نامه انجمن حشره شناسی ایران
سال:1398 | دوره:39 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

زنبورهای تریکوگراما از مهم ترین انگل واره های آفات متعدد بالپولکی می باشند. توانایی انگلی کردن این انگل واره ها در مزارع و باغات می تواند تحت تاثیر کاربرد آفت کش ها قرار گیرد. در مطالعه ی حاضر، اثرات کشندگی و غیرکشندگی آفت کش های رایج در کشت پنبه شامل پروپارژیت، بنومیل، هالوکسی فوپ اتوتیل، ایمیداکلوپرید و کلرپایریفوس اتیلروی مراحل مختلف رشدی و برخی پراسنجه های زیستی زنبور انگل واره، Trichogramma brassicae مورد بررسی قرار گرفت. زیست سنجی ها به روش تماس با مانده سمی روی حشرات کامل زنبور انجام شد. مقادیر LC50 آفت کش های پروپارژیت، بنومیل، هالوکسی فوپ اتوتیل، ایمیداکلوپرید و کلرپایریفوس اتیل برای زنبور تریکوگراما به ترتیب 753، 1190، 6/1731، 85/5 و 96/1 میلی گرم ماده موثر در لیتر بودند. نتایج زیست سنجی روی حشرات کامل نشان دادند که کلرپایریفوس اتیل بالاترین سمیت را در مقایسه با سایر آفت کش های مورد آزمایش داشت. با وجود این، ایمیداکلوپرید هم سمیت بالایی روی حشرات کامل انگل واره نشان داد. همچنین نتایج نشان دادند که به غیر از کلرپایریفوس اتیل، سایر آفت-کش های مورد آزمایش در غلظت های توصیه شده ی مزرع ه ای سمیت پایینی روی مراحل نابالغ زنبورهای انگل واره داشتند. براساس طبقه بندی سازمان بین المللی کنترل زیستی، کلرپایریفوس اتیلدر گروه آفت کش های کم ضرر و پروپارژیت، بنومیل، هالوکسی فوپ اتوتیل و ایمیداکلوپرید در گروه آفت کش های بی ضرر در مرحله ی نابالغ قرار گرفتند. در مطالعه ی اثرات غیرکشندگی، از غلظت های کشنده برای 30 درصد جمعیت استفاده شد. در مطالعه ی اثر LC30 روی زادآوری و باروری، تنها تیمارهای کلرپایریفوس اتیلو پروپارژیت اثر چشمگیری داشتند. مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) برای شاهد و آفت کش های پروپارژیت، بنومیل، هالوکسی فوپ اتوتیل، ایمیداکلوپرید و کلرپایریفوس اتیل به ترتیب 344/0، 322/0، 338/0، 337/0، 334/0و 318/0 نتاج ماده بر هر ماده در روز به دست آمدند. براساس نتایج به دست آمده، به غیر از کلرپایریفوس اتیل بقیه آفت کش ها تاثیر سوء کمتری روی انگل واره ی T. brassica داشتند، بنابراین توصیه می شود آفت کش های پروپارژیت، بنومیل، هالوکسی فوپ اتوتیل، ایمیداکلوپرید همراه با این عامل کنترل زیستی در شرایط گلخانه و مزرعه نیز بررسی شده و در صورت اخذ نتایج مطلوب در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات مورد استفاده قرار گیرند.

در بررسی فون کنه های اریباتید پیکنونوتیک (Acari: Oribatida) استان آذربایجان شرقی طی سال های 1395-1393، در مجموع تعداد 27 گونه، متعلق به 25 جنس، 19 خانواده و 13 بالاخانواده جمع آوری و شناسایی شد. از این میان سه گونه-Hypocepheus mirabilis Krivolutsky, 1971، Oppiella (Oppiella) nova palustris Laskova, 1980 و Suctobelbella (Suctobelbella) acutidens sarekensis (Forsslund, 1941) برای نخستین بار برای فون کنه های نهان استیگمای ایران معرفی می شوند. همچنین توصیف تکمیلی گونه یLicnodamaeus inaequalis (Balogh & Mahunka, 1965) با تکیه بر نمونه های جمع آوری شده از استان آذربایجان شرقی ارائه می شود. علاوه بر این، فهرست 27 گونه کنه اریباتید پیکنونوتیک جمع آوری شده در این مطالعه و کلید شناسایی آنها ارائه می شود.

