پژوهشی خون
سال:1398 | دوره:16 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف: ویروس هپاتیتB از عوامل مهم بیماری های منتقله از راه خون و از مسائل مهم درسلامت خون و بهداشت جامعه است. فراوانیHBsAg مثبت در میان اهداکنندگان مناطق مختلف ایران متفاوت است. این مطالعه به منظور تعیین فراوانی اهداکنندگان HBsAg مثبت و فاکتورهای خطر احتمالی در اهداکنندگان استان مازندران در سال 1393 انجام شد. مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی و مقطعی، اطلاعات دموگرافیک، سوابق اهدا و نتیجه آزمایش های سرولوژیک اهداکنندگان خون کامل استان مازندران در سال 1393 از نرم افزار " نگاره" گردآوری؛ ثبت و در 16SPSS وارد شد. اهداکنندگان HBsAg مثبت فراخوان شده و مورد مشاوره بعد از آزمایش تاییدی قرار گرفتند. عوامل خطر احتمالی ابتلا به هپاتیتB ارزیابی شد. آزمون های2χ و T مستقل برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: از 131950 اهداکننده خون کامل، 174 مورد HBsAg مثبت به دست آمد. میزان معافیت از اهدا 6/16% بود. بیشترین تعداد موارد مثبت در بابل و کمترین تعداد در گلوگاه یافت شد. 95% موارد مثبت در اهداکنندگان بار اول(0001/0 p<) و هم چنین نزدیک به 95% موارد مثبت در مردان مشاهده شد. عوامل خطر شامل اهدای بار اول، سن بالاتر و سطح تحصیلات پایین تر بودند. وضعیت تاهل و جنسیت تفاوت معنادار نداشت. در مشاوره پس از اهدا، بیشترین عوامل خطر احتمالی شامل سابقه دندانپزشکی غیر ایمن و به دنبال آن تماس جنسی غیر ایمن بود. نتیجه گیری: میزان HBsAg مثبت در اهداکنندگان مازندران مشابه آمار کل کشور است(13/0%). عوامل دموگرافیک مرتبط نیز به جز تاهل و جنسیت مشابه سایر مطالعه ها بود.

سابقه و هدف: امروزه درخواست بیش از حد خون از مشکلات شایع در بیمارستان ها می باشد. به همین منظور برنامه هایی با عنوان الگوی حداکثر درخواست خون برای جراحی جهت مدیریت درست روند درخواست خون پیشنهاد شده است. این مطالعه با هدف بررسی درخواست و میزان مصرف خون در بخش های مختلف بیمارستان مرکز طبی کودکان انجام شد. مواد و روش ها: در این تحقیق دو مطالعه طراحی شد، در مطالعه گذشته نگر اول از سال 1385 تا 1395، تعداد 176696 درخواست خون از 19 بخش بیمارستان مرکز طبی کودکان تهران بررسی شد، که نسبت خون های مصرف شده به آزمایش غربالگری آنتی بادی مورد مطالعه قرار گرفت. در مطالعه دوم شاخص C/T(تعداد واحدهای کراس مچ شده به تعداد واحدهای تزریق شده) برای تعداد 15310 درخواست کراس مچ خون در کلیه بیماران بستری و سرپایی در سال 1396 در این بیمارستان محاسبه شد. یافته ها: در مطالعه اول از تعداد 176696 درخواست تزریق خون، 77% از آن ها مصرف گردید. مطالعه اول نشان داد که بیشترین درخواست مربوط به بخش جراحی و کم ترین درخواست مربوط به بخش NICU بود. شاخصC/T در مطالعه دوم به طور میانگین 3/1 محاسبه گردید. نتیجه گیری: مطالعه اول نشان داد که 23% از خون های درخواستی مصرف نشده بود، که ثابت کرد انجام آزمایش غربالگری آنتی بادی علاوه بر صرفه اقتصادی، سرعت آماده سازی خون را به خصوص در مواقع اورژانسی بالا می برد. نتایج مطالعه دوم(C/T با میانگین 3/1) نشان داد که بیمارستان در سال 1396 برای درخواست های خون روند صحیحی را به کار برده است، که منجر به صرفه جویی در مصرف خون گردید.

