پژوهش های حقوقی میان رشته ای
سال:1399 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:6

زمینه و هدف: از آغاز دوره قانونگذاری در ایران معاصر قانون مشخصی که در باب حوادث ورزشی وجود نداشت و حقوق دانان در راستای توجیه حوادث ناشی از عملیات ورزشی به مبانی و اصول حقوقی متوسل شده اند. مواد و روش ها: پژوهش حاضر به صورت توصیفی-تحلیلی تدوین و اطلاعات مربوطه به شیوه اسنادی و کتابخانه ای جمع آوری شده است. ملاحظات اخلاقی: در این تحقیق، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: در سال 1352 برای نخستین بار مقرر شد که حوادث ناشی از عملیات ورزشی مشروط بر این که سبب آن حوادث، نقض مقررات مربوط به آن ورزش نباشد، جرم محسوب نمی شود. این مقرره در قوانین بعدی نیز با تغییراتی اندک تکرار شد. علت این حکم نیز مصلحت اجتماعی، رضایت زیان دیده، عرف و عادت و توجه به جایگاه مهم ورزش در تعالی اخلاق و تاکیدات قانون اساسی است. مرتکب، شخص ورزشکار است و عمل ورزشی، آن گروه از اقداماتی است که در چارچوب یک ورزش انجام می گیرد. شرط اصلی برخورداری از معافیت کیفری، التزام به مقررات مربوط به ورزش مورد نظر است که بارزترین آنها مقررات مربوط به خطاهای ورزشی است. همچنین ورزشکار نمی تواند از اجازه قانون جهت ایراد صدمات عمدی به دیگران سوء استفاده نماید. عدم مسوولیت ورزشکار، محدود به زمان ورزش بوده و همچنین ورزش مزبور نباید برخلاف موازین شرعی باشد. نتیجه گیری: به عنوان یک قاعده کلی، صدمات ناشی از عملیات ورزشی فاقد قابلیت تعقیب کیفری هستند.

زمینه و هدف: مسکن به عنوان جایگاه اصلی خانواده، برای بقای انسان و جامعه از اهمیت به سزایی برخوردار است. امروزه معماران به این موضوع پی بردهاند که فضای فیزیکی دقیقاً همانند حقوق میتواند موجب تقویت هنجارها شود. قدرت معماری در بیان هنجارها نباید دست کم گرفته شود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی انجام شده است. ملاحظات اخلاقی: در به سامان رسیدن این تحقیق ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: مهندسان معماری میتوانند فضاهایی ایجاد کنند که مردم را به هم نزدیک یا از هم دور کنند. همچنین می توانند احساس امنیت و راحتی را تقویت کرده، یا اینکه بر شلوغی و روانپریشی افراد اجتماع بیافزایند. نوع و شکل مسکن، عوامل و شیوه های طراحی نیز در رفتار افراد تاثیرگذار است. نوع محیط زندگی از جمله آپارتمان نشینی یا سکونت در مسکن اجتماعی آثار اجتماعی و فرهنگی متفاوتی را به همراه دارد. همچنین دو عامل حاشیه نشینی و متراژ محل سکونت بر بسیاری از رفتارهای ساکنان آن تاثیر گذار است. تحقیقات روانشناختی، اثر طرح و نقشه بر رفتار و دیدگاهها را نشان میدهد. زمانی که افراد، فضای بیشتری احساس کنند، کمتر پرخاشگری میکنند. امروزه ثابت شده است که استفاده بهینه از عواملی مانند طبیعت، فضایسبز و رنگ مناسب، رفتار پرخاشگرانه را می کاهد. رنگ یکی دیگر از جنبههای مهم زندگی شهر است. روانشناسان پیبردهاند که رنگهای مختلف بر رفتار و هیجانات تأثیر متفاوت میگذارد. رنگها در افراد، احساسات مختلفی را ایجاد میکنند و معماران می توانند از این ویژگی برای طراحی محیطهای مسکونی استفاده نمایند. نتیجه گیری: معماری دارای تاثیر مهمی بر وقوع جرایم و انحرافات اجتماعی است.