امروزه نانو امولسیون ها به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی مانند سایز کوچک ذرات، ثبات فیزیکی طولانی مدت و شفافیت مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته اند. در این تحقیق سمیت تنفسی اسانس پونه Mentha longifolia و نانوامولسیون آن علیه سوسک چهارنقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus مطالعه شد. آزمایش ها در شرایط آزمایشگاهی، دمای 2± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5± 65 و در تاریکی انجام شد. اسانس پونه در ساعات اولیه پس از انجام آزمایش سمیت تنفسی بالاتری نسبت به نانوامولسیون داشت. در مرحله حشره کامل مقدار LC50 اسانس و نانوامولسیون به ترتیب برابر با 1/10 و 1/16 میکرولیتر بر لیتر هوا برآورد شد. مقدارLC50 در مرحله جنینی برای اسانس برابر با 9/4 میکرولیتر بر لیتر هوا و برای نانو امولسیون 4/9 میکرولیتر بر لیتر هوا تعیین شد. در غلظت 25 میکرولیتر بر لیتر هوا، میزان LT50 اسانس و نانوامولسیون به ترتیب برابر با 2/2 و 1/11 روز بود. در غلظت 1/10 میکرولیتر بر لیتر هوا اسانس معمولی دوامی نداشت، ولی نانوامولسیون دوام خوبی (روز 04/9 =LT50) داشت. در غلظت 9 میکرولیتر بر لیتر هوا مدت زمانی که طول کشید 50 درصد تخم ها در اثر اسانس معمولی دچار مرگ و میر شوند، 7/3 روز برآورد شد. میزان LT50 نانوامولسیون در این غلظت 09/17 روز بود. در غلظت 9/4 میکرولیتر بر لیتر هوا میزان LT50 نانوامولسیون 8/12 روز بود، در حالیکه اسانس معمولی فاقد دوام بود. میانگین قطر ذرات نانوامولسیون با استفاده از میکروسکوپ الکترونی (TEM) حدود 36-10 نانومتر تعیین شد. بر اساس نتایج به دست آمده، بکارگیری فرم نانوامولسیون اسانس گیاه پونه می تواند باعث افزایش سمیت تنفسی و دوام آن شود.

کارایی یک دشمن طبیعی، به عنوان رکن ضروری در موفقیت هر برنامه مهار زیستی وابسته به عوامل متعددی از جمله میزبان می-باشد. اعتقاد بر این است که کیفیت میزبانهای گیاه خوار دشمنان طبیعی بیشتر بستگی به شرایط تغذیه گیاهی و تفاوت های ژنتیکی ارقام دارد. در این تحقیق، ظرفیت انگلی زنبور انگل واره Trichogramma principium روی تخم Helicoverpa armigera در شش رقم گوجه فرنگی شامل کینگ استون، ریوگرند، ارلی اوربان، رد استون، سوپر استرین B و پرایموارلی با چهار سطح نیتروژن (0، 1/2، 0/3، 9/3 گرم در هر گلدان، به صورت اوره 46% در پنج تکرار مطالعه شد. آزمایش ها در شرایط اتاقک رشد در دمای 1± 25 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 5± 60 درصد و دوره نوری 16: 8 ساعت روشنایی به تاریکی انجام شد. بالاترین و پایین ترین نرخ خالص انگلی (C0) به ترتیب 59/2± 39/23 و 00/1± 42/13 میزبان / انگل واره پرورش یافته روی رقم سوپراسترین B با بالاترین سطح نیتروژن و ارلی اوربان شاهد بود. نرخ تبدیل جمعیت میزبان به نتاج انگل واره (Qp) در تمامی تیمار ها نزدیک به 1 (C0 ≅ R0) بود. کمترین و بیشترین نرخ کرانمند انگلی (ω ) به عنوان شاخص میزان کارایی این دشمن طبیعی برابر 1525/0 و 3164/0 میزبان/ انگل واره/ بر روز روی تخم میزبان های پرورش یافته روی ارقام ارلی اوربان با پایین ترین سطح نیتروژن و سوپراسترین B با بالاترین سطح نیتروژن بود. در مجموع بیشترین مقدار انگلی در میزبان های پرورش یافته روی ارقام سوپراسترین B و کینگ استون با بالاترین میزان نیتروژن بود. بر اساس این نتایج، ظرفیت انگلی زنبور T. principium روی تخم کرم میوه خوار گوجه فرنگی با سطح کود نیتروژن همبستگی مثبت داشت.

از قبیله Acanthaclisini متعلق به خانواده ی Myrmeleontidae، جنس Acanthaclisis با سه گونه و جنس Synclisis با یک گونه پیش از این از ایران گزارش شده است. در این پژوهش Centroclisis cervina بر اساس تک نمونه نری که در سال 1989 جمع آوری شده بود، برای اولین بار از ایران گزارش می شود. یافته اخیر اولین گزارش از وجود جنس Centroclisis برای فون شیرمورچه های ایران محسوب می شود. کلید شناسایی برای جنس ها و گونه های این قبیله در ایران، به همراه تصاویر مربوطه و همچنین نقشه پراکنش گونه ها ارائه شده است.

