آرشیو توانبخشی (توانبخشی)
سال:1396 | دوره:18 | شماره:3 |تعداد مقالات:12

هدف اختلال طیف اوتیسم، یکی از اختلالات عصبی رشدی پیچیده است که روزبه روز شایع تر می شود. با توجه به مشکلات زیادی که این اختلال برای کودک، خانواده و جامعه به وجود می آورد، ضرورت غربالگری و تشخیص زودهنگام و ارائه مداخلات بهنگام برای این گروه از کودکان اهمیت ویژه ای دارد. در کشورهای مختلف، ابزارهای بسیاری برای غربالگری اختلال طیف اوتیسم طراحی و ساخته شده است؛ با این حال در ایران ابزاری برای این مهم ساخته نشده است. یکی از جدیدترین و معتبرترین ابزارهایی که در سال های اخیر به منظور غربالگری صفات اختلال طیف اوتیسم در کودکان نوپا طراحی شده است، پرسش نامه غربالگری زودهنگام ویژگی های اوتیسم (ESAT) است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش نامه غربالگری زودهنگام ویژگی های اوتیسم (ESAT-PV) در کودکان نوپاست.روش بررسی پژوهش حاضر مطالعه ای مقطعی از نوع استانداردسازی و اعتبارسنجی است. جامعه آماری پژوهش، کودکان با اختلال طیف اوتیسم در شهر اصفهان بودند. نمونه پژوهش، شامل 72 کودک بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از بررسی و محاسبه نسبت روایی محتوایی (CVR) و شاخص روایی محتوایی (CVI)، مشابه سازندگان نسخه اصلی پرسش نامه از مادران شرکت کننده خواسته شد تا بر اساس ویژگی های کودکشان در 14 ماهگی، به سؤالات ESAT-PV پاسخ دهند. روایی سازه از نوع همگرا با چک لیست ویرایش شده اوتیسم در کودکان نوپا (M-CHAT) و مقیاس ارزیابی اوتیسم در دوران کودکی (CARS) و با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن بود. به منظور تحلیل آماری در بررسی روایی ملاکی، از نوع مقایسه گروه های همتای کودکان با اختلال طیف اوتیسم (30 نفر) و کودکان با رشد طبیعی (30 نفر)، از آزمون T استفاده شد. پایایی آزمون بازآزمون (به فاصله دو هفته)، با اعتبار درون ارزیاب (درجه بندی یک ارزیاب در دو زمان مختلف) به روش ضریب همبستگی درون طبقه ای (ICC) و همسانی درونی به شیوه محاسبه ضریب a کرونباخ انجام شد. داده ها نیز با استفاده از 22 SPSS تجزیه وتحلیل شد.یافته ها حداقل و حداکثر نسبت روایی محتوایی (CVI) برابر با 8.0 و 1 و شاخص روایی محتوایی (CVI) برابر با 91.0 برآورد شد. میزان همبستگی چک لیست ویرایش شده اوتیسم در کودکان نوپا (M-CHAT) و ESAT-PV برابر با 56.0 و مقیاس ارزیابی اوتیسم در دوران کودکی (CARS) و ESAT-PV برابر با 61.0 بود. همچنین بین میانگین ESAT-PV در دو گروه کودکان با و بدون اختلال طیف اوتیسم تفاوت معنی داری وجود داشت (T=54.17, p=0.001) ضریب a کرونباخ برای سؤالات در دامنه 73.0 الی 77.0 و ضریب a کرونباخ برای کل پرسش نامه برابر با 76.0 بود. ضریب همبستگی درون طبقه ای (ICC) نیز برای سؤالات در دامنه 93.0 تا 77.0 و ICC کل پرسش نامه برابر با 92.0 محاسبه شد.نتیجه گیری نتایج این پژوهش نشان داد که نسخه فارسی پرسش نامه غربالگری زودهنگام ویژگی های اوتیسم (ESAT-PV) روایی و پایایی قابل قبولی دارد و می تواند به عنوان ابزار بالینی و پژوهشی برای تشخیص اوتیسم در کودکان نوپا به کار رود. این نتایج از این نظر که توانست مفاهیم غربالگری زودهنگام اختلال اوتیسم را از طریق بررسی و تأیید ویژگی های روان سنجی ESAT-PV عملیاتی کند، حائز اهمیت است. پس از این، پژوهشگران علاقه مند می توانند با کاربرد ESAT-PV در گروه های مختلف، به شناسایی و غربالگری اختلال طیف اوتیسم بپردازند. علاوه بر این، به متخصصان حوزه توان بخشی، روان شناسان و روان پزشکان پیشنهاد می شود با غربالگری زودهنگام ویژگی های اختلال طیف اوتیسم در کودکان نوپا و اقدام برای تدوین، اجرا و بررسی نتایج مداخلات بهنگام آموزشی و توان بخشی، زمینه های لازم را برای بهبود این گروه از کودکان فراهم کنند و در راه کاهش هزینه های خانواده و جامعه مفید واقع شوند.

