مجله دانشکده پزشکی
سال:1399 | دوره:78 | شماره:6 |تعداد مقالات:10

ناباروری به عنوان یک فرآیند حیاتی در تولیدمثل، زوج های زیادی را در سراسر جهان درگیر می کند. اگرچه بسیاری از علل ژنتیکی ناباروری شناخته شده است، اما اساس ژنتیکی ناباروری در مردان به طور عمده ناشناخته می باشد. بنابراین شناخت بیومارکرهای ژنتیکی در این زمینه حایز اهمیت بوده و پلی مورفیسم های ژنتیکی در ژن های کلیدی مسیر اسپرماتوژنز می تواند بیومارکرهای مهمی در این زمینه باشند. پلی مورفیسم های ژنی همراه با زمینه ژنتیکی ویژه و یا فاکتورهای محیطی می توانند منجر به اختلال عملکرد بیضه و یا اختلال در فرآیند تولید اسپرم شوند. با توجه به نقش مهم ماتریکس متالوپروتیینازها (MMPs) در ویژگی های ساختاری و عملکردی اندام های تولیدمثلی، پلی مورفیسم های ژنتیکی در ژن های MMP که می توانند رونویسی ژن و عملکرد بیولوژیکی پروتیین ها را تحت تاثیر قرار دهند، قابل توجه می باشند. مطالعات نشان داده است که ماتریکس متالوپروتیینازها در تخریب ماتریکس خارج سلولی درگیر بوده و نقش مهمی در اسپرماتوژنز وکیفیت اسپرم ایفا می کنند. هدف از انجام این مقاله مروری، بررسی نقش دو پلی مورفیسم عملکردی و شایع MMP2 G1575A و MMP9 C-1562T در ناباروری مردان می باشد. یافته های موجود نشان می دهند که پلی مورفیسم های MMP2 G1575A و MMP9 C-1562T می توانند رونویسی ژن، سطح پروتیین و فعالیت آنزیمی را تحت تاثیر قرار داده و به عنوان یکی از علل ژنتیکی در ناباروری مردان بین جمعیت های مختلف قومی مطرح شوند. بنابراین شناسایی این تغییرات مولکولی می تواند به اتخاذ تدابیر مناسب درمانی و تشخیصی و نیز هدایت روش های درمانی به سمت درمان های هوشمند کمک نماید. جهت دستیابی به یک نتیجه گیری قطعی و تایید ارتباط این پلی مورفیسم ها با ناباروری مردان، بررسی های مربوط به تعامل ژن-ژن و ژن-محیط با توجه به اندازه نمونه بزرگتر و در جمعیت های نژادی متفاوت می تواند حایز اهمیت باشد.

سرطان پستان، شایعترین سرطان در بین زنان می باشد و هر چقدر سرطان پستان زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسان تر است. رایج ترین روش تشخیص سرطان سینه ماموگرافی می باشد. ماموگرافی یک عکس رادیوگرافی ساده از پستان و ابزاری برای کشف زودرس سرطان ها و تومورهای غیرقابل لمس پستان است. با این حال، با توجه به برخی محدودیت های این روش مانند حساسیت کم به ویژه در سینه های متراکم، روش های دیگری مانند ماموگرافی سه بعدی، سونوگرافی و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی اغلب برای دستیابی به اطلاعات بیشتر و دقیق تر پیشنهاد می شود. به تازگی، سیستم های تشخیص یا تشخیص هوشمند با کمک رایانه برای کمک به رادیولوژیست ها به منظور افزایش دقت تشخیصی تولید شده اند. به طورکلی، یک سیستم کامپیوتری از چهار مرحله پیش پردازش، تقسیم مناطق مورد علاقه (ROI)، استخراج و انتخاب ویژگی ها و در آخر طبقه بندی تشکیل می شود. امروزه استفاده از روش ها و تکنیک های پردازش تصویر و شناسایی الگوها در تشخیص و تعیین خودکار سرطان پستان از روی تصاویر ماموگرافی و حتی آسیب شناسی دیجیتال که یکی از روندهای در حال ظهور در پزشکی مدرن است، باعث کم شدن خطاهای انسانی و افزایش سرعت تشخیص می شوند. در این مقاله مروری به بررسی کارهای انجام شده و معایب و مزایای آن در زمینه ی تشخیص سرطان پستان به کمک شبکه های عصبی به ویژه شبکه عصبی کانوولوشن (Convolutional artificial neural network) که در تشخیص انواع سرطان ها به ویژه تشخیص هوشمند سرطان پستان به طور گسترده ای استفاده شده است، پرداخته شده است. بررسی مقالات نشان می دهد که الگوریتم های ترکیبی در بهبود طبقه بندی و دقت تشخیص بهتر بوده اند.