سابقه و هدف: آلوایمیونیزاسیون، برجسته ترین عارضه بالینی در بیماران تالاسمی محسوب می گردد و Anti-K فراوان ترین آنتی بادی در این بیماران می باشد. لذا ارزیابی دقیق این آنتی ژن می تواند سبب کاهش چشمگیر موارد آلو-ایمیونیزاسیون گردد. روش های ژنوتیپ با غلبه بر محدودیت های روش سرولوژیک، سبب تسهیل تعیین گروه در این بیماران شده و می تواند راهنمای خوبی جهت شناسایی واحد های خون سازگار باشد. در این بررسی آنتی ژن های K و k با روش های سرولوژیک و مولکولی بررسی شده و نتایج مورد مقایسه قرار گرفتند. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی، تعداد 200 نمونه خون کامل به صورت تصادفی از بیماران تالاسمی دارای آلوآنتی بادی درمانگاه تالاسمی بزرگسالان ظفر جمع آوری و فنوتیپ آنتی ژن های K و k برای تمامی نمونه ها تعیین گردید. PCR-SSP برای تمامی نمونه ها انجام شد. در موارد عدم تطابق نتایج ژنوتیپ و سرولوژی، نتایج به وسیله PCR-RFLP و تعیین توالی DNA تایید شدند. یافته ها: در این مطالعه Anti-K (28%) شایع ترین آنتی بادی شناخته شد. نتایج ژنوتیپ نشان داد که از 200 نمونه مورد بررسی، 192 بیمار(96%) دارای ژنوتیپ KEL*02/KEL*02 و 8 بیمار(4%) KEL*01/KEL*02 بودند. با مقایسه نتایج ژنوتیپ و فنوتیپ، 8 مورد ناسازگاری مشاهده شد که در تمامی موارد صحت نتایج ژنوتیپ با تعیین توالی DNA تایید گردید. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که آنتی بادی ها علیه آنتی ژن K هم چنان در بیماران تالاسمی به میزان بالایی پیدا می شود. یافته ها بیان نمود که ژنوتیپ مولکولی RBC نسبت به فنوتیپ سرولوژیک برتری دارد و به خصوص در بیمارانی مانند بیماران تالاسمی که دفعات زیادی خون می گیرند، جایگزین مناسب و روش قابل اعتمادتری است.

سابقه و هدف: تزریق خون و فرآورده ها در مراقبت های پزشکی، یکی از اصلی ترین روش های درمانی است اما این کار بدون خطر نیست. بررسی الگوی مصرف فرآورده های خون می تواند در بهبود مصرف و پیش بینی میزان تقاضای آن در آینده کمک کننده باشد. در این مطالعه، بررسی الگوی مصرف فرآورده های خون در بیمارستان های شهر اراک انجام گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، چهار بیمارستان شهر اراک انتخاب و اطلاعات مورد نظر شامل نوع و میزان فرآورده مصرفی و ارتباط آن با ویژگی های بیمار از جمله سن، جنس و تشخیص بیماری در 6 ماه ابتدای سال 1397 جمع آوری شد. طبقه بندی بیماری ها بر اساس طبقه بندی بین المللی 10-ICD انجام گرفت. یافته ها: در مجموع چهار بیمارستان مورد بررسی، 7300 بیمار که 4/54% آن ها مذکر بودند، 6928 واحد RBC، 3829 واحدFFP، 8196 واحد پلاکت تهیه شده از خون کامل و 171 واحد پلاکت آفرزیس دریافت کرده بودند. در هر سه نوع فرآورده مصرفی، بیشترین گروه دریافت کننده در رده سنی 64-41 سال (با میانه سنی 54 سال) بودند و نیز بیشترین مصرف RBC، FFP و پلاکت در بیماران مبتلا به نئوپلاسم بود. میانگین مصرف RBC 05/2± 9/1واحد، FFP 35/2± 7/2 واحد و پلاکت 05/4± 7/3 واحد بود. نتیجه گیری: یافته ها الگوی مصرف فرآورده های خون بر اساس سن، جنس و بیماری ها را در اراک نشان داد. با توجه به رابطه ای که بین میزان مصرف فرآورده های خون و الگوی جمعیت شناختی هر منطقه وجود دارد، امکان استفاده از الگوی به دست آمده از این تحقیق، جهت پیش بینی و برنامه ریزی برای تامین فرآورده های خون مورد نیاز این منطقه ممکن خواهد شد.

