پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل
سال:1399 | دوره:27 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف: برآورد زی توده و محتوای کربن درختان و سایر رستنی ها با توجه به اهمیت موضوع گرمایش زمین و تغییر اقلیم از اهمیت زیادی برخوردار بوده و تعیین زی توده به منظور تأثیر آن بر اقلیم و مدیریت منابع طبیعی امری ضروری می باشد. در مناطق جنگلی که همراه با تغییرات ارتفاعی می باشد، معمولا" مقادیر مشخصه های کمی توده های جنگلی نیز تغییر می کند. هدف از این تحقیق تعیین اثر ارتفاع از سطح دریا بر مشخصه های کمی جنگل شامل تعداد در هکتار، رویه زمینی، موجودی سرپا، مقدار زی توده و میزان ذخیره کربن در توده های جنگلی سری سه سنگده می باشد. مواد و روش ها: در ابتدا منطقه مورد مطالعه به سه طبقه با دامنه ارتفاعی 1600-1400، 1800-1600 و 2000-1800 متر از سطح دریا تقسیم شد و در هر طبقه تعداد 50 قطعه نمونه دایره ای به روش تصادفی منظم به مساحت 10 آری با پوشش سراسری کل طبقات ارتفاعی انتخاب گردید. در هر قطعه نمونه مشخصه های نوع گونه، ارتفاع کل درختان و قطر برابر سینه درختان با بیش از 5/7 سانتی-متر ثبت شد. سپس چگالی تمام گونه های موجود در قطعات نمونه در آزمایشگاه تعیین گردید. بعد از آن میزان زی توده در سطح قطعات نمونه بر اساس مدل جهانی فائو و مقدار ذخیره کربن روی زمینی نیز با اعمال ضریب محاسبه گردید. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که از طبقه ارتفاعی پایین به بالا به ترتیب مقادیر تعداد در هکتار برابر با 477، 384 و 372 اصله و رویه زمینی در هکتار برابر با 58/25، 42/29 و 84/30 مترمربع می باشد. هم چنین مقادیر حجم در هکتار به ترتیب برابر با 25/314، 98/393 و 75/424 سیلو برآورد گردیده است. یافته های این پژوهش نشان داد که میزان زی توده برای هر سه طبقه ارتفاعی از پائین به بالا به ترتیب برابر با 68/406، 26/478 و 30/522 تن در هکتار و میزان ذخیره کربن نیز به ترتیب 34/203، 12/239 و 15/261 تن در هکتار برآورد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا روند صعودی را نشان می دهد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از اختلاف معنی دار بین ارتفاع از سطح دریا با مشخصه های مورد نظر به احتمال 95/0 دارد. هم چنین نتایج همبستگی اسپیرمن نشان می دهد که بین ارتفاع از سطح دریا و مشخصه های تعداد درختان، رویه زمینی، حجم و زی توده روی زمینی در هکتار همبستگی معنی داری در سطح 99 درصد وجود دارد. نتیجه گیری: در مجموع نتایج این تحقیق در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که تغییرات ارتفاع از سطح دریا موجب تغییر در برخی مشخصه های کمی توده های جنگلی شده و بدین ترتیب گرادیان ارتفاع بر توزیع مقادیر زی توده روی زمینی مؤثر بوده، به طوری که با افزایش ارتفاع از سطح دریا، مقدار زیست توده نیز افزایش داشته و در این میان مقادیر زی توده روی زمینی، بیشترین همبستگی را با ارتفاع از سطح دریا نشان داده است.