هدف پردازش حسی به دریافت، تنظیم و انسجام اطلاعات حسی به صورت متوالی و تولید پاسخ سازشی اشاره می کند. افراد برای کارکرد مناسب در محیط و شرکت در فعالیت های روزانه زندگی به توانایی پردازش حسی مناسب نیاز دارند. مدل پردازش حسی دان شامل دو سازه می شود. سازه اول آستانه های عصب شناختی و سازه دوم خودگردانی است. هنگامی که این دو پیوستار به هم وصل می شوند، چهار الگوی اساسی از پردازش حسی ظاهر می شود. این چهار الگو عبارتند از: حس جویی شامل بازنمایی آستانه های بالا و راهبرد خودگردانی فعال، اجتناب حسی شامل آستانه های پایین و راهبرد خودگردانی فعال، حساسیت حسی شامل آستانه های پایین و راهبرد خودگردانی منفعل و ثبت پایین شامل بازنمایی آستانه هایی بالا و راهبرد خودگردانی منفعل. الگوهای پردازش حسی در هر گروه سنی از خردسالی تا بزرگ سالی دیده می شود. این الگوها در افراد با ناتوانی مانند اوتیسم، اختلال نقص توجه یا بیش فعالی، اسکیزوفرنیا، نشانگان آسپرگر و اختلال های تحولی و یادگیری در مقایسه با افراد بدون ناتوانی متمایز است. پرسش نامه حسی دان فرم مدرسه برای بررسی الگوهای پردازش حسی در کودکان تهیه شده است. از آنجا که پردازش حسی نقش مهمی در زندگی روزانه افراد ایفا می کند، هدف پژوهش حاضر تعیین روایی و پایایی نیم رخ حسی دان فرم مدرسه در کودکان و دانش آموزان 3 تا 11 سال است.روش بررسی پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی (مقطعی) است. جامعه آماری شامل تمامی کودکان و دانش آموزان 3 تا 11 سال و 11 ماه شهر تهران بود که در سال تحصیلی 94-95 مشغول به تحصیل بودند یا در مهدکودک ها حضور داشتند. نمونه شامل 384 کودک و دانش آموز می شد که از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. از پرسش نامه نیم رخ حسی دان فرم مدرسه برای جمع آوری داده ها استفاده شد. نیم رخ حسی فرم مدرسه یک ابزار اندازه گیری استانداردشده برای سنجش توانایی های پردازش حسی کودکان و دانش آموزان در کلاس و محیط مدرسه است که دان آن را ساخته است. این پرسش نامه برای دامنه سنی 3 سال تا 11 سال و 11 ماه قابل استفاده است و معلمان و مربیان آن را تکمیل می کنند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی میانگین و انحراف استاندارد و برای استنباط از داده ها از تحلیل عاملی تاییدی و آلفای کرنباخ استفاده شد.یافته ها برای بررسی روایی سازه پرسش نامه پردازش حسی از تحلیل عامل تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسش نامه پردازش حسی و چهار عامل آن روایی سازه دارد (p<0.001) برای بررسی پایایی پرسش نامه از همسانی درونی (آلفای کرونباخ) استفاده شد. مقادیر آلفای کرونباخ برای کل پرسش نامه 879.0، ثبت حسی 818.0، حس جویی 885.0، حساسیت حسی 825.0 و اجتناب حسی 812.0 بود. بنابراین می توان گفت که پرسش نامه و چهار عامل آن پایایی مطلوبی دارد.نتیجه گیری یافته های پژوهش نشان داد که نیم رخ حسی دان روایی و پایایی مطلوبی دارد. کودکان مدت زمان زیادی از روز را در مدرسه و مهدکودک سپری می کنند. نیم رخ حسی دان فرم مدرسه ابزار مفیدی برای سنجش الگوهای پردازش حسی در محیط مدرسه و مهدکودک است؛ بنابراین کاردرمانگران در محیط های بالینی و روان شناسان در محیط های آموزشی می توانند از این ابزار استفاده کنند. اطلاعات به دست آمده از این پرسش نامه هم می تواند ارزش تشخیصی داشته باشد و هم در طراحی برنامه آموزشی و فضای کلاسی استفاده شود.

