تحقیقات حسابداری و حسابرسی (تحقیقات حسابداری)
سال:1399 | دوره:12 | شماره:46 |تعداد مقالات:11

قانون گذاران، قوانین و استانداردهایی چون آیین رفتار حرفه ای را برای گسترش رفتار اخلاقی میان حسابرسان وضع نموده اند. با این حال، رفتارهای غیراخلاقی در میان حسابرسان همچنان در حال وقوع است. فرض تاثیر فرهنگ سازمانی بر رفتار حسابرس، انجام مطالعات بیشتری درباره اثر بالقوه فرهنگ اخلاقی بر رفتار ناکارآمد حسابرس را توجیه می نماید. از سوی دیگر، رفتار حسابرسان منعکس کننده ویژگی های شخصیتی آن ها است و ویژگی های شخصیتی تاثیر با اهمیتی بر انگیزه رفتاری آن ها دارد. بنابراین، در این پژوهش تاثیر فرهنگ اخلاقی موسسه حسابرسی و تیپ های شخصیتی حسابرسان بر عینیت حسابرس مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش، مدیران شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی هستند. داده های پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. نتایج حاکی از آن است که فرهنگ اخلاقی موسسه حسابرسی بر عینیت حسابرس تاثیر مثبت و معنی داری دارد. همچنین تیپ شخصیتی باوجدان بودن (وظیفه شناسی) نیز بر عینیت حسابرس تاثیر مثبت و معنی داری دارد. علاوه بر این، یافته ها نشان می دهد که فرهنگ اخلاقی موسسه حسابرسی بر رابطه بین تیپ های شخصیتی حسابرسان و عینیت حسابرس تاثیر دارد. بنابراین، بهبود فرهنگ اخلاقی موسسات حسابرسی گامی مهم در جهت اعتلای حرفه حسابرسی است و می تواند موجب افزایش عینیت حسابرس گردد و در نتیجه باید مورد توجه و اهتمام مدیران و شرکای موسسات حسابرسی قرار گیرد.

حسابداری زیست محیطی براساس مفاهیم، معیارها و ارزش های زیست محیطی و اقتصادی بنا شده است. عملکرد زیست محیطی منجر به بهبود عملکرد مالی شرکت ها می شود. که به نوبه خود باید به منظور بهبود عملکرد زیست محیطی بر روی آن سرمایه گذاری کرد. به عبارت دیگر، از لحاظ مالی، شرکت های موفق با افزایش مزایای مالی می توانند منابع لازم را برای ارتقاء عملکرد زیست محیطی فراهم کنند. بحران های مالی می توانند منابع سازمانی را کاهش دهند و در نتیجه اختیار مدیران کم می شود و سرمایه گذاری در فعالیت هایی همچون فعالیت های زیست محیطی و اجتماعی کاهش می یابد بر همین اساس این مقاله به دنبال بررسی تاثیر ساختار شرکتها بر رابطه بین حسابرسی زیست محیطی و کیفیت گزارشگری مالی می باشد. در این تحقیق تعداد 175 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1394-1389 بررسی شده است. جهت آزمون فرضیه ها با انجام تحلیل های آماری به روش داده های پانل با استفاده از ابزار نرم افزاری Eviews و مدل رگرسیون خطی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که به طور کلی ساختار شرکت ها بر رابطه بین حسابرسی زیست محیطی و کیفیت گزارشگری مالی شرکت ها تاثیر دارد.