سابقه و هدف: گرد و غبار پدیده ای است که در نتیجه تردد وسایل نقلیه از سطح خشک جاده های غیرآسفالته ایجاد می شود. ذرات گرد و غبار می تواند اثرات مخربی روی رشد گیاهان، کیفیت آب و دوام جاده ها داشته باشد. هدف این مطالعه، بررسی کارایی برخی تیمارهای ضدفبار سازگار با محیط زیست شامل تیمارهای ملاس نیشکر، پلی اکریل آمید و بنتونیت در غلظت های مختلف به منظور کنترل گرد و غبار جاده ها در بازه های زمانی 3، 9، 27 و 81 روزه بود. مواد و روش ها: پیاده سازی تیمارها توسط سامانه پاشش محلول های ضدغبار متشکل از 8 نازل با نرخ پاشش 5/2-2 لیتر در مترمربع در سه منطقه از جنگل های استان گلستان شامل جنگل های لوه، کوهمیان و شصت کلا به اجرا درآمد. برای جمع آوری نمونه های گرد و غبار، دستگاه مکنده غبار مورد استفاده قرار گرفت. نمونه برداری گرد و غبار همزمان با عبور وسیله نقلیه با سرعت یکنواخت 40 کیلومتر در ساعت انجام شد. همچنین تعدادی نمونه خاک از حاشیه جاده جهت اندازه گیری تغییرات میزان سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و اسیدیته خاک در نتیجه آبشویی مواد ضدغبار جمع آوری گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که مقدار گرد و غبار جاده های جنگلی با افزایش غلظت تیمارهای ضدغبار کاهش و با گذر زمان افزایش یافت. در جاده های جنگلی لوه مناسب ترین تیمارها برای کنترل گرد و غبار، تیمار پلی اکریل آمید با غلظت 6 درصد و تیمار ملاس نیشکر با غلظت 20 درصد بود، ولی تیمار بنتونیت به دلیل درصد بالای ریزدانه در مصالح روسازی، کارایی نداشت. در جاده های جنگلی کوهمیان تیمارهای پلی اکریل آمید با غلظت 4 درصد و ملاس با غلظت 20 درصد و در جاده های جنگلی شصت کلا تیمار پلی اکریل آمید 2 درصد مناسب ترین تیمارها بودند. بنتونیت سبب افزایش مقدار منیزیم و pH خاک حاشیه جاده شد. ملاس سبب افزایش مقدار پتاسیم خاک و همچنین کاهش pH شد. در سایر موارد اثر معنی داری از سوی تیمارها بر غلظت عناصر خاک حاشیه جاده مشاهده نشد. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، ملاس نیشکر در مناطقی که درصد ریزدانه مصالح رویه زیاد است، توانست مؤثرتر عمل کند. اما در جاده هایی که درصد ریزدانه پایین است، پلی اکریل آمید تیمار مؤثر و مقرون به صرفه تری نسبت به ملاس و بنتونیت می باشد. این افزودنی ها به دلیل کم بودن مقدار آنها، تأثیری بر ترکیبات شیمیایی خاک حاشیه جاده ها نداشتند. بر اساس یافته ها، ملاس نیشکر در مناطقی که درصد ریزدانه مصالح رویه زیاد است، توانست مؤثرتر عمل کند. اما در جاده هایی که درصد ریزدانه پایین است، پلی اکریل آمید تیمار مؤثر و مقرون به صرفه تری نسبت به ملاس و بنتونیت می باشد. این افزودنی ها به دلیل کم بودن مقدار آنها، تأثیری بر ترکیبات شیمیایی خاک حاشیه جاده ها نداشتند.

سابقه و هدف: آگاهی از موجودی جنگل و برآورد حجم دقیق درختان یکی از مشخصه های مهم در برنامه ریزی برای منابع جنگلی است. ضریب شکل یکی از مهم ترین عوامل تعیین حجم دقیق درختان است. برای برآورد حجم واقعی درختان، باید ضریب شکل محاسبه شود. هدف این پژوهش تعیین ضریب شکل سه گونه کاج بروسیا، کاج بادامی و زربین در جنگل کاری عرب داغ و مقایسه ضریب شکل واقعی با ضریب شکل های طبیعی، مصنوعی و هوهنادل است. مواد و روش ها: در این پژوهش برای سه گونه کاج بروسیا، کاج بادامی و زربین در جنگل عرب داغ استان گلستان، چهار نوع ضریب شکل شامل واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل ارزیابی شد. به این منظور 13 اصله درخت از هر گونه (در مجموع 39 درخت) در طبقات قطری مختلف از 5/7 تا 5/42 سانتیمتر (2 درخت از هر طبقه قطری) به صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس از هر درخت اطلاعات ارتفاع درختان موردنظر، قطر برابرسینه، قطر در 1/0، 3/0، 5/0، 7/0 و 9/0 ارتفاع درخت، سپس از هر درخت قطعات 2 متری جدا شد و قطر ابتدا و انتهای هر قطعه 2 متری اندازه گیری شد. همچنین ارتفاع و قطر کنده و طول درخت نیز اندازه گیری شد. برای محاسبه