سابقه و هدف: بررسی آگاهی کارکنان پزشکی در زمینه انتقال خون، می تواند کمبودها و کاستی های مربوط به این آگاهی را در زمینه مورد مطالعه شناسایی نموده و راهنمایی کننده کادر درمانی و مراکز انتقال خون جهت اصلاح شرایط موجود و تجدید نظر در برنامه های آموزشی مربوطه باشد. بنابراین در این مطالعه سطح آگاهی گروه های مختلف پزشکی از نظام مراقبت از خون در بیمارستان های آموزشی شهر کرمان بررسی گردید. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، 135 نفر از کارکنان درمانی در سه بیمارستان آموزشی شهر کرمان در سال 1397 به صورت در دسترس انتخاب و وارد مطالعه شدند. به هر فرد پرسشنامه ای حاوی سوالات چهار گزینه ای جهت بررسی حداقل آگاهی لازم در امر انتقال، نگهداری، ترانسفوزیون و عوارض احتمالی تزریق فرآورده های خونی داده شد و سطح آگاهی هر یک از گروه ها در ارتباط با این موارد مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت تحلیل داده ها از آزمون های کای دو و t با به کارگیری نرم افزار 21 SPSS استفاده شد. یافته ها: میانگین آگاهی تمامی افراد مورد بررسی در این مطالعه 16/3 ± 30/16 (از حداکثر 24 امتیاز) بود که نشان دهنده دارا بودن سطح متوسط آگاهی در افراد بود. بیشترین سطح آگاهی در میان افراد شاغل مربوط به پرستاران و سپس دستیاران بود. سطح آگاهی اینترن ها از دو گروه دیگر کمتر بود و البته این تفاوت از نظر آماری معنادار بود(001/0 p=). نتیجه گیری: با توجه به نتایج، سطح آگاهی کارکنان پزشکی در ارتباط با جنبه های مختلف طب انتقال خون مطلوب نیست و لذا بهتر است دوره های مداوم آموزشی تئوری و عملی برای گروه های هدف مختلف برگزار شود.

سابقه و هدف: بیماری هموفیلی، از جمله بیماری های مزمن و نوعی اختلال در انعقاد خون است که به واسطه کمبود فاکتورهای انعقادی، شخص را در معرض انواع مشکلات جسمانی قرار می دهد. این امر بر بسیاری از جنبه های زندگی بیمار اثرگذار است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و مبتنی بر پذیرش و تعهد در پیروی از درمان، ادراک بیماری و کیفیت زندگی در بیماران هموفیلی در شهر اصفهان سال 1396 بود. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری بود. به منظور اجرای پژوهش، 60 نفر از بیماران هموفیلی به صورت هدفمند مبتنی بر ملاک های ورود و خروج انتخاب و در سه گروه گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های ادراک بیماری بردبنت، کیفیت زندگی(SF-36) و پرسشنامه پیروی درمان ماریسکی بود. محاسبات آماری با استفاده از نرم افزار 22 SPSS در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که تفاوت بین میانگین نمرات دو گروه درمان شناختی-رفتاری و گروه کنترل در سه متغیر پیروی از درمان، ادراک بیماری و کیفیت زندگی معنادار بود(05/0 p<). تفاوت بین میانگین نمرات دو گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و گروه کنترل در سه متغیر پیروی از درمان، ادراک بیماری و کیفیت زندگی نیز معنادار بود(05/0 p<). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که می توان از دو درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای افزایش پیروی از درمان، ادراک بیماری و کیفیت زندگی بیماران هموفیلی استفاده نمود.