مبلغ حق الزحمه حسابرسی، عمدتا طبق ویژگی های صاحبکار، موسسه حسابرسی و شرایط حاکم بر حرفه، اجتماع و محیطی تعیین می شود. این پژوهش صرفا به بررسی عوامل مربوط به محیط حرفه ای، فرهنگی و اجتماعی که بر حق الزحمه حسابرسی موثرند، پرداخته است. در این پژوهش، روش کیفی و رویکرد مبتنی بر نظریه پردازی زمینه ای مورد استفاده قرار گرفته و نظرات خبرگان که از طریق مصاحبه جمع آوری شده، تجزیه و تحلیل گردیده است. برای اعتباربخشی به نتایج پژوهش از معیارهای زاویه بندی (اجماع/مثلث سازی) داده ها، کنترل اعضا و مقبولیت استفاده شده است. طبق نتایج ارایه شده، تداعی جامعه از حسابرسی، درک استفاده کنندگان و ذینفعان از حسابرسی، تصمیم گیرندگان و سیاست گذاران و میزان ضابطه مند بودن رقابت مهمترین عوامل موثر در سطح حرفه و شرایط محیطی شناخته شده است. در این بین، عواملی همچون اندازه و تمرکز بازار و میزان ارتباط بین المللی موسسات و ریسک دعاوی حقوقی علیه حسابرسان در ایران، مهمترین عوامل مداخله گری هستند که تعیین حق الزحمه حسابرسی را تحت تاثیر قرار می دهند. همچنین، مجموعه این عوامل به همراه پیامدهای حق الزحمه معقول و شرایط بستر تشریح شده است.

در رابطه با نقش هزینه های عمومی، اداری و فروش بر روی ثروت سهامداران اجماعی وجود ندارد برخی از پژوهشگران معتقد به اثر زیان بار این هزینه ها بر روی ثروت سهامداران هستند در حالی که برخی دیگر باور به سودآور بودن این هزینه ها برای سهامداران دارند. افزون بر این، رقابت در بازار محصول می تواند بر روی این رابطه تاثیرگذار باشد. پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخی به این پرسش اساسی است که آیا رقابت در بازار باعث افزایش (کاهش) تعهدات شرکت ها در هزینه های عملیاتی می شود؟ و آیا افزایش غیرعادی در هزینه های عمومی اداری باعث بهتر (بدتر) شدن خروجی عملیات واحد تجاری خواهد شد که به نوعی سود و زیان مربوط به سهم بازار را منعکس کند؟ نمونه مورد بررسی شامل 113 شرکت طی دوره زمانی 1384 تا 1394 بود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش بیان کننده این موضوع است که شاخص های لرنر و لرنر تعدیل شده دارای تاثیر معنادار و منفی بر تغییرات هزینه های عمومی اداری هستند. از سوی دیگر، چسبندگی تنها در هنگام استفاده از شاخص هرفیندال هیرشمن دارای نقش تعدیل کنندگی است. همچنین، نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم بیان می کند که رابطه مثبت و معناداری میان صرف هزینه های غیرعادی عمومی، اداری و فروش و افزایش سهم بازار وجود دارد. نقش تعدیل کنندگی رقابت در افزایش سهم بازار تنها در هنگام استفاده از شاخص هرفیندال هیرشمن معنادار نبوده است.

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی رابطه بین تاثیر توسعه بازار سهام بر ایفای مسیولیت اجتماعی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران می باشد. معیار مسیولیت اجتماعی با استفاده از برنامه MAX DEA محاسبه شده است. هر چه بازار سهام بیشتر توسعه پیدا کند شرکت ها مسیولیت اجتماعی شان را بهتر ایفا خواهند کرد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل 87 شرکت در صنایع مختلف در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1384 الی 1393 می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی با تاکید بر روابط همبستگی است. در این تحقیق برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون چندگانه و جهت تعیین میزان ارتباط بین متغیرها از همبستگی سریالی بروش گادفری استفاده شده است. نتایج حاصل بیانگر اثر مثبت و معنادار بین توسعه بازار سهام و مسیولیت اجتماعی شرکت ها است.

هدف حسابداری به عنوان سامانه اطلاعاتی، تامین نیازهای اطلاعاتی و بهبود تصمیم گیری های اقتصادی است. در این پژوهش چگونگی کاربرد اطلاعات حسابداری به عنوان سبک در «سرمایه گذاری سبک پایه» بررسی شده است. در این سرمایه گذاری، به جای توجه به یک شرکت خاص، ابتدا شرکت ها بر پایه ویژگی خاصی دسته بندی می شوند سپس یک شرکت از میان آن گروه انتخاب می گردد. متغیرهای حسابداری مورد آزمون شامل سود هر سهم، ارزش دفتری، اندازه و نسبت جریان نقدی عملیاتی به فروش است. نمونه مورد بررسی شامل 381 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1387 تا 1393 است. نتایج نشان می دهد که تمامی متغیرهای مورد بررسی به عنوان «سبک» مورد استفاده سرمایه گذاران هستند هر چند نسبت جریان نقدی عملیاتی به فروش کاربرد کمتری داشته است. مطابق نتایج، شرکت های دارای سود هر سهم، ارزش دفتری و اندازه کمتر، تقاضای خرید بالاتری را تجربه کرده اند.