حجم دقیق تنه از جمع حجم های دو متری و کنده با استفاده از فرمول اسمالیان انجام شد. سپس ضریب شکل های (واقعی، مصنوعی، طبیعی و هوهنادل) هر گونه محاسبه شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که ضریب شکل کاج بروسیا با استفاده از فرمول های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل به ترتیب 49/0، 94/0، 41/0 و 45/0 بود. همچنین نتایج آزمون تی جفتی نشان داد که تفاوت معنی داری در سطح اطمینان 95درصد بین ضریب شکل مصنوعی با واقعی وجود داشت، اما بین ضریب شکل هوهنادل و طبیعی با واقعی تفاوت معنی داری وجود نداشت. ضریب شکل کاج بادامی با استفاده از فرمول های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل به ترتیب 51/0، 74/0، 41/0 و 45/0 حاصل شد. تفاوت معنی داری بین ضریب شکل واقعی با ضریب ها شکل مصنوعی و هوهنادل وجود داشت. اما بین ضریب شکل طبیعی با واقعی وجود نداشت. ضریب شکل زربین با استفاده از فرمول های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل به همان ترتیب قبلی 55/0، 53/0، 48/0 و 48/0 بود. تفاوت معنی داری بین ضریب شکل هوهنادل با واقعی وجود داشت، اما بین ضریب شکل واقعی با طبیعی و مصنوعی تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، می توان نتیجه گیری کرد که ضریب شکل طبیعی می تواند به عنوان ضریب شکل مناسب برای کاج بروسیا، بادامی وزربین مورد استفاده قرار گیرد، وضریب شکل هوهنادل برای کاج بروسیا و ضریب شکل مصنوعی برای زربین قابلیت جایگزینی ضریب شکل واقعی را دارند.

سابقه و هدف: بررسی و ارزیابی ذخایر بذری خاک در یک اکوسیستم، اطلاعات ارزشمندی از وضعیت ترکیب گیاهی آن اکوسیستم فراهم می آورد. این بررسی ها منجر به درک و شناخت هرچه بیشتر شرایط پوشش گیاهی آن منطقه خواهد شد. در تحقیق پیش رو برای نخستین بار پتانسیل بذری خاک در منطقه حفاظت شده باغ شادی یزد مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روش ها: ابتدا دو محدوده تحت چرا و قرق از رویشگاه جنگلی باغ شادی یزد با تیپ مشابه انتخاب شدند. سپس در هر منطقه (تحت قرق و چرا) تعداد 20 پلات دایره ای به شعاع 12متر برداشت شد. نمونه برداری از بانک بذر تا عمق 10 سانتی متری خاک و در دو عمق (0 تا 5 و 5 تا 10 سانتیمتر) در زیر تاج درختان و نیز فضای بیرون تاج در دو فصل رویشی (بهار و پاییز) صورت گرفت. تراکم، ترکیب و غنای گونه ای نمونه های بانک بذر خاک به روش ترکیبی (استخراج بذور درشت و جوانه زنی بذور ریز) برآورد شد. یافته ها: عمق خاک اثر معناداری بر بانک بذر خاک داشت. تأثیر فصول رویشی بهار و پائیز بر بانک بذر خاک منطقه، متفاوت بود و فصل پائیز به لحاظ تعداد، تراکم و مقادیر عددی شاخص های تنوع زیستی، مقادیر بالاتری را نسبت به فصل بهار نشان داد. همچنین بر اساس نتایج، تعداد و تراکم بانک بذر در زیر پوشش تاجی بیشتر از خارج آن بود و قرق اثر معنی دار بر بانک بذر خاک نداشت. نتایج آزمون t مستقل نشان داد از نظر غنا بین منطقه تحت چرا و قرق تفاوت معنی داری وجود ندارد اما در منطقه تحت چرا، تعداد بذر نسبت به منطقه حفاظتی بیشتر است. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل واریانس نشان داد که فصل رویشی و تاج پوشش بر همه پارامترهای مورد مطالعه بانک بذر خاک اثر معنی داری داشتند. همین طور مقایسه شاخص های عددی تنوع زیستی بانک بذر خاک در مناطق تحت چرا و قرق نشان داد که مقادیر غنای گونه ای، تنوع سیمپسون، شانون وینر و یکنواختی پیلو در فصل پائیز نسبت به فصل بهار و در زیر تاج نسبت به بیرون از تاج به طور معنی داری بیشتر است. نتیجه گیری: در منطقه تحت چرا نیز به اندازه کافی بذر گونه های مختلف تولید می شود اما شاید پس از سبز شدن توسط دامها و موجودات منطقه از بین می روند. در واقع قرق با توجه به تراکم و تنوع بذر برآورد شده بانک بذر خاک، به تنهایی زادآوری جنگل را تضمین می کند اما در عین حال به نظر می رسد باید جهت رفع مشکلات خشکیدگی بادام و آفات بویژه سوسک های چوبخوار تدبیری اندیشیده شود.

