های میانی رشد بهتر از دوره های ابتدایی رشد گیاهان می باشد. بهتر این است که به جای استفاده از یک شاخص گیاهی برای کل دوره رشد گیاه از شاخص مطلوب برای آن مرحله از رشد گیاه استفاده کرد.

سابقه و هدف: سطح وسیعی از خاکهای ایران شور است و پرورش گیاهان در این خاک ها با مشکلات متعددی از جمله مشکلات تغذیهای همراه است. در چنین شرایطی عملکرد کمی و کیفی گیاهان کاهش می یابد. در این راستا و در شرایط خاک شور آزمایشی با هدف ارزیابی اثر محلول پاشی برگی عناصر سلنیوم و بور و همچنین کاربرد دو نوع خاک پوش کلش گندم و کود گاوی در مقایسه با عدم کاربرد بر تعدادی از خصوصیات گیاه آفتابگردان انجام پذیرفت. مواد و روشها: به منظور بررسی امکان افزایش کمیت و کیفیت محصول در شرایط خاک شور (در عمق صفر تا 60 سانتی متر با میانگین هدایت الکتریکی 65/8 دسی زیمنس بر متر، پی اچ 85/7 و بافت خاک رسی سیلتی) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 95-1394 در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان بر روی گیاه آفتابگردان (هیبرید قاسم) انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه خاک پوش (بدون خاک پوش، خاک پوش کلش گندم به میزان 15 تن در هکتار، کود گاوی پوسیده به میزان 30 تن در هکتار)، محلول پاشی سلنیوم به شکل سلنیت سدیم (عدم کاربرد، 17 و 34 میلی گرم در لیتر) و محلول پاشی بور از منبع اسید بوریک (عدم کاربرد و 400 میلی گرم در لیتر) بود. آبیاری به صورت جوی پشته ای (نشتی) انجام شد. صفات مورد بررسی شامل عملکرد دانه، عملکرد روغن، درصد پروتئین دانه، محتوای سلنیوم دانه، محتوای بور دانه، شاخص برداشت روغن، شاخص برداشت دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه بود. یافتهها: کاربرد خاکپوش ها به ویژه خاک پوش کلش گندم در مقایسه با عدم کاربرد خاک پوش بر بیشتر صفات مورد بررسی اثر مثبت داشت. کاربرد سلنیوم بهصورت معنیداری محتوای سلنیوم دانه را نسبت به عدم کاربرد آن افزایش داد به طوری که بیشترین مقدر سلنیوم دانه (14/0 قسمت در میلیون) در بالاترین سطح محلول پاشی سلنیوم و کمترین محتوای سلنیوم دانه در عدم کاربرد آن (12/0 قسمت در میلیون) مشاهده شد. اثر اصلی تیمار محلول پاشی بور اثر معنیداری بر صفات مورد بررسی نداشت ولی اثر متقابل سه گانه آن با محلولپاشی سلنیوم و خاک پوش بر روی صفات مهمی مانند عملکرد دانه، عملکرد روغن و شاخص برداشت معنی دار گردید. کاربرد سلنیوم به صورت معنیداری باعث کاهش وزن هزار دانه شد به طوری که بیشترین وزن هزار دانه از عدم کاربرد سلنیوم (50/55 گرم) و کمترین وزن هزار دانه (55/50 گرم) از بالاترین سطح سلنیوم به دست آمد. اثر متقابل محلولپاشی سلنیوم و بور بر تعداد دانه در طبق اثر معنیدار داشت به طوریکه کمترین تعداد دانه در طبق (1293) از عدم کاربرد سلنیوم و بور بدست آمد که به طور متوسط بیش از 100 دانه کمتر از سایر ترکیبات تیماری بود. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد روغن به ترتیب با متوسط 6431 و 2529 کیلوگرم در هکتار در حضور توأم محلول پاشی بور و کاربرد کلش گندم به دست آمد. تیمارها اثر معنی داری بر درصد روغن دانه (با میانگین 78/35 درصد) نداشتند. بیشترین پروتئین دانه (46/25 درصد) از تیمار کاربرد کلش گندم حاصل گردید. نتیجهگیری: در مجموع در این آزمایش عدم محلول پاشی سلنیوم × محلول پاشی بور × کاربرد مالچ کلش گندم بهترین عملکرد کمی و کیفی در شرایط خاک شور را داشت. با توجه به نتایج بدست آمده در شرایط خاک شور در این آزمایش، اثرات مثبت و مفید مالچ کلش گندم (افزایش معنی دار شاخص برداشت، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه نسبت به شاهد) بسیار خوب و فرا تر از حد انتظار بود. با وجود اثرات مفیدی که محلولپاشی سلنیوم در غلظت 17 میلی گرم در لیتر داشت ولی سطح بالاتر آن یعنی محلولپاشی سلنیوم در غلظت 34 میلی گرم در لیتر اثرات منفی بر عملکرد کمی و کیفی داشت. واژه های کلیدی: تغذیه گیاه، شاخص برداشت روغن، گیاه روغنی، مالچ کلش گندم

سابقه و هدف: با وجود مقدار نسبتاً زیادی از پتاسیم در خاک، مشکل دسترسی به منابع پتاسیمی، مهم ترین عامل بروز کمبود پتاسیم در گیاهان می باشد. بنابراین تجزیه کانی های خاک توسط میکروارگانیسم ها قابل تأمل بوده و در این بین کاربرد باکتری های آزادکننده پتاسیم می تواند از اهمیت بیش تری برخوردار باشد. بر این اساس این آزمایش با هدف بررسی تأثیر جدایه های مختلف باکتریایی در تأمین پتاسیم گیاه ذرت انجام شد. مواد و روش ها: این آزمایش گلخانه ای با کاربرد بذور ضدعفونی شده ذرت (رقم سینگل کراس 704)، در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل 10 تیمار تلقیح شده با جدایه های مختلف باکتریایی متعلق به جنس های سودوموناس، باسیلوس، انتروباکتر و ازتوباکتر، تیمارهای کودی (کاربرد کود سولفات پتاسیم به میزان 50% و 100% توصیه کودی) و کنترل منفی (بدون تلقیح باکتری و بدون مصرف کود) بود. آزمایش تا ابتدای فاز زایشی گیاه به طول انجامید و پس از برداشت گیاه و آون خشک کردن نمونه های گیاهی، وزن خشک اندام هوایی و ریشه توزین شد. در نهایت نمونه ها هضم شده و در عصاره های به دست آمده غلظت و مقدار پتاسیم، فسفر و نیتروژن محاسبه گردید. یافته ها: نتایج نشان داد به غیر از وزن خشک ریشه، فاکتور انتقال و غلظت فسفر اندام هوایی، بقیه پارامترها متأثر از تیمارهای آزمایش بودند. بیش ترین مقدار کل پتاسیم در Pseudomonas sp. Az-8 و تیمار کودی 100% برابر با 1582 و 1570 میلی گرم بر وزن گیاه به دست آمد. در مورد مقدار کل فسفر و نیتروژن هم بالاترین مقادیر در بین تیمارهای باکتریایی به جدایه باکتری Az-8 اختصاص داشت که به ترتیب برابر با 59/50 و 5/264 میلی گرم بر وزن گیاه بود. اما بیش ترین غلظت و مقدار پتاسیم اندام هوایی در تیمار کودی 100% به ترتیب 55/2% و 29/1077 میلی گرم بر وزن اندام هوایی بود. اما در بین تیمارهای باکتری، Azotobacter chroococcum 14SP2-1 با افزایش 24 و 16% نسبت به شاهد، نتایج بهتری را به همراه داشت. بیش ترین غلظت و مقدار پتاسیم ریشه (به ترتیب 4/2% و 1/605 میلی گرم بر وزن ریشه) نیز در تیمار باکتری Az-8 مشاهده شد. جدایه Az-8 با 5/104% بیش ترین کارایی تغذیه پتاسیمی را به خود اختصاص داد. بیش ترین وزن خشک اندام هوایی در تیمارهای کودی 50% و 100% (42/44 و 06/44 گرم) مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج کلی این آزمایش نشان داد، تلقیح باکتری های مورد آزمون در برخی پارامترهای اندازه گیری شده بهتر از کاربرد کود شیمیایی عمل کرده است و علت این امر می تواند به تأثیرات زیستی باکتری ها در خاک مربوط باشد. به طور کلی جدایه های Pseudomonas sp. Az-8، A. chroococcum 14SP2-1 و Enterobacter sp. S16-3 برای انجام آزمایشات تکمیلی پیشنهاد می شوند.