کرم غوزة پنبه، (Helicoverpa armigera (Hü bner از آفات مهم گیاهان زراعی در ایران و جهان می باشد. این آفت یکی از آفات مستعد برای بروز مقاومت به حشره کش ها می باشد. در این تحقیق حساسیت جمعیت هایی از این آفت از مناطق گرگان، مغان و ورامین به ایندوکساکارب (15%SC)، پروفنفوس (EC50%)، تیودیکارب (DF80%) و کلرپیریفوس (EC8/40%) بررسی شد. آزمون زیست سنجی برای پروفنوفوس و کلرپیریفوس به روش قطره گذاری موضعی روی لاروهای سن سه و برای تیودیکارب و ایندوکساکارب از طریق اضافه کردن به غذای مصنوعی انجام شد. نتایج حاکی از بروز مقاومت بالا به تیودیکارب در جمعیت گرگان می باشد، به طوری که فاکتور مقاومت (RF) در سال های 1395 و 1396 به ترتیب 267 و 262 محاسبه شد. این فاکتور طی دو سال در جمعیت های مغان 75/8 و 9/10 و ورامین 4/3 و 9/6 محاسبه شد که اگرچه قابل توجه نیستند ولی نشانگر روند صعودی کاهش حساسیت آفت است. در مورد ایندوکساکارب نیز اگرچه RF در همه مناطق کمتر از ده برابر محاسبه شد، اما در گرگان روند صعودی کاهش حساسیت (1395=44/7 و 1396=34/10) قابل توجه بود. در مورد کلرپیریفوس، RF در همه جمعیت ها، طی 2 سال کمتر از 10 بود. فقط در جمعیت مغان، روند صعودی RF به کلرپیریفوس (1395=13/5 و 1396=86/10) قابل توجه بود. حساسیت آفت به پروفنوفوس در هیچ یک از مناطق اختلاف معنی داری طی دو سال نداشت و RF در همه موارد کمتر از 10 بود. اندازه گیری آنزیم های سم زدا (استرازها، گلوتاتیون اس ترانسفرازها و مونواکسیژنازها) در جمعیت گرگان نشان داد که سطح هیچ کدام از آنها در جمعیت مقاوم و حساس، تفاوت معنی دار آماری ندارد. احتمالا مکانیسم های دیگری (غیر حساس شدن نقطه هدف)، علت بروز مقاومت می باشد. به منظور مدیریت مقاومت، ضروری است ضمن توقف استفاده از تیودیکارب، از حشره کش هایی با نحوه عمل متفاوت استفاده کرد.

کنه تارتن دولکه ای Tetranychus urticae Koch یکی از آفات مهم هلو در ایران می باشد. این مطالعه به منظور ارزیابی مقاومت پنج رقم هلو (Redtap، G. H. Hale، Kardi، Elberta و Springtimes) نسبت به این آفت انجام شد. مقاومت این ارقام در شرایط آزمایشگاهی در دمای 1± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی10± 50 درصد و دوره نوری D12: L12 ساعت، به روش دیسک برگی (رهاسازی پنج کنه ماده بالغ بارور روی دیسک هایی از برگ ارقام هلو و شمارش تعداد تخم کنه، مرگ و میر و ارزیابی میزان خسارت آن) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تراکم کرک ها در سطح رویی و زیرین برگ، غلظت ترکیبات فنلی و میزان عناصر غذایی موجود در برگ ارقام مختلف مورد محاسبه قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، بیشترین میزان خسارت وارده به دیسک برگی در ارقام جی اچ هیل و کاردی و کمترین میزان آن در ارقام البرتا، ردتاپ و اسپرینگ تایمز مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد، تراکم کرک ها در سطح رویی و زیرین برگ ها بین ارقام مختلف هلو اختلاف معنی داری نداشت. درنتیجه این پراسنجه نقشی در ایجاد مقاومت نسبت به این کنه ندارد. به علاوه، رابطه ای بین غلظت ترکیبات فنلی و مقاومت نسبت به کنه تارتن دولکه ای وجود نداشت. به طور کلی نتایج نشان داد که ارقام ردتاپ، البرتا و اسپرینگ تایمز مقاوم و ارقام جی اچ هیل و کاردی حساس ترین میزبان ها نسبت به کنه تارتن دولکه ای در میان ارقام مورد بررسی بودند و به نظر می رسد عدم تعادل عناصر غذایی به ویژه عنصر پتاسیم عامل اصلی مقاومت به این آفت است.