سابقه و هدف: امروزه تقاضا برای استفاده از چندسازه های چوب-پلاستیک در محیط های بیرون رو به گسترش است. اما عوامل مخربی همچون هوازدگی که منجر به تغییرات رنگ و همچنین افزایش خاصیت آبدوستی سطح می گردد، استفاده از این محصولات را در محیط های بیرون محدود می کند، بنابراین این محصولات در محیط بیرون نیاز به حفاظت دارند. مواد حفاظتی مختلفی جهت بهبود مقاومت به هوازدگی فرآورده چند سازه چوب-پلاستیک استفاده شده اند. نانو اکسید مس به علت داشتن پایداری حرارتی در دماهای مورد استفاده در ساخت فرآورده های چندسازه چوب-پلاستیک و بهبود مقاومت به هوازدگی چوب˛ پتانسیل حفاظت فرآورده های چندسازه چوب-پلاستیک را در برابر هوازدگی دارد. به همین منظور در این تحقیق اثر تیمار با نانو اکسید مس بر مقاومت به هوازدگی چندسازه آرد سرشاخه پسته-پلی پروپیلن بررسی شد. مواد و روش ها: برای این منظور نمونه هایی از فرآورده چندسازه آرد سرشاخه پسته-پلی پروپیلن تیمار شده با نانواکسید مس در 4 سطح ( 0˛ 1، 2 و 3 درصد) به ابعاد 10 ×50 ×50 میلیمتر تهیه شد. خصوصیات رنگ نمونه ها و تغییرات زاویه تماس به ترتیب طبق استاندارد ASTM D2244 و ASTM D5946 قبل و بعد از 180 روز قرار گرفتن در معرض هوازدگی طبیعی در جنگل آموزشی شصت کلاته واقع در شمال ایران اندازه گیری شدند. زاویه تماس قطره آب مقطر با سطح نمونه های چندسازه چوب-پلاستیک، حداکثر تا 10 ثانیه بعد از قرارگیری قطره آب بر روی نمونه های تیمار شده و نشده با استفاده از دستگاه اندازه گیری زاویه تماسPG-X اندازه گیری شد. اندازه گیری رنگ با استفاده از دستگاه 0/45 Color guide انجام پذیرفت. یافته ها: تجزیه و تحلیل آماری نتایج تغییرات رنگ از 180 روز هوازدگی طبیعی نشان داد که تیمار با نانو اکسید مس سبب بهبود مقاومت به هوازدگی چندسازه آرد سرشاخه پسته-پلی پروپیلن شده به طوری که با افزایش درصد نانو اکسید مس ثبات رنگ نمونه ها بهبود یافت. همچنین نتایج مربوط به آزمون زاویه تماس قطره نشان داد که تیمار چندسازه آرد سرشاخه پسته پلی-پروپیلن با نانو اکسید مس سبب کاهش تغییرات زاویه تماس در اثر هوازدگی طبیعی شد. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار با نانو اکسید مس سبب بهبود عملکرد چندسازه آرد سرشاخه پسته-پلی پروپیلن بعد از180 روز هوازدگی طبیعی شد به طوری که با افزایش درصد نانو اکسید مس هم ثبات نوری نمونه ها و هم آب گریزی بهبود یافت. بهبود مقاومت به هوازدگی فرآورده چندسازه آرد سرشاخه پسته-پلی پروپیلن به حفاظت لیگنین و یا دیگر ترکیبات چندسازه سرشاخه پسته-پلاستیک توسط تیمار با نانو اکسید مس نسبت داده شد.