زمینه و هدف: شناخت عوامل خطر تبدیل کوله سیستکتومی لاپاراسکوپیک به جراحی باز لازم و ضروری می باشد. هدف از این مطالعه بررسی یافته های سونوگرافی پیش از عمل در پیش بینی طول جراحی کوله سیستکتومی لاپاراسکوپیک می باشد. روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت مقطعی بر روی 122 بیمار که از شهریور 1397 تا شهریور 1398 در بیمارستان شهید بهشتی قم تحت جراحی کوله سیسیتکتومی لاپاراسکوپیک قرار گرفتند انجام شد. پیش از جراحی اطلاعات بیماران شامل سن، جنس، یافته های سونوگرافی در چک لیست ثبت شد. در نهایت مدت زمان عمل کوله سیستکتومی با توجه به متغیرهای مذکور به دو درجه عمل آسان (زیر 60 دقیقه و بدون عارضه) عمل دشوار (بالای 60 دقیقه به همراه عوارض) تقسیم شد. اطلاعات توسط SPSS software, version 22 (IBM SPSS, Armonk, NY, USA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این مطالعه سطح معناداری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: 28 (4/22%) مرد و 97 (6/77%) زن با میانگین سنی 85/13± 66/44 سال بررسی شدند. عمل های دشوار 35 مورد (28%) و عمل های آسان 90 مورد (72%) بود. تبدیل به جراحی باز در سه مورد اتفاق افتاد. در بین یافته های سونوگرافی، بین افزایش ضخامت جدار کیسه صفرا و Impacted stone با مدت زمان عمل ارتباط معناداری وجود داشت (05/0≤ p). اما بین یافته Presence of pericholecystic fluid با مدت زمان عمل ارتباط معناداری یافت نشد (05/0>p). نتیجه گیری: نتیجه نشان داد که سونوگرافی پیش از عمل قادر به ارایه داده های ارزشمند در پیش بینی مدت زمان عمل کوله سیستکتومی لاپاراسکوپی می باشد.

زمینه و هدف: خونریزی پس از زایمان از علل اصلی مرگ ومیر مادران در کشورهای در حال توسعه است. در مقایسه با زایمان واژینال، زنانی که سزارین می شوند در معرض خطر بیشتری برای خونریزی پس از زایمان و نیاز به تزریق خون قرار دارند. این خطر در حضور عواملی مثل چندقلویی، پلی هیدرامینوس، پره اکلامپسی شدید، خونریزی پره پارتوم، لیبر طولانی، القاء لیبر و چاقی افزایش می یابد. اکسی توسین برای جلوگیری از آتونی رحم حین سزارین استفاده می شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر میزوپروستول زیرزبانی همراه با اکسی توسین در کاهش خونریزی حین و پس از سزارین بود. روش بررسی: این کارآزمایی بالینی تصادفی شده در بیمارستان ام البنین (س) وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد، از مهر 1395 تا دی 1396 بر روی 90 زن حامله ترم که ریسک فاکتور خونریزی پس زایمان داشتند و تحت سزارین اورژانس با بی حسی اسپاینال قرار گرفتند انجام شد. پس از زایمان، انفوزیون 40 واحد اکسی توسین داخل یک لیتر سرم نرمال سالین انجام شد، سپس بیماران به دو گروه مداخله (میزوپروستول زیرزبانی) و کنترل (عدم تجویز میزوپروستول) تقسیم شدند. یافته ها: میزوپروستول زیرزبانی همراه با اکسی توسین حین سزارین باعث کاهش معنادار خونریزی طی شش ساعت اول پس از عمل شد. افت هموگلوبین و خونریزی حین عمل بین دو گروه مشابه بود. عوامل یوتروتونیک کمتری در گروه مداخله استفاده شد. عوارض جانبی در دو گروه مشابه بود. نتیجه گیری: در زنان پرخطر برای خونریزی پست پارتوم تجویز میزوپروستول زیرزبانی همراه با اکسی توسین نسبت به اکسی توسین به تنهایی، سبب کاهش خونریزی حین و پس از سزارین شد.