سابقه و هدف: اطلاع رسانی به اهداکنندگان با نتایج آزمایش مثبت برای عفونت های منتقله از طریق تزریق خون، به منظور شروع درمان، کاهش عوارض و پیشگیری از انتقال عفونت به سایر افراد ضروری می باشد. بنابراین بر آن شدیم تا به بررسی فراوانی مراجعه اهداکنندگان با نتایج مثبت بپردازیم. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در مدت 5/2 سال بر روی 214 اهداکننده خون سازمان انتقال خون شیراز که نتایج حداقل یکی از آزمایش های تاییدی، هپاتیت B، C و HIV آن ها مثبت بود، انجام گرفت. با اهداکنندگان، در سه نوبت تماس تلفنی، نامه و مجددا تماس تلفنی گرفته شد. میزان پاسخ اهداکنندگان برحسب وضعیت دموگرافیک و نتیجه آزمایش بررسی گردید و علل عدم مراجعه آن ها پرسیده شد. یافته ها توسط آزمون های کای دو و t و نرم افزار 22 SPSS تحلیل شد. یافته ها: در 214 اهداکننده، حداقل یکی از نتایج آزمایش های تاییدی مثبت بود و امکان دسترسی به 10 نفر از آن ها وجود نداشت(67/4%). در کل با 204 اهداکننده تماس گرفته شد. 117 نفر آن ها به هپاتیت B، 81 نفر به هپاتیت C و 6 نفر به HIV مبتلا بودند. در کل137 اهداکننده(15/67%) بعد از تماس و 86 نفر)15/42%) با اولین تماس مراجعه نمودند. شایع ترین علل عدم مراجعه نداشتن وقت 36 (8/53%)، مسافرت13(2/19%) و دوری راه 8 (5/11%) بود. نتیجه گیری: در این مطالعه فراوانی پاسخ اهداکنندگان با نتایج مثبت، 15/67% بود که این امر نشان دهنده تاکید بر ثبت صحیح مشخصات اهداکننده، آگاهی بخشی مناسب به اهداکنندگان قبل از اهدا در مورد اهدای خون سالم و بیماری های منتقله از راه خون بود.

سابقه و هدف: تزریق خون در بیماران بد حال، از درمان های نجات بخش است و در عین حال به واسطه عوارض احتمالی می تواند تهدیدکننده حیات بیماران باشد. هدف از این مطالعه، بررسی موانع گزارش دهی عوارض تزریق خون و میزان آگاهی نسبت به این عوارض در کارکنان پرستاری بود. مواد و روش ها: مطالعه از نوع توصیفی-مقطعی و جامعه مورد مطالعه 120 نفر از کارکنان پرستاری شاغل در بیمارستان منتخب مشهد در سال 1397 و نمونه گیری از نوع در دسترس بود. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه طراحی شده توسط پژوهشگر شامل سه بخش اطلاعات دموگرافیک، دانش و موانع گزارش دهی پس از تایید روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. داده ها توسط نرم افزار 16 SPSS و آزمون های من ویتنی، کروسکال والیس، ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین سنی پرستاران 70 ± 36 سال، 68 (67/56%) خانم، 91 (87/75%) نفر دارای مدرک تحصیلی لیسانس و 86 (15/71%) پرستار بودند. درخصوص موانع گزارش دهی عوارض تزریق خون، وجود مسائل قانونی (43/3%)، دریافت کورتون قبل از تزریق(36/3%)، سوالات زیاد و وقت گیر بودن فرم(34/3%) به ترتیب مهم ترین موانع بودند. میانگین نمره دانش در ارتباط با شناخت عوارض 04/85% (خوب) و نسبت به مراقبت در عوارض، 79/72% (متوسط) بود. ارتباط معناداری بین گزارش عوارض تزریق خون و مشخصات دموگرافیک مشاهده نشد. نتیجه گیری: به نظر می رسد جهت کاهش عوارض تزریق خون باید اقداماتی از جمله آموزش کارکنان، اطمینان از عدم تنبیه و مسائل قانونی در خصوص گزارش عوارض، راحت کردن فرآیند گزارش و طراحی آسان تر فرم مربوطه صورت گیرد تا مسیر برای گزارش عوارض تزریق خون هموار شود.