هدف افراد دارای ناتوانی باید از نظر جسمانی و روانی حمایت شوند و تحقیقات بیشتری برای حل مشکلات آن ها انجام شود. پژوهش حاضر به بررسی عوامل موثر بر پذیرش این افراد در جامعه می پردازد.روش بررسی روش پژوهش در این مقاله پیمایشی است و جامعه آماری شامل 4هزار و 58 نفر افراد دارای ناتوانی تحت پوشش سازمان بهزستی شهرکرد (2هزار و 474 نفر دارای ناتوانی جسمی حرکتی، 673 نفر دارای ناتوانی بینایی، 911 نفر دارای ناتوانی شنوایی) می شود که با روش کوکران تعداد نمونه آماری برابر با 352 نفر است. بر اساس روش نمونه گیری سهمیه ای 58 نفر نابینا،80 نفر ناشنوا و 214 نفر افراد دارای ناتوانی جسمی حرکتیبودند که به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بود. برای اعتبار و روایی پرسش نامه از روش اعتبار صوری و آلفای کرونباخ استفاده شد. استاد راهنما، مشاوران و استادان مجرب پرسش نامه را تایید کردند و با استفاده از روش کرونباخ مقدار آلفا برای متغیر پذیرش افراد دارای ناتوانی 82.0، سرمایه اجتماعی 86.0، حمایت خانواده 94.0، نحوه گذراندن اوقات فراغت 82.0، ارائه خدمات توان بخشی 93.0، امکانات رفت وآمد 85.0، برنامه های رسانه های جمعی 79.0، ویژگی های شخصیتی 92.0 و آموزش و کارآفرینی 87.0 استیافته ها نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین متغیرهای سرمایه اجتماعی، امکانات رفت وآمد، نحوه گذراندن اوقات فراغت، ارائه خدمات توان بخشی، آموزش وکارآفرینی، برنامه های رسانه های جمعی، ویژگی های شخصیتی، حمایت خانواده با پذیرش افراد دارای ناتوانی همبستگی معنا داری وجود دارد (001.0(P<. بین متغیرهای نوع (p=0.108)، سابقه (p=0.531) و علت ناتوانی (p=0.427) با پذیرش افراد دارای ناتوانی رابطه معناداری وجود ندارد. بر اساس نتایج آزمون های تحلیل واریانس و آزمون تی بر حسب مشخصات جمعیت شناختی افراد دارای ناتوانی نشان داده شد که بین جنسیت (p=0.071)و سن (p=0.498) و پذیرش افراد دارای ناتوانی در جامعه تفاوت معناداری وجود ندارد و بین تحصیلات، تحصیلات پدر و شغل افراد دارای ناتوانی و پذیرش آن ها در جامعه تفاوت معناداری وجود دارد (p<0.001)افراد دارای تحصیلات بالاتر میانگین پذیرش بیشتری در جامعه دارند و همچنین میانگین پذیرش گروه های شغلی پزشک و پرستار، کارمندان فنی و بازاری ها در جامعه بالاتر است. همچنین بین وضعیت تاهل (p=0.032) و تحصیلات همسر (p=0.046) و پذیرش افراد دارای ناتوانی نیز تفاوت معناداری وجود دارد. مهم ترین متغیرهای موثر در پذیرش افراد دارای ناتوانی سرمایه اجتماعی (B=0.240) ، خانواده (B=0.198) ، نوع ناتوانی (B=0.164)، برنامه های رسانه های جمعی (B=0.163) ، امکانات رفت وآمد (B=0.159) و کارآفرینی و آموزش (B=0.129) است.نتیجه گیری پذیرش افراد دارای ناتوانی برای حضور در جامعه و روابط اجتماعی لازم است. با ایجاد امکانات و شرایط مناسب نظیر امکانات آموزشی، رفت وآمد، اوقات فراغت و مانند این ها و حمایت بیشتر از این افراد فرصت حضور آن ها در جامعه بیشتر می شود و زندگی آنان بهبود می یابد.