زمینه و هدف: عقل از بزرگترین نعمت های الهی به انسان است. شارع مقدس با علم به این موضوع به منظور حفظ سلامت عقل، چتر حمایت خود را در برابر آسیب های متعدد جزئی و کلی وارد بر آن گسترانیده و برای صدماتی که موجب زوال آن می گردند دیه کامل و آنهایی که موجب نقصان عقل می گردند ارش را تعیین نموده است. به تبع، فصل پنجم از بخش دوم کتاب دیات در قانون مجازات اسلامی به مسائل پیرامون دیه عقل اختصاص یافته است. مواد و روش ها: روش تحقیق ما در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. ملاحظات اخلاقی: در راستای انجام این پژوهش، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: ضعف های جدی در بدنه نظام تقنینی کیفری ایران در این خصوص وجود دارد که محل تامل است و در کتب فقهی نیز به آن کمتر اشاره شده است. یکی از این مصادیق، خلاء مفهوم «عته» است. در تبیین این ماهیت می توان گفت اگرچه لفظ «عته» در برهه ای بین دوگانه مجنون و ناقص العقل دارای اشتراک لفظی بوده ولی بهترین حالت آن است که «عته» را چیزی غیر از جنون در نظر بگیریم. همینطور در تبیین جایگاه این مفهوم در بین اختلالات روانی شناخته شده، به دلیل عدم قطع ارتباط «معتوه» با واقعیات جهان پیرامونش و نیز توان نسبی اداره زندگی و عدم زوال کارکرد، در دسته نوروزها قرار می گیرد. همچنین در بحث قصاص در جنایات موجب زوال یا نقصان عقل، ادله گروهی که موافق اجرای قصاص در این قسم از جنایات هستند از ارجحیت برخوردار بوده و می توان قصاص در این جنایات را داخل در عمومات ادله قصاص قرار دارد. نتیجه گیری: نظر به کاستی های موجود در قانون مجازات اسلامی در خصوص مفهوم «عته»، اصلاح قانون ضرورت دارد.

زمینه و هدف: مواد مخدر آرام مفهوم نسبتاً جدیدی است که لااقل در ادبیات حقوقی و اجتماعی کشور ما دارای سابقه نیست. این اصطلاح به عنوان گونه ای از مواد مخدر با ویژگی های خاص بوده و به آن دسته از موادی گفته می شود که مصرف آن احتمالاً منجر به عارضه اعتیاد نخواهد شد، دارای آثار سوء کمتری بر سلامت بدن است و می توان امکان استفاده درمانی از ان را انتظار داشت. مواد و روش ها: روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است. ملاحظات اخلاقی: در این تحقیق، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: ویژگی های خاص مواد مخدر آرام سبب شده که برخی متمایل به جرم انگاری مصرف این نوع از مواد مخدر شوند. با این حال مخالفان این امر معتقدند، جرم انگاری به نحو مزبور اولاً مخالف با اخلاق گرایی قانونی بوده و ثانیاً منافی تعهدات بین المللی دولت ها است. همچنین آزاد سازی مصرف این مواد مانند حشیش، موجب کاهش قیمت و نهایتاً افزایش مصرف آن خواهد شد. بعلاوه اینکه به دلالت تعداد زیادی از تحقیقات بعمل آمده، جرمزدایی از مصرف مواد مخدر آرام، افزایش ارتکاب جرایم غالباً مالی را به همراه دارد. تجربه کشورهایی که پیش از این مبادرت به قانونمند کردن مصرف این مواد نموده اند نیز تجربه ای ناموفق بوده است. نتیجه گیری: جرمزدایی از مصرف مواد مخدر آرام مانند حشیش و تلاش برای قانونمند کردن مصرف آن، اگرچه ممکن است واجد فواﺋ د و آثار مثبت نیز باشد لیکن در تعارض با بسیاری از قواعد حقوقی و یافته های پزشکی قرار می گیرد، از اینرو فاقد توجیه است.