سابقه و هدف: گیاه سویا [(Glycine max(L. ) Merr. ] توانایی تثبیت نیتروژن هوا از طریق باکتری های همزیست ریزوبیوم ژاپونیکوم (Rhizobium japonicum) را دارد. مقدار نیتروژن تثبیت شده اگرچه نیاز گیاه را برای تولید حداکثر عملکرد تأمین نمی کند اما در شرایط مناسب ممکن است تا حدود 80 درصد کل نیتروژن مورد نیاز گیاه را تثبیت کند. استفاده از مکانیسم تثبیت زیستی نیتروژن باعث کاهش هزینه تولید، کاهش آلودگی های زیست-محیطی و حفظ ساختمان خاک خواهد شد. مقدار تثبیت نیتروژن در سویا به نحوه و شرایط تلقیح، نوع خاک، عکس العمل رقم و شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. با توجه به اهمیت سویا این مطالعه با هدف ارزیابی اثر تلقیح ریزوبیوم و سطوح مختلف کود نیتروژن بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیکی و عملکرد ارقام سویا انجام شد. مواد و روش ها: این آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه در سال 1388 اجرا گردید. فاکتور اصلی میزان کود نیتروژن (صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از منبع اوره، فاکتور فرعی رقم سویا (ویلیامز و هابیت) و فاکتور فرعی فرعی تلقیح باکتری ریزوبیوم ژاپونیکوم (تلقیح وعدم تلقیح) بودند. صفات حداکثر شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، عملکرد کوانتومی، شاخص کارایی فتوسنتز، دمای سایه انداز، هدایت روزنه ای و شاخص سبزینگی در مرحله اوایل گلدهی و عملکرد زیست توده، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، تعداد شاخه فرعی در بوته و درصد روغن دانه در مرحله رسیدگی بررسی شدند. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در مرحله اوایل گلدهی، شاخص سطح برگ برعکس هدایت روزنه ای با افزایش مصرف نیتروژن، زیاد شد ولی بیشترین کارایی فتوسنتز در مصرف 50 و 100 کیلوگرم نیتروژن بدست آمد. بیشترین عملکرد کوانتومی در شرایط تلقیح و مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و در رقم ویلیامز بدست آمد. ارتفاع بوته در رقم هابیت برعکس رقم ویلیامز با افزایش مصرف نیتروژن از 100 کیلوگرم در هکتار افزایش داشت. در مرحله رسیدگی، اثر کود نیتروژن، ارقام سویا و تیمار تلقیح بذر بر صفات عملکرد زیست توده، عملکرد دانه، شاخص برداشت و وزن هزار دانه معنی دار بود. عکس العمل عملکرد زیست توده در دو رقم به مصرف نیتروژن و تلقیح متفاوت بود. بیشترین مقدار عملکرد زیست توده در رقم ویلیامز با مصرف 50 و در رقم هابیت در 150 و 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، بدست آمد. تلقیح ریزوبیوم عملکرد دانه را در رقم ویلیامز به میزان 570 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه به مقدار 5400 کیلوگرم در هکتار با مصرف 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و تلقیح در رقم ویلیامز بدست آمد. نتیجه گیری: در شرایط آب و هوایی شهرستان کرمانشاه هر دو رقم سویا (ویلیامز و هابیت) با مصرف کود نیتروژن به مقدار 50 تا 100 کیلوگرم در هکتار همراه با تلقیح باکتری بیشترین عملکرد داشتند. رقم ویلیامز دارای عملکرد بیشتری نسبت به هابیت بود.

سابقه و هدف تلقیح گیاهان زراعی با قارچ مایکوریزا و باکتری های محرک رشد به دلیل فوائد زیاد (از جمله افزایش سطح ریشه و تثبیت نیتروژن) باعث افزایش رشد می شوند، همچنین نیتروژن به دلیل نقش اساسی که در رشد و نمو گیاه زراعی دارد به طور مستقیم باعث افزایش عملکرد دانه در گیاهان زراعی می شود. از طرف دیگر افزایش رقابت بین گیاه زراعی و علف هرز و کاهش دسترسی گیاه زراعی به منابع باعث کاهش عملکرد دانه می شود، بنابراین این آزمایش با هدف بررسی برهمکنش تلقیح قارچ مایکوریزا، رایزوبیوم و کاربرد کود نیتروژنه بر خصوصیات سویا در شرایط وجین و عدم وجین علف هرز انجام شد. مواد و روش ها این آزمایش در سال 1395 در شهرستان علی آباد کتول انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: 1-مبارزه با علف های هرز در دو سطح کنترل کامل علف های هرز و عدم کنترل، 2-کاربرد کود بیولوژیک در چهار سطح عدم مصرف (شاهد)، تلقیح بذرها با باکتری Bradyrhizobium japonicum، تلقیح