هدف ستون فقرات بخش بسیارمهمی از چهارچوب اسکلتی بدن است. این ستون محور اصلی بدن محسوب می شود و نقش مهمی در حفظ و نگهداری راستای بدن برعهده دارد. خمیدگی ستون فقرات یا کایفوز گاهی به دلیل عادات نامناسب پاسچر یا ضعف عضلات در سنین بعد از بلوغ اسکلتی بروز می کند. تغییر نکردن عادت یا تقویت عضلات تثبیت بدشکلی و عوارضی همچون درد را در پی دارد؛ بنابراین کاربرد ارتوزهایی با سیستم بایوفیدبک به افراد کمک می کند که به منظور حفظ راستای طبیعی ستون فقرات از عضلات خود به طوربهینه استفاده کنند. این نوع ارتوزها با اعمال فیدبکی حسی یا شنوایی فرد را از قرارگرفتن در یک پاسچر ناصحیح مطلع می سازد. با اعمال این حس مصنوعی ناشی از بیوفیدبک فرد تشویق می شود که مشکلات وضعیتی خود را با تکیه بر خود کنترل و اصلاح کند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر یک یادآور حرکتی جدید به نام «ارتوز کایفوریمایندر» بر شدت قوس افراد مبتلا به هایپرکایفوز پاسچرال بود.روش بررسی در این پژوهش پانزده فرد بزرگ سال [نُه زن با میانگین سنی (26.44) و شش مرد با میانگین سنی (25.66)] با محدوده سنی بیست تا پنجاه سال شرکت کردند. آنان از وضعیت قرارگرفتن ستون فقرات در پاسچر کایفوتیک شکایت اولیه داشتند و با توجه به نظر پزشک و عکس رادیوگرافی به هایپرکایفوز پاسچرال بیشتر از 45 درجه مبتلا بودند. این افراد در صورت داشتن هرگونه سابقه تروما در ستون فقرات ناحیه توراسیک، ناهنجاری های مشهود ستون فقرات، آرتریت روماتویید، بارداری و سابقه جراحی ستون فقرات از مطالعه خارج می شدند. در این مطالعه نمونه گیری به روش نمونه گیری دردسترس انجام گرفت. با درنظرگرفتن توان 8.0 و خطای آلفا 05.0 و سطح اطمینان 95.0، پس از انجام آزمون آزمایشی روی هفت شرکت کننده و به دست آوردن انحراف معیار متغیر زاویه هایپرکایفوز بیمار (متغیر اصلی)، با کمک نرم افزار جی پاور تعداد نمونه های لازم برای انجام این پژوهش پانزده بیمار محاسبه شد. افراد بعد از معاینه و ارزیابی ارتوز کایفوریمایندر را هشت ساعت در روز به مدت شش هفته پوشیدند. دستگاه اینکلینومتر شدت زاویه کایفوز را یک بار قبل و باردیگر بعد از مدت پیگیری اندازه گیری کرد. همچنین به منظور سنجش کیفیت زندگی افراد از پرسش نامه SF-36 استفاده شد.یافته ها آزمون تی زوجی با هدف بررسی میزان تغییرات ایجادشده در زاویه کایفوز و مقایسه نمره کلی به دست آمده از پرسش نامه کیفیت زندگی انجام شد. نتایج حاصل از این آزمون نشان داد میزان زاویه کایفوز (p=0.000) و کیفیت زندگی (p=0.128)افراد شرکت کننده بعد از استفاده از ارتوز کایفوریمایندر به صورت معناداری تغییر یافته بود. درانتها رابطه بین متغیرهای زمینه ای موجود شامل سن، شاخص توده بدنی، شغل و جنس بیماران با تغییرات زاویه کایفوز با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در بین متغیرهای زمینه ای شامل سن (p=0.521)، جنس (p=0.382)، شاخص توده بدنی (p=0.637)و شغل (p=0.306) و کاهش زاویه کایفوز رابطه معنی دار وجود نداشت.نتیجه گیری نتایج این مطالعه نشان می دهد که ارتوز کایفوریمایندر می تواند به عنوان یادآوری کننده ای حرکتی و یکی از روش های درمانی در کاهش هایپرکایفوز پاسچرال مطرح باشد. همچنین یافته های این مطالعه بهبود کیفیت زندگی را بعد از استفاده از ارتوز کایفوریمایندر نشان داد. این امر می تواند ناشی از احساس رضایت از بهبود وضعیت ستون فقرات افراد شرکت کننده باشد. همچنین این مطالعه بین متغیرهای جنسیت و شاخص جثه و شغل با میزان تغییرات هایپرکایفوز ارتباط معناداری نشان نداد.