زمینه و هدف: حقوق بشر به عنوان یک رویکرد جهانی دارای ابعاد مختلفی است که به طور مشخص، حقوق کودکان و از جمله حق بر شادی یکی از ابعاد آن به شمار می رود. این رویکرد، به ویژه با ظهور اعلامیه ها و کنوانسیون-های مختلف جهانی در زمینه دفاع از حقوق کودکان رواج بیشتری به خود گرفته است. هدف اصلی پژوهش حاضر، نگاهی به حق بر شادی کودکان به عنوان یکی از جلوه های مهم حقوق بشر در دوران معاصر است. مواد و روش ها: با توجه به هدف پژوهش حاضر، رویکرد توصیفی-تحلیلی به عنوان روش پژوهش حاضر انتخاب شده است که به شیوه اسنادی و کتابخانه-ای، اطلاعات مربوطه را جمع آوری نموده است. ملاحظات اخلاقی: در به سامان رسیدن این تحقیق ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: طبق سؤال اصلی پژوهش که مهم ترین راهکارها برای تحقق حق بر شادی کودکان کدام هستند؟ به نظر می رسد توجه به خصوصیات و رفتارهای طبیعت دوستانه کودکان، فراهم کردن شرایط مشارکت اجتماعی کودکان، ایجاد شرایطی برای شکل گیری شهر «دوستدار کودک» از جمله راهکارهایی است که می تواند راه را برای دستیابی کودکان به حق بر شادی فراهم سازد. ضمن اینکه، کاستن از نقش مردان در ساختن فضای شهری و توجه به خصوصیات عاطفی و احساسی کودکان در طراحی محیط های اجتماعی، آموزشی و شهری نیز می تواند نوعی حمایت از حق بر شادی کودکان بر مبنای رویکردهای حقوق بشر جهانی در این زمینه تلقی شود. نتیجه گیری: تحقق حق بر شادی کودکان، نیازمند تغییر رویه های زندگی اجتماعی و شهری به نفع حقوق کودکان است.

زمینه و هدف: نظارت و کنترل از ابزار های مدیریتی بسیار مهم برای هر مقام مسوول به شمار می آید که به وسیله آن چگونگی تحقق اهداف از پیش تعیین شده را ترسیم می نماید. مواد و روش ها: رویکرد توصیفی به عنوان روش پژوهش حاضر انتخاب شده است که به شیوه اسنادی و کتابخانه ای، اطلاعات مربوطه را جمع آوری نموده است. ملاحظات اخلاقی: در به سامان رسیدن این تحقیق ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: مدیران کلان و کارآزموده در ساختار مدیریتی کشور با بکار بردن ابزارهای نظارتی لازم، ضمن رعایت قوانین و مقررات مربوطه و افزایش انگیزه ی خدمت و رضایت مندی شغلی پرسنل، انضباط را نیز در زیرمجموعه ی خود نهادینه می کنند. این فرایند موجب پیشگیری از تخلفات احتمالی افراد و سازمان های اجرایی و حاکمیتی و نیز اصلاح امور و کاهش هزینه های نهاد های مزبور می گردد. بر این اساس مقاله حاضر با استناد بر برخی متون دینی و همچنین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ضمن تبیین مفهوم کنترل و نظارت و ابعاد متصوره بر آن و نفیِ وجودِ مراجع نظارتی متعدد، بر لزوم حاکمیتِ یک نهاد مستقل در کشور برای تمشیت امور نظارتی تأکید نموده است. نتیجه گیری: بازرسی و نظارت، با اصلاح نقایص و کاستی هایی که در روند اجرایی مشاهده می کند، موجب پیشگیری از انحراف می شود.