امروزه به دلایل زیست محیطی و اقتصادی، تهیه خمیر کاغذهای زیستی گسترش یافته است. در این تحقیق، خرده چوب های گونه ممرز به-مدت سه هفته در معرض دو قارچ پوسیدگی سفید Pleurotus eryngii (شاه صدف) و lacteus Irpex(دندانی) موجود در جنگل های شمال ایران قرار گرفتند و بر اساس استانداردهای مربوطه کشت شدند. پس از پیش تیمار قارچی در مدت سه هفته، به منظور خروج ریسه های قارچ، خرده چوب ها با آب سرد شست و شو و هوا خشک شدند. سپس خرده چوب ها با فرآیند CMP در درجه-حرارت 170 درجه سانتی گراد با نسبت 5: 1 W =/L و زمان 90 دقیقه به خمیرکاغذ تبدیل و کاغذهای 60 گرمی تهیه شد. ویژگی های نوری و مقاومتی خمیرهای کاغذ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج ارزیابی بر روی کاغذ حاصله نشان داد که ویژگی های مقاومتی کاغذهای حاصله در اثر پیش تیمار قارچ Irpex lacteus بر روی خرده چوب های ممرز در طول 3 هفته در مقایسه با قارچ Pleurotus eryngii بیشتر بود. با ملاحظه نتایج مربوط به ویژگی های نوری کاغذ می توان نتیجه گرفت که بافت فشرده تر کاغذ حاصل از خرده چوب های تیمار شده باعث کاهش انکسار نور در داخل شبکه الیاف کاغذ گشته وهمین امر باعث کاهش ماتی شده است. دلیل اُفت روشنی در تیمار های قارچی تشکیل گروه های کروموفور در طی دوره انکوباسیون و خمیر سازی است. بررسی و مقایسه مقاومت های مکانیکی کاغذ حاصله از حمله قارچ دندانی در برابر قارچ شاه صدف نشان دهنده توانایی های نسبتاً متفاوت این قارچ در راستای مقاومت های مکانیکی کاغذ حاصله بود. نتایج تجزیه واریانس آزمون شاخص کشش کاغذ حاصل از چوب برون ممرز پس از 3 هفته قرارگرفتن در معرض قارچ های پوسیدگی سفید نشان می دهد که میزان افزایش شاخص کشش توسط قارچ دندانی حدود 6/9درصد بیش از قارچ شاه صدف بود. همچنین میانگین درصدکاهش شاخص پاره شدن نمونه ها در کاغذ حاصل از چوب برون ممرز بر اثر تخریب قارچ دندانی 2/14 درصد کمتر از قارچ شاه صدف بود. ومیانگین درصد افزایش شاخص ترکیدگی نمونه ها در چوب برون ممرز بر اثر تخریب قارچ دندانی 74/5 درصد بیش از قارچ شاه صدف بود. . با ملاحظه نتایج مربوط به ویژگی های نوری کاغذ می توان نتیجه گرفت که ماتی کاغذ حاصل از خرده چوب های تیمار شده با قارچ دندانی در مقایسه با قارچ صدفی کاهش داشته، همچنین روشنی کاغذ حاصل از خرده چوب های تیمار شده با قارچ دندانی در مقایسه با قارچ صدفی کاهش بیشتری داشته اند. بافت فشرده تر کاغذ حاصل از خرده چوب های تیمار شده باعث کاهش انکسار نور در داخل شبکه الیاف کاغذ گشته وهمین امر باعث کاهش ماتی شده است. دلیل اُفت روشنی در تیمار های قارچی تشکیل گروه های کروموفور در طی دوره انکوباسیون و خمیر سازی است. این نکته نشان داد که قارچ پوسیدگی سفید دندانی نسبت به قارچ شاه صدف توانایی بیشتری در کاهش درجه ماتی کاغذ حاصله را دارد. بر اساس نتایج روشن شد که قارچ دندانی در دوره ی تخریب همانند قارچ پوسیدگی سفید شاه صدف عمل کرده است. می توان گفت که هر دو قارچ از توان تخریب یکسانی برخوردار هستند و چوب برون ممرز را حدوداً به یک اندازه تخریب کردند. میانگین درصد کاهش وزن نمونه ها در چوب برون ممرز بر اثر تخریب قارچ دندانی 13/4 درصد و توسط قارچ شاه صدف 95/3 درصد اندازه گیری شده است. ویژگی های نوری و مقاومتی خمیرهای کاغذ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج ارزیابی بر روی کاغذ حاصله نشان داد که ویژگی های مقاومتی کاغذهای حاصله در اثر پیش تیمار قارچ Irpex lacteus بر روی خرده چوب های ممرز در طول 3 هفته در مقایسه با قارچ Pleurotus eryngii بیشتر بود. . با ملاحظه نتایج مربوط به ویژگی های نوری کاغذ می توان نتیجه گرفت که بافت فشرده تر کاغذ حاصل از خرده چوب های تیمار شده باعث کاهش انکسار نور در داخل شبکه الیاف کاغذ گشته وهمین امر باعث کاهش ماتی شده است. دلیل اُفت روشنی در تیمار های قارچی_تشکیل گروه های کروموفوردر طی دوره انکوباسیون و خمیر سازی است.