بذرها با قارچ مایکوریزا گونه Glomus mosseae و تلقیح همزمان با مایکوریزا و رایزوبیوم و 3-کاربرد کود نیتروژن (خالص) از منبع کود اوره در سه سطح صفر (شاهد)، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار بود. یافته ها نتایج این آزمایش نشان داد اثر کود بیولوژیک و اثر متقابل علف هرز و کود شیمیایی بر حداکثر شاخص سطح برگ سویا معنی-دار بود. بدین صورت که با افزایش کاربرد کود نیتروژن در حالت وجین و عدم وجین علف های هرز حداکثر شاخص سطح برگ افزایش پیدا کرد، اما این افزایش در هنگام وجین علف های هرز بیشتر بود. همچنین نتایج این آزمایش نشان داد، اثر کود بیولوژیک، کود نیتروژنه و وجین علف های هرز بر اجزای عملکرد و عملکرد دانه سویا معنی دار بود، به طوری که با افزایش کاربرد کود نیتروژنه، تلقیح با کود بیولوژیک و وجین علف های هرز تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و تعداد دانه در بوته افزایش پیدا کرد. عملکرد دانه با وجین علف های هرز 2/22 درصد افزایش پیدا کرد و با کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن خالص 3/16 درصد به عملکرد دانه نسبت به حالت شاهد اضافه شد. تلقیح با قارچ مایکوریزا و رایزوبیوم نیز به ترتیب باعث افزایش 6/8 و 2/13 درصدی عملکرد دانه نسبت به حالت شاهد شدند. نتیجه گیری به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد بهبود شرایط رشد برای گیاه سویا (وجین علف هرز و کاربرد کود نیتروژن و بیولوژیک) باعث می شود سطح برگ و تجمع ماده خشک در طی فصل رشد افزایش یابد. این افزایش در سطح برگ و تجمع ماده خشک باعث افزایش در اجزای عملکرد سویا شده و در نهایت عملکرد دانه را افزایش داد.

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت غذائی برنج و همچنین افزایش جمعیت، ایجاد لاین های جدید برنج و به دنبال آن گزینش برای بهبود عملکردآنها ضروری است. شناسائی اثرات مستقیم و غیر مستقیم صفات مؤثر بر عملکرد دانه موجب تسهیل در یک گزینش موفق می شود. با توجه به اهمیت عوامل پنهانی در شکل گیری صفات و تأثیر آنها بر عملکرد دانه، لزوم تعیین مسیر های برهمکنش اجزای عملکرد بر عملکرد دانه جهت بهبود در برنامه های اصلاحی، شناخت روابط داخلی بین صفات و تعیین مهم ترین صفات مرتبط با عملکرد دانه در گزینش لاین های موتانت پیشرفته طارم محلی این پژوهش انجام شد. مواد و روش ها: تعداد 12 لاین موتانت پیشرفته طارم محلی به همراه ارقام طارم هاشمی، ندا و طارم محلی در دو منطقه ساری و تنکابن در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1395 مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات اندازه گیری شده شامل روز تا 50 درصد گلدهی، روز تا رسیدن کامل دانه، ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، طول خوشه، تعداد دانه پر و پوک در خوشه، وزن هزار دانه، طول و عرض دانه، نسبت طول به عرض دانه، طول و عرض برگ پرچم، نسبت طول به عرض برگ پرچم و عملکرد دانه بودند. از طریق رگرسیون گام به گام متغیرهای مستقلی که اثر ناچیزی بر روی متغیر تابع داشتند حذف گردید و برازش بهترین مدل انجام شد. تجزیه علیت برای تعیین آثار مستقیم و غیر مستقیم صفات مورد بررسی بر عملکرد دانه محاسبه گردید، همچنین به منظور توجیه و تفسیر بهتر روابط داخلی بین صفات و شناخت عوامل پنهان از تجزیه به عامل ها استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد عملکرد دانه با صفات وزن هزار دانه (*354/0 و *304/0 به ترتیب در منطقه ساری و تنکابن) و تعداد پنجه بارور(**627/0 و **442/0) همبستگی مثبت و معنی دار و با ارتفاع بوته (*300/0-و **501/0-)همبستگی منفی و معنی دار داشت که در واقع بیان می کند ژنوتیپ های پاکوتاه با تعداد پنجه و وزن هزار دانه بیشتر عملکرد دانه بیشتری دارند. بر اساس نتایج تجزیه علیت مشخص شد که در منطقه ساری بیشترین اثر مستقیم به ترتیب مربوط به صفات تعداد پنجه بارور (613/0)و روز تا رسیدگی کامل (242/0) بودند، بنابراین ژنوتیپ های دیررس تر با تعداد پنجه بارور بیشتر، عملکرد دانه بیشتری خواهند داشت. در منطقه تنکابن ارتفاع بوته (452/0-) در جهت عکس و