هدف گروهی از افراد مبتلا به بی ثباتی مزمن مچ پا، با وجود اینکه علائمی از سستی لیگامان های خارجی مفصل را نشان نمی دهند، از کاهش عملکرد و خالی شدن مفصل مچ پا به ویژه حین انجام فعالیت های دینامیک رنج می برند که از آن با عنوان بی ثباتی عملکردی مچ پا یاد می شود. سازماندهی اطلاعات دریافتی از سیستم های حسی و به دنبال آن تولید پاسخ های حرکتی مناسب و نیز تعدیل استراتژی های مورد نیاز برای تطبیق موقعیت بدن نسبت به شرایط محیطی، نیازمند فعالیت سیستم های شناختی و توجه است. مطالعات اندکی به بررسی تاثیر فعالیت شناختی بر کنترل پوسچرال افراد مبتلا به بی ثباتی عملکردی مچ پا پرداخته اند. این مطالعات قابل تعمیم به شرایط دینامیک راه رفتن به عنوان یکی از مهم ترین و پراستفاده ترین فعالیت های روزانه نیست. اعمال تکلیف شناختی می تواند باعث ایجاد تغییراتی در روند راه رفتن و تعادل شود که ممکن است احتمال خالی شدن مفصل مچ پا را افزایش دهد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر فعالیت شناختی بر تعادل حین راه رفتن در افراد مبتلا به بی ثباتی عملکردی مچ پا انجام شده است.روش بررسی به منظور انجام این پژوهش 12 فرد آماده از نظر جسمانی که به بی ثباتی عملکردی مچ پا مبتلا بودند و 12 فرد سالم انتخاب شدند. برای هر فرد سه مرحله ارزیابی انجام شد که عبارت بود از: راه رفتن با سرعت عادی و راه رفتن همراه با اعمال تکلیف شناختی و اعمال تکلیف شناختی در وضعیت نشسته. برای انجام تکلیف شناختی از افراد خواسته شد هم زمان با راه رفتن از رقمی که به صورت تصادفی اعلام می شود (اعداد بین 200 تا 250؛ ارقامی که به 0 یا 7 ختم می شوند حذف شدند)، 7 تا 7 تا به عقب برگردند. داده ها با استفاده از هفت دوربین مادون قرمز ثبت و با نرم افزار Visual-3D محاسبه شد. متغیرهای سرعت راه رفتن، زمان و طول قدم، زمان فاز استانس و سوئینگ محاسبه شد. برای مقایسه متغیرها قبل و بعد از تحمیل تکلیف شناختی از آزمون پارامتریک تی زوج و برای مقایسه نتایج بین گروه مبتلا و کنترل از آزمون تی مستقل استفاده شد. تغییرپذیری زمان قدم با استفاده از ضریب همبستگی درون گروهی محاسبه شد.یافته ها افراد مبتلا به بی ثباتی عملکردی مچ پا در سرعت قدم کاهش معنادار و در زمان فاز استانس و سوئینگ و زمان قدم طی اعمال تکلیف شناختی نسبت به شرایط بدون اعمال تکلیف شناختی افزایش معناداری نشان دادند (p<0.001) افراد مبتلا، تغییرپذیری بیشتری را در هر دو حالت راه رفتن و در متغیر زمان قدم نسبت به گروه سالم نشان دادند.نتیجه گیری با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد افراد مبتلا به بی ثباتی عملکردی مچ پا در وضعیت تکلیف دوگانه زمان بیشتری را در فاز سوئینگ سپری می کنند و در هر دو حالت تکلیف یگانه و تکلیف دوگانه نسبت به افراد سالم ثبات دینامیک کمتری دارند. استراتژی حرکتی متفاوت افراد مبتلا به بی ثباتی عملکردی مچ پا در شرایط تکلیف دوگانه نسبت به افراد سالم می تواند خطر پیچ خوردگی مجدد را افزایش دهد.