سابقه و هدف: توسعه خوشه های صنعتى یکی از راهبردهای توسعه اقتصادى است. با توسعه خوشه های فرآوری محصولات جنگل، صرفه جویی ناشی از تجمع و مقیاس تولید باعث کاهش هزینه های تولید محصولات جنگل می شود و توان فروش و صادرات را افزایش می دهد. یکی از مناطق مستعد توسعه خوشه فرآوری محصولات غیر الواری جنگل در ایران، منطقه اورامانات کرمانشاه است که با وجود درختان پسته وحشی(بنه)، منبع تولید شیره سقز است. بهره برداری و فرآوری این شیره طبیعی، کار مشکلی است و نبود صنایع فرآوری مناسب، باعث می شود اکثر سقز تولیدی به صورت خام به خارج از کشور صادر شود. بنابراین اقدام به تدوین راهبردی مناسب برای توسعه فرآوری این محصول با ارزش در کشور ضروری است. اهداف این تحقیق بررسی شرایط کنونی صنایع فرآوری سقز در منطقه اورامانات کرمانشاه و ارائه راهبرد مناسب برای توسعه خوشه ای صنایع فرآوری شیره سقز در این منطقه بود. مواد و روش ها: در این تحقیق با بررسی شرایط کنونی در ابتدا تحلیل SWOC انجام شد و به کمک فرآیند تحلیل شبکه ای راهبردهای توسعه خوشه صنعتی فرآوری سقز اولویت بندی شدند. یافته ها: نتایج اولویت بندی شاخص ها نشان داد که در مورد نقاط قوت، شاخص «خواص دارویی»، در مورد نقاط ضعف «عدم شناخت بازارهای داخلی و خارجی»، در مورد فرصت ها «امکان توسعه تکنولوژی فرآوری» و در مورد چالش ها «خشکسالی و کاهش توان اکولوژیکی جنگل» اهمیت بیشتری داشتند. نتایج اولویت بندی راهبردها نشان داد که راهبردهای «بهینه سازی زنجیره ارزش محصولات با تقویت بازاریابی» با وزن 206/0در اولویت اول و «برنامه ریزی برای توسعه محصولاتی با قابلیت صادراتی» با وزن 188/0در اولویت دوم، به عنوان مهم ترین راهبرد ها شناخته شدند. نتیجه گیری: با توجه به خواص دارویی و امکان توسعه زنجیره ارزش تبدیل سقز به فرآورده های متنوع و امکان صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا، مهم ترین راهبردی که باید در نظر گرفته شود، بهینه سازی زنجیره ارزش محصولات با تقویت بازاریابی است. همچنین برنامه ریزی برای تولید محصولاتی با قابلیت صادرات، باید در اولویت قرار گیرد. سابقه و هدف: توسعه خوشه های صنعتى یکی از راهبردهای توسعه اقتصادى است. با توسعه خوشه های فرآوری محصولات جنگل، صرفه جویی ناشی از تجمع و مقیاس تولید باعث کاهش هزینه های تولید محصولات جنگل می شود و توان فروش و صادرات را افزایش می دهد. یکی از مناطق مستعد توسعه خوشه فرآوری محصولات غیر الواری جنگل در ایران، منطقه اورامانات کرمانشاه است که با وجود درختان پسته وحشی(بنه)، منبع تولید شیره سقز است. بهره برداری و فرآوری این شیره طبیعی، کار مشکلی است و نبود صنایع فرآوری مناسب، باعث می شود اکثر سقز تولیدی به صورت خام به خارج از کشور صادر شود. بنابراین اقدام به تدوین راهبردی مناسب برای توسعه فرآوری این محصول با ارزش در کشور ضروری است. اهداف این تحقیق بررسی شرایط کنونی صنایع فرآوری سقز در منطقه اورامانات کرمانشاه و ارائه راهبرد مناسب برای توسعه خوشه ای صنایع فرآوری شیره سقز در این منطقه بود.