زمینه و هدف: اطلاع از آناتومی سطحی وریدهای مرکزی اهمیت بسزایی در کاهش عوارض کاتتریزاسیون دارد. آناتومی وریدهای توراسیک در بین گروه های سنی کودکان و بالغین متفاوت است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و مقایسه محل آناتومی سطحی وریدهای توراسیک در کودکان و بالغین ایرانی براساس سی تی اسکن قفسه سینه و بررسی محل قرارگیری کاتتر ورید مرکزی در کودکان انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی گذشته نگر که از فروردین 1395 تا مرداد 1398 در بیمارستان های دکتر شریعتی و مرکز طبی کودکان انجام شد، به ترتیب 100 سی تی اسکن قفسه سینه در بالغین و 150 مورد در کودکان بررسی شد که سی تی اسکن کودکان در سه گروه 50 نفره در سنین 3-0، 7-3 و 10-7 سال دسته بندی شدند و از نظر محل تشکیل و اتصال ورید اجوف فوقانی به دهلیز راست، محل تشکیل وریدهای براکیوسفالیک و نیز محل قرارگیری کاتتر مرکزی ارزیابی شدند. همچنین در این مطالعه تعداد 130 عدد از گرافی هایی که کاتتر سنترال وریدی برای بیماران تعبیه شده بود وارد مطالعه گردید و از نظر گروه سنی و محل قرارگیری انتهای کاتتر مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: محل تشکیل وریدهای براکیوسفالیک در بالغین اکثرا در خلف مفصل استرنوکلاویکولار بود و در کودکان خلف سر داخلی کلاویکل قرار داشت. محل تشکیل ورید اجوف فوقانی در بالغین در 52% موارد در فضای بین دنده ای اول بود، اما درجوانترین گروه کودکان در محاذات غضروف دنده دوم بود و با افزایش سن به غضروف دنده اول تغییر کرد. در بالغین شایعترین محل اتصال ورید اجوف فوقانی به دهلیز راست در محاذات سومین فضای بین دنده ای بود که در کودکان در محاذات چهارمین و سومین غضروف دنده ای بود. همچنین میزان محل مناسب انتهای کاتتر 7/74% بود. نتیجه گیری: این مطالعه نشان دهنده تفاوت محل آناتومی وریدهای مرکزی در اطفال و بالغین و تغییر محل آن ها با افزایش سن می باشد.