هدف سالمندی مرحله ای طبیعی از رشد انسان است که در ادامه مراحل رشد قرار دارد و به عنوان مرحله نهایی رشد افراد در نظر گرفته می شود که با دیگر مراحل زندگی تفاوت بسیاری دارد. ادامه رشد در این دوره منوط به توجه و بازنگری در شیوه های زندگی و استمرار نقش های پیشین و معنابخشی به زندگی است. در این دوره فرد با کمبودهایی نظیر فوت همسر، مشکلات خانواگی، بازنشستگی، ضعف قوای روانی و جسمانی، ازدست دادن نقش ها و حضور فعال نداشتن در جامعه روبه رو می شود. این عوامل می تواند باعث سازگاری ضعیف این گروه شود. پژوهش های مختلف نشان داده است آموزش های گروهی می تواند سبب افزایش بهزیستی و سلامت روان این گروه از افراد شود. با توجه به آمار رو به رشد این گروه در جامعه ما و اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله مددکاری گروهی با شیوه آموزش مهارت های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی سالمندان تدوین شده است.روش بررسی پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری در این پژوهش شامل تمام سالمندان عضو فرهنگسرای سالمند شهر تهران در زمستان سال 1394 بود که تعداد این افراد 100 نفر (60 زن و 40 مرد) بود. نمونه ای به حجم 60 نفر (شامل 36 زن و 24مرد) با توجه به معیارهای ورود و خروج (داشتن سن بالای 60 سال، سلامت ذهنی و روانی و عضویت در فرهنگسرا) به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و بر این اساس در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. برنامه آموزش مهارت های اجتماعی در 8 جلسه و هر جلسه 90 دقیقه برای گروه آزمایش انجام شد. به منظور سنجش سازگاری اجتماعی افراد، قبل از شروع اولین جلسه و بعد از پایان آخرین جلسه، پرسش نامه سازگاری اجتماعی بل و پرسش نامه جمعیت شناختی بین افراد شرکت کننده در پژوهش توزیع و توسط آنان تکمیل شد. نقشبندی روا و پایا در سال 1378 روایی و پایایی پرسش نامه سازگاری بل را به دست آوردند. ضرایب پایایی به دست آمده برای سازگاری کل 93.0، سازگاری اجتماعی 86.0، سلامت جسمانی 77.0، سازگاری خانوادگی 88.0، سازگاری هیجانی 85.0 و سازگاری شغلی 70.0 است. اعتباریابی پرسش نامه بل بیشتر به اعتبار سازه اختصاص یافته است. نتایج تحلیل عاملی نشان می دهد پنج عامل اندازه گیری شده در این پرسش نامه درمجموع 213.0 واریانس نمره ها را تبیین می کند. این آزمون روایی محتوایی مناسبی دارد. برای تحلیل داده ها از نسخه 16 نرم افزار SPSS، آمار توصیفی نظیر میانگین، فراوانی و انحراف معیار و آمار استنباطی شامل آزمون های یومن ویتنی، لوین، کولموگروف اسمیرنف، t وابسته و t مستقل و کوواریانس استفاده شد.یافته ها نتایج این پژوهش نشان داد بین سازگاری اجتماعی کل و هریک از خرده مقیاس های آن شامل سازگاری خانوادگی، هیجانی، شغلی، اجتماعی و سلامت جسمانی افراد قبل و بعد از آموزش مهارت های اجتماعی (P<0.05) و نیز بین سازگاری اجتماعی کل و خرده مقیاس های آن نظیر سازگاری خانوادگی، هیجانی، شغلی، اجتماعی و سلامت جسمانی در بین افراد آموزش دیده و آموزش ندیده (P<0.05) تفاوت معناداری وجود دارد.نتیجه گیری با توجه به نتایج این مطالعه می توان گفت که برگزاری جلسات آموزش مهارت های اجتماعی به روش مددکاری گروهی بر سازگاری اجتماعی و خرده مقیاس های آن شامل سازگاری خانوادگی، هیجانی، سلامت جسمانی (سازگاری بهداشتی) و سازگاری شغلی سالمندان موثر است. بنابراین به کارگیری گسترده تر این نوع مداخله توسط متخصصان حوزه سالمندی شامل مددکاران اجتماعی، مشاوران و روان شناسان می تواند بر بهزیستی و سلامت روان این گروه از افراد جامعه موثر باشد.