سابقه و هدف: امروزه تولید اوراق فشرده چوبی با دانسیته کمتر (حدود 25 درصد کمتر نسبت به پانل های معمولی) بدلیل افزایش بی رویه قیمت چوب و همچنین نیاز بازار به محصولات سبک وزن بسیار مورد توجه صنایع اوراق فشرده چوبی در دنیا می باشد. برای تولید چند سازه های سبک وزن چوبی، مواد و روش های مختلفی در سال های اخیر مورد استفاده قرار گرفته است. در این بین، استفاده از مواد اولیه سبک وزن و پر حجم مانند مواد پلیمری بسیار سبک بیشتر مورد توجه محققین و تولیدکنندگان برای کاهش دانسیته اوراق فشرده چوبی بوده است. استفاده همزمان از خصوصیات و ویژگی های منحصر به فرد دو یا چند ماده متداول چوبی برای تولید چند سازه های چوبی سبک وزن نیز می تواند بهبود عملکرد فرآورده تولید شده را نیز به همراه داشته باشد. هدف از تحقیق حاضر، تولید و ارزیابی چند سازه های سبک چوبی متشکل از لایه های سطحی الیاف و لایه میانی از مخلوط خرده چوب و گرانول های پلی استایرنی بوده است. از آنجا که تاکنون در هیچ مطالعه ای، مقایسه ای بین نوع و درصد گرانول های پلی استایرنی قابل انبساط و از پیش منبسط شده بر ویژگی های فیزیکی و مکانیکی چند سازه های سبک چوبی صورت نگرفته است، در این تحقیق به بررسی آن ها پرداخته شده است. مواد و روش ها: چند سازه های سبک چوبی با دانسیته 520 کیلوگرم بر مترمکعب با لایه های سطحی الیاف و لایه میانی از مخلوط خرده-چوب و گرانول های پلی استایرنی تشکیل شد. برای ساخت تخته ها، از گرانول های پلی استایرنی در دو نوع از پیش منبسط شده و قابل انبساط و هر کدام در درصدهای مختلف (5، 10 و 15 درصد وزن خشک خرده چوب های لایه میانی) استفاده شد. در این تحقیق، ویژگی-های مکانیکی (مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته، چسبندگی داخلی، مقاومت به پیچ) و فیزیکی (درصد واکشیدگی ضخامت و جذب آب) نمونه های آزمونی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: اطلاعات به دست آمده نشان دادند که استفاده از گرانول های پلی استایرنی در لایه میانی باعث بهبود ویژگی های فیزیکی و مکانیکی نمونه ها نسبت به نمونه شاهد (بدون گرانول) شد. مدول الاستیسیته در نمونه های حاوی گرانول های از پیش منبسط شده بسیار بیشتر از نمونه های حاوی گرانول های قابل انبساط بوده است، اما سایر ویژگی های فیزیکی و مکانیکی تفاوت خیلی زیادی در نوع گرانول مصرفی نداشته اند. افزایش درصد گرانول تا 15 درصد نیز تاثیر مثبتی بر چسبندگی داخلی، مقاومت به پیچ و ویژگی های فیزیکی نمونه ها داشته است. درصد واکشیدگی ضخامت و درصد جذب آب نمونه ها در صورت استفاده از گرانول های پلی استایرنی به طور معنی داری کاهش یافته است. نتیجه گیری: افزایش درصد گرانول های پلی استایرنی بیشترین تاثیر را در چسبندگی داخلی و مقاومت به پیچ نمونه ها داشته است. نتایج آزمون ها در ارتباط با مقایسه نوع گرانول های از پیش منبسط شده و قابل انبساط نشان داد که به استثنای مدول الاستیسیته و چسبندگی داخلی سایر ویژگی های فیزیکی و مکانیکی تفاوت خیلی زیادی در نوع گرانول مصرفی نداشتند. به عنوان نتیجه گیری کلی می توان بیان داشت که استفاده از گرانول های قابل انبساط، با توجه به حذف مرحله پیش منبسط شدن آن ها و همچنین افزایش بهره وری چسب برای تولید چند سازه های سبک چوبی توصیه می شود.