روز تا رسیدگی کامل دانه(431/0)در جهت مثبت بیشترین تأثیر را بر صفت عملکرد داشتند و ژنوتیپ های پاکوتاه تر و دیررس تر عملکرد بیشتری را نشان دادند. بر اساس تجزیه به عامل ها در منطقه ساری، پنج عامل انتخاب شدند که در مجموع بیش از 77 درصد تغییرات عملکرد را توجیه کردند که عامل اول مرفو-فنولوژی، عامل دوم خوشه و اجزای آن، عامل سوم تولید دانه، عامل چهارم اندازه دانه و عامل پنجم به عنوان اندازه برگ پرچم نامگذاری شدند. در منطقه تنکابن چهار عامل شناخته شدند که بیش از 70 درصد تغییرات عملکرد را توجیه کردند که عامل اول به عنوان ویژگی دانه و فنولوژی، عامل دوم به همراه عامل چهارم، مرفولوژی و اجزای تولید دانه و عامل سوم به عنوان تولید دانه و دیررسی نامیده شدند نتیجه گیری: ضرائب مسیر نشان داد که صفت روز تا رسیدگی کامل دانه، افزایش تعداد پنچه بارور و کاهش ارتفاع بوته کارائی بیشتری داشتند و در برنامه های به نژادی می توانند به عنوان شاخص گزینش مورد استفاده قرار گیرند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها مشخص شد که انتخاب برای افزایش عملکرد دانه، افزایش دوره رشد رویشی و افزایش تعداد پنجه بارور در لاین های موتانت مورد بررسی به طور همزمان امکان-پذیر می باشد.

سابقه و هدف: زوفا گیاهی است چند ساله متعلق به خانواده نعناعیان که دارای گل های آبی رنگ بوده و ارتفاع آن تا 60 سانتی متر هم می رسد. اسانس زوفا در صنایع آرایشی، بهداشتی و غذایی کاربرد های فراوانی دارد. عصاره آبی استخراج شده از اندام هوایی این گیاه دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و آنتی میکروبی بوده و همچنین فعالیت ضد ویروسی بالایی در برابر بیماری ایدز دارد. مصرف مقادیر زیاد نهاده های شیمیایی در سیستم های کشاورزی فشرده باعث افزایش عملکرد در گیاهان می شود ولی از پیامد های نامطلوب آن آلودگی منابع آب های زیز زمینی، کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و تخریب اکوسیستمها می باشد. کاربرد کود های آلی نظیر ورمی کمپوست علاوه بر کاهش مصرف کود های شیمیایی با تامین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه شرایط فیزیکی و میکروبی خاک را بهبود می دهد. با توجه به اهمیت گیاه دارویی زوفا در صنایع مختلف در این تحقیق تاثیر کاربرد ورمی کمپوست و کود نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی این گیاه دارویی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: به منظور مطالعه تاثیر ورمی کمپوست بر صفات کمی و کیفی گیاه زوفا آزمایشی مزرعه ای در سال 1394 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرند در سه تکرار انجام گردید. تیمار ها شامل (0، 5، 10، 15 تن در هکتار ورمی کمپوست و 75 کیلو گرم در هکتار نیتروژن) بودند. در این مطالعه ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخههای جانبی، عملکرد ماده خشک، درصد اسانس، عملکرد اسانس، میزان کلروفیل ( a، b، و کل)، فلاونوئید و آنتوسیانین کل مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد محتوی اسانس از 48/0 تا 62/0 درصد در سرشاخه های گلدار گیاه زوفا متغیر بود. بیشترین ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد شاخه های جانبی و گل دهنده و وزن خشک کل بواسطه کاربرد ورمی کمپوست در مرحله گل دهی کامل در بالاترین سطح بدست آمد. بیشترین مقدار مصرف ورمی کمپوست (15 تن در هکتار) تاثیر معنی داری بر میزان کلروفیل، ، فلاونوئید و آنتوسیانین کل داشت. ورمی کمپوست بر اغلب صفات مورد مطالعه تاثیر مثبتی داشت و تجمع اسانس را در گیاه به طور معنی داری افزایش در سطح احتمال یک درصد داد. با افزایش مقادیر ورمی کمپوست میزان اسانس افزایش یافت و کاربرد 15 تن در هکتار ورمی کمپوست بیشترین عملکرد اسانس (46/2 گرم در متر مربع) را تولید کرد کرد. نتیجه گیری: کاربرد ورمی کمپوست با کاهش اثرات مضر نهاده های شیمایی صفات مورد اندازه گیری را بهبود داد. در کل کاربرد 15 تن در هکتار ورمی کمپوست در مقایسه با سایر سطوح تیماری تاثیر مطلوبی بر محتوای اسانس، رنگدانه های فتوسنتزی و صفات آگرومورفولوژیکی گیاه زوفا داشت.