هدف زنان سرپرست خانوار یکی از گروه های اقلیت زنان هستند که نه تنها در ایران، بلکه در دیگر کشورهای جهان اعم از توسعه یافته و در حال توسعه نیز با مشکلات زیادی دست به گریبان هستند. این گروه به طور معمول با مشکلات و موانع زیادی در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی مواجه هستند. ﻭﻇﺎﻳﻒﺩﺷﻮﺍﺭ ﻭ ﻣﺘﻌﺪﺩی ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﺟﺒﺎﺭﺑﻪ ﺯﻧﺎﻥﻣﺤﻮﻝ می شود، ﻓﺸﺎﺭها ﻭ تنش های ﺑﻴﺶﺍﺯ ﺣﺪ ﺗﻮﺍﻥ ﻭﻇﺮﻓﻴت ﺑﻪ آن ها ﻭﺍﺭﺩ می کند ﻛﻪ ﺑﻪﻣﺮﻭﺭ آن ها ﺭﺍﺑﻪ ﺳﻤﺖﻧﺎﺭﺍﺣتی های ﺭﻭحی ﻭ روانی ﺳﻮﻕ می دهد. با توجه به طیف وسیع مسائل، مشکلات، محدودیت ها و آسیب پذیری زنان سرپرست خانوار و همچنین با توجه به اینکه زنان سرپرست خانوار یکی از گروه های هدف مددکاران اجتماعی هستند، ارائه خدمات حرفه ای و تخصصی از سوی مددکاران اجتماعی با هدف توانمندسازی روانی و اجتماعی این قشر از جامعه حائز اهمیت است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مداخله مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد توسعه بر توانمندسازی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار است.روش بررسی این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل زنان سرپرست خانوار ساکن شهر تهران بود. نمونه این پژوهش از بین زنان سرپرست خانوار تحت پوشش موسسه امام علی (ع) انتخاب شدند که شرایط ورود به پژوهش (زن سرپرست خانوار، سواد خواندن و نوشتن، سن 20 تا 45 سال و تمایل به شرکت در پژوهش) را داشتند. نمونه گیری با روش تصادفی ساده انجام شد. از میان جامعه آماری، 60 نفر از زنان سرپرست خانوار انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. برنامه آموزشی مداخله مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد توسعه در 10 جلسه و هر جلسه 90 دقیقه برای گروه آزمایش انجام گرفت. گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند. به منظور سنجش میزان توانمندسازی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار، قبل از شروع و بعد از پایان جلسات، پرسش نامه مشخصات جمعیت شناختی و پرسش نامه توانمندی روانی و اجتماعی بین افراد شرکت کننده توزیع و تکمیل شد. در این تحقیق از پرسش نامه مشخصات جمعیت شناختی، چک لیست متغیرهای جمعیت شناختی و پرسش نامه توانمندی روانی و اجتماعی استفاده شد که بهاره محمدمرادی در سال 1389 آن را ساخته است. روایی صوری و سازه و پایایی این ابزار تایید شده است. در این پژوهش، محقق روایی و پایایی این پرسش نامه مجددا سنجید. آلفای کرونباخ کل پرسش نامه 79.0 بود. اساتید دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی روایی صوری و محتوایی پرسش نامه را تایید کردند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 22 و آمار توصیفی نظیر میانگین، فراوانی و انحراف معیار و آمار استنباطی شامل آزمون لون، کولموگروف اسمیرنوف، تی زوجی و تحلیل کوواریانس استفاده شد.یافته ها نتایج این پژوهش نشان داد بین توانمندی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار قبل و بعد از مداخله تفاوت آماری معناداری وجود دارد. وجود تفاوت معنادار در زیرمقیاس های توانمندی روانی شامل عزت نفس، خوداثربخشی، استقلال فکری و احساس قدرت (p<0.001) و زیرمقیاس های توانمندی اجتماعی شامل مشارکت در امور اجتماعی و جمع گرایی تایید می شود (p<0.001) همچنین در توانمندی روانی با ابعاد عزت نفس، خوداثربخشی، استقلال فکری، احساس قدرت و در توانمندی اجتماعی با ابعاد مشارکت در امور اجتماعی و جمع گرایی بین افراد آموزش دیده با افراد آموزش ندیده تفاوت معناداری وجود دارد (p<0.001)نتیجه گیری با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه می توان گفت که برگزاری جلسات مداخله مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد توسعه بر توانمندسازی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار موثر است. بنابراین به کارگیری گسترده تر این نوع مداخله توسط متخصصان، می تواند بر توانمندسازی و بهبود سطح زندگی این گروه از افراد جامعه موثر باشد.