زمینه و هدف: یکی از داروهای مورد استفاده رایج در سدیشن (Sedation) کتامین است که تاثیر دوزهای مختلف آن بر فشار داخل چشم مورد بحث بوده است. مطالعه حاضر به بررسی تاثیر دوز کم کتامین بر فشار داخل چشم بیمارانی که تحت جراحی کاتاراکت قرار گرفتند، می پردازد. روش بررسی: در این مطالعه که از دی 1398 تا اسفند 1398 در بیمارستان فارابی انجام شد، 92 بیمار کاندید عمل جراحی کاتاراکت به روش Phacoemulsification (Phaco) به روش تصادفی به دو گروه 46 نفری تقسیم شدند. همه بیماران پیش از شروع عمل mg 1 میدازولام و µ g/kg 1 فنتانیل دریافت کردند. در گروه مورد بررسی، علاوه بر دو داروی فوق mg/kg 15/0 کتامین هم به صورت داخل وریدی تزریق شد. سه دقیقه پس از تزریق داروهای سداتیو فشار داخل چشم و فشارخون بیماران در هر دو گروه اندازه گیری شد. یافته ها: روند تغییرات فشار داخل چشم در هر دو گروه پس از تجویز داروهای سداتیو کاهشی بود و از نظر آماری بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد. پس از تزریق سداتیو روند تغییرات فشارخون میانگین شریانی در گروه شاهد، کاهشی و در گروه مورد، روند افزایشی داشت و این تفاوت از نظر آماری معنادار بود. از نظر درد پس از عمل در گروه شاهد پنج نفر و در گروه مورد یک نفر از درد متوسط تا شدید شکایت داشتند. نتیجه گیری: تجویز کتامین با دوز کم روی فشار داخل چشم بیماران اثر چشمگیری نداشت و موجب بروز عوارض جانبی کتامین مثل تهوع و استفراغ و هالوسیناسیون نیز نشد.

زمینه و هدف: اطمینان از کافی بودن عمق بیهوشی به هنگام عمل جراحی امری ضروری برای متخصصین بیهوشی، به منظور پیشگیری از احتمال بروز حالاتی چون هشیاری ناخواسته در حین عمل جراحی و یا عدم بازگشت بیمار به هشیاری می باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین عمق بیهوشی براساس سیگنال الکتروانسفالوگرم با استفاده از روش های موثر ارتباطات مغزی بین نواحی فرونتال و تمپورال انجام شده است. روش بررسی: در این پژوهش که از اردیبهشت تا دی 1397 در تهران به طول انجامیده است، از سیگنال الکتروانسفالوگرافی هشت نفر از بیماران بیمارستان وایکاتو نیوزلند (Waikato District Health Board, Hamilton, New Zealand) که تحت بیهوشی پروپوفول قرار گرفته بودند، استفاده شده است. در این مطالعه، ارتباطات مغزی موثر در نواحی فرونتال و تمپورال مغز با استفاده از روش های مختلف علیت گرنجر (Granger-Geweke causality, GGC) استخراج گردیده است. استخراج شاخص های ارتباط موثر در سه حالت (بیداری، بیهوشی و ریکاوری) محاسبه گردیده و سپس در انتها از شبکه عصبی پرسپترون (Perceptron neural network) به منظور طبقه بندی اتوماتیک فازهای بیهوشی استفاده شده است. یافته ها: نتایج برای کلیه دادگان نشان می دهد که روش تابع انتقال جهت دار شده به دلیل واکنش سریع تر در هنگام دریافت دارو، تغییرات کم و توانایی بهتر در تشخیص اتوماتیک سه حالت بیهوشی در هنگام استفاده از شبکه عصبی مصنوعی، بهتر از شاخص BIS به عنوان مرجع حال حاضر تعیین عمق بیهوشی در استفاده های کلینیکال عمل می کند. نتیجه گیری: تابع انتقال جهت دار می تواند اثر داروی پروپوفول را به طور موثر دنبال کند و حالت های بیهوشی را نسبت به سایر شاخص های ارتباطات موثر به خوبی تخمین بزند. همچنین این روش بهتر از شاخص BIS به عنوان یک مانیتور تجاری عمق بیهوشی عمل کرد.