بحران مالی سال 2007 تا 2009 باعث شد در بسیاری از مطالعات، نقش ارزش های حسابداری و مدیریت اهرمی در حوزه فعالیت های بانکداری مورد توجه خاص قرار گیرد. در تحلیل مراحل وقوع بحران مالی، برخی محققین معتقدند که روش شناسی حسابداری و حجم فعالیت های هربانک در این زمینه از نقشی محوری برخوردار بوده است. در این مطالعه با توجه به نتایج حاصل از آزمون علیت گرانجری، روابط بین دو عامل رشد داراییها و رشد GDP به عنوان متغیر های مستقل با تغییرات اهرم مالی به عنوان متغیر وابسته مربوط به 15 بانک، برای دوره زمانی سالهای 1388 تا 1395مورد بررسی قرار گرفته اند. سپس اثر تعاملی عامل کیفیت سود به عنوان یک عامل معرف بکارگیری روش های حسابداری ضمن برازش مدلهای رگرسیون چند متغیره و با استفاده از داده های پانل (اثرات ثابت و تصادفی) و انباشته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهند که رشد GDP رابطه معنی دار مثبت و با اهمیتی با تغییرات اهرم مالی داشته و تغییرات در داراییهای آنها از نقش تعاملی مثبت و فزاینده ای در این ارتباط برخوردارند. نتایج همچنین بیانگر وجود ارتباط معنی دار مثبت و با اهمیتی بین داراییها با تغییرات در اهرم مالی می باشند. نقش تعاملی کیفیت سود به عنوان یک عامل حسابداری در این رابطه، نقشی فزاینده بوده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر متغیرهای عدم اطمینان محیطی و مالکیت نهادی بر اجتناب مالیاتی است. اجتناب مالیاتی شامل مجموعه راهکارهایی است که منجر به کاهش مالیات در چارچوب قوانین و مقررات می شود. بدین منظور با استفاده از داده های مربوط به 106 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 95-1389، شاخص عدم اطمینان محیطی و مالکیت نهادی محاسبه و تاثیر آنها بر اجتناب مالیاتی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، برای سنجش اجتناب مالیاتی از سنجه نرخ موثر مالیاتی نقدی بلندمدت استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از الگوی رگرسیون خطی چندگانه استفاده شده است. شواهد و نتایج تجربی پژوهش نشان داد که عدم اطمینان محیطی دارای تاثیر مستقیم و معناداری بر اجتناب مالیاتی و متغیر مالکیت نهادی دارای تاثیر منفی بر اجتناب مالیاتی می باشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر ویژگی آندروژنیک مدیران بر عملکرد واحدهای تجاری و نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی در این رابطه است. ویژگی آندروژنیک به عنوان متغیر مستقل به وسیله شاخص هورمون تستوسترون اندازه گیری شد. به کمک جستجوگر Google Images، عکس مدیر عامل شرکت ها دریافت شد و نسبت WHR هر مدیر، با استفاده از نرم افزار Image J تعیین گردید. جامعه آماری پژوهش کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نمونه آماری شامل 66 شرکت (594 سال-شرکت) در بازه زمانی 1389 الی 1397 است. به منظور بررسی تاثیر متغیرها از روش معادلات ساختاری (SEM) و نرم افزار Smart PLS استفاده شد. یافته ها نشان داد که در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، ویژگی آندروژنیک و حاکمیت شرکتی بر عملکرد واحدهای تجاری، به ترتیب، تاثیر مثبت و منفی معناداری دارند. افزون بر این، در پژوهش حاضر، حاکمیت شرکتی تاثیر تعدیل کنندگی منفی معناداری بر رابطه ویژگی آندروژنیک و عملکرد شرکت دارد. هم چنین، از دو مولفه حاکمیت شرکتی، مولفه ترکیب سهامداران بر این رابطه بدون تاثیر است و ترکیب هیات مدیره دارای تاثیر تعدیل کنندگی منفی معناداری بر این رابطه است. هر اندازه مدیران از خودشیفتگی و اعتماد به نفس بالاتری برخوردار باشند، می توانند برای به دست آوردن پاداش و تایید ذی نفعان، عملکرد مطلوب تری را برای واحدهای تجاری رقم بزنند. حاکمیت شرکتی با تاثیر منفی بر عملکرد شرکت ها و تعدیل این رابطه، سعی می کند عملکرد و هم چنین ابعاد ویژگی آندروژنیک مدیران را کنترل کند.