هدف فلج مغزی نیمه بدن نمونه ای از اختلالات جسمانی است که به سبب ایجاد ضایعه های متعدد، بر کارکرد و عملکرد بدنی این افراد تاثیر می گذارد. از مهم ترین علائم ناتوان کننده این بیماران، ضایعه در کارکرد اندام فوقانی یا دست بازو است. روش های درمانی رایج برای درمان این کودکان شامل این شیوه هاست: کاردرمانی، فیزیوتراپی، آموزش نمونشی، رویکرد عصبی رشدی، استفاده از اسپیلنت، گچ گیری، دارودرمانی و جراحی. با وجود پژوهش های متنوع هنوز مدارک مستدلی در درمان موفق با این روش ها موجود نیست. اخیرا مدارک نشان می دهد از میان رویکردهای درمانی به کارگرفته شده برای بیماران فلج مغزی نیمه بدن، حرکت درمانی با محدودیت اجباری، حرکت درمانی با محدودیت اجباری تعدیل یافته، استفاده تحمیلی و درمان فشرده دودستی دست بازو در درمان اندام فوقانی این کودکان موثر بوده است. هدف از این مطالعه ارزیابی و تعیین رویکردهای موثر توانبخشی بر کارکرد اندام فوقانی کودکان دچار فلج نیمه بدن بوده است.روش بررسی در این مطالعه شواهد پژوهشی بررسی شد که برمبنای طبقه بندی درمان مبتنی بر شواهد در سطوح اول و دوم و سوم شواهد جای می گرفتند. افزون براین تاثیر هریک از روش های درمانی استفاده تحمیلی، حرکت درمانی با محدودیت اجباری، حرکت درمانی با محدودیت اجباری تعدیل یافته، درمان فشرده دودستی دست بازو و شیوه های سنتی توان بخشی ارزیابی شد. ملاک های ورود به فرایند مطالعه عبارت بود از: بیماری فلج مغزی نیمه بدن و دامنه سنی صفر تا نوزده سال. همچنین پژوهش هایی در مطالعه گنجانده شد که هدفشان درمان اندام فوقانی بود.یافته ها در پژوهش مروری حاضر از پایگاه داده های پابمد، کوکران، اسکوپوس، مِش و ایندکس مدیکوس و کلیدواژه های انواع رویکردهای درمانی و فلج مغزی نیمه بدن و کژکاری های اندام فوقانی استفاده شد. درنهایت نوزده مقاله به دست آمد که براساس سطح شواهد دوازده مقاله سطح اول و شش مقاله سطح دوم و یک مقاله سطح سوم را شامل می شد. بیشتر این مقاله ها در زمینه حرکت درمانی با محدودیت اجباری بود. نتیجه گیری در پ‍‍‍ژوهش های انجام شده نشان داده شده است که روش های درمانی حرکت درمانی با محدودیت اجباری و حرکت درمانی با محدودیت اجباری تعدیل یافته و استفاده تحمیلی تاثیر معنی داری بر کارکرد دست داشته است؛ اما مطالعات کمی یافت می شود که بنابر تمارین مبتنی بر مدارک سطح اول، یعنی از روش کارآزمایی بالینی تصادفی استفاده کرده باشد. در روش درمان فشرده دودستی دست بازو نیز یک پژوهش یافت شد که هرچند از روش کارآزمایی بالینی تصادفی استفاده نکرده است؛ اما تاثیرات درمانی این روش را روی کارکرد دست تایید می کند. بنابراین نیاز به انجام پژوهش های بیشتر با سطح شواهد اول برای هریک از روش های درمانی ذکرشده، به ویژه درمان فشرده دودستی دست بازو لازم به نظر می رسد تا بتوان از این درمان ها در مراکز درمانی استفاده کرد. روش درمانی استفاده تحمیلی که با مطالعات حیوانی آغاز شد و سپس روی مطالعات انسانی بیماران سکته مغزی و درنهایت کودکان فلج مغزی نیمه بدن گسترش یافت، به روش های مختلف محدودیت و مقدار زمان محدودیت و تمرین های متنوع ارائه می شد. پژوهش های بعدی با تکیه بر اصول یادگیری حرکتی و نوروپلاستی سیته روش استفاده تحمیلی را ارتقا داد و روش درمانی حرکت درمانی با محدودیت اجباری را ایجاد کرد. درنهایت روش درمان فشرده دودستی دست بازو به دنبال رفع محدودیت ها و مشکلات روش حرکت درمانی با محدودیت اجباری است. هریک از این روش های درمانی می تواند برای این کودکان سودمند باشد؛ ازاین رو بهتر است پژوهش های مقایسه ای برای میزان اثربخشی آن ها برای رفتار آماج نیز بررسی شود.