زمینه و هدف: درمان رایج لیشمانیوز جلدی با داروهای گلوکانتیم و پنتوستام صورت می گیرد. این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر طول درمان با گلوکانتیم در بیماران مبتلا به لیشمانیوز جلدی با استفاده از مدل تحلیل بقا صورت گرفت. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، 1017 بیمار مبتلا به لیشمانیوز جلدی مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت استان قم از فروردین 1393 تا اسفند 1397 به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. زمان بهبودی با استفاده از روش کاپلان مایر برآورد و سپس تابع بقا به تفکیک متغیرهای مورد بررسی رسم و جهت بررسی تفاوت آن ها از Log Rank test استفاده شد و پس از بررسی فرض PH توسط مانده های شونفلد از رگرسیون کاکس پیشرو برای تعیین عوامل موثر بر طول درمان استفاده گردید. یافته ها: در پایان زمان مورد انتظار، میزان بهبودی ضایعه در روش درمان موضعی 7/96% و در روش سیستمیک 93% برآورد گردید. میانه زمان بهبودی برای بیماران به روش های موضعی و سیستمیک به ترتیب 00/8 هفته و 00/18 روز بود. در روش موضعی، تنها متغیر ضایعه بر روی ران معنادار بود یعنی در صورت وجود ضایعه بر روی ران، طول درمان کاهش می یابد. همچنین متغیر تعداد ضایعه معنادار بود (039/0=p) به طوری که افرادی که تعداد ضایعه آن ها چهار و یا بیشتر بود شانس بهبودشان 30% کمتر است. نتیجه گیری: وجود ضایعه بر روی ران، تعداد کم ضایعه، زمان بهبود ضایعات ناشی از آن را کاهش می دهد. همچنین استفاده از مدل کاکس در مطالعات علوم پزشکی، مناسب به نظر می رسد زیرا افزون بر رخداد پیشامد، زمان وقوع آن را نیز در نظر می گیرد.

زمینه و هدف: نمره شانه اکسفورد (Oxford Shoulder Score, OSS) فارسی، پرسشنامه ای معتبر و پایا برای ارزیابی عملکرد درد شانه است. هدف پژوهش، بررسی پاسخ دهی این پرسشنامه در افراد مبتلا به شانه درد بود. روش بررسی: این مطالعه کوهورت آینده نگر با اندازه گیری کلینیکی، از فروردین تا اسفند 1397 در دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. پیش از جلسه اول و پس از جلسه دهم فیزیوتراپی، پرسشنامه آکسفورد، وضعیت عملکردی شانه و مقیاس شدت درد و جلسه آخر، مقیاس تغییر درجه بندی گلوبال تکمیل شدند. یافته ها: 31 فرد (20 زن و 11 مرد) مبتلا به شانه درد با میانگین سنی 3/15± 50 سال در مطالعه شرکت کردند. اندازه اثر و میانگین پاسخ استاندارد نمره شانه آکسفورد به ترتیب 73/1 و 79/1 بود. همبستگی پرسشنامه با شدت درد، خیلی خوب (69/0=r) و با وضعیت عملکرد شانه، عالی (89/0=r) بود. ولی همبستگی با مقیاس تغییر درجه بندی گلوبال معنادار نبود (18/0=P، 25/0r=). نتیجه گیری: نمره شانه آکسفورد فارسی، برای ارزیابی شانه درد دارای پاسخ دهی است.

زمینه و هدف: با توجه به نقش بیماری های قلبی و عفونت ها در مورتالیتی و موربیدیتی بیماران دیالیزی، نسبت نوتروفیل به لنفوسیت در این بیماران و نقش آن در مورتالیتی و موربیدیتی در پیگیری یک ساله بررسی شد. روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی روی 59 بیمار همودیالیزی مرکز بیماری های خاص بیرجند انجام شد. در این بیماران نسبت نوتروفیل به لنفوسیت در آن ها اندازه گیری گردید و براساس آن به چهار گروه تقسیم شده و در طول یک سال از نظر میزان مورتالیتی و حوادث قلبی و عفونی پیگیری شدند. یافته ها: تفاوتی در مورتالیته، عوارض قلبی و عفونی براساس NLR وجود نداشت. متوسط NLR در بیماران با و بدون عوارض عفونی به ترتیب 2/4 و 68/2 بود که معنادار بود (003/0=P) و در بیماران با و بدون حوادث قلبی 73/3 و 49/2 بود (02/0=P). نتیجه گیری: بروز عوارض قلبی و عفونی در بیماران دیالیزی با NLR بالاتر از 5/2 بیشتر از بیماران با NRL کمتر از 5/2 است.