با توجه به تبدیل شدن اجتناب مالیاتی به یکی از معضل های اساسی تحقق درآمدهای مالیاتی، در این پژوهش ارتباط میان کیفیت حسابرس، مدیریت سود و اجتناب مالیاتی مورد بررسی قرار گرفته است. با اعمال محدودیت های تعریف شده در انتخاب نمونه آماری، 69 شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی سال های 1396-1392 انتخاب و آزمون فرضیه ها با استفاده از نرم افزار Eviews 8 و داده های تابلویی انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین مدیریت سود و اجتناب مالیاتی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد و این رابطه با حضور حسابرس باکیفیت تشدید می گردد. همچنین بین کیفیت حسابرس و اجتناب مالیاتی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. رابطه مستقیم و معناداری بین کیفیت حسابرس و مدیریت سود نیز مشاهده گردید. از این رو این نتیجه گرفته شد که انجام مدیریت سود و استفاده از حسابرس باکیفیت، هریک به صورت جداگانه و توامان با یکدیگر، منجر به کاهش اجتناب مالیاتی می شود.

تجارت الکترونیک که همگام با توسعه اینترنت، قوت و بسط بیشتری یافته، به شکلی اجتناب ناپذیر بخش های زیادی از جامعه را تحت تاثیر قرار داده است. این تجارت به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز رشد و توسعه اقتصادی کشورها مطرح بوده و راندمان کمی و کیفی مبادلات تجاری را افزایش داده است؛ بنابراین بررسی عوامل موثر، پیش نیازها و نیز پیامدهای آن، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ازاین رو هدف از این تحقیق، بررسی و مدل سازی جایگاه شفافیت و اعتماد ملی در فرایند تجارت الکترونیک است. تحقیق حاضر با رویکرد ترکیبی (تلفیقی از دو روش کیفی و کمی) انجام شده است. در بخش کیفی تحقیق، با نظرخواهی از 21 نفر از خبرگان حوزه تجارت الکترونیک و از طریق پرسشنامه باز طراحی شده، مدل مفهومی تحقیق طراحی شده است. در مرحله تحقیق کمی نیز از طریق نمونه آماری متشکل از 300 نفر کاربر فعال در فضای تجارت الکترونیک، مدل طراحی شده با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرارگرفته است. در بخش کمی، تجزیه وتحلیل اطلاعات در دو بخش مدل اندازه گیری و ساختاری مدل انجام پذیرفته است. در این راستا، ویژگی های فنی پرسشنامه شامل پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا بررسی گردید و اصلاحات لازم صورت پذیرفت. در بخش ساختاری نیز ضرایب ساختاری مدل برای بررسی فرضیه های تحقیق ارزیابی شد. نتایج حاصل نشان می دهد تجارت الکترونیکی زمینه ساز ارتقای شفافیت می باشد. شفافیت نیز تاثیر مثبت و معناداری بر کاهش فساد و حذف واسطه ها از زنجیره تامین کالا و خدمات در این فضا دارد. همچنین کاهش فساد اقتصادی در فضای تجارت الکترونیک منجر به افزایش اعتماد ملی به این